CC BY
160MASALANI MUHOKAMA QILIB YECHISH ORQALI O'QUVCHILARDA XULOSA CHIQARISH KO'NIKMASINI SHAKLLANTIRISH
Firdavs Fayzullo o'g'li Kasimov
Buxoro davlat universiteti tayanch doktoranti
ANNOTATSIYA
Bu maqolada boshlang'ich o'quvchilarining masalalarni muhokama qilib yechishga o'rgatish orqali xulosa chiqarish ko'nikmasini shakllantirish haqida ma'lumotlar yoritilgan. Bir masalani turli usullarda yechish bo'yicha tavsiyalar berilgan.
Kalit so'zlar: masala, masala muhokamasi, masalani yechish usullari, analiz-sintez, xulosa chiqarish, grafik shart, ratsional yechim.
FORMATION OF DRAWING SKILLS IN STUDENTS THROUGH
DISCUSSION AND SOLUTION
ABSTRACT
This article provides information on how to develop the ability to draw conclusions by teaching elementary students to discuss and solve problems. Here are some suggestions on how to look or get an appointment for hair extensions.
Keywords: problem, problem discussion, problem solving methods, analysis-synthesis, drawing conclusions, graphical condition, rational solution.
Boshlang'ich sinf o'quvchilarida mantiqiy tafakkurlarini o'stirishda matnli masalalar asosiy vositalardan biri sanaladi.
Masalalar yechish bolalarda avvalo mukammal matematik tushunchalarni shakllantirish ularning dasturda belgilab berilgan nazariy bilimlarni o'zlashtirishlarida muhim ahamiyatga ega. Har bir o'zlashtirilayotgan matematik tushuncha qandaydir topshiriq yoxud matnli masala zamirida o'quvchilarga havola etiladi. Masalan, o'quvchilarda qo'shish yoki ayirish to'g'risida to'g'ri tushuncha shakllantirishini xoxlasak ularga yig'indini yoki qoldiqni topishga doir ko'plab sodda masalalarni yechtirish kerak. O'quvchi yig'indini topishga doir masalani yechar ekan, qo'shish amali mazmunini ochib beruvchi ikki turli to'plam elementlari birlashmasidagi elementlar sonini topishga oid, shuningdek, " ayirish" amali mazmunini ochib beruvchi biron to'plam elementlari ichidan uning qism to'plami elementlarini ajratib olish tufayli to'plam to'ldiruvchisidagi qolgan elementlari sonini topishga doir sodda masalalarni muhokama qilib yechtirish katta samara beradi.
Masalalar yechish orqali bolalar bilish va tarbiya sohasida muhim bo'lgan dalillar bilan tanishadilar. Masalan, boshlang'ich sinflarda yechiladigan ko'p masalalarning mazmunida bolalar va kattalarning mehnati , mamlakatimizning xalq xo'jaligi, texnika, fan va madaniyatda erishgan yutuqlari yotadi. Masalalar yechish jarayonining o'zi ma'lum metodikada o'quvchilarning amaliy rivojlanishiga ancha ijobiy ta'sir ko'rsatadi, chunki, u amaliy operatsiyalarni: analiz va sintez, konkretlashtirish va obstraktlashtirish, taqqoslash, umumlashtirishni talab etadi. Masalan, o'quvchi istalgan masalani yechayotganida analiz qiladi; savolni masala shartidan ajratadi, berilgan va izlanayotgan sonlarni ajratadi, yechish rejasini tuzayotganda sintez qiladi, bunda u konkretlashtirishdan ( masala shartini xayolan chizadi) so'ngra obstraktlashtirishdan foydalanadi ( konkret vaziyatdan kelib chiqib, arifmetik amalni tanlaydi); biror bir turdagi masalalarni ko'p marta yechish natijasida o'quvchi bu turdagi masalalarda berilgan va izlanayotgan sonlar orasidagi bog'lanishlar haqidagi bilimni umumlashtiradi, buning natijasida bu turdagi masalalarni yechish uchun umumlashtiradi.
