Научная статья на тему 'Маънавий-маърифий фаолият орқали меҳрибонлик уйлари тарбияланувчиларининг ахлоқий қадриятларини шакллантириш'

Маънавий-маърифий фаолият орқали меҳрибонлик уйлари тарбияланувчиларининг ахлоқий қадриятларини шакллантириш Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
317
43
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
меҳрибонлик / тарбия / ахлоқ / қадрият / фаолият / шакл / маданият / курашувчанлик / милосердие / воспитание / нравственность / ценность / деятель- ность / форма / культура / способность к борьбе

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Саидова Д. И.

Мақолада маънавий-маърифий фаолият воситасида меҳрибонлик уйлари тарбияланувчиларида ахлоқий қадриятларни шакллантириш усуллари таҳлил қилинган, маънавий-маърифий фаолият шакллари ва усуллари мазмуни очиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ФОРМИРОВАНИЕ НРАВСТВЕННЫХ ЦЕННОСТЕЙ У ВОСПИТАННИКОВ ДОМОВ МИЛОСЕРДИЯ С ПОМОЩЬЮ РЕАЛИЗАЦИИ ДУХОВНО- ПРОСВЕТИТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

В статье проанализированы методы формирования нравственных ценностей у воспитанников домов милосердия с помощью реализации духовно-просветительской деятельности. Раскрыто содержание форм и методов духовно-просветительской деятельности.

Текст научной работы на тему «Маънавий-маърифий фаолият орқали меҳрибонлик уйлари тарбияланувчиларининг ахлоқий қадриятларини шакллантириш»

Саидова Д.И.,

Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети катта илмий ходим-изланувчиси

МАЪНАВИЙ-МАЪРИФИЙ ФАОЛИЯТ ОРКАЛИ МЕ^РИВОНЛИК УЙЛАРИ ТАРБИЯЛАНУВЧИЛАРИНИНГ АХЛОКИЙ КАДРИЯТЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ

САИДОВА Д.И. МАЪНАВИЙ-МАЪРИФИЙ ФАОЛИЯТ ОРКАЛИ МЕЦРИБОНЛИК УЙЛАРИ ТАРБИЯЛАНУВЧИЛАРИНИНГ АХЛОКИЙ КАДРИЯТЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ

Маколада маънавий-маърифий фаолият воситасида мех,рибонлик уйлари тарбияланувчила-рида ахлокий кадриятларни шакллантириш усуллари тах,лил килинган, маънавий-маърифий фаолият шакллари ва усуллари мазмуни очиб берилган.

Таянч суз ва тушунчалар: мех,рибонлик, тарбия, ахлок, кадрият, фаолият, шакл, маданият, курашувчанлик.

САИДОВА Д.И. ФОРМИРОВАНИЕ НРАВСТВЕННЫХ ЦЕННОСТЕЙ У ВОСПИТАННИКОВ ДОМОВ МИЛОСЕРДИЯ С ПОМОЩЬЮ РЕАЛИЗАЦИИ ДУХОВНО-ПРОСВЕТИТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

В статье проанализированы методы формирования нравственных ценностей у воспитанников домов милосердия с помощью реализации духовно-просветительской деятельности. Раскрыто содержание форм и методов духовно-просветительской деятельности.

Ключевые слова и понятия: милосердие, воспитание, нравственность, ценность, деятельность, форма, культура, способность к борьбе.

SAIDOVA D.I. FORMATION OF MORAL VALUES AT PUPILS OF ORPHANAGES BY IMPLEMENTING SPIRITUAL-EDUCATIONAL ACTIVITY

In the article, development methods of moral values in younger generations of charity houses have been analized by means of spiritual-educational activities. The meaning of forms and methods of spiritual-educational activities has been clarified.

Keywords: mercy, education, morality, value, activity, form, culture, ability to fight.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

V_/

Мамлакатимиз мустацилликка эришгач, жамиятимиз цаётининг барча соцаларида жуда жиддий ислоцотлар амал-га оширилди ва бу ислоцотлар узлуксиз давом этмоцда.

Юртимизда янги х,аёт асосларини барпо этар эканмиз, бир масалага алохида эътибор беришимиз лозим. Яъни, коммунистик мафку-ра ва унинг ахлок меъёрларидан воз кечилга-нидан сунг жамиятда пайдо булган Fоявий бушликдан фойдаланиб, четдан биз учун мутлако ёт булган, маънавий ва ахлокий ту-банлик иллатларини уз ичига олган «оммавий маданият» ёпирилиб кириб келиши мумкин-лигини унутмаслик керак.

