Научная статья на тему 'МАРКАЗИЙ ҚИЗИЛҚУМ ФОСФОРИТЛАРИДАН ФОСФОРЛИ ОДДИЙ ЎҒИТЛАР ОЛИШДА СУВ ТОЗАЛАШ ИНШООТИ КАРБОНАТЛИ ЧИҚИНДИСИДАН ФОЙДАЛАНИШ'

МАРКАЗИЙ ҚИЗИЛҚУМ ФОСФОРИТЛАРИДАН ФОСФОРЛИ ОДДИЙ ЎҒИТЛАР ОЛИШДА СУВ ТОЗАЛАШ ИНШООТИ КАРБОНАТЛИ ЧИҚИНДИСИДАН ФОЙДАЛАНИШ Текст научной статьи по специальности «Промышленные биотехнологии»

CC BY
127
27
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Research Focus
Ключевые слова
фосфат кислота / экстракцион фосфат кислота / ўғит / минерал ўғит / фосфорли ўғит / кальций карбонат / магний карбонат / сув тозалаш иншооти карбонатли чиқиндилари / монокальцийфосфат / дикальцийфосфат / қўшалоқ суперфосфат. / фосфорная кислота / экстракционная фосфорная кислота / удобрения / минералные удобрения / фосфорные удобрения / карбонат кальция / карбонат магния / карбонатные отходв водоочистительных сооружений / монокальцийфосфат / дикальцийфосфат / двойной суперфосфат.

Аннотация научной статьи по промышленным биотехнологиям, автор научной работы — Шамшидинов И.Т., Нажмиддинов Р.Ю., Қодирова Г.Қ., Мамуров Б.А., Рустамов И.Т.

Ишда сув тозалаш иншооти карбонатли чиқиндисидан фойдаланган ҳолда таркибида кальций ва магний фосфатлари бўлган оддий ўғит олиш жараёни келтирилган. Ишлаб чиқаришда мазкур усул фойдаланилганда фосфорли оддий ўғитлар олишга карбонаптли чиқиндиларни қамраб олиш мумкинлиги аниқланган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по промышленным биотехнологиям , автор научной работы — Шамшидинов И.Т., Нажмиддинов Р.Ю., Қодирова Г.Қ., Мамуров Б.А., Рустамов И.Т.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ КАРБОНАТНЫХ ОТХОДОВ ВОДООЧИСТНЫХ СООРУЖЕНИЙ ПРИ ПОЛУЧЕНИИ ОДИНАРНЫХ ФОСФОРНЫХ УДОБРЕНИЙ ИЗ ФОСФОРИТОВ ЦЕНТРАЛЬНЫХ КЫЗЫЛКУМОВ

В работе приведены процессы получения кальций и магнийсодержащих одинарных фосфорных удобрений с использованием карбонатных отходов водоочистительных сооружений. Установлено, что использование данного способа в производстве приводит к вовлечению карбонатных отходов для получения одинарных фосфорных удобрений.

Текст научной работы на тему «МАРКАЗИЙ ҚИЗИЛҚУМ ФОСФОРИТЛАРИДАН ФОСФОРЛИ ОДДИЙ ЎҒИТЛАР ОЛИШДА СУВ ТОЗАЛАШ ИНШООТИ КАРБОНАТЛИ ЧИҚИНДИСИДАН ФОЙДАЛАНИШ»

