Научная статья на тему 'Маҳаллийлаштириш– иқтисодий ривожланиш омили'

Маҳаллийлаштириш– иқтисодий ривожланиш омили Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
1416
178
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ишлаб чиқариш / инвестициялар / ишлаб чиқаришни маҳаллийлаштириш / маҳаллийлаштириш дастурлари / ҳудудий тасарруфдаги корхоналар / саноат кооперацияси / production / localization of production / investigation / programs of localization / regional corporation / industrial cooperation

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Муродхўжаева Ф.

Мақолада Ўзбекистонда амалга оширилаётган ишлаб чиқаришни маҳаллийлаштириш дастурларининг мақсади ва тенденциялари, иқтисодий ривожланишни таъминлашдаги роли баён қилиниб, бу борадаги баъзи мулоҳазалар ва таклифлар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

LOCALIZATION AS FACTOR OF ECONOMIC DEVELOPMENT

In this article written target, tendentions and role localization of production in economic development of the Republic of Uzbekistan. As well, there are provided some discussion and suggestions the direction development.

Текст научной работы на тему «Маҳаллийлаштириш– иқтисодий ривожланиш омили»

Муродхужаева Ф.,

Наманган Давлат университети мустакил тадкикотчиси

МАХ,АЛЛИИЛАШТИРИШ - ИКТИСОДИИ РИВОЖЛАНИШ ОМИЛИ

МУРОДХУЖАЕВА Ф. МАЦАЛЛИИЛАШТИРИШ - ИЦТИСОДИИ РИВОЖЛАНИШ ОМИЛИ

Маколада Узбекистонда амалга оширилаётган ишлаб чикаришни мах,аллийлаштириш да-стурларининг максади ва тенденциялари, иктисодий ривожланишни таъминлашдаги роли баён килиниб, бу борадаги баъзи мулох,азалар ва таклифлар келтирилган.

Таянч иборалар: ишлаб чикариш, инвестициялар, ишлаб чикаришни мах,аллийлаштириш, мах,аллийлаштириш дастурлари, х,удудий тасарруфдаги корхоналар, саноат кооперацияси.

МУРОДХУЖАЕВА Ф. ЛОКАЛИЗАЦИЯ КАК ФАКТОР ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ

В статье излагаются цель, тенденции и роль локализации производства в обеспечении экономического развития в Республике Узбекистан, а также приведены некоторые размышления и предложения по этим вопросам.

Ключевые слова: производство, локализация производства, инвестиции, программы по локализации, региональные предприятия, промышленная кооперация.

MURODKHUJAYEVA F. LOCALIZATION AS FACTOR OF ECONOMIC DEVELOPMENT

In this article written target, tendentions and role localization of production in economic development of the Republic of Uzbekistan. As well, there are provided some discussion and suggestions the direction development.

Keywords: production, localization of production, investigation, programs of localization, regional corporation, industrial cooperation.

Узбекистонга собиц тоталитар тизимдан мурт, заиф, хом ашё, бутловчи, яримтайёр мах,сулотлар чицаришга, пахта монополиясига асосланган, бир ёцлама ривожлан-ган ицтисодиёт мерос булиб цолган эди. Шу боисдан, мам-лакатимизда ицтисодий мустацилликка эришиш, тай-ёр, рацобатбардош мацсулотлар ишлаб чицаришга, экс-портга йуналтирилган ицтисодиётни шакллантириш учун ицтисодиётда туб таркибий узгаришлар амалга оширилмоцда.

Иктисодиётда амалга оширилади-ган туб таркибий узгаришларнинг мух,им йуналишларидан бири импорт урнини бо-сувчи, экспортга йуналтирилган ишлаб чикаришларни вужудга келтириш ва ри-вожлантириш х,исобланади. Импорт урнини босувчи, экспортга йуналтирувчи ишлаб чикаришни вужудга келтириш учун куйидаги боскичларда ишлар амалга оширилади:

мамлакатга туFридан-туFри хорижий инве-стицияларни жалб килиш, хорижий инвести-циялар иштирокида кушма корхоналар ёки соф чет эл капиталига асосланган корхоналар ташкил этиш асосида янги турдаги, илга-ри мамлакатда булмаган мах,сулотлар ишлаб чикариш ташкил этилади;

сунгра мамлакатда ва унинг х,удудларида мазкур тайёр мах,сулотларнинг баъзи бутлов-чи кисмларини мах,аллий хом ашё асосида ишлаб чикариш учун янги кушма корхоналар, миллий корхоналар ташкил этилиб, импорт урнини босувчи, экспортга йуналтирилган ишлаб чикариш йулга куйилади;

бундай мах,сулотлар ишлаб чикариш ку-чайтирилиб, тайёр мах,сулот таннархидаги улуши боскичма-боскич ошириб борилади.