Табиийки, «оммавий маданият» деган ни-коб остида ахлокий бузуклик ва зуравонлик, индивидуализм, эгоцентризм Fояларини тар-катиш, керак булса, шунинг хисобидан бойлик орттириш, бошка халкларнинг неча минг йил-лик анъана ва кадриятлари, турмуш тарзининг маънавий негизларига беписандлик, уларни купоришга каратилган хатарли тахдидлар одамни ташвишга солмай куймайди.

Узбекистон Республикаси Биринчи Прези-денти Ислом Абдуганиевич Каримов таъкид-лаганидек: «Хозирги вактда ахлоксизликни маданият деб билиш ва аксинча, асл маънавий кадриятларни менсимасдан, эскилик саркити деб караш билан боFлик холатлар бу-гунги тараккиётга, инсон хаёти, оила мукад-даслиги ва ёшлар тарбиясига катта хавф солмокда ва купчилик бутун жахонда бамисо-ли бало-казодек таркалиб бораётган бундай хуружларга карши курашиш накадар мухим эканини англаб олмокда»1.

Айни шу сабабдан ёшларимизда ахлокий кадриятларни шакллантириш муаммоси бу-гунги кунимизнинг долзарб муаммоларидан бири хисобланади.

«Ахлокий кадрият» тушунчаси фалсафа, социология, педагогика ва психологиядаги асо-сий тушунчалардан бири булиб, вокеликдаги маълум бир объектлар, уларнинг хусусиятла-ри, шунингдек, узига ижтимоий идеалларни мужассамлаштирган ва шу сабабдан булиши лозим булганлар эталони сифатида хизмат килувчи абсолют Fояларнинг инсоний, ижти-

1 Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Маънавият», 2008. -117-б.

моий ва маданий ахамиятини белгилаш учун кулланилади.

Э.Н.Бондаревская фикрича, ахлокий кадриятлар - предмет, ходиса, ахлокий сифат ёки тамойил эмас, балки уларнинг ахамияти, уларнинг инсонлар хаёти ва фаолиятида улар эхтиёжлари, мотивлари, кизикишлари, мак-садлари нуктаи-назаридан уйновчи роллари-дир. Улар бутун моддий оламни камраб олади хамда унинг таркибий кисмларини улар ин-сонга фойда келтириши (унинг инсоний асосларини яхшилаши, ошириши) ёки зиён келтириши (инсонда ижтимоий ахамиятли сифат-ларнинг ривожланишига тускинлик килиши) нуктаи-назаридан бахолаб беради. Улар шахс ривожланиши воситаларидан бири, ахлокий тарбиянинг методологик асослари хисобланади2. Ахлокий кадриятлар интериоризация3 жа-раёнида ахлокий кадриятлар ориентациясига, яъни инсоннинг шахсий идеаллари ва хаётий установкаларига айланади.

Идеал - х,ар жихатдан баркамол, мукаммал, хаёлан орзу килинадиган, лекин х,али хаётда мавжуд булмаган нарса, ходиса, олижаноб, намуна буладиган, орзу максадга мувофик ке-лувчидир4. Идеал ахлокий мувофиклашти-ришнинг намунаси булиб хизмат килиши мум-кин.

Биринчидан, идеал - макбул (исталувчи) хулк-атвор улчови, мезони, у хар доим кандайдир булFуси макбул реалликни билди-ради, иккинчидан, кундалик вазиятларда инсонлар хулк-атворини мувофиклаштирувчи меъёрлардан фаркли тарзда, идеал инсон ин-тилиши лозим булган юксак намунани курсатади. Идеал ва вокелик орасидаги

2 Бондаревская Е.В. Ценностные основания личностно-ориентированного воспитания. // «Педагогика», 1995. № 4. -С. 29-36.

3 Интериоризация (лот. interior - ички) - ташки ижтимоий вокеликни узида узлаштириш оркали инсон пси-хологияси ички тузилишининг шаклланиши. // Манба: http://faylasuf.uz/index.php/medialar/qomus/344-falsafa-izo-li-lu-at. Электрон ресурсга 2017 йил 16 январда му-рожаат этилди.

