Научная статья на тему 'МАКТАБ ВА ОТА-ОНАЛАР ҲАМКОРЛИГИ – ДАРС ИНТИЗОМИНИ ТАЪМИНЛАШ МЕЗОНИ СИФАТИДА'

МАКТАБ ВА ОТА-ОНАЛАР ҲАМКОРЛИГИ – ДАРС ИНТИЗОМИНИ ТАЪМИНЛАШ МЕЗОНИ СИФАТИДА Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

774
60
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Мактаб / оила / ўқувчи / дарс / ҳамкорлик / ахлоқ / тарбия / School / family / student / class / cooperation / behavior / education.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Насиба Холбоевна Элмурзаева

Мазкур мақолада мактаб ва ота-оналар ҳамкорлиги асосида ўқувчиларнинг дарс машғулотларида доимий иштирок этишини таъминловчи меъзонлар ҳақида фикр юритилган. Бу борада мактаб ва ота-оналар ҳамкорлигини кучайтириш бўйича амалий таклифлар билдирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PARTNERSHIP BETWEEN SCHOOL AND PARENTS AS CRITERIA FOR LESSON DISCIPLINE

In this article we are talking about the principles of ensuring student participation in school activities. From the author gives practical recommendations for strengthening the cooperation of the school and parents.

Текст научной работы на тему «МАКТАБ ВА ОТА-ОНАЛАР ҲАМКОРЛИГИ – ДАРС ИНТИЗОМИНИ ТАЪМИНЛАШ МЕЗОНИ СИФАТИДА»

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-1155-1161

МАКТАБ ВА ОТА-ОНАЛАР ХДМКОРЛИГИ - ДАРС ИНТИЗОМИНИ ТАЪМИНЛАШ МЕЗОНИ СИФАТИДА

Насиба Холбоевна Элмурзаева

Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика институти катта укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Мазкур маколада мактаб ва ота-оналар хамкорлиги асосида укувчиларнинг дарс машгулотларида доимий иштирок этишини таъминловчи меъзонлар хакида фикр юритилган. Бу борада мактаб ва ота-оналар хамкорлигини кучайтириш буйича амалий таклифлар билдирилган.

Калит сузлар. Мактаб, оила, укувчи, дарс, хамкорлик, ахлок, тарбия.

PARTNERSHIP BETWEEN SCHOOL AND PARENTS AS CRITERIA FOR

LESSON DISCIPLINE

ABSTRACT

In this article we are talking about the principles of ensuring student participation in school activities. From the author gives practical recommendations for strengthening the cooperation of the school and parents.

Keywords. School, family, student, class, cooperation, behavior, education.

КИРИШ

Фарзанд аввало оила багрида униб-усади, шахс сифатида шаклланади. Бола оилада жисмонан, фикран ва ахлокан тарбияланиши, соглом фикр ва яхши ахлок билан тарбияланган булиши лозим. Оиладаги таълим-тарбия, маънавий-ахлокий кадриятлар кейинчалик жамиятдаги ижтимоий муносабатларда, махаллада, олий ва урта таълим муассасаларида шаклланади. Оилада соглом мухитни яратиш, хукукий тарбияни яхшилаш, фарзандларга чукур билим асосларини ургатиш, уларнинг маърифатли ва маънавиятли кишилар булиб етишишларини таъминлаш, касб-хунар эгаллаб, жамиятга нафи тегадиган инсон булишида мактаб ва ота-оналар хамкорлигининг урни бекиёсдир.

АДАБИЁТЛАР ТАХДИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Ёш авлодга замонавий таълим бериш билан бирга, уларни умуминсоний

ва миллий кадриятлар, юксак ахлокий фазилатлар рухида тарбиялаш масаласи Google Scholar Scientific Library of Uzbekistan

Academic Research, Uzbekistan 1155 www.ares.uz

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-1155-1161

gaBnaTHMH3HHHr gouMuft эtтнSopнga. Ym6y mapa^nu Ba MactynuaTHu umnapHu aManra omupumga Sup-Supura naMSapnac Sofhuk yn omuh: «ouna — Manama — TatnuM Myaccacacu» xaMKopnuru MyxuM axaMuaT Kac6 этaмoкga.