Ушбу ишлар мех,нат таксимотининг ри-вожлантирилиб, чукурлаштирилиб бориши, ишлаб чикаришни ихтисослаштирилиши асосида унинг кооперациялашуви, яъни сано-ат кооперация алокаларининг кенгайтири-либ бориши йули билан амалга оширилади. Мех,нат таксимоти ва ишлаб чикаришнинг ихтисослашуви, саноат кооперацияларининг ривожланиши асосида мамлакат ва унинг х,удудларида ракобатбардош, импорт урнини босувчи, экспортга йуналтирилган янги ишлаб чикаришларнинг ташкил этилиши жараён-лари ишлаб чикаришни мах,аллийлаштириш (productive localization) деб аталади.

"Мах,аллий ишлаб чикариш" ("локальное призводство"), "ишлаб чикарувчиларнинг мах,аллийлаштирилиши" (localization of production) атамалари иктисодий адабиёт-ларда ХХ асрнинг 70-йилларидан бошлаб кенг кулланила бошланди. Ишлаб чикаришни мах,аллийлаштириш деганда, амалдаги ва янги импорт урнини босувчи ишлаб чикаришларни

узлаштириш ва кенгайтириш асосида бо-зорда импорт мах,сулотларига ухшаш, ракобатбардош миллий мах,сулотларнинг ишлаб чикарилиши тушунилади. Ишлаб чикаришни мах,аллийлаштириш оркали чет эл товарларининг мамлакат ички бозори-га интервенсияси к,иск,артириб борилади ва ушбу товарларга булган карамликдан халос булинади.

Ишлаб чикаришни мах,аллийлаштириш Узбекистон мустакилликка эришган-дан кейин иктисодиётни тубдан тарки-бий узгартириш, импорт урнини босувчи, экспортга йуналтирилган товарлар ишлаб чикаришларни узлаштириш ва ривожланти-риш максадида кенг кулланила бошланди. Бу тажриба энг мух,им истеъмол мах,сулотларини ишлаб чикариш сох,аларида, автомобилсоз-лик саноатида жорий этилиб, катта самара берди.

Ишлаб чикаришнинг

мах,аллийлаштирилишини янада ривож-лантириш максадида 2009 йил 27 январ-да Узбекистон Республикаси Президен-тининг "2009 йилда саноат кооперация-си асосида тайёр мах,сулотлар бутловчи бу-юмлар ва материаллар ишлаб чикаришни мах,аллийлаштириш Дастури туFрисида"ги карори, 2009 йил 28 январда Узбекистон Республикаси Президентининг "Мах,аллий ноозик-овкат истеьмол товарлари ишлаб чикаришни кенгайтиришни раFбатлантириш борасидаги кушимча чора-тадбирлар туFрисида"ги карори кабул килинди.

Узбекистон Республикаси Вазирлар Мах,камасининг 2010 йил 21 июлдаги "Саноат кооперацияси асосида тайёр мах,сулотлар, бутловчи буюмлар ва материаллар ишлаб чикаришни мах,аллийлаштириш дастурини шакллантириш ва амалга ошириш механиз-мини мах,аллийлаштиришга доир кушимча чора-тадбирлар туFрисида"ги карорига асо-сан куйидагилар тасдикланди:

мах,аллийлаштириш дастурини шакллантириш ва амалга ошириш тартиби;

лойих,а паспортлари шакли ва уларни экспертизам юбориш тартиби;

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 4

10 000,0 9 000,0 8 000,0 7 000,0 6 000,0 5 000,0 4 000,0 3 000,0 2 000,0 1 000,0 0,0

8 675,1

6 928,5

5 726,8

3 688,1

2008

4124,1

959,2

4 590

1 030,6

2010

2011

2012

□ Ишпаб чикариш *ажми (млрд. сум) ■ Экспорт хажми (млн. долл.)