O'quvchilarning mustaqqil mantiqiy fikrlash faoliyatlarini rivojlantirishda matematikaning roli alohida ahamiyat kasb etadi. Chunki o'quvchilarning maktabda ta'lim olishlari davomida juda ko'p sondagi ( ta'niqli metodik-matematik olim Kolyaginning hisob kitoblariga qaraganda o'rtacha 15.000 ga yaqin) har xil mazmundagi masalalarni (muammolarni) hal qilishlariga to'g'ri keladi. Tafakkur masalalar yechish jaroyinida,agar bu jarayonni boshqarish mumkin bo'lsagina,jadal sur'atlar bilan shakllanishi va rivojlanishi psixologlar tomonidan allaqachon isbotlangan. Bu yerda shu haqida gap ketyaptiki,o'qituvchilar matematik ta'lim metodik va pedogig psixoligiyaning eng so'nggi yutuqlaridan foydalangan holda o'quvchilarni masalalar yechishga mustaqil mantiqiy fikrlashga olib kelishlari kerak. Buni amalga oshirishlari uchun "taqqoslang", "qarang", "xulosa chiqarining", "o'ylab ko'ring" kabi ko'rinishdagi ko'rsatmalarning o'zi yetarli emas. O'quvchilar istalgan masalalarni yechishga ijodiy yondoshishlari uchun ularni aqliy faoliyatining maxsus usullari bilan qurollantirish , ya'ni ularni taqqoslash , fahmlash, idrok qilish va xulosa chiqarishga o'rgatish kerak.
Shu nuqtayi nazardan nomalumni topish ( taniqli psixolig- matematik L.M.Fridman fikricha " nomalumni izlash" ) ga doir masalalarning yechish bosqichlarini, shuningdek u yoki bu bosqichda qo'llash maqsadga muvofiq bo'lgan ba'zi evristik usullarni keltiraylik.
Masalani yechishga kirishayotib, eng avvalo uni yaxshi tushunish va qabul qilish kerak. (masala matning o'zlashtirish bosqichi). Buning uchun masalada aks ettirigan hayotiy vaziyatni tasavvur qilish zarur. O'quvchilar matematik masalalarning hayot bilan aloqalarini anglab yetishlari ularda o'rganilayotgan fanga bo'lgan qiziqishishini oshiradi. O'quvchilar tomonadan bilim, ko'nikma va malakalarni egallash
jarayonini tezlashtiradi. Bunday hollarda ko'pgina masalalarni o'quvchilarni tarbiyalash maqsadlarida ham foydalanish mumkin. Masalan, o'quvchilarning ota-onalari mehnat qilayotgan fermer xo'jaligining yuksalishiga oid masalalarni yechgandan so'ng, bu yutuqlar mamlakat xo'jaligining yuksalishi uchun qanchalik katta ahamiyatga ekanligi haqida so'z yuritadi, bu erishilgan natijalar qo'shni fermer xo'jaliklari natijalari bilan taqqoslanadi va hokazo.
Masalani tushinish haqida so'z yuritganda, o'quvchi bu masalada nimalar berilgan nimalarni toppish talab qilinishi va nomalumni topishga erishish uchun qanday shartlar qo'yilganligi haqida o'ziga-o'zi hisob beradi. Shuningdek, o'quvchi masalani yechishga kirishguncha berilgan mavzuga oid nazariy materialni aniq biladi, masalada uchragan atama va belgilarni eslay oladi. U masalani yechishga to'la va ongli ravishda , ishtiyoq bilan kirishadi, deb hisoblanadi. Masalani yaqqol tushunish - bu uning shartida berilgan miqdor (kattalik) lar bilan toppish talab qilinganlar orasidagi munosabatlarni o'rnatish, masala shartida berilganlar yordamida talab qilinganlarni topish mumkin yoki mumkin emasligini aniqlashdan iboratdir.
Shartlarini o'quvchi eslab qolishi murakkab bo'lgan masalalarni yechishda uning shartini bir emas, balki bir necha marta o'qib chiqishga to'g'ri keladi.
Ayniqsa, simvolik shaklda ifoda qilingan masala (muammo) ni chuqurroq tushunishning zaruriy sharti-ularni ichki yoki tashqi nutq shaklida (masalan, uy vazifasini bajarishda yoki sinf doskasi oldida javob berayotganda) kengaytirilgan holda ifoda qilishdan iboratdir.
Ovoz chiqarib mulohaza yuritish: birinchidan, tarqoq holdagi fikrni so'zlar, yani biror manoni anglatuvchi nutq birliklari yordamida ifodalashga imkon beradi; ikkinchidan, nutq jaroyinida fikrni ifodalash aqliy faoliyatni rivojlanishiga ko'maklashadi. Boshqacha qilib aytganda oquvchilarda til bilan tafakkur dialektik birlikda shakllanadi, rivojlanadi, yani bolalarning nutqiy tafakkur faoliyati faollashadi.