4 Узбек тилининг изохли лурати. / А.Мадвалиев тахрири остида. - Т.: «Узбекистон миллий энциклопедияси» Дав-лат илмий нашриёти, 2006. -173-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

к,арама-к,арашилик эвазига кадриятлар ори-ентацияси юзага келади. Кадриятлар ориента-цияси алох,ида, бир-бирига нисбатан якин ва ухшаш кадриятлардан х,аётий кадриятлар ие-рархиясини, шунингдек, хулк-атвор меъёрла-ри х,акидаги тасаввурларни шакллантиради ва у ёки бу тарзда идеал билан мувофиклашади.

Н.Н.Орлова мех,рибонлик уйлари тарбияла-нувчиларида кадриятли ориентацияларни шакллантириш буйича ишларида укувчилар-нинг ахлокий кадриятли ориентацияларининг уч гурух,ини ажратиб курсатади1:

- ахлокий идеал, х,аёт маъноси ва максад-лари борасидаги тасаввурлар билан тавсиф-ланувчи юксак даражадаги ориентациялар;

- ахлокий идеал, х,аёт маъноси ва максад-лари борасидаги тасаввурларни турли хил фаолият турларига нисбатан конкретлашти-рувчи ориентациялар;

- кундалик хулк-атворнинг элементар меъёрларига (этик меъёрларга) риоя килишга нисбатан ориентациялар.

Шахснинг ахлокий кадриятлар йуналган-лигини муваффакиятли шакллантириш учун махсус педагогик ишларни амалга ошириш лозим. Педагогларнинг мех,рибонлик уйлари тарбияланувчиларида ахлокий кадриятлар йуналганлигини шакллантиришга каратилган фаолият куйидаги шарт-шароитлар амал килган х,олда самарали булади:

• болаларни уз вактида уларнинг интеллектуал ва ижодий салох,ияти, х,иссий х,олатини аниклашга йуналтирилган сифатли психоло-гик-педагогик диагностикадан утказиш;

• мех,рибонлик уйлари тарбияланувчиларида ахлокий кадриятли ориентацияларни шакллантириш буйича аник максадга йуналтирилган ишларни амалга ошириш;

• ижтимоийлашаётган шахснинг мосла-шиш даражасини унинг ижтимоий фаоллиги-ни кучайтириш ёки пасайтириш йули билан мувофиклаштириб турувчи шакллантирувчи мух,ит.

Ахлокий кадриятларни шакллантиришда маданият муассасалари алох,ида роль уйнайди. Улар томошабинлар учун ахлокий кадриятларни ифода этувчи, намоён килувчи мадани-

1 Орлова Н.Н. Опыт формирования ценностных ориен-таций детей-сирот в учреждениях интернатного типа. / Вестник КГУ им. Н.А. Некрасова, 2008, том 14. -С. 234.

ят мах,сулларини яратишади, саклашади ва такдим этишади. Маданият муассасалари си-расига кутубхоналар, ёшлар марказлари, теат-рлар, таълим муассасалари, музейлар ва х,оказолар киради. Ушбу муассасалар ах,оли орасидаги уз таъсирини истеъмолчиларга хиз-мат курсатишнинг илFор шакллари оркали амалга ошириши лозим. Замонавий шароит-ларда маданият муассасаларининг асосий фаолият йуналишларидан бири маънавий-маърифий фаолият х,исобланади. Ушбу фаолият, энг аввало, инсоннинг маданият, санъат ва дам олиш сох,асида янги маълумотлар, Fоя-ларни билиш эх,тиёжини кондиришни назарда тутади. Маънавий-маърифий фаолиятнинг якуний максади шахснинг индивидуал коби-лиятлари ривожланишига кумаклашиш оркали унинг маънавий жих,атдан камолга етишига ёрдам бериш булиб, бунинг натижасида ин-сонлар инсоният томонидан тупланган маъна-вий-маърифий тажрибани узлаштиришади ва купайтиришади.

Маданият муассасаларининг асосий вази-фаси - маданий мероснинг авлоддан-авлодга утишини таъминлаш ва саклаб туришдир. Ай-нан улар узларининг амалий фаолиятида утмиш, бугун ва келажакни мужассамлаштир-шади х,амда ижтимоий гурух,лар ва алох,ида шахсларнинг маънавий-ахлокий ривожлани-ши учун масъул буладилар. Ах,олини, айникса ёшларни маънавий жих,атдан тарбиялаш мак-садлари ва вазифалари маданият муассасаларининг маънавий-маърифий фаолиятини ин-новацион ривожлантириш, улар фаолияти-нинг янги йулларини топиш, атроф-мух,ит билан янгича узаро муносабатларни ташкиллаш-тириш заруратини юзага келтирди2.