Y36eKHCTOH PecnySnuKacu Ba3upHap MaxKaMacuHuHr 2012 huh 19 uroHgaru "BapKaMon aBHogHu TapSuanamga ouna HHCTUTyTH Ba ^yKaponapHuHr y3HHH y3u SomKapum opraHHapuHuHr TatnuM Myaccacanapu SunaH y3apo xaMKopnuruHu aHaga puBO^naHTupum Hopa-TagSupnapu TyFpucuga^ru 175-cohhu Kapopu H^pocuHH TatMuHHamga acocuft эtтн6opнн ouHa-TatHuM-MaxaHHa xaMKopnuru caMapagopnurura эpнmнm, OTa-OHanapHuHr $ap3aHgnap TapSuacugaru ypHu, мa«:Sypнaт-мactyннaтннн KyHaHTupum, yKyB Myaccacanapuga TatnuM-TapSua cu^araHu ypraHuS, ynapHu TaKoMuHHamTupumra oug TagSupnapHu aManra omupumra KapamoFuMro 3apyp.

MaKTa6 Ba oTa-oHanap xaMKopnuruHu aHaga puBo^naHTupum xaMga gapc uht^omuhu TatMuHnam энг MypaKKaS, KeHr KynaMHu MacananapgaH Supugup. ByHgan yHKaH, MactyHuaTHu, mapa^nu umHu ouna, Maxanna, MaKTa6, KeHr ^aMoaTHunuK SunaH xaMKopnuKga ohuS Sopum MyxuM ypuH эгaпнaнgн.

TapSua ounagaH SomnaHap экaн, Sonanapra SepunaguraH gacTHaSKu MatHaBuH-axnoKKH Ba xyKyKuft TymyHna, TacaBByp Ba ManaKanap oTa-oHaHuHr caBogxoHHuru gapa^acura Sofhuk ge6 xucoSnaftMro. AftHuKca, Sonanap oHrura MatHaBuaT, Ma^Kypa, axnoK, tuSSuh MagaHuaT, Sypn, xyKyK TymyHnanapuHu cuHrgupum oTa-oHagaH MatnyM Suhum Ba KyHuKMaHu TanaS этagн. ByHga ounaHuHr Ba3u^anapu cofhom MyxuTHu aparam, xyKyKKH TapSuaHu axmunam, $ap3aHgnapra nyKyp gyHeBun Suhum acocnapuHu Sepum, ynapHuHr Matpu^arau Ba MatHaBuaTHu Kumunap SynuS eTumumnapuHu TatMuHHam, So3op MyHocaSaraapura moc SynraH KacS-xyHap ypraram, oHrura uKTucoguH TymyHnanapHu cuHrgupumgaH uSopaTgup.

fflyHuHrgeK, MaKTaS Ba oTa-oHanap xaMKopnuru acocuga SonaHu MycTaKun ^uKpnamra ypraram Ba muhhuh Ma^Kypara cagoKaT pyxuga TapSuanam, ynapgaru ucTetgog KypTaKHapuHu puBo^Haffrapum ynyH 3apyp mapouraapHu aparam, caHuTapua-rurueHuK, экoнoгнк KyHuKManapHu cuHrgupum, guHufi aKuganapacTHuK, ннкнннкSoзннк, ruexBaHgnuKKa Kapmu TapSuaHu aManra omupum xaM yTa MyxuM caHanagu.

MaKTaS Ba oTa-oHanap xaMKopnuruHu aHaga MycTaxKaMHamga MaMHaKaTuMu3garu yH MuHrgaH 3ueg ^yKaponapHuHr y3uHu y3u SomKapum opraHHapuga "Ouna-MaxaHHa-TatHuM Myaccacacu" ^aMoaTnunuK KeHramnapu

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-1155-1161

ташкил этилиб, мактабларда дарс интизомини тулик таъминлаш самарадорлигига эришилмокда.