□ Импорт урнини босиш самараси (млн. долл.)-автомобилларсиз

1-расм. Мах,аллийлаштириш дастурининг асосий курсаткичлари1

лоИихаларни махаллиИлаштириш дастури-га киритиш буИича ягона мезонлар.

Ишлаб чикаришни махаллиИлаштириш дастурини ишлаб чикиш ва амалга оши-ришда куИидаги давлат бошкарув орган-лари ва хужалик субъектларининг узаро алокадорликда иштирок этиши белгилаб КуИилди:

лоИиха ташаббускорлари булган ва-зирликлар, хужалик бирлашмалари, KоракалпоFистон Республикаси Вазир-лар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шахар хокимликлари, корхоналар;

Иктисодиёт, Ташки иктисодиИ алокалар, инвестициялар ва савдо, Молия вазирликла-ри, Фанлар Академияси;

махаллиИлаштириш дастурини амалга оширишни таьминлаш буИича махсус идора-лараро комиссия ва унинг котибияти;

Халкаро саноат ярмаркаси ва ташки иктисодиИ алокалар, инвестиция ва савдо вазирлиги хузуридаги Кооперацион биржа дирекцияси;

1 Худудларда саноатни ривожлантиришнинг асосиИ омиллари, ишлаб чикаришни модернизациялаш, техник ва технологик каИта жихозлаш, махаллиИлаштириш дастурининг бажарилиши хамда хорижиИ инвестициалар-ни жалб этишда хокимликларнинг долзарб вазифала-ри. // УзР Иктисодиёт вазирлигининг K1оракалпоFистон Республикаси Вазирлар Кенгаши раисининг, вилоятлар ва Тошкент шахар хокимликларининг уринбосарлари, маънавиИ-маърифиИ ишлар буИича ёрдамчилари, туман ва шахарлар хокимлари иштирокидаги укув семи-нарлари учун такдимот материали. 2013 Иил январь-февраль.

Вазирлар Махкамасининг Ташки иктисодиИ фаолият, хорижиИ инвестици-яларни жалб этиш ва ишлаб чикаришни махаллиИлаштириш масалалари буИича ко-миссияси .

2010-2012 Иилларда махаллиИлаштириш дастурининг амалга оширилиши натижасида 21330,4 миллиард сумлик махсулотлар ишлаб чикарилди, экспорт хажми 5677,9 миллион АКШ долларини ташкил этди. Ишлаб чикаришни махаллиИлаштириш натижасида эришилган импорт урнини босиш самараси автомобилларсиз 10 миллиард 722,1 миллион АКШ долларини ташкил этди (1-расм).

Мамлакатимиз иктисодиётини янада ри-вожлантиришда Узбекистон Республикаси Президентининг "2011-2013 Ииллардаги саноат кооперацияси асосида таИёр махсулотлар, бутловчи буюмлар ва материаллар ишлаб чикаришни махаллиИлаштиришни янада чукурлаштиришга доир чора-тадбирлар туFрисида" 2011 Иил 29 июлдаги ПК-1590-сон карори мухим ахамият касб этади. Ушбу карорнинг 1-иловасида амалдаги лоИихалар руИхати (жами 932 та лоИиха); 2-иловаси-да янги лоИихалар руИхати (жами 342 та лоИиха); 3-иловасида махаллиИ корхоналар томонидан ишлаб чикарилиши тавсия этил-ган янги турдаги махсулотлар руИхати (жами 128 турдаги махсулотлар) келтирилган.

Дастурнинг максади экспортга мулжалланган ва импорт урнини босув-чи ракобатбардош замонавиИ махсулотлар

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 4

ишлаб чикаришни купайтиришни яна-да раFбатлантириш, ички тармок ва тармоклараро, жумладан, республиканинг ки-чик бизнес ва йирик корхоналари уртасидаги саноат кооперациясини мустахкамлаш, ахоли бандлигига кумаклашишдан иборат килиб белгиланган.

Махаллийлаштириш дастурига киритилган корхоналар 2014 йилнинг январигача:

четдан олиб келинадиган технология ускуналари ва уларнинг эхтиёт кисмлари, шунингдек, республикамизда ишлаб чикарилмайдиган махаллийлаштирилаётган махсулотни ишлаб чикаришдаги технология жараёнида фойдаланиладиган компонент-лар учун божхона туловларидан (божхона расмийлаштируви учун йиFимлар бундан му-стасно);

махаллийлаштириш лойихалари буйича ишлаб чикарилган махсулотлардан олина-диган даромад (фойда) солиFи, ягона солик тулови (соддалаштирилган солик тизими кулланиладиган субьектлар учун) тулашдан;

махаллийлаштириладиган махсулот ишлаб чикариш учун фойдаланиладиган асосий ишлаб чикариш фондлари буйича мол- мулк солиFи тулашдан озод килинган эди.