УДК 661.632.232

МАРКАЗИЙ ЦИЗИЛЦУМ ФОСФОРИТЛАРИДАН ФОСФОРЛИ ОДДИЙ УГИТЛАР ОЛИШДА СУВ ТОЗАЛАШ ИНШООТИ КАРБОНАТЛИ ЧЩИНДИСНДАН

ФОЙДАЛАНИШ Шамшидинов И.Т., НамМКИ профессори, DSc Нажмиддинов Р.Ю., НамМКИ докторанти Кодирова Г.К., НамМКИ доценти, PhD Мамуров Б.А., НамМКИ кафедра мудири, PhD Рустамов И.Т., НамМКИуцитувчиси Наманган мухдндислик-курилиш института (НамМКИ) https://doi.org/10.5281/zenodo. 7111587 Аннотация: Ишда сув тозалаш иншооти карбонатли чициндисидан фойдаланган %олда таркибида кальций ва магний фосфатлари булган оддий угит олиш жараёни келтирилган. Ишлаб чщаришда мазкур усул фойдаланилганда фосфорли оддий угитлар олишга карбонаптли чициндиларни цамраб олиш мумкинлиги аницланган.

Калит сузлар: фосфат кислота, экстракцион фосфат кислота, угит, минерал угит, фосфорли угит, кальций карбонат, магний карбонат, сув тозалаш иншооти карбонатли чициндилари, монокальцийфосфат, дикальцийфосфат, цушалоц суперфосфат.

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ КАРБОНАТНЫХ ОТХОДОВ ВОДООЧИСТНЫХ СООРУЖЕНИЙ ПРИ ПОЛУЧЕНИИ ОДИНАРНЫХ ФОСФОРНЫХ УДОБРЕНИЙ ИЗ ФОСФОРИТОВ ЦЕНТРАЛЬНЫХ КЫЗЫЛКУМОВ Аннотация: В работе приведены процессы получения кальций и магнийсодержащих одинарных фосфорных удобрений с использованием карбонатных отходов водоочистительных сооружений. Установлено, что использование данного способа в производстве приводит к вовлечению карбонатных отходов для получения одинарных фосфорных удобрений.

Ключевые слова: фосфорная кислота, экстракционная фосфорная кислота, удобрения, минералные удобрения, фосфорные удобрения, карбонат кальция, карбонат магния, карбонатные отходв водоочистительных сооружений, монокальцийфосфат, дикальцийфосфат, двойной суперфосфат.

USE OF CARBONATE WASTE OF WATER PURIFICATION FACILITIES IN OBTAINING SIMPLE PHOSPHORUS FERTILIZERS FROM PHOSPHORITES OF

CENTRAL KYZYL KUM Abstract: The article presents the processes of obtaining calcium and magnesium-containing ordinary phosphorus fertilizers using carbonate waste from water treatment plants. It has been established that the use of this method in production leads to the involvement of carbonate waste for the production of single phosphate fertilizers.

Keywords: phosphoric acid, extraction phosphoric acid, fertilizers, mineral fertilizers, phosphorus fertilizers, calcium carbonate, magnesium carbonate, carbonate waste from water treatment plants, monocalcium phosphate, dicalcium phosphate, double superphosphate.

КИРИШ.

Республикамиз кишлок хужалигида фосфорли угитлар сифатида асосан Марказий Кизилкум фосфоритларидан олинган аммофос, шунингдек оддий суперфосфат ишлатилади. Маълумки, аммофос таркибида кальций булмайди. Аммофосдан узок вакт мунтазам фойдаланиш натижасида тупрок таркибидаги хдракатчан кальций ва магний

йилдан-йилга камайиб боради. Бу эса усимлик ва тирик организмлардаги кальций ва магнийнинг етишмовчилигига олиб келади. Натижада тупрок структураси ёмонлашади, усимликлар хосилдорлиги пасаяди, тирик организмларда касалликлар келиб чикади [1, 2].

Марказий ^изилкум фосфорит рудаларини ташкил этадиган асосий минералларга бирламчи минераллар сифатида: кальцит - 30-50%, фторкарбонатапатит - 25-55%, гилли минераллар - 5-25% хамда иккиламчи минераллар сифатида: гипс, гётит, пирит, кварц киради [3]. Фосфоритлар экстракцион фосфат кислотада (ЭФК) парчаланганда дастлаб осон парчаланадиган кальцит реакцияга киришади. Бунинг натижасида ЭФК кисман нейтралланади ва унда фторкарбонатапатитнинг парчаланиши суст давом этади. Бунинг натижасида фосфоритнинг фосфатли кисми тула парчаланмайди ва махсулот таркибига узлашмайдиган тарзда утади.