Shuni alohida ta'kidlash lozimki, tafakkur shakli bilan uning tildagi ifodalanish shakli har doim mos bo'lavermasligi mumkin. O'quvchilar masalaning maqsadlarini, uning tarkibiy tuzilishini to'g'ri tushunishlari uchun ular har xil tasviriy - ko'rsatmali vositalar ( graf - sxemalar, jadvallar va shunga o'xshashlar )dan foydalanishlariga imkon yaratish lozim (masala qisqa shartini tasvirlash bosqichi). Chunki, o'quvchi o'z fikrini faqat so'zlar vositasidangina emas, balki ba'zi hollarda boshqa (so'zlarsiz -noverbal) vositalardan ham bayon qilishni xoxlaydilar. Bunday vositalar ko'pincha masala matniga nisbatdan uning shartidagi matematik kattaliklarni yanada yaqqolroq qilib ko'rsatishga imkon beradi. Bunda ana shu vositalarni, "gapirtirish" "so'zlatish" yaqqolikdan (kankretlikdan) mavhumlikka (abstraklikka) o'tishda katta samara beradi.
Masala yechish jarayonida o'quvchi mantiqiy taffakuri rivojlanishi uchun turli mazmundagi o'quv topshiriqlari ayniqsa, boshlang'ich sinf o'quvchilariga xos izlanish
talab qilinadigan masalalar muhim ahamiyat kasb etadi. Shunday masalalardan birini keltiramiz .
Masala. 1 Rasmdagi shaklni yuzi 680 kvadrat sm. bo'lsa, berilgan olchamlardan foydalanib x ni toping
Ushbu
e matika darsligi (N.Bikbayeva va boshqalar
hammuallifliklari)da bo'lmasa ham uni 4- sinf o'quvchilari bilan muhokama qilib bajarilishi o'quvchilarning mulohaza yuritib xulosalar qilishiga yaxshi samara beradi.
Oquvchilar to'g'ri to'rtburchak yuzini hisoblash formula va qoidalarini bilishadi. Bu mashq o'quvchilarning to'g'ri to'rtburchak yuzini topishga doir bilimlarini mustahkamlash maqsadida to'g'ri tortburchaklardan tuzilgan murakkabroq shakl yuzini hisoblashga tadbiq etishga mo'ljallangan. Shunga ko'ra bolalarning bu mashqni mustaqil bajarishi maqsadida berish ahamiyatli. Ish davomida o'qituvchi zaruratga qarab, asosan, o'quvchilarga bir qadar yordami tegadigan yo'naltiruvchi savollar berishi lozim. Chunonchi:
-bu shaklning yuzini qanday hisoblash mumkin? -.. ..(javob yo'q. o'quvchilar hali tushunmadi)
-bu shaklda 3 ta to'g'ri to'rtburchak bor. Berilgan shakl shu to'g'ri to'rtburchaklar yuzalarining yig'indisidan iborat.
- unday bo'lsa, hamma to'g'ri to'rtburchaklarning o'lchovlari ma'lummi? Shakliga qarang-chi?
- I to'g'ri to'rtburchakning bo'yi 15 sm, eni ( 3x) sm Yuzi: 15*3x= 45*x( kv.sm)
-II to'g'ri to'rtburchak bo'yi 15 sm + 12 sm = 27 sm , eni (2x) sm Yuzi: 27*2x=54x(kv.sm)
- III to'g'ri to'rtburchak bo'yi 27 sm + 10 sm = 37 sm, eni ( x ) sm Yuzi: 37*x = 37x (kv.sm)
- Biz uchta to'g'ri to'rtburchak yuzini topdik. Masalada nima so'ralgan edi? Uni toppish uchun nima qilish kerak?
- Masala shartiga mos keladigan tenglama tuzish va uni yechish kerak. 45x + 54x + 37x = 680 (kv.sm)
136x=680(kv.sm) x= 680:136
1 M.Axmedov, M.Mirzaaxmedov "Mantiqiy fikrlashga o'rgatish" Boshlang'ich ta'lim jurnali 2-son 2004-yil 42-45-betlar.
Uzbekistan www.scientificprogress.uz Page 1041
c
x= 5 (sm) javob 5 sm Tekshirish:
I to'g'ri to'g'ri to'rtburchak eni 3*5=15 sm , demak kvadratdan iborat ekan. Uning yuzi
15*15=225 (kv.sm)
II to'g'ri to'rtburchak eni 2*5=10sm Yuzi esa 27*10=270 (kv.sm)
III to'g'ri to'rtburchak eni 5 sm bo'lib, yuzi 37*5=185 (kv.sm)
U holda bu shakl yuzi: 225+270+185=680 (kv.sm)
O'quvchilar shunga o'xshash masalani o'zlari yecha olishi uchun ularga " masalada berilgan shaklning yuzini boshqacha hisoblash mumkinmi?" - degan savol qo'yiladi.