И.Каримовнинг "Юксак маънавият-енгилмас куч" китобида "Одобли, билимдон ва аклли, мехнатсевар, иймон-эътикодли фарзанд нафакат ота-онанинг, балки бутун жамиятнинг энг катта бойлигидир", деб таъкидлаган. Ушбу талаб асосида мактаб ва ота-оналар хамкорлиги асосида дарс интизомини таъминлаш мезонларига алохида эътибор берилмокда. Ушбу масала юзасидан макатабларда дарс интизомини тулик таъминлаш давлат сиёсати даражасига кутарилди.

Вазирлар Махкамасининг 2012 йил 19 июндаги "Баркамол авлодни тарбиялашда оила институти ва фукароларнинг узини узи бошкариш органларининг таълим муассасалари билан узаро хамкорлигини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги карори ота-оналарнинг фарзанд тарбиясидаги мажбурият ва масъулиятини кучайтириш, укув муассасаларида таълим-тарбия сифати, самарадорлиги хамда макатабларда дарс интизомини тулик таъминлашини яхшилашда мухим омил булмокда.

Мазкур масалани хал килишда мактаб ва ота-оналар хамкорлиги асосида дарс интизомини таъминлаш учун куйидагиларга риоя этиш максадга мувофик, деб хисоблаймиз. Хусусан,

- Таълим муассасалари ва махаллалар хамкорлигида укувчилар ва уларнинг ота-оналари тугрисида белгиланган тартибда электрон маълумотлар банкини янада туликрок шакллантириш;

- укувчиларнинг дарс колдирмаслиги ва кеч колишларига йул куймаслик;

- дарс машгулотлари тугагач уйга уз вактида кайтишларини назорат килиш;

- укувчиларнинг уй вазифаларини бажаришлари учун уйда уларга шароитлар яратиб беришлари;

- уй вазифаларини шошилмай, аник бажариш имкониятини вужудга келтириш ва бошкалар.

Шуни айтиш жоизки, бола тарбиясида оила, мактаб ва жамоатчилик хамкорлиги хозирги кунимизнинг энг долзарб масалаларидан биридир. Биз биламизки хар бир ота-она фарзанди таълим олаётган мактаб жамоасининг аъзоси хисобланади. Ота-оналар орасида турли касб эгалари ва жамоатчи кишилар куп булиб, улар умумий мажбурий таълимни амалга оширишда ота-оналар уртасида таълим-тарбия таргиботини олиб боришда, мактаб билан ота-

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-1155-1161

оналарнинг хамкорлигини ташкил килиш ва мустахкамлашда "Ота-оналар кумитаси" ташкил килинган. Бу кумитага ота-оналар орасидан сайлаб куйилган раис ва мактаб директори рахбарлик киладилар.

Мактаб ва ота-оналар хамкорлиги - дарс интизомини таъминлаш мезони сифатида куйидагиларни таклиф киламиз.

Биринчидан, мустакил фикрлайдиган, миллий ва умуминсоний кадриятларга хурмат билан карайдиган, узининг катъий хаётий эътикод ва карашларига эга булган, миллий менталитетимизга ёт зарарли таъсирларга карши туришга кодир ёшларни тарбиялаш.