Махаллийлаштириш дастури доирасида 2012 йилда республика буйича жами 8,6 миллиард сумлик, жумладан, вазирлик ва идо-ралар тасарруфидаги корхоналар томони-дан 7,2 триллион сумлик (16,6%) махсулотлар ишлаб чикарилган. Худудий тасарруф-даги корхоналар томонидан 2012 йилда махаллийлаштириш дастури доирасида ишлаб чикарилган жами махсулот хажмининг 1084,4 миллиард суми, яьни 78,9% и Тош-кент шахридаги корхоналар томонидан иш-лаб чикарилган (1-жадвал).

Худудий махаллийлаштириш дастури доирасида Андижон, Самарканд, Тошкент, Наманган, Бухоро вилоятларининг улуши бир-мунча юкори, Жиззах, Навоий, Сухонда-рё вилоятлари корхоналарининг улуши эса нихоятда камдир.

Махаллийлаштириш лойихаларининг йиллик прогнозини 2012 йилда К,ашкадарё (130%), Андижон (120%) вилоятлари,

KоракалпоFистон Республикаси (115%) оши-риб бажарган. Аммо Самарканд (74,4%), Сирдарё (70,1%), Наманган (68,6 %), Жиззах (62,5%), Тошкент (35,8%) ва Сурхондарё (18,1%) вилоятлари бажармадилар.

Махаллийлаштириш дастури доирасидаги экспорт хажми 2012 йилда республика буйича 1030,6 миллион долларни, шу жумладан, вазирлик ва идоралар тасарруфидаги корхоналар томонидан 972,3 миллион доллар (94,3%), худудий тасарруфдаги корхоналар томонидан 58,3 миллион доллар (5,7%)ни ташкил этди. Махаллийлаштириш доирасидаги экс-портнинг умумий ишлаб чикариш хажмидаги улуши 22,5% ни, худудий тасарруфдаги корхоналар лойихаларининг экспорт хажмининг ишлаб чикариш хажмидаги улуши атиги 5,7% ни ташкил этди. Махаллийлаштириш дастури доирасида худудий тасарруфдаги корхоналар томонидан 2012 йилда амалга оши-рилган экспорт хажмида Тошкент шахри, KоракалпоFистон Республикаси, Самарканд, Бухоро, Тошкент вилоятлари салмокли улуш-га, Хоразм ва Жиззах вилоятлари умумий экспорт хажмида энг кам улушга эга булдилар. Навоий, Сурхондарё, Сирдарё вилоятлари корхоналари томонидан эса умуман экспорт амалга оширилмаган.

Узбекистон Республикаси Президен-ти И.А.Каримов мамлакатимизда саноат махсулотлари ишлаб чикариш куламининг кенгайганлиги ва улар ракобатдошлигининг ошганлигини эътироф этиб: «Хеч шубхасиз, бу борада саноат кооперацияси асоси-да тайёр махсулотлар, бутловчи буюм-лар ва материаллар ишлаб чикаришни махаллийлаштириш куламини кенгайтириш буйича бажарган ишларимиз мухим роль уйнади»1, деб таъкидлайди. Сунгги уч йилда, яъни 2011-2013 йиллар мобайнида мамлака-

1 Каримов И.А. 2014 йил юкори усиш суръатлари билан ривожланиш, барча мавжуд имкониятларни сафарбар этиш, узини оклаган ислохотлар стратегиясини изчил давом эттириш йили булади. / Мамлакатимизни 2013 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2014 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг мажлисидаги маъруза. // "Халк сузи", 2014 йил 18 январь.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 4

1-жадвал

Х,удудий тасарруфдаги корхоналар томонидан 2012 йилда мах,аллийлаштириш дастури доирасида ишлаб

чикариш курсаткичлари1

Худудлар Махсулот микдори, Йиллик прогнознинг бажарилиши, Янги киритилган худудиИ лоИихалар, Экспорт хажми, минг доллар