O'quvchilar oldida yangi muammoli vaziyat vujudga keladi, ya'ni maqsad va vazifa aniq, lekin uni bajarish yo'li noma'lum nima qilish kerak? Yana yordamchi savollar berishga to'g'ri keladi.
Yuqoridagi shaklni boshqa yo'l bilan to'g'ri to'rtburchaklarda ajratish mumkinmi,o'ylab ko'ring.
Suhbat - tahlil natijasida shaklni quyidagicha to'g'ri to'rtburchaklarga ajratish mumkinligi ma'lum bo'ladi.
I to'g'ri to'rtburchak bo'yi 15 sm, eni 3x + 2x + x = 6x yuzi: 15*6x=90 ( kv.sm)
2. II to'g'ri to'rtburchak bo'yi 12 sm, eni 2x+x=3x yuzi: 12*3x=36x (kv.sm) bo'ladi.
3. III to'g'ri to'rtburchak bo'yi 10 sm, eni x sm, yuzi: 10*x ( kv.sm) bo'ladi.
Endi masala shartiga muvofîq keladigan tenglama tuzamiz, uni yechib x ni topamiz.
90x + 36x + 10x=680 (kv.sm)
136x = 680 X= 680:136 X= 5 sm
Javob 5 sm
Bu masalaning ikkinchi usuldagi yechim variantini keltirdik,uni yana boshqa usulda yechib bo'ladimi? deb savol qo'yilganda uning yana bir yechimi ko'rinishini keltirish mumkinligini o'quvchilardan aniqlash mumkin.
3 - usul. X smni 1 birlik deymiz, u holda rasmdagi I to'g'ri to'rtburchakning bo'yi 1 birlik + 2 birlik + 3 birlik= 6 brlik bo'ladi, yuzi esa 15 sm * 6 birlik = 90 sm * 1 birlik
Shunga o'xshash II to'g'ri to'rtburchakning yuzi 12 sm * 3 birlik = 36 sm * 1
birlik
III to'g'ri to'rtburchakning yuzi esa 10 sm * 1 birlikka teng bo'ladi. Shaklning yuzi 90 + 36+10=136(sm * 1 birlik) shartga ko'ra, 136 sm * 1 birlik= 680 ( kv.sm)
1 birlik= x =680:136= 5 (sm)
Berilgan masalani yana boshqacha yechish mumkin ( 4- usul )
O o
la keltirilgan shakllni asosi
birlik ) bo'lgan to'g'ri to'rtburchakka to'ldiramiz uning yuzi 37*6x= 222x bo'ladi. Shu yuzdan berilgan shaklda " qo'shilgan" 1- va 2- to'g'ri to'rtburchaklar yuzlari yig'indisini ayirib tashlaymiz. 1- to'g'ri to'rtburchak yuzi: 12*3x = 36x (kv.sm)
2- to'g'ri to'rtburchak yuzi: 10*5x=50x (kv.sm) ga teng ekan.u holda 1- va 2-to'g'ri to'rtburchak yuzalarining yig'indisi 36x + 50x=86x (kv.sm) ga teng bo'ladi. Demak, masalada berilgan shaklning yuzi 222x - 86x = 136x ( kv.sm) dan iborat ekan. 136x = 680 bundan x= 680:136
x=5sm Javob: 5 sm
Ushbu masala yechimlarining keying ko'rinishlari o'quvchi mantiqiy tafakkurlarini o'stirishga xizmat qiladi.
5 - usul. Berilgan shaklning yuzini topish uchun bu shaklga qo'shimcha o'tkazib, ya'ni to'g'ri to'rtburchak shakliga kelamiz.
O
o
Bu holda 1- to'g'ri to'rtburchakning bo'yi 10+12= 22sm yoki eni esa 3x, yuzi esa 22*3x=66x (kv.sm) bo'ladi. 2- to'g'ri to'rtburchak yuzi esa 10*2x= 20x (kv.sm)dan
iborat. Demak, berilgan shaklni to'g'ri to'rtburchakka " to'ldiruvchi" shakl yuzi 66x+20x=86x ( kv.sm) ekan. U holda masalada berilgan shaklning yuzi 222x-86x=136x (kv.sm).