Таркибида кальций тутган азот-фосфорли угитлар олишда паст навдаги фосфоритлардан фойдаланиш буйича хам тадкикотлар утказилган. Натижада фосфорли концентрланган угитлар олиш жараёнига паст навдаги фосфоритларни хам камраб олиш мумкинлиги аникланган [2-3].

ТАДЦЩОТ МАТЕРИАЛЛАРИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

Амалда фосфоритлардан олинган экстракцион фосфат кислотани (ЭФК) нейтраллашга асосланган холда концентрланган фосфорли угитлар ишлаб чикарилади. Бунда нейтралловчи восита сифатида аммиак гази (аммофос ишлаб чикаришда), фосфорит кабилардан (кушалок суперфосфат туридаги угитлар ишлаб чикаришда) фойдаланилади [429]. Махсулот бирлигига нисбатан кимматбахо хомашё - ювиб куйдирилган фосфоконцентрат сарфини камайтириш (кушалок суперфосфатга нисбатан), аммиак хомашёси сарфини кискартириш хамда махсулот хажмини ошириш (аммофосга нисбатан) максадида Марказий ^изилкум ювиб куйдирилган фосфоконцентратидан олинган ЭФКни сув тозалаш иншоотининг ("Фаргона-Азот" АЖ корхонаси) карбонатли чикиндиси ва унинг куйдириш (700°С хароратда) махсулотлари билан нейтраллаш оркали таркибида узлашадиган кальций ва магний фосфатлари булган фосфорли оддий угитларга кайта ишлаш жараёни урганилди. Карбонатли чикинди кулланилганда нейтраллаш реакторида катта хажмдаги баркарор купик хосил булиши кузатилади. Бу эса реактор унумдорлигини пасайтиради. Шу сабабли ЭФКни куйдирилган (700°С хароратда) карбонатли чикинди билан нейтраллаш тавсия этилди. Натижада нейтралланиш жараёнининг жадаллашиши кузатилади.

ЭФКни нейтраллаш жараёнида таркибида, огирлик % хисобида: СаО=44,83, MgO=1,58, C02=36,50, R20з=0,74, S0з=0,84 ва эримайдиган колдик (э.к.)=0,37 булган сув тозалаш иншооти ("Фаргона-Азот" АЖ) чикиндиси - кальций ва магний карбонатларидан фойдаланилди.

Дастлаб сув тозалаш иншооти чикиндисига термик ишлов берилди. Чикинди 100^1050°С харорат интервалида 60-180 минут давомида куйдирилганда масса йукотилиши 12,31% дан 51,64% га етиши аникланди. 100^200°С хдрорат интервалида 1 соат давомида киздирилганда масса йукотилиши 14,11% (намлик ва кристаллизация суви хисобига), 200^400°С харорат интервалида эса яна 0,54% масса йукотилиши ^(ОН)3 парчаланиши хисобига) кузатилади [30]. 500^800°С харорат интервалида масса йукотилиши 15,14% дан 20,36% гача (MgC0з•CaC0з парчаланиши хисобига) булиши, 850^1050°С харорат интервалида масса йукотилиши 30,77% дан 51,64% гача (асосан СаС03 парчаланиши хисобига) булиши аникланди. Сув тозалаш иншооти чикиндиси - кальций ва

магний карбонатларига термик ишлов бериш технологик параметри ва хосил килинган куйдириш махсулотларининг кимёвий таркиби 1-жадвалда келтирилган.

1-жадвал

Чицинди кимёвий таркибининг куйдириш хароратига боглицлиги

№ Куйдириш харо-рати, OC Куйди-риш вакти, минут Масса йуко- тилиши, % Олинган махсулот кимёвий таркиби, %

CaO MgO R2O3 SO3 CO2 H2O э.к.