Маданият муассасалари ижтимоий-маданий институтларнинг ташкилий шакли булиб, ушбу муассасалар инсонлар буш вактини ташкил этишнинг ва уларга хизмат курсатишнинг турли хил шаклларини куллаган х,олда юксак ахлокли шахсни шакллантиришга, унинг маънавий оламини бойитишга, жамият ривожини таъминловчи прогрессив кадриятлар ва анъа-наларга йуналтиришга кумаклашади. Шахснинг маънавий ривожланишида ёш инсонга жонли конкрет образларни етказадиган, унинг

2 Вернадский В.И. Биосфера и ноосфера. - М.: «Наука», 1989. -С. 110.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

V_/

хис туЙFуларига таъсир курсатадиган, маъна-вий ривожланишнинг таркибий асосларини кУзFатадиган санъат асарлари алохида роль уйнайди.

Сухбат ахлокий кадриятларни шаклланти-ришда мухим ахамият касб етувчи таълим ва тарбия методларидан бири булиб, сухбатда бошловчи ва тингловчиларнинг бир хил тарз-да иштирокини талаб этади. Сухбат жараёни-да икки томонлама мулокот кечиб, бу жара-ёнда тингловчилар бошловчи саволларига жавоб хам беришади, хам узлари унга уз са-воллари билан мурожаат хам этишади, уз фикрларини билдиришади. Сухбат давомида «коммуникация лидери» роли бошловчига те-гишли булади ва айнан у сухбатни бошлайди, уни керакли максадга йуналтиради, сухбатни якунлайди, хулосалар чикаради. Замонавий санъат ва адабиёт таъсири окибатида мехри-бонлик уйлари тарбияланувчиларида ахлокий кадриятларга нисбатан муносабатнинг бир хилда эмаслиги, ахлокий кадриятларга доимий равишда аниклик киритиб бориш заруратини хисобга олган холда айтишимиз мумкинки, ахлокий кадриятларни шакллантиришда кул-ланилувчи ушбу метод энг самарали метод-лардан бири хисобланади, модомики сухбат-дан сунг аудиториянинг маълум бир кисми уз ахлокий карашларини ижобий томонга узгар-тиради. Ушбу холни сухбат охиридаги овоз бериш оркали текшириб куриш мумкин.

Илмий-оммабоп маърузаларнинг илмий билим шакли сифатидаги энг асосий максади мавжуд бадиий-ахлокий муаммолар мохияти-ни очиб бериш, уларни хал этиш буйича фао-лиятнинг эхтимолий усулларини курсатиб бериш ва ушбу усулларни илмий билимнинг энг сунгги ютуклари билан боFлашдан иборатдир. Шу сабабли илмий-оммабоп маърузалар етар-лича тайёргарлик ва билимга эга аудитория булишини назарда тутади.

Маънавий-маърифий фаолиятнинг энг мухим шаклларидан яна бири янги адабиёт-ларни мухокама килиш булиб, ушбу мухо-камалар иштирокчиларни фаолликка ундайди, танкидий фикрлаш куникмаларини шакллан-тиради. Санъат асарлари устида мустакил тарзда ишлаш эстетик карашлар ва дид, маъ-навий ва ахлокий кадриятларнинг шакллани-шига ижобий таъсир курсатади.

Ахлокий кадриятларни шакллантиришда кино-маърузалар ва кинотеатрлар фаолияти алохида урин тутади. Бу маърузалар жараёни-да мехрибонлик уйлари тарбияланувчилари фильмлар томоша килишади, буюк санъаткор-лар фаолиятини мухокама этишади. Ушбу тад-бирларга санъат вакилларини хам таклиф этиш мумкин.

Маънавий-маърифий фаолият турларининг яна бир гурухида фаолият дастурлари мазму-ни бадиий ифода воситалари билан уЙFун-лашиб кетади. Бундай фаолият турлари сира-сига оFзаки журналлар, адабий укишлар, мав-зули кечалар, китоблар кургазмалари киради1.

Ахлокий кадриятларни шакллантиришда махаллий шоирлар, ёзувчилар, санъаткорлар ва мусикачилар муваффакиятларини тахлил этувчи оFзаки журналлар мухим ахамият касб этади. Ушбу дастурлар оFзаки тарзда мусика, ракс, рассомчилик санъати ва бошка восита-ларни бирлаштириш учун кенг имкониятлар такдим этади. Бу эса аудиторияга хиссий-образли мухит оркали бадиий-ахлокий кадриятларни узлаштириш имконини беради. Бундан ташкари, оFзаки журнал бадиий адабиёт янгиликлари, даврий нашрлар, нашрга тайёрланаётган китоблар хакида маълумот ет-казишнинг тезкор методларидан бири булиб, бу ёш аудиторияда маънавий, ахлокий кад-риятлардан ташкари эстетик диднинг хам ри-вожланишига кумаклашади.

