Мамандарды даярлаудағы кәсіби қазақ тілі пәнінің рөлі Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

Вестник «Орлеу^-kst

т

m

о

Рч

w О

О

о &

Й -Q

X X О

m

о

X

Каппасова М.Е.,

Торгай аграрлыц-техникалыц колледжi, цазац тМ мен эдебиет пэншц бiрiншi санатты оцытушысы, Арцалыц цаласы

Нег1зг1 свздер: кэсгби цазац тш, эдгстер, маман, бшм беру цызметгшц мазмунын жацарту.

Ключевые слова: профессиональный казахский язык, методы, специалист, модернизация содер-•Ужоаним образовательной деятельности.

Keywords: professional Kazakh language, methods, specialist, modernization of the content of educational activities.

МАМАНДАРДЫ ДАЯРЛАУДАГЫ КЭС1БИ ЦАЗАЦ Т1Л1 ПЭН1НЩ РвЛ1

Ацдатпа

Бул макалада кэаби казак тшн окытуда бола-шак маманныц ;a3ipri элемдiк ойлау кещстшн ка-лыптастыру, тэрбиелеу эдютершщ тэсшдерш iздеу карастырылады. Уакыт талабына сэйкес креативтi ойлайтын мамандарды дайындау Yшiн бiлiм беру кызметшщ курылысы мен мазмунын мацызды тYр-де жацарту кажет.

Аннотация

В данной статье рассматривается поиск приема методов воспитания, обучения при изучении профессионального казахского языка в нынешнем всемирном пространстве формирования мышления будущего специалиста. Для подготовки креативно мыслящих специалистов необходима существенная модернизация содержания и структуры образовательной деятельности в соответствии с требованием времени.

Annotation

This article discusses the search for receiving educational methods in the study of professional training of Kazakh language at the present time. For the preparation of creative thinking specialists need substantial modernization of the content and structure of educational activities in accordance with the requirements of time.

Жаhандану кезшде кептеген мемлекеттер инте-грациялык YPДiске косылуына байланысты бшм беру жYЙесiне катты эсер ете бастады. ^аз1рп тацда элемдш бшм кещстшнде тэрбиелеу мен бшм беру-дщ жацаша жетiлдiрiлген эдю-тэсшдерш iздестiру, Yнемi жацалыкка жол ашу багыттары карастырылу-да.

^азакстан Республикасыныц бшм берудi дамы-тудыц 2011-2020 жылдарга арналган мемлекеттiк багдарламасын жYзеге асыруда мYлде езгерген жаца заман талабына сай бшм беру, сол когам талабына сай жаца урпак калыптастыру негiзгi мiндеттердiц бiрi болып отыр. Заман талабына сай бiлiм берудщ максаты- кYнделiктi жацарып отырган ортада тулга-ныц саналы жэне ез бетшше шыгармашыльщ ю-

Вестник «Oрлеу»-kst

эрекет жасаи алуына к;олаилы жагдаи тугы-зу екендiгi мэлiм. Сондыктан бiлiм беру уИымдарыныц мшдет - eздiгiнен дамитын, eзiн-eзi жетiлдiретiн, eзiндiк оИы бар, бел-сендi кызмет аткарып, дурыс шешiмдер ка-былдаИ алатын азаматтарды даярлау. ^аз1р-гi кезде болып жаткан тарихи - элеуметпк eзгерiстер, гылымдагы жацалыктар бYгiнгi урпак тэрбиесiне, оныц шшде орта жэне жогары оку орындарында алган бiлiмдерi мен тэрбиелерi тулганыц дамуына, тэрбие-ленуiне жацаша ^зкараспен карауды талап етедi.

Жацаша оИлау - бул адамныц инноваци-ялык технологияларды мецгеруге, маман-дарды кэаби даярлауга ынта- ыкыласын арттыру деген сeз. Жаца гасырда елiмiзге бiлiмдi де бiлiктi, белсендi азаматтык уста-нымы бар азаматтар, кэсiби мамандар кажет. Бул Yшiн бiлiм беру орындары заманауи окыту эдiс - тэсiлдерi мен технологияларын жан- жакты енпзу, окыту нэтижесiне, ягни сындарлы оИлаИ алатын, шыгармашылык элеуетi жогары, eз кэсiбiн толык мецгерген тулга тэрбиелеу Yдерiсiне багдарлануы тиiс.