Bundan
136x=680x (kv.sm) X= 680:136 X=5sm
6-usul. Shakldagi eni 3x bo'lgan to'g'ri to'rtburchakni eni x bo'lgan uchta to'g'ri to'rtburchakka ajratsak o'quvchilardan biri chiqib, shu shakllarni chizadi.
Bu to'rtburchaklarni hammasini eni x bo'lgan ketma - ket ( uzun tasma kabi) joylashtiramiz. -----
U holda berilgan shakl asosini uzunligi 37+27+3*15=136(sm) balandligi x sm bo'lgan to'g'ri to'rtburchak ko'rinishida tasvirlanadi. Bu "uzun" to'g'ri to'rtburchakning yuzi 136*x (kv.sm) ekani ravshan. Demak, 136*x=680 X= 680:136 X=5 sm
Bu yechim variantlaridan oxirgisi boshqa usullariga qaraganda sodda va qulaydir. Demak, o'quvchilar shunga o'xshagan shakllar yuzini hisoblashning bir necha usulini o'zlashtiradilar.
Mulohazalarimizning mazmuni shu bilan yakunlanadiki, tarkiban butun (to'la) bo'lgan bilim mustahkam bo'ladi. U tafakkurni rivojlantirishning asosiy shartlaridan hisoblanadi. Bunga o'quvchi masalaga ongli yondashgan taqdirgagina erishish mumkin. Buning uchun o'quvchi mantiqiy mulohaza yuritish ko'nikmalarini egallay borishi, shuningdek, o'quv materialidagi bilimlar kompleksi mazmuni o'zaro bog'langan masalalardan tuzilishi kerak.
REFERENCES
1. M.Jumayev va boshqalar. "Matematika o'qitish metodikasi" Darslik . T.2018
2. Sh.Rayxonov, F. Qosimov, M.Qosimova " Boshlang'ich sinflarda tipik arifmetik masalalar yechishga o'rgatish". B.2017
3. F. Qosimov, M. Qosimova .TO DEVELOP STUDEENTY SKULLS OF NATURE CONSERVATION AND RESPECT FOR HUMAN LABOR BY TEACHING THEM
TO SOLVE ENVIRONMENTAL PROBLEMS" Vol 10, Issue 1, January 2021:ACADEMICIA An International multidisciplinary Rese rch Journal
4. М.М. Косимова А. Косимов. "ON SOME TYPICAL PROBLEMS TO BE SOLVED IN PRIMARY SCHOOLS" Vol 10, Issue 1, January 202LACADEMICIA An International multidisciplinary Rese rch Journal
5. Qosimova M. M., Kasimov A. A. On some typical problems to be solved in primary schools //Academicia: an international multidisciplinary research journal. - 2021. - Т. 11. - №. 1. - С. 502-517.
6. Qosimov M. F. et al. To develop students' skills of nature conservation and respect for human labor by teaching them to solve environmental problems //Asian Journal of Multidimensional Research (AJMR). - 2021. - Т. 10. - №. 1. - С. 175-181.
7. Kasimov A. A., Axrorov I. D. The methodical principles of organizing students independent work in mathematics //Middle European Scientific Bulletin. - 2021. - Т. 11.
8. Ачилов Н. А. Влияние учения Аль-Хаким Ат-Тирмизи в идейном наследии мыслителей influence of the teaching of al-hakim at-tirmisi in the ideal heritage of thinkers //Журнал выпускается ежемесячно, публикует статьи по гуманитарным наукам. Подробнее на. - 2018. - С. 70.
9. Ачилов Н. А. Просветительские взгляды Аль-Хакима ат-Термези //Педагогическое образование и наука. - 2019. - №. 5. - С. 16-19.
10. Muxammedovich Q. F., Muxammedovna Q. M. Technology of work on comparison tasks //European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences. - 2019. - Т. 2019.
11. Kasimov F., Kasimova M., Uktamova D. Specific principles for constructing a system of educational tasks //Bridge to science: research works. - 2019. - С. 211.
12. Умуров, Зариф Латифбоевич. "Дидактические основы учебно-познавательных проблем в начальных классах." Наука, техника и образование 3 (67) (2020).