Маънавий-маърифий фаолиятнинг яна бир мухим методларидан бири адабий укиш булиб, бу фаолият тури адабий асарларни бадиий укиш ва мухокама килишни назарда тутади. Асар буйича фильм суратга олиниши ва намойиш этилиши ёш китобхонларнинг бундай укишларга кизикишини янада кучайтира-ди. Сунгги вактларда Россияда маънавий-маърифий тадбирларда бундай укишлар, айникса, «гапирувчи китоблар» тадбирлари тобора машхур булиб бормокда2. Бизда хам шундай тадбирларни ташкил этиш максадга мувофик. Бунда маънавий ва ахлокий кадриятларни турли хил тарихий шароитларда хара-катланувчи адабий кахрамонларнинг мурак-

1 Жаркова Л.С. Деятельность учреждений культуры: учеб. пособ. 3-е изд. испр. и доп. - М. : МГУКИ, 2003. -С. 54.

2 Олзоева Г.К. Массовая работа библиотек: учеб.-метод. пособие. - М.: «Либерия-Бибинформ», 2006. -С. 74.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

каб ички олами оркали очиб берувчи узбек адабиёти катта салохиятга эга.

Маънавий-маърифий кеча маънавий-маъ-рифий дастурларнинг бир тури булиб, у куйидаги ташкилий тадбирлардан таркиб то-пади: бошловчининг адабиёт ва санъат муам-молари буйича чикиш килиши; олдиндан тайёргарлик курган иштирокчиларнинг чи-киши; хужжатли фильмлар ёки бадиий фильм-лардан парчалар намойиш килиниши; хуж-жатли ёки концерт аудиоёзувларини тинглаш; артистлар чикиши ёки бадиий жамоалар иш-тирокчиларининг шеърлар, адабий асарлар-дан парчалар билан чикиш килиши; кеча мав-зуси буйича мусикий номерларнинг ижро килиниши. Айнан кечаларнинг миссий кайфи-яти ёшларнинг нафакат акли, балки туЙFу-ларига кучли ижобий таъсир курсатади, улар-да маънавий-ахлокий кадриятлар тизими мустахкамланишини таъминлайди.

Маънавий-маърифий фаолиятнинг самара-ли ташкил этилишида маданият муассасалари фаолияти хам мухим ахамият касб этади. Ушбу муассасаларда ёшлар учун маълум маънода маънавий-ахлокий жихатдан намуна була ола-диган ёркин шахслар бирлашмаларини тузиш лозим. Бундай бирлашмалар фаолияти маданият муассасалари макоми ошишига хизмат килади, ёшларнинг ахлокий кадриятлари ри-вожланишига кумаклашади.

Купинча маънавий-маърифий фаолият дас-турлари китобларни укувчиларга намойиш килишнинг энг анъанавий кургазмали усули булган китоб кургазмалари билан бирга ташкил этилади. Китоб кургазмаларининг асосий максади укувчилар эътиборини адабиёт янги-ликларига жалб килишдан иборатдир. Янги ахборот технологияларининг пайдо булиши ва кулланилиши ушбу кургазмаларни ташкил этишнинг янгидан-янги ижодий имкониятла-рини такдим этмокда. Кургазма хакидаги маъ-лумотларни компьютер оркали идрок килиш ёшларнинг бундай турдаги тадбирларга кизи-кишини фаоллаштиради.

Бугунги замонавий дунёда маърифий ха-барлар нафакат маданият муассасаларининг жонли мулокот билан боFлик булган анъанавий иш шакллари билан, балки электрон шаклда хам укувчи-ёшларга етиб бормокда. Ахборот ва компьютер технологияларининг ривожланиши шунчалик тез юз бермокда ва

бу маълумот алмашинишини шунчалик тезлаштирмокдаки, замонавий жамиятда ушбу технологияларсиз яшаш ва фаолият юритиш-ни х,атто тасаввур килиш хам мушкул. Бу эса замонавий ижтимоий-маданий институтлар олдига нафакат маълумот танлашда кумакла-шиш, балки электрон оламда йулбошловчи булиш, истеъмолчиларга ах,оли ва унинг ало-х,ида гуру^ларининг маънавий ривожланиши-га кумаклашувчи маълумот кидириш ва танлашда ёрдамлашиш вазифасини куймокда.