44,83 1,58 0,74 0,84 36,5 15,14 0,37

1. 100 60 12,31 51,12 1,80 0,84 0,96 41,62 3,23 0,42

2. 200 60 14,11 52,19 1,84 0,86 0,98 42,50 1,20 0,43

3. 300 60 14,49 52,43 1,85 0,87 0,98 42,69 0,76 0,43

4. 400 60 14,65 52,52 1,85 0,87 0,98 42,77 0,57 0,43

5. 500 60 15,14 52,83 1,86 0,87 0,99 43,01 - 0,44

6. 600 60 15,39 52,98 1,87 0,87 0,99 42,84 - 0,44

7. 700 60 16,28 53,55 1,89 0,88 1,00 42,24 - 0,44

8. 800 60 20,36 56,29 1,98 0,93 1,05 39,28 - 0,46

9. 850 60 25,49 60,17 2,12 0,99 1,13 35,10 - 0,50

10. 900 60 30,77 64,76 2,28 1,07 1,21 30,15 - 0,53

11. 950 60 41,63 76,80 2,71 1,27 1,44 17,15 - 0,63

12. 1000 60 50,51 90,58 3,19 1,50 1,70 2,28 - 0,75

13. 1000 120 51,55 92,53 3,26 1,53 1,73 0,19 - 0,76

14. 1000 180 51,64 92,70 3,27 1,53 1,74 - - 0,77

15. 1050 60 51,64 92,70 3,27 1,53 1,74 - - 0,77

Сув тозалаш иншоотининг кальций ва магний карбонатли чикиндиси ва унинг куйдириш махсулотлари (100^10500С харорат интервалида) билан ЭФКни нейтраллаш ва бунда хосил буладиган баркарор купикланиш жараёнлари урганилди. Бунинг учун таркибида, огирлик % хисобида: Р2О5 = 17,23, Ca0 = 0,32, Mg0 = 0,66, Fe20з = 0,30, Al20з = 0,41, F = 1,18 ва бошкалар булган ЭФК, таркиби юкорида курсатилган "Фаргона-Азот" АЖ корхонасининг карбонатли чикиндиси хамда уни 700°С хароратда куйдирилишидан олинган ва таркибида, огирлик % хисобида: СаО = 53,55, MgO = 1,89, R20з = 0,88, C02 = 42,24, S0з = 1,00 ва бошкалар булган куйдириш махсулотидан фойдаланилди. ЭФКга унинг массасига нисбатан 1% микдорида аммоний нитрат кушилди. ^ушилган аммоний нитрат нейтраллаш жараёнида хосил буладиган суспензиялардаги кальций ва магний фосфатларининг эрувчанлигини яхшилашга хизмат килади. 17,23% Р2О5 концентрацияли ЭФКни кальций ва магний карбонатли чикинди хамда уни куйдириш махсулоти билан нейтраллаш жараёнидаги кислота меъёри монокальцийфосфат, мономагнийфосфат, темир ва алюминий фосфатлари хосил булишига мувофик келадиган стехиометрик микдорга нисбатан 100% ни ташкил этди. Нейтраллаш жараёни хона хароратда 30-40 минут давом этди. Х,осил килинган суспензиялар 95^100ОС харорат интервалида куритилди.