Иккинчидан, таълим муассасаларида укувчиларнинг ички тартиб одоб-ахлок коидаларига тулик амал килишини таъминлашда мактаб ва ота-оналар хамкорлигини кучайтириш;

Учинчидан, укувчиларга оид маълумотларни мактаб ва ота-оналар орасида алмашинувини йулга куйиш;

Туртинчидан, мактаб ва оилада соглом ижтимоий-маънавий мухитни таъминлаш;

Бешинчидан, укувчи-ёшларнинг таълим-тарбия олиш жараёнида турли хил чалгитувчи воситалар (уяли алока воситалари, видеотасмалар, интернет тармогидаги маълумотлар, компьютердаги уйинлар)нинг зарари ва уларнинг окибатларини олдини олиш буйича мактаб ва оилада кенг таргибот-ташвикот ишларини олиб бориш;

Олтинчидан, таълим муассасаларидаги давоматни таъминлаш ва яхшилаш буйича жамоатчилик назоратини кучайтириш;

Еттинчидан, вояга етмаганларнинг назоратсизлигини олдини олиш, дарс жараёнида укишга бормасдан бемаксад юрган ва тунги вактларда "Интернет-кафе" ва "Компьютер клуб"ларида вакт утказаётган вояга етмаганларни аниклаш буйича Жамоат кенгаши аъзолари билан "Укувчи", "Давомат" каби рейдларни тизимли утказиш, рейдлар давомида аникланган укувчиларни укишга кайтариш;

Саккизинчидан, мактаб ва оила хамкорлигида укувчиларнинг буш вактларини мазмунли ташкил этишда таълим муассасалари ва махаллаларда фан, спорт ва кизикишлар буйича тугараклар фаолиятини кучайтириш ва доимий мониторинг юритиш.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-1155-1161

Туккизинчидан, мактаб ва ота-оналар хамкорликда дарс интизомини янада таъминлашга каратилган самарали мехнатини оммавий ахборот воситалари оркали кенг ёритиб боришдан иборат.

ХУЛОСА

Урнида шуни айтиш керакки, юкоридаги фикр ва мулохазаларимиз мактабда укувчиларнинг дарс интизомини таъминлашда мактаб ва ота-оналар хамкорлиги жуда катта ахамиятга эга хисобланади. Бу уринда маълумотлар алмашинуви, мактабда укувчилар фаолияти, дарсларни узлаштириши, муаммолари шаффофлик ва очиклиги таъминланса барча масалаларни уз вактида хал килишга эришилади.

Бундан ташкари, оила, махалла ва таълим муассасалари билан хамкорликда укувчиларнинг буш вактларини мазмунли утказишда уларни замонавий, касб-хунарга ургатиш, спорт машгулотларига жалб этишга хам алохида эътибор каратилиши лозим.

Шунингдек, махалла профилактик инспектори хамда махалла фаоллари билан биргаликда укувчиларнинг дарс интизомини таъминлашда уз хиссасини кушиши лозим.

REFERENCES

1. Barakaevich, K. S. (2020). Improvement of Vocational Training of Pupils in Secondary Schools. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(1).

2. Qoraev, S. (2016). Specific features of interdisciplinary coherence and interoperability. "Education, Science and Innovation," 2 (2), 45-50.

3. Кораев, С. (2016). Фанлараро узвийлик ва узаро алокани таъминлашнинг узига хос хусусиятлари. "Таълим, фан ва ннновация", 2(2), 45- 50.

4. Elmurzaeva, N. K., & Qorayev, S. B. (2021). Pedagogical Requirements for the Organization of the Educational Process in Specialized State Educational Institutions. Psychology and Education Journal, 58(1), 1078-1084.

5. Кораев, с. Б. (2020). Профессионал таълимда укув амалиётларини ташкил этишнинг узига хос хусусиятлари. Academic Research in Educational Sciences, 1 (3), 1281-1286.

6. Barakayevich, Q. S., & Baxtiyorovna, A. S. (2021). Xalqaro dastur talabalari asosida innovatsion ta'lim muhitini yaratish. Integration of science, education and practice. scientific-methodical journal, 1(02), 132-137.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-1155-1161

7. Adbujalilova, S. A., & Koraev, S. B. (2020). Талабалар илмий дунёкарашини шакллантиришда педагогик технологияларнинг урни. Academic research in educational sciences, (4).

