CC BY
0«MAKTABGACHA TALIM TIZIMI XODIMLARINIRIVOJLANTIRISH: AMALIYOT VA XORIJIY TAJRIBA»
RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI 2024 YIL 23-24 MAY
MAKTABGACHA TA'LIM TASHKILOTIDA INGLIZ TILINI SAMARALI O'ZLASHTIRISH UCHUN O'YINLARDAN
FOYDALANISH
Xakimova Durdona Alisherovna
3-bosqich tayanch doktoranti MTTDMQTMOI https://doi.org/10.5281/zenodo.11241130
Annotatsiya. Ushbu maqola maktabgacha yoshdagi bolalarning ingliz tilini o'zlashtirishida o'yinlarning qay darajada muhimligini qisqacha tahlil qiladi. Maqolada tilshunoslik va ta'lim sohasidagi fanlararo tadqiqotlarga asoslanib, o'yinlarni ingliz tilini o'qitish pedagogikasiga integratsiyalashtirishning nazariy asoslari, empirik dalillari va amaliy natijalari tahlil qilinadi. Ushbu maqola sohadagi taniqli olimlarning xulosalarini sintez qilish orqali maktabgacha yoshdagi bolalarning tilni o'zlashtirishi va ijtimoiy-affektiv ko'nikmalarini rivojlantirishda o'yinga asoslangan yondashuvning ta'siri, shuningdek bu yondashuvning ko'p qirrali afzalliklarini yoritib beradi. Bundan tashqari, o'qituvchilar uchun maktabgacha ta'lim tashkilotida ingliz tilini o'qitilishini kuchaytirish uchun pedagogik vosita sifatida o'yin imkoniyatlaridan foydalanish uchun asosiy fikrlarni muhokama qiladi.
Kalit so'zlar: o'yin, grammatik, ta'lim, kontekstual, xorijiy tilini o'zlashtirish, so'zlashuv, ravonlik, pragmatik.
Maktabgacha ta'lim tashkiloti rasmiy ta'limning asosiy bosqichi sifatida til o'rganish va kognitiv rivojlanish uchun zamin yaratishda muhim rol o'ynaydi. Biroq an'anaviy ingliz tilini o'qitish metodologiyasi ko'pincha maktabgacha yoshdagi bolalarning ingliz tilini o'rganishga qiziqtirish va kontekstni to'la tushuntira berishda o'ziga xos qiyinchiliklarga uchraydi. Ushbu muammolarni yechish uchun maktabgacha ta'lim tashkilotida ingliz tilini o'qitishni boyitish va osonlashtirish uchun o'yinga asoslangan yondashuv praktikasi tobora ortib bormoqda. O'yinlar o'z tabiatiga ko'ra, maktabgacha yoshdagi bolalarning rivojlanish xususiyati va o'zlashtirish qobiliyatiga mos keladigan dinamik va interaktiv o'quv muhitini yaratadi. Ingliz tilini o'qitish metodologiyasiga o'yinlarni kiritish nafaqat til bilimini oshiradi, balki yaxlit rivojlanish uchun muhim bo'lgan muhim ijtimoiy-affektiv ko'nikmalar va kognitiv qobiliyatlarni ham rivojlantiradi.
Krashenning Kirish Gipotezasiga asosan, o'yinga asoslangan yondashuvda maktabgacha yoshdagi bolalarning til o'zlashtirishini, asosan, uchta tarkibiy qismga ajratish mumkin: (1) og'zaki ravonlik va so'zlashish mahorati, (2) kontekstual praktika orqali grammatikani o'zlashtirish, (3) real hayotdagi so'zlashuv vaziyatlarida pragmatik malakaning rivojlanishi.
O'yinlar maktabgacha yoshdagi bolalarning interaktiv ingliz tilidagi so'zlarga boy muhitga sho'ng'ishi orqali og'zaki ravonlik va kommunikativ kompetentsiyasini rivojlantirish uchun ideal platforma yaratadi. Syujetli o'yin, ertak aytib berish va birgalikda muammoga yechim izlash kabi faoliyatlar orqali bolalar o'zaro muloqot va o'zlarini ifoda etgan holda chinakam muloqotga kirishadilar. O'yinlar bilan mufassal ma'lumotlarni taqdim etish orqali o'qituvchilar maktabgacha yoshdagi bolalarga aniq ko'rsatma bosimisiz tabiiy ravishda ingliz tilini ravon qo'llashi uchun imkoniyat yarata oladilar.