ТАДЦЩОТ НАТИЖАЛАРИ ВА МиНОКАМА

Нейтраллаш жараёнида суспензия баландлигига нисбатан хосил буладиган баркарор купик баландлигини фоиз хисобида олинди (1 -расм). Нейтраллаш жараёнида

куйдирилмаган кальций ва магний карбонатли чикиндидан фойдаланилганда 5 минут давомида баркарор купикнинг хосил булиши 345% га етади, унинг батамом суниши учун 45-50 минут сарфланади. Бу эса табиий кальций ва магний карбонатли хомашёга нисбатан баркарор купикнинг сунишига нисбатан 2,5-3 марта кам вакт сарфланишини курсатади. 500оС гача термик ишлов берилган кальций ва магний карбонатли чикинди билан ЭФКни нейтралланганда баркарор купик хосил булиши (296%), унинг суниши 30-40 минутда кузатилади, 700оС (236%) ва ундан юкори хароратда (79-174%) термик ишлов берилган кальций ва магний карбонатли чикинди билан ЭФК нейтралланганда хосил буладиган купикнинг сунишига атиги 10-20 минут вакт сарфланиши аникланди.

Шундай килиб, ЭФКни бурсимон хомашё билан нейтраллаш жараёнида купикланишни камайтириш максадида бошлангич хомашёга 700оС хароратда дастлабки термик ишлов бериш максадга мувофик, деб хисобланиши мумкин.

ЭФКни карбонатли чикинди билан нейтраллаш жараёни хона хароратида (20-25оС) карбонатли хомашёга нисбатан кислотанинг 100% ли стехиометрик меъёрида амалга оширилди.

1-расм. Кальций ва магний карбонатли чикиндига термик ишлов бериш хароратига боглик холда ЭФКни нейтраллаш жараёнида купикланиш даражасининг вакт давомида узгариши: 1 - кальций ва магний карбонатли чикиндига термик ишлов берилмаган; 2 - 500оС; 3 - 700оС; 4 - 850оС; 5 - 950оС.

ЭФКни нейтраллаш жараёнининг тезлиги сув тозалаш иншооти карбонатли чикиндиси билан жадал бориши кузатилади. Нейтраллаш жараёнида карбонатли чикинди таркибидаги кальцийнинг фосфат кислотали эритмага ажралиши 30-40 минут давомида 80% дан ортик микдорни ташкил этади.

ЭФКни кальций ва магний карбонатли хомашёлар билан нейтраллаш жараёнининг оптимал (макбул) давомийлиги 30-40 минут этиб белгилаш максадга мувофиклиги утказилган тажрибалар натижасида аникланди.

ЭФКни аммоний нитрат (1%) иштирокида кальций ва магний карбонатли чикинди хамда уни куйдириш махсулоти билан нейтраллаш, суспензияларни буглатиш ва куритиш оркали таркибида кальций ва магнийфосфатлари булган фосфорли угит олиш жараёни урганилди. Нейтраллаш жараёни хона хдроратида (20-25оС) карбонатли хомашёга нисбатан

кислотанинг 100% ли стехиометрик меъёрида ва 30 минут давомида амалга оширилди, суспензиялар 95-100оС хароратда куритилди. Жараённинг технологик параметрлари, оралик (суспензия) ва хосил килинган махсулотнинг кимёвий таркиби 2-жадвалда келтирилган.

2-жадвал

ЭФКни кальций ва магний карбонатли чикинди ва уни куйдириш махсулоти билан

нейтраллаш натижасида хосил буладиган суспензия, уларни куритиш натижасида олинган махсулотнинг кимёвий таркиби ва жараённинг технологик курсаткичлари