8. Караев, С. Б. (2018). Современные пути совершенствования учебнопроизводственных комплексов, специализированных на профессиональной подготовке учащихся. In Психология и педагогика на современном этапе (pp. 30-36).

9. Кораев, с. Б., & Жолдасов, И. С. (2021). Касб-хунар мактаблари фаолиятини амалий машгулотлар самарадорлигини ошириш оркали такомиллаштириш масалалари. Academic research in educational sciences, 2(2).

10. Tilakova, M., & Qoraev, S. (2020). Recommendations for students 'creative ability development. Academic Research in Educational Sciences, 1 (4), 184-189.

11. Abdujalilova, S. A., & Qorayev, S. B. (2020). The Role Of Pedagogical Technologies In The Formation Of Students' Scientific Outlook. European Journal of Molecular & Clinical Medicine, 7(03), 2020.

12. Тилакова, М., & Кораев, С. (2020). Укувчилар креативлик кобилиятларини ривожлантириш буйича тавсиялар. Academic Research in Educational Sciences, 1 (4), 184-189.

13. Кораев, С. Б. (2016). Фанларни укитишда табакалаштирилган таълим технологиясини жорий этиш масалалари. Таълим технологиялари, 2, 45-50

14. Qorayev, S. В., & Janbayeva, M. S. (2021). Boshlang'ich sinf o'qish darslarida sinfdan tashqari ishlarni tashkil etish. academic research in educational sciences, 2(4), 149-153.

15. Qorayev, S. В., & Allayorova, S. B. (2021). Boshlang'ich sinf o'quvchilarini pirls xalqaro baholash dasturi tizimiga tayyorlash jarayonini takomillashtirish masalalari. Academic research in educational sciences, 2(2), 443-448.

16. Кораев, С. Б. (2018). Умумий урта таълим муассасаларида укув-ишлаб чикариш мажмуаларини ташкил этишнинг долзарблиги. Таълим, фан ва инновация , 4, 28-31.

17. Мухамедов, Г. И., & Кораев, С. Б. (2019). Укув-ишлаб чикариш мажмуа машгулотларини олиб боришда педагогмухандисларнинг касбий функцияларини ошириш тамойиллари. Мугаллим хэм Yзликсиз билимлендириу, 2, 71-74.

18. Кораев, С. Б. (2020). Профессионал таълимда укувчиларни касб-хунарга тайёрлаш жараёнини такомиллаштириш йуллари. Узлуксиз таълим, 1, 88-92.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-1155-1161

19. KopaeB, c. E. (2021). npo^eccuoHan TatnuMga Kacöuö aManufi MamFynoraap Ma3MyHH Ba yHH TaKOMunnamTupum fiynnapu. Academic research in educational sciences, 2(4), 1573-1581.

20. KypöoHOBa, M., & KopaeB, C. (2020). EomnaHFun TatnuMga yKyBHHnapHHHr y^yB-ÖHnnm кoмпетенцнaпapннн maKMaffrapum. Academic Research in Educational Sciences, 1(4), 795-801.

21. Qorayev, S. B., & Janbayeva, M. S. (2021). Boshlang'ich sinflarda sinfdan tashqari ishlarni tashkil etishning zamonaviy tamoyillarI. Academic research in educational sciences 2(CSPI conference 1), 1492-1496.

22. Janbayeva, M. S. & Qorayev, S. B. (2021). Modern principles of organization of extracurricular activities in primary schools. 3K0H0MHKa h сoцнyм, 5-2, 837-843.

23. Agöy^anunoBa, ffl. A. (2020). Tanaöanap HHMHH gyHe^aparnuHH maKmaHTHpumga negaroruK TexHonoruanapHHHr ypHH. Academic Research in Educational Sciences, 1(4), 813-823.

24. Abdujalilova, S., Koraev, S. B. (2020). Tanaöanap hhmhh gyHe^apamuHH maK^naHTupumga negaroruK TexHonoruanapHHHr ypHH. Academic Research in Educational Sciences, 1(4), 813-823.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.