CC BY
0Iinhovativs issn 2181*450
aootvy Impakl faktor 5.14
MAGISTRAL YO'LLARDAGI SHAMOL POTENSIALINI
ANIQLASH.
Mustofoyev G'anisher Bohodir o'g'li Jumanazarov Shohzod Bozorboy o'g'li
"Toshkent Irrigatsiya Va Qishloq Xo'Jaligini Mexanizatsiyalash Muhandislari instituti" Milliy tadqiqot universiteti
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Qabul qilindi: 15-June 2024 yil Ma'qullandi: 20- June 2024 yil Nashr qilindi: 25- June 2024 yil
KEY WORDS
Vertikal o'qli shamol geniratori, parrak, trubina, elektr energiya, vatt.
Ushbu maqolada magistralyo'llarda xarakatlanayotgan avtomabillar xarakati davomida xosil bo'ladigan shamoldan elekt energiya olishniyoritib beramiz. Loyihaning asosiy maqsadi atomabil yo'llarida xosil bo'ladigan shamol energiyasini elektr energiyasiga aylantradigan vertikal o'qli shamol turbinasini loyihalashdir.
Bu loyiha xali ommalashmagan loyixalardan .O'rtacha tezlikni aniqlash uchun shamol shakllari bo'yicha keng ko'lamli tadqiqotlar talab etiladi.
Eng avvalo tadqiqot o'tkaziladigan xududni tanlab olamiz.
rasm M 39("H96C+FG Fergana" dan. 4W2Q+4MG ^^H3aK" )gacha bo'lgan moshinalar qatnovi yo'li
Biz tanlab olgan M 39 magistral yo'lining tabiiy shamol oqimini ko'rib chiqmiz.
2-rasm weather.com saytidan olingan shamol tezligining tanlangan xududdagi ko'rinishi Tanlangan xududda tanlangan shamol tezligi o'racha 4-7 m/s ni ko'rsatmoqda.
Tanlangan xududda mumkin.
avtomabil oqimi patinsialini ushbu diagramma orqali tanishish
G88G + 29R rAflABADAN- G837 + W9H ORALIG'IDA MASHINALAR QATNOVI
Sedan yengil moshinalar
800 600 400 200 0
Yuk moshinalar 633
Umumiy
300
08:00dan 09:00gacha
Umumiy Yuk moshinalar
Sedan yengil moshinalar
13:00dan
14:00gacha 19: 20:0
9:00dan 00gacha
olgan kesimida avtomabillar xarakat tezligi chegarasi
3-rasm
M 39 magistral yo'lining biz tanlab 110km/soat etib belgilangan.
M 39 magistral yo'lida xarakatlanayotgan avtomabillarning xarakatidan xosil bo'layotgan shamol tezligini va shu bilan birga qaysi satxda shamol potensiali ko'pligini xam anomametr qurilmasi orqali aniqlashtramiz.
Shamolning asosiy energetik xarakteristikalaridan biri boigan tezligini o'lchash uchun anemometr (Grekcha «anem om etr» so'zi - «anem o»
- shamol, «m etr» - olchayman) asboblari qollaniladi. Shamol te/ligini O'lchovchi asboblar ikki guruhga bolinadi.
1. Ko'ratuvchi anomometr- shamolning oniy tezligini ko'rsatuvchi asbob.
2. Anomametr indicator- malum bir voqt oralig'ida shamolning o'rtacha tezligini beruvci asbob.
• Biz dala tajribasi uchun quyidagi ko'rinishdagi ko'rsatuvchi anomometr qurulmaini tanladik:
Olingan natijalar shuni ko'rsatdiki xarakatlanayotgan avtomabildan 1m yonga va 1m tepadagi shamol patinsiali eng yuqori ko'rsatgichga ega ekan. Anonametr qurilmasidan ushbu natijalarni oldik:
SHAMOL PATENS IALI
=<^Tabiiy shamol • Sedan yengil moshinalar =*=Yuk moshinalar
3 2 in 8 6 4 2 i) 1
1
L5:(
Olingan natijalar shuni ko'rsatdiki xarakatlanayotgan avtomabildan 1m yonga va 1m tepadagi shamol patinsiali eng yuqori ko'rsatgichga ega ekan. Sedan avtomabillarining airodinamikasi ya'ni korpusi shamolni kesishga moslashtrilgan. Ular xavo oqimini kesishi voqtida hosil qilgan shamol oqimi yon tonlariga nisbatan yuqori tom qismida potinsiali birmuncha yuqori Xulosa.
Keyingi yarim asr mobaynida sayyoramizda ekologik xavf-xatarlar miqdori ortib borayotgani mutaxasis-olimlarni jiddiy tashvishga solayotir. Iqtisodiy taraqqiyot maqsadlarida energiyadan foydalanishning me'yoridan ortib ketishi muammoning asosiy sababi sifatida e'tirof etilmoqda. Yoqilg'ining organik turlaridan foydalanuvchi elektr va issiqlik stansiyalari hamda ichki yonuv dvigatellaridan chiqayotgan zararli gazlar tufayli atrof-muhit ifloslanmoqda. Yillar davomida atmosferaga zararli moddalar qoldiqlarini katta miqdorda chiqarib yuborilishi natijasida ozon qatlamiga putur yetgan, Yerda esa global energiya tanqisligi vujudga kelmoqda
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. pHD D.B.Qodirov Muqobil energiya manbalari 8 dars prizentatsiya
2. R.A. Janson "shamol turbinalari " N.E. nomidagi Moskva davlat texnika universiteti. Bauman 2007
3. Florida universiteti mashinasozlik yo'nalishi bo'yicha bakalavrga talablarni qisman bajarishda tayyorlangan bakalavr dissertatsiyasi
4. TC Yap va SA Alkaff muhandislik va fizika fanlari maktabi heriot-vatt universiteti malayziya, malayziya t.yap@hw.ac.uk; s.alkaff@hw.ac.uk
5. Internet satlaridan olingan ma'lumotlar.
6. Tomsk politexnika milliy tadqiqot universititi
7. Bitiruv malakaviy ishi
8. I.S.Sodiqov/ Avtomobil yo'llarining transport-ekspluatatsion ko'rsatkichlari/Darslik/T.-TAYLQEI. - 2019. 216 b.
9. Ansys.com sayti
10. Weather.com ma'lumotlari
rUSHGI 3:00DAN 00 GAC HA