Курсаткичлар Суспензия ^уритилган махсулот

Бошлангич карбонатли хомашёга термик ишлов бериш харорати - 700OC - 700OC

Р2О5 (умумий), % 15,56 15,89 46,53 46,72

Р2О5 (узлашадиган), % 15,34 15,64 45,84 45,94

Р2О5 (сувда эрийдиган), % 14,46 14,75 42,97 43,08

CaO (умумий), % 6,59 6,72 19,69 19,83

MgO (умумий), % 0,84 0,86 2,52 2,59

R2O3 (умумий), % 1,16 1,19 3,47 3,44

SO3 (умумий), % 1,21 1,24 3,62 3,59

F, % 1,07 1,08 3,03 3,02

N (умумий), % 0,32 0,32 0,95 0,95

Н2О, % 67,72 66,72 4,00 3,73

(P2O5узл.:P2O5умум.)x100, % 98,59 98,43 98,52 98,33

(P2O5с.э.:P2O5умум.)x100, % 92,93 92,81 92,35 92,20

Натижада 17,23% Р2о5 концентрацияли ЭФКни кальций ва магний карбонатли чикинди хамда уни куйдириш махсулоти билан нейтраллаш жараёнида, таркибида огирлик % хисобида: Р2О5умум. = 15,56 ва 15,89; Р2О5узл. = 15,34 ва 15,64; Р2О5с.э. = 14,46 ва 14,75; СаО = 6,59 ва 6,72; MgO = 0,84 ва 0,76; N = 0,32; Н2О = 66,72 ва 67,72 ва бошкалар булган суспензия олинди. Бундай суспензиядаги узлашадиган фосфатлар микдори, яъни (P2O5узл.:P2O5умум.)x100 нисбат мос холда 98,59 ва 98,43% ни ташкил килади.

Х,осил килинган суспензиялар 95^100ОС харорат интервалида куритилганда, таркибида огирлик % хисобида: Р2О5умум. = 46,53 ва 46,72; Р2О5узл. = 45,84 ва 45,94; Р2О5с.э. = 43,17 ва 43,08; СаО = 19,69 ва 19,83; MgO = 2,52 ва 2,59; N = 0,95; Н2О = 4,00 ва 3,73 ва бошкалар булган кальций ва магнийфосфатли угит хосил булди. Олинган махсулотдаги (P2O5узл.:P2O5умум.)x100 нисбат мос холда 98,52 ва 98,33% ни, (P2O5с.э.:P2O5умум.)x100 нисбат эса 92,35 ва 92,20% ни ташкил этади.

ХУЛОСА.

Шундай килиб, ЭФКни кальций ва магний карбонатли хомашёлар хамда уни куйдириш махсулоти билан нейтраллаш йули билан таркибида монокальцийфосфат ва мономагнийфосфат булган фосфорли угитлар олишда сув тозалаш иншоотининг кальций ва магний карбонатли чикиндисидан фойдаланиш оркали нейтраллаш жараёнини 2,5-3 марта жадаллаштиришга эришилади. Х,осил килинадиган махсулот сифати яхшиланади. Фосфоритлардан кушалок суперфосфат туридаги угитлар ишлаб чикаришнинг амалдаги усулларига нисбатан кимматбахо фосфорит хомашёси 15-20% га тежалади, аммофос ишлаб

чикаришга солиштирилганда эса аммиак хомашёси тула тежалади х,амда махсулот хажмини 4-5% га ошириш имконияти яратилади.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ.

1. Шамшидинов, И. Т. (2017). Разработка усовершенствованной технологии производства экстракционной фосфорной кислоты и получения концентрированных фосфорсодержащих удобрений из фосфоритов Каратау и Центральных Кызылкумов. Дисс.... докт. техн. наук, Ташкент.

2. Шамшидинов, И. Т. (2014). Технология неорганических веществ и минеральных удобрений: Учебник для профессиональных вузов. ИТ Шамшидинов.

3. Геология и полезные ископаемые Республики Узбекистан / Т. Н. Долимов, Т. Ш. Шаякубов и др.: Редкол.: Т. Ш. Шаякубов (гл. ред.) и др. - Т.: Университет, 1998. - 724 с.

4. Мамуров, Б. А., Шамшидинов, И. Т., Усманов, И. И., & Кодирова, Г. К. (2019). Исследование процесса нейтрализации экстракционной фосфорной кислоты мелом. Universum: химия и биология, (2 (56)), 21-26.

5. Шамшидинов, И. Т. (1994). Получение удобрений типа двойного суперфосфата из фосфоритов Каратау.