13. Zarif Umurov. (2020). TECHNOLOGY FOR PREPARING EDUCATIONAL AND COGNITIVE PROBLEMS FOR PRIMARY SCHOOL STUDENTS. International Journal of Advanced Science and Technology, 29(05), 1465 - 1471. Retrieved from http://sersc.org/journals/index.php/IJAST/article/view/10050
14. Умуров, Зариф. "ТАЪЛИМНИ РАКАМЛАШТИРИШ ШАРОИТИДА УКУВ-БИЛУВ МУАММОЛАРИНИ ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИГА ТАТБИК КИЛИШНИНГ ШАРТ-ШАРОИТЛАРИ." ЦЕНТР НАУЧНЫХ ПУБЛИКАЦИЙ (buxdu. uz) 2.2 (2021).
15. EDUCATIONAL, Umurov ZL DIDACTICAL FOUNDATIONS OF. "Cognitive problems in the primary school." Science, technology and education 3 (2020): 67.
16. Umurov, Zarif. "Technology for preparing educational and cognitive problems for primary school students." International Journal of Advanced Science and Technology 29.05 (2020): 1465-1471.
17. Qo'ldoshev, Rustambek. Кумаки педагоги ба кудакони чапдаст дар соли якуми хониш. GlobeEdit, 2020.
18. Azimov, Yunus, and Rustambek Qo'ldoshev. Husnixatga o'rgatishning amaliy asoslari. GlobeEdit, 2020.
19. QO, R. LDOSHEV. Chapaqay bolalarni maktabga qanday tayyorlash kerak, 145147.
20. Azimov, Y. Y., and R. A. Qo'ldoshev. "Husnixatga o'rgatishning amaliy asoslari (metodik qollanma). GlobeEdit, 2020.-141bet."
21. Qo'ldoshev R. A. LEFT-HANDED CHILDREN AND THE LEARNING PROCESS //EPRA International Journal of Research and Development (IJRD) Volume. - Т. 5. - С. 277-281.
22. Qo'ldoshev, R. A., SINF CHAPAQAY O'QUVCHILARINING MAKTABGA BIRINCHI, and MAKTABGA MOSLASHISHI DAVRIDAGI PEDAGOGIK YORDAMNING MOSLASHISHI. "MAZMUNI//Pedagogik mahorat." (2020).
23. Qo'ldoshev, R. A., and Y. Y. Azimov. "Чапакайларни ёзишга ургатишга доир айрим мулохдзалар." НАЧАЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ: ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ»III-Международная научно-практическая конференция. 2020.
24. Qo'ldoshev, R. A. "THE CONTENT OF PEDAGOGICAL ASSISTANCE IN THE PERIOD OF ADAPTATION OF LEFT-HANDED FIRST-GRADERS TO SCHOOL, ADAPTATION TO SCHOOL AND ITS FEATURES AMONG STUDENTS OF THE FIRST YEAR OF STUDY." Pedagogikmahorat.-Buxoro 5 (2020): 132-135.
25. Qo'ldoshev, R. A. "LEFT-HANDEDNESS AND THE REASONS FOR ITS OCCURRENCE." MONOGRAFIA POKONFERENCYJNA SCIENCE, RESEARCH, DEVELOPMENT 32: 2020-31.
26. Qo'ldoshev, R. A. "Cognitive activity of left-handed ^Мгеп«НАЧАЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ: ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ» III-Международная научнопрактическая конференция." (2020): 132-136.
27. Rustambek Q. O. L. Birinchi sinf chapaqay o 'quvchilarining maktabga moslashishi, maktabga moslashishi davridagi pedagogik yordamning mazmuni //ЦЕНТР НАУЧНЫХ ПУБЛИКАЦИЙ (buxdu. uz). - 2020. - Т. 1. - №. 1.
28. Кулдашев Р. А. ЧАПАКДЙ У^УВЧИЛАРДА ЁЗУВ КУРОЛЛАРИ БИЛАН ИШЛАШ КУНИКМАЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ: РА Кулдошев, Бухоро давлат университети Бошлангич таълим методикаси кафедраси укитувчиси //Образование и инновационные исследования международный научно-методический журнал. - 2021. - Т. 2. - №. 3. - С. 198-217.
29. Rustambek Aezmurodovich Qo'ldoshev BOSHLANG'ICH SINF CHAPAQAY O'QUVCHILARNI YoZUVGA O'RGATISHNING ILMIY-NAZARIY ASOSLARI // Scientific progress. 2021. №6. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/boshlan-ich-sinf-chapa-av-uvchilami-vozuvga-rgatishning-ilmiv-nazariy-asoslari (ma'lumotlar
obrascheniya: 25.10.2021