Krashenning fikriga ko'ra, grammatik tuzilmalarni o'zlashtirish tushunarli kirish ta'sirida ongsiz ravishda sodir bo'ladi. O'yinlar maktabgacha yoshdagi bolalar uchun mazmunli kontekstlarda grammatika va sintaksisni mashq qilishlari uchun kontekstli jihatdan boy muhitni taklif qiladi. Til tuzilmalarini o'z ichiga olgan stol o'yinlari yoki interaktiv dialogli raqamli o'yinlar
«MAKTABGACHA TALIM TIZIMI XODIMLARINIRIVOJLANTIRISH: AMALIYOT VA XORIJIY TAJRIBA»
RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI 2024 YIL 23-24 MAY
orqali bolalar tilga kontekstda ta'sir qiladi, bu ularga takroriy ta'sir qilish va amaliyot orqali grammatik qoidalarni o'zlashtirishga imkon beradi. O'yin mexanikasiga grammatika ko'rsatmalarini kiritish orqali o'qituvchilar til tuzilmalarini tabiiy va qiziqarli tarzda o'zlashtirishga yordam beradi.
Krashen pragmatik kompetentsiyani rivojlantirishda tilning asl qo'llanilishiga ta'sir qilish muhimligini ta'kidlaydi. O'yinlar maktabgacha yoshdagi bolalarga kommunikativ maqsadlarga erishish uchun tildan to'g'ri foydalanishlari kerak bo'lgan real hayotdagi kommunikativ vaziyatlarda harakat qilish imkoniyatini beradi. Didaktik o'yinlar, rolli o'yin faoliyati va simulyatsiya stsenariylari orqali bolalar pragmatik me'yorlar va madaniy nuanslarni tushunishni rivojlantirib, kontekstda tilni talqin qilish va ishlab chiqarishni o'rganadilar. O'z tajribalari haqida fikr yuritish va tengdoshlari va o'qituvchilarining fikr-mulohazalarini olish orqali bolalar o'zlarining pragmatik ko'nikmalarini takomillashtiradilar va turli xil ijtimoiy kontekstlarda yanada mohir muloqotchilarga aylanadilar.
Krashenning Kirish gipotezasi ingliz tilini o'rgatishda o'yinga asoslangan yondashuvlar asosidagi tamoyillar bilan chambarchas bog'liq bo'lgan tushunarli kiritishning tilni o'zlashtirishdagi roli haqida qimmatli tushunchalarni taqdim etadi. maktabgacha yoshdagi bolalarini o'yinlar orqali tilga boy muhitga jalb qilish orqali o'qituvchilar og'zaki ravonlikni, grammatikani o'zlashtirishni va haqiqiy kommunikativ vaziyatlarda pragmatik kompetentsiyani rivojlantirishi mumkin. Til ta'limi uchun innovatsion strategiyalarni o'rganishda davom etar ekanmiz, Krashenning nazariyalari maktabgacha yoshdagi bolalarning til bilimini oshirishda o'yinga asoslangan yondashuvlar samaradorligini ta'kidlaydigan nazariy asosni taqdim etadi.
REFERENCES
1. Qodirova F.R., Toshpo'latova Sh., A'zamova M. Maktabgacha pedagogika. - T.: Ma'naviyat, 2013.
2. Yusupova P., Maktabgacha tarbiya pedagogika.- T.: O'qituvchi,1993
3. Krashen S., Til o'zlashtirishdagi kashfiyotlar. - Heinemann, 2003.
4. Akbarova Sh.H., Maktabgacha yoshdagi bolalarga ingliz tili leksikasini o'rgatish metodikasi.- Dissertatsiya -Toshkent, 2020.
5. Kalmuratov T.N. Issues of Improving the Management of Family Non-Governmental Preschool Education Organizations. International Journal of Social Science Research and Review, http://ijssrr.com editor@ijssrr.com Volume 4, Issue 4 November, 2021 Pages: 135139.5 bet
6. Valiyeva F.R. To Develop Professional Training of Professional Education Specialists by Ensuring //International Journal of Trend in Scientific Research and Development (IJTSRD) Special Issue on International Research Development and Scientific Excellence in Academic Life Available Online: www.ijtsrd.com e-ISSN: 2456 - 6470 2021
7. Olimov Q.T, Li D.Ye, Mavlonov N.Sh, Technology of creation electronic textbooks on special disciplines for vocational education, J: Xalqaro ilmiy jurnal "Vestnik nauki" 2020-yil 23-fevral № 2 (23)