6. Gafurov, K., Shamshidinov, I. T., & Arislanov, A. S. (2020). Sulfuric acid processing of highmagnesium phosphates and obtaining NPS-fertilizers based on them. Monograph. Publishing house"Istedodziyopress"Namangan, 26-27.

7. Шамшидинов, И. Т. (2017). Исследование процесса переработки фосфоритов Каратау на концентрированные фосфорные удобрения по поточной технологии. Universum: технические науки, (3 (36)), 29-34.

8. Кодирова, Г. К., Шамшидинов, И. Т., Тураев, З., & Нажмиддинов, Р. Ю. У. (2020). ИССЛЕДОВАНИЕ ПРОЦЕССА ПОЛУЧЕНИЯ ВЫСОКОКАЧЕСТВЕННЫХ ФОСФАТОВ АММОНИЯ ИЗ ЭКСТРАКТНОЙ ФОСФАТНОЙ КИСЛОТЫ НА ОСНОВЕ ФОСФОРИТОВ ЦЕНТРАЛЬНОГО КЫЗЫЛКУМА. Universum: технические науки, (12-3 (81)), 71-75.

9. Нажмиддинов, Р. Ю., Меликузиева, Г. Зокиров, М., & Юсупов, И. (2022). МАРКАЗИЙ ^ИЗИЩУМ ФОСФОРИТЛАРИДАН ТАРКИБИДА КАЛЬЦИЙ ВА МАГНИЙ БУЛГАН КОНЦЕНТРЛАНГАН ФОСФОРЛИ ОДДИЙ УГИТЛАР ОЛИШ. IJTIMOIY FANLARDA INNOVASIYA ONLAYNILMIYJURNALI, 2(6), 56-61.

10. Shamshidinov, I., Qodirova, G., Mamurov, B., Najmiddinov, R., & Nishonov, A. (2022). ЭКСТРАКЦИОН ФОСФАТ КИСЛОТАНИ ОХДКТОШ ХОМАШЁСИ БИЛАН НЕЙТРАЛЛАШ АСОСИДА КАЛЬЦИЙ ВА МАГНИЙ ФОСФАТЛИ УГИТЛАР ОЛИШ. Science and innovation, 1(A4), 161-169.

11. Najmiddinov, R., Shamshidinov, I., Qodirova, G., Nishonov, A., & Sayfiddinov, O. (2022). МАРКАЗИЙ ^ИЗИЩУМ ФОСФОРИТЛАРИ АСОСИДАГИ ЭКСТРАКЦИОН ФОСФАТ КИСЛОТАДАН Ю^ОРИ СИФАТЛИ АММОНИЙ ФОСФАТЛАРИ ОЛИШ. Science and innovation, 1(A4), 150-160.

12. Kodirova, G., Shamshidinov, I., Sultonov, B., Najmiddinov, R., & Mamurov, B. (2021). Investigation of the Process of Purification of Wet-Process Phosphoric Acid and Production of Concentrated Phosphoric Fertilizers Based on it. Chemical Science International Journal, 30(1).

13. Shamshidinov, I., Qodirova, G. Mamadjanov, Z., Najmiddinov, R (2021). International Journal of Advanced Science and Technology.

14. Shamshidinov, I., Qodirova, G. Mamadjanov, Z., Najmiddinov, R. (2021). ЭКСТРАКЦИЯ ЖАРАЁНИДА ФОСФАТ КИСЛОТАНИ СУЛЬФАТ ВА ФТОРДАН ТОЗАЛАШ ХАМДА ЮКОРИ СИФАТЛИАЗОТ-ФОСФОРЛИ WmОЛИШНИ ТАДЩККИЛИШ.

15. Shamshidinov, I., Qodirova, G., Turayev, Z., Mamurov, B. (2020). Study Of The Process Of Heat Treatment Of Limestone To The Process Of Obtaining Calcium-Magnesium-Containing Phosphorous Fertilizers.