Елбасы Н. Э. Назарбаев «^азакстан-ды элемдегi бэсекеге барынша кабылеттi 30 елдщ катарына енгiзудiц негiзгi мшдет - жогары мамандандырылган бiлiктi де бiлiмдi азамат, гылыми технологияны оцаИ мецгерiп, нарыктык экономикада eзiн-eзi баскара алатын жэне алган бiлiмiн eмiрде колдана бiлетiн болса, тек сол уакытта жY-зеге асырылуы мYмкiн» деген болатын. Бiз-ге бул Yшiн барлык мYмкiндiктер жасалган. Бул бYгiнгi кYнi баршаныц кeзi жетш оты-рган акикат.

Жалпы алганда, кэсiптiк бiлiм де-генiмiз-жYИелi кэаби бiлiм алудыц арнаИы тэсiлi, белгш бiр кэсiптiк ецбек саласына багдарланган педагогикалык Yдерiс. ^азiрri кезде кэсштш окыту Yдерiсiне констукция-лау жэне жобалау,акпараттандыру сиякты пэндердiц басымдык алуы бiлiктi маман даярлау, оларды ецбек пен eндiрiске негур-лым жакындату мiндеттерiнен туындаИды. Мунда ец мацыздысы - теория мен тэж1ри-

бенщ тыгыз уштастырылуы. Бул - ^нделш-тi алган бiлiмдерiн практикалык сабактарда бекiту аркылы сол саладагы тиiмдi ецбекпен жалгастыруга берiлген мYмкiндiк.

Осы тургыда кэсiптiк окытудыц мынан-даИ бiркатар eзiндiк ерекшелiктерiн атап ^рсетуге болады:

-нактылы мамандык алуга багдарлану, ягни арнаИы пэндерге деген кызыгушылык;

-бiлiм алушылардыц бiлiмдерiн тэж1ри-белш мiндеттердi шешуде колдана бiлу даг-дыларымен каруландыруга багытталуы;

-бiлiм беру YPДiсiнiц курамдас бeлiгi ретiнде eндiрiстiк окыту ерекше мацызды жэне оныц eзiне тэн мазмуны, куралдары, эдiстерi мен формалары бар.

Кэсiптiк окыту YДерiсi eзара тыгыз баИ-ланысты Yш кызметтi: бiлiм беру, тэрбиелеу жэне дамыту функцияларын жYзеге асыра-ды. Мундагы бiлiм беру кызметг

-кэсiптiк бiлiмдерiн, бiлiктерi мен дагды-ларын калыптастыру;

-кэсiби кузыреттiлiгiн кeтерy Тэрбиелеу кызметг

-студенттердiц кэсiптiк багдарлануын ка-лыптастыру;

-кэаптш ецбек кажеттiлiктерiн, жагым-ды мотивация тугызу;

-беИiмдiлiктерi мен кызыгушылыктарын турактандыру;

Тулга ретшде мацызды касиеттерiн тэрбиелеу:

-дербеспк, шешiм кабылдау кабiлетi; -ынтымактастык кабiлетi; -элеуметтiк жэне кэсiптiк жауапкершш-

п;

Булар кэсiптiк окытудыц непзп фунци-ялары жэне олар eзара тыгыз баИланысты эрi бiр- бiрiне тэуелдi. Адам баласы жаксы тэрбие алган болса, оны окыту да тиiмдiрек, сапасы да жогары. МундаИ маманныц елiне берерi де аз болмаса керек.

^аз1рп заманда кандаИ салада болмасын, кэсiп иесiне коИылатын талаптар аса ^р-делi жэне санкилы болып келедi. Белгiлi бiр салада жетiстiкке жету Yшiн жаца тех-нологияны жете мецгеру, оны колданудыц

т

о

Рч РЧ

О

О

о &

Й -а X X О

к

т

о

X

Вестник «Oрлеу»-kst

т

о

Рч РЧ

О

О

о &

Й -а X X О

т

о

X

тэсiлдерiн бiлу, накты тэж1рибелш бiлiктер мен дагдылар, куатты ерш-ж1гер, физика-лык кYш-каИрат сиякты адами касиеттер эбден кажет. Буган коса заманауи eндiрiсте-гi талаптарга саИ болу, кэсiптiк биiмдiлiк, азаматтык белсендшк, максаткерлiк окы-ту YДерiсiнiц жYЙелiriне, бiрiздiлiгiне, KOлжетiмдiлiгiне, теория мен тэжiрибенiц бiрлiгiне негiзделедi. Осы кагидаларга CYЙене отырып, бiлiм алушыныц педагоги-калык жэне эдiстемелiк шеберлiгiн дамыту кэаптш окытудыц максаттары мен мшдет-тершен, оны уИымдастыру YДерiстерiнен кeрiнiс табады.