миллиард сум % дона

KоракалпоFистон Республикаси 6,9 115,6 - 3808,1

Вилоятлар: Андижон 74,6 120,0 4 111,8

Бухоро 44,1 100,7 4 602,4

Жиззах 4,6 62,5 - 5,6

Кашкадарё 7,3 130,0 1 111,8

НавоиИ 1,3 100,9 - -

Наманган 53,9 68,6 3 56,5

Самарканд 67,2 74,4 4 678,0

Сурхондарё 0,7 18,1 - -

Сирдарё 8,2 70,1 2 -

Тошкент 58,2 35,8 4 551,6

ФарFона 25,9 101,4 6 55,7

Хоразм 6,3 100,8 2 9,1

Тошкент ш. 1084,4 100,3 46 52300

махаллиИлаштириш дастурига кириш про-цедуралари етарли даражада ихчамлашти-риш ва соддалаштиришни талаб этади;

саноат кооперацияларини ривожланти-ришга худудлараро интеграциялашув дара-жасининг юкори эмаслиги, худудлараро маъ-муриИ ва иктисодиИ тусикларнинг мавжудли-ги;

худудлар ривожланиши доирасидаги табакаланишнинг юкорилиги;

аИрим худудлар ички транспорт комму-никациясининг таьмирталаб холатга келиб колганлиги, уларни кенгаИтириш ва реконструкция килишнинг зарурлиги;

аИрим худудларда электр энергияси, газ таьминотидаги узилишларнинг бартараф этилмаганлиги;

ахборот коммуникация технологиялари имкониятларидан етарли даражада фоИдала-нилмаётганлиги.

Ушбу муаммоларни хал этиш, худудиИ тасарруфдаги корхоналарнинг махаллиИлаштириш дастури доирасидаги лоИихаларни шакллан-тириш ва уларни амалга оширишдаги иш-тирокини кенгаИтириш учун куИидагиларни амалга ошириш максадга мувофикдир:

жоИлардаги хокимликларнинг

махаллиИлаштириш дастурларини амалга

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 4

тимизда махаллиИлаштирилган махсулотлар ишлаб чикариш хажми кариИб икки баробар ошди. Факат 2013 Иилнинг узида 455 та кор-хонада махаллиИлаштириш дастури асоси-да 1140 та лоИиха амалга оширилди. Бунинг натижасида ишлаб чикариш хажми 1,2 баробар купаИди ва импорт урнини босиш буИича якуниИ самара 5 миллиард 300 миллион АКШ долларини ташкил этди2.

АИтиш жоизки, махаллиИлаштириш да-стури доирасида лоИихаларда республика минтакаларининг иштирокида номутаноси-блик ва муаммолар мавжуд. ХудудиИ тасарруфдаги корхоналарнинг махаллиИлаштириш дастури доирасидаги лоИихалардаги ишти-роки анча паст даражада. Бунга куИидагилар сабаб булмокда:

худудиИ тасарруфдаги корхоналар рахбарлари ва мутахассислари махаллиИлаштириш дастурига янги лоИихалар таИёрлаш ва киритиш куникмаларига етарли даражада эга эмаслар;

1 Тулаганов Ш.А. МахаллиИлаштириш дастури. // ККР Вазирлар Кенгаши раиси, вилоятлар ва Тошкент шахар хокимлари уринбосарлари, маънавиИ-маърифиИ иш-лар буИича ёрдамчилар, туман ва шахар хокимлари иш-тирокидаги 2013 Иил январь-февраль оИларида булиб утган укув семинар материаллари асосида тузилди.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

2 Уша манба.

ошириш буйича мутасадди ходимлар, кор-хона рахбарлари ва мутахассисларини янги махсулот турларини узлаштириш ва иш-лаб чикариш буйича буюртмаларни жой-лаштириш хамда махаллийлаштириш да-стурини шакллантириш буйича билим ва куникмаларини ошириш учун олий укув юрт-лари укитувчи-профессорлари ва мутахас-сислар ёрдамида укув курсларини хар бир минтака ва вилоятларда, шахар ва туманлар-да ташкил этиш;

махаллийлаштириш дастурининг амал-га оширилишини мониторинг килиш, жой-ларда шахар ва туман хокимликлари рахбар ходимларининг лойихаларни амалга ошири-лиши буйича масъулиятини янада ошириш;