16. Shamshidinov, I., Qodirova, G., Mamurov, B. (2019). ШУРСУВ ДОЛОМИТЛАРИАСОСИДА КАЛЬЦИЙ ВА МАГНИЙ ФОСФАТЛИ УFИТЛАР ОЛИШ. НамМТИ илмий-техника журнали.

17. Shamshidinov, I., Qodirova, G., Mamurov, B. (2017). КАЛЬЦИЙ ВА МАГНИЙ ФОСФАТЛИ УFИТЛАР ОЛИШДА МАХАЛЛИЙ ДОЛОМИТХОМАШЁСИДАН ФОЙДАЛАНИШ.

18. G'afurov, Q., & Shamshidinov, I. (2010). Mineral o 'g 'it ishlab chiqarish nazariyasi va texnologik hisoblari. T.: Fan va texnologiya, 360.

19. G'afurov Q. Mineral o'g'itlar va tuzlar texnologiyasi: Darslik./ Q. G'afurov, I. Shamshidinov. -T.: Fan va texnologiya, 2007. - 360 b.

20. Гафуров, К., Шамшидинов, И. Т., & Арисланов, А. С. (2020). Сернокислотная переработка фосфоритов Каратау и сложных удобрений на их основе. Монография. Издательство LAP LAMBERT Academic Publishing.

21. Shamshidinov, I. T., & Mamajanov, Z. N. (2014). Use of low-grade of phosphorites at picking calcium and microelement containing nitrogen-phosphorus fertilizers. Europaische Fachhochschule, (3), 117-119.

22. Shamshidinov, I. T. Qodirova, G. Najmiddinov, R. Y. (2020). БИОГУМУСДАН СУЮК БИООРГАНОМИНЕРАЛ УFИТЛАР ОЛИШЖАРАЁНИНИ ТАДКДК КИЛИШ.

23. Гафуров, К., Шамшидинов, И. Т., & Арисланов, А. С. (2020). Сернокислотная переработка высокомагнезиальных фосфатов и получение NPS-удобрений на их основе. Монография.-Наманган: Издательство «Истеъдод зиё пресс.

24. Zokirzhon, T., Shamshidinov, I. T., Madamindzanovna, I. O., & Usmanov, I. I. (2019). Researches of the solubility of copper sulfate in orthophosphoric acid at 30 and 80° c. International Journal of Scientific and Technology Research, 8(12), 1870-1872.

25. Turaev, Z., Shamshidinov, I. T., Usmanov, I. I., Isakova, O. M., & Sultonov, B. E. (2019). Thermodinamical Analyse the Formation of Phosphates Copper, Zinc and Cobalt on the Base Double Superphosphate and Sulphates of Copper, Zinc and Cobalt. Chemical Science Internatinal Journal, 28(1), 1-7.

26. Shamshidinov, I. T., Gafurov, K. G., & Ikramov, M. M. (2016). INVESTIGATION ON THE PHOSPHORIC ACID PRODUCTION FROM LOW GRADE PHOSPHORITES WITH HIGH CONTENT OF MAGNESIUM. Journal of Chemical Technology & Metallurgy, 51(2).

27. Шамшидинов, И. Т., & Арисланов, А. С. (2022). ВЛИЯНИЕ МАГНИЯ НА ПРОЦЕСС ЭКСТРАКЦИИ ФОСФОРНОЙ КИСЛОТЫ. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF THEORETICAL & APPLIED SCIENCES, 3(6), 485-491.

28. No, P. 5698 UZ. Method of obtaining extraction phosphoric acid/Gafurov K., Shamshidinov IT, Arislanov A., Mamadaliev A.(UZ)/1998.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

29. Turgunovich, S. I., & Chorievich, M. K. (2017). Research of process of washing of fluorine from phosphor gypsum. Austrian Journal of Technical and Natural Sciences, (1-2), 107-11.

30. Рабинович В.А. Краткий химический справочник/ В.А. Рабинович, З.Я. Хавин. - М.: Химия, 1978. - С.71-79.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.