Юкорида кайд этиб утганларимиздан хуло-са килишимиз мумкинки, ме^рибонлик уйла-ри тарбияланувчиларида ахлокий кадрият-ларни шакллантиришда маданият муассасалари ва ушбу муассасалар билан х,амкорликда ташкил этилувчи махсус педагогик чора-тадбирлар мух,им ах,амият касб этади. Ёшларнинг санъат ва маданият намуналари, ушбу намуналарда ифодаланган ахлокий идеаллар, намуналар билан танишиб боришлари уларда ахлокий идеаллар, уз хулк-атворини мувофик-лаштириш меъёрлари х,акида тасаввурлар шаклланишини таъминлаб беради ва ахлокий кадриятлар шаклланиши учун асос сифатида хизмат килади. Маънавий-маърифий фаолият воситасида мех,рибонлик уйи тарбияланувчиларида ахлокий кадриятларни шакллантиришда маънавий-маърифий фаолиятнинг турли хил методларидан уринли фойдаланиш ушбу фаолият самарадорлигини янада ошириш им-конини беради.

Маънавий-маърифий фаолият оркали мех,-рибонлик уйи тарбияланувчиларида ахлокий кадриятларни шакллантиришда куйидаги усуллар ва тавсиялардан уринли фойдаланиш максадга мувофик дея хисоблаймиз:

- мавжуд бадиий-ахлокий муаммолар мохиятини очиб берувчи, уларни хал этиш буйича фаолиятнинг эхтимолий усулларини курсатиб берувчи илмий-оммабоп маъруза-лардан кенг фойдаланиш;

- иштирокчиларни фаолликка ундаш, уларда танкидий фикрлаш куникмаларини шакл-лантириш максадида янги адабиётлар мухо-камасини мунтазам тарзда ташкил этиб бо-риш;

- маънавий-маърифий фаолиятни ташкил этишда кино-маърузалар ва кинотеатрлар фаолияти хамда имкониятларидан самарали фойдаланиш;

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

- маънавий-маърифий фаолият жараёнида махаллий шоирлар, ёзувчилар, санъаткорлар ва мусикачилар муваффакиятлари тахлил эти-лувчи тадбирларни ташкиллаштириш;

- ёшларда маънавий ва ахлокий кадрият-ларни янада мустахкамлаш максадида адабий укишлар имкониятларидан уринли фойдала-ниш;

- ёшларнинг нафакат акли, балки туЙFула-рига кучли ижобий таъсир курсатиш, уларда маънавий-ахлокий кадриятлар тизими мустах-камланишини таъминлаш учун маънавий-маърифий кечалар ташкил килиб бориш;

- маданият муассасаларида уз хулк-атвори, харакатлари хамда ютуклари билан ёшлар учун маънавий-ахлокий жихатдан намуна була оладиган шахслар бирлашмаларини ту-зиш;

- ёшлар учун мунтазам тарзда китоблар кургазмаларини ташкил этиб бориш, ушбу кургазмаларни ташкил этишда янги инноваци-он технологиялардан фойдаланиш;

- ёшларга маънавий-маърифий хабарлар-ни етказиш ва уларни тарбиялашда замонавий ахборот ва компьютер технологияларидан уринли фойдаланиш.

Адабиётлар руйхати:

1. Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Маънавият», 2008. -117-б.

2. Бондаревская Е.В. Ценностные основания личностно-ориентированного воспитания. // «Педагогика», 1995, № 4. -С. 29-36.

3. Вернадский В.И. Биосфера и ноосфера. — М.: «Наука», 1989.

4. Жаркова Л.С. Деятельность учреждений культуры: учеб. пособ. 3-е изд. испр. и доп. — М.: МГУКИ, 2003. -С. 54.

5. Олзоева Г.К. Массовая работа библиотек. - М.: «Либерия-Бибинформ», 2006. -С. 74.

6. Орлова Н.Н. Опыт формирования ценностных ориентаций детей-сирот в учреждениях интернатного типа. / Вестник КГУ им. Н.А.Некрасова, 2008, том 14. -С. 234.

7. Соколов А.В. Феномен социально-культурной деятельности: монография. — СПб.: СпбГУП, 2001.

8. Узбек тилининг изохли лугати. / А.Мадвалиев тахрири остида. - Т.: «Узбекистон миллий энциклопедияси» Давлат илмий нашриёти, 2006. -173-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.