махаллийлаштириш дастурини шакллантириш жараёнларини ва тартибларини янада ихчамлаштириш ва соддалаштириш, Савдо-саноат палатаси, фермерлар кенгаш-лари, хокимликлар томонидан янги турдаги махсулотлар ишлаб чикарилишини ташкил этган корхоналарга махаллийлаштириш да-стурига киритиш учун тегишли хужжатларни тайёрлашда кумаклашиш. Бунинг учун улар кошидаги консалтинг фирма ва ташкилотлар фаолиятини яхшилаш;

хар бир минтака ва худудларда йирик ва кичик корхоналар уртасидаги саноат коопе-рацияси алокаларини ривожлантириш учун тегишли шароитлар яратиш. Бунинг учун уларда жорий этиш имконини берадиган ин-новацион лойихаларни куллаб-кувватлаш ва амалга ошириш учун венчур жамFармаларини хамда инфратузилмаларини ташкил этиш;

тайёр махсулот, ускуналар, бутловчи бу-юмлар, хом ашё ва материаллар ишлаб чикаришни махаллийлаштиришни амалга ошираётган корхоналарнинг зарур хом ашё ва кредит маблаFларидан янада эркин фой-даланишини таъминлаш;

махаллийлаштириш дастури доирасида ишлаб чикариладиган махсулотларнинг мам-лакатимиздаги ва чет эллардаги потенциал харидорларини топишда кумаклашиш;

махаллийлаштириш дастури доирасида фаолият юритишида ишбилармонлик музо-караларини олиб бориш, шартномалар ту-зиш, хамкорлар билан мулокот олиб бориш куникмаларини корхона рахбарлари ва мута-хассисларида шакллантириш учун "Халкаро протокол этикети" мавзусида укув курслари ташкил этиш максадга мувофикдир.

Адабиётлар:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг "2009 йилда саноат кооперацияси асосида тайёр махсулотлар, бутловчи буюмлар ва материаллар ишлаб чикаришни махаллийлаштириш Дастури туFрисида" 2009 йил 27 январдаги карори.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг "2011-2013 йилларда саноат кооперацияси асосида тайёр махсулотлар, бутловчи буюмлар ва материаллар ишлаб чикаришни янада ривожлантиришга доир чора-тадбирлар туFрисида" 2010 йил 29 июлдаги ПК-1590-сон карори.

3. Каримов И.А. Бош максадимиз - кенг куламли ислохотлар ва модернизация йулини катъият билан давом эттириш. / 2012 йилда мамлакатимизни ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари хамда 2013 йилга мулжалланган иктисодий да-стурнинг энг мухим устивор йуналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг мажлисидаги маърузаси. - Т.: "Узбекистон", 2013.

4. Каримов И.А. 2014 йил юкори усиш суръатлари билан ривожланиш, барча мавжуд имкониятларни сафарбар этиш, узини оклаган ислохотлар стратегиясини из-чил давом эттириш йили булади. / 2013 йилда мамлакатимизни ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2014 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг

мухим устувор Иуналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг мажлисидаги маъруза. // "Халк сузи", 2014 Иил 18 январь.

5. Худудларда саноатни ривожлантиришнинг асосиИ омиллари, ишлаб чикаришни модернизациялаш, техник ва технологик каИта жихозлаш, махаллиИлаштириш дасту-рининг бажарилиши хамда хорижиИ инвестицияларни жалб этишда хокимликларнинг долзарб вазифалари. // Узбекистон Республикаси Иктисодиёт вазирлигининг KоракалпоFистон Республикаси Вазирлар Кенгаши раиси, вилоятлар ва Тошкент шахар хокимларининг уринбосарлари, маънавиИ-маърифиИ ишлар буИича ёрдам-чилари, туман ва шахар хокимларининг 2013 Иил январь-февраль оИларида булиб утган семинарлари учун такдимот материаллари.

6. Тулаганов Ш.А. МахаллиИлаштириш дастури туFрисида. // KораколпоFистон Республикаси Вазирлар Кенгаши раиси, вилоятлар ва Тошкент шахар хокимларининг уринбосарлари, маънавиИ-маърифиИ ишлар буИича ёрдамчилари, туман ва шахар хокимларининг 2013 Иил январь-февраль оИларида булиб утган семинарлари учун такдимот материаллари.

7. Экономика Узбекистана: информационно-аналитическиИ бюллетень за 2012 год. - Т.: ЦЭИ, 2013.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.