Эзiм ецбек ететiн бiлiм шацырагын-да кэсiби маман даярлау iсiне атсалысып жатканымды мактан тутамын. БYгiнгi ^н-нiц басты талабы-ецбек нарыгы мен когам-ныц кажеттiлiктерiн канагаттандыруда кэсiптiк бiлiм берудiц беделiн арттыру деп бiлемiн.

¥лттык eндiрiс орындарында мемле-кеттiк тiл колданылмаса, оныц алга басып жандануы мYмкiн емес. Тiлдi мамандыкка катысты YИрету - елiмiздiц казiргi кезде-гi когамдык-элеуметпк жагдаИымен eте тыгыз баИланысты.

Мемлекетпк тiлдiц мамандыкка сэИкес мецгерiлуi мшдеттелген бYгiнгi тацда орыс тiлдi дэрюханаларда казак тiлiн окыту мэсе-лелершщ eзектiлiгi арта тYсiп, тiлдiк ка-тынастыц жYзеге асу устанымдары ерекше мэнге ие болып отыр. Сондыктан, маман-дыкка катысты лексиканы мецгеруде казак тiлi материалдарын тiл YИренушiлердiц кэсiби ортасымен баИланыстыра жэне лек-сиканы толык камти отырып, мецгерткен жeн.

Кэсiби казак тiлiнiц максаты - мемлекет-тiк стандарт талабына саИ, eз кэсiбiне катысты сeздердi мецгерту, кэсiпке сэИкес бшм-дерiн жетiлдiру. Сондыктан да бYгiнгi тацда жастардыц кэсiби бiлiмiн ^теру кец аукым-ды мэселе болып отыр. Олардыц бшктш-гiн, дагдыларын калыптастыру, кажеттiлiгi елiмiздегi гылыми - техникалык жэне эле-уметтiк- мэдени жетю^ктердщ карыштап

дамуынан туындаИды. Жастарды окуга, оларга кэсiби бiлiм беруге, мамандарды жан- жакты даярлауга когам мен мемлекет-тiц бYгiнгi тацда барынша назар аударуы да сондыктан.

Окытушыныц ец басты максаты - eзiн Yнемi шыгармашылык децгеИде устау деп оИлаИмын. Оку-тэрбие жумысыныц нэти-жесьтехникалык куралдарга, эдiстемелiк кабинетке, материалдык базага тiкелеИ баИланысты екенi баршага мэлiм.

Тегiнде кез-келген уИымныц кол жетюз-ген кандаИ да бiр жогары жетiстiктерi мен бiрлiгi мен бшктшп кашанда сол ужым-ныц iскерлiгi мен беделiн аИкындаИды. Кешнп жылдары колледжiмiздiц матери-алдык базасы жаксарып, жаца техникалык куралдармен жаца оку кабинеттерi мен жабдыкталуы- осындаИ игi iс-шаралардыц аИкын дэлелi.КYнде eзгерiп жаткан eмiр кeшiне iлесу Yшiн каншама iзденiс кажет десецiзшi!

ОсындаИ бiрлiгi мен тiрлiгi катар ушта-скан бiлiм ордасынан терец бшм алган, аскан адамгершiлiгi мол, елiмiздiц eркен-деуiне Yлес косатын жалынды жастар жыл саИын канат кагуда.Олардыц эркаИсысы eмiрден eз орындарын тапты деп макта-нышпен аИта аламын.

^орыта аИтканда, егемен елiмiздiц жаркын болашагы Yшiн жас урпакты тэрби-елеп, Yлкен eмiрге бастап, олардыц боИына адамгершiлiк, ОтансYЙгiштiк, патриоттык сезiмдердi уялатып жYрген эрбiр устаздар-дыц мэртебесi биiк, абыроИы аскак бола бермек.

ЭДЕБИЕТ

1. К^азакстан Республикасында бiлiм беру жYИесiн дамытудыц 2011-2020 ж^1л-дарга арналган мемлекетпк багдарламасы [Мэтiн] 07.12.2010. - 71-б.

2. Ш. Шэрiпхан «Кэсiптiк бiлiм берудiц ерекшелiктерi мен мацызы» [Мэтш]-11б.

3. ¥. Алашабаева «Мамандарды кэаби даярлау» [Мэтiн]-12б.