13LM324 MIKROSXEMA YORDAMIDA 12 VOLT 3-FAZALI MOTORLARNI CHASTOTA TEZLIGINI ROSTLOVCHI AVTOMATIK QURILMA
Utkir Aqquziyevich Xudaynazarov Shoxboz Ochil o'g'li Xaydarov Davron Normurodov
TIQXMMI Milliy tadqiqot universitetining Qarshi irrigatsiya va agrotexnologiyalar
instituti
Maqolada LM324 mikrosxema yordamida 12 Volt uch fazali motorlarni chastota tezligini mahalliy sharoitdan kelib chiqib avtomatik rostlash qurilmasini yasash bayon qilingan.
Kalit so'zlar: LM 324 mikrosxema, 12Volt, motorlar, chastota tezligi, rostlash, avtomatik qurilma
The article describes the construction of an automatic adjustment device for the frequency speed of 12-volt three-phase motors using the LM324 chip based on local conditions.
Keywords: LM 324 microscheme, 12 V, motors, frequency rate, adjustment, automatic device
Hozirgi kunda bolalarimiz oynaydigan parklarda har xil turdagi doimiy tok bilan xarakatlanadigan skutir velosipedlar, 48 V doimiy 3-fazali invertorlar quyilgan xar xil turdagi mashinachalarni chet davlatlardan sotib olinmoqda.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Ta'minlovchi kuchlanishning chastotasini o'zgartirib asinxron motorning tezligini rostlash, tezlikni rostlash usullari ichida iqtisodiy jihatdan eng samarali usuldir. Tezlikni chastotani o'zgartirib rostlaganimizda butun tezlikni rostlash diapazoni oralig'ida asinxron motorning sirpanishi uncha katta bo'lmagan o'zgarmas qiymatda qolishi natijasida motorning isrof quvvati katta bo'lmaydi. Tezligi chastotani o'zgartirib boshqariladigan asinxron
ANNOTATSIYA
ABSTRACT
KIRISH
elektr yuritmalarning statik va dinamik xususiyatlari o'zgarmas
March, 2022
tok elektr yuritmalari bilan deyarli monand bo'ladi. Rotor chulg'amlari qisqa tutashtirilgan asinxron motorlarning o'zgarmas tok motorlarga nisbatan 1,5-2 martaba yengil bo'lishi va deyarli 3 barobar arzonligini hisobga oladigan bo'lsak, unda chastota bo'yicha boshqariluvchi asinxron elektr yuritmalarning sanoatda kelajakda qo'llanilishi imkoniyatlari xali juda keng ekanligi yaqqol ko'rinadi.
1-Elektromexanik chastota o'zgartkichning blok sxemasi
Bu avtomatik qurilmani motorlarini chastota tezligini oshiruvchi invertorlarini mahaliy sharoitdan kelib chiqib oz qolimiz bilan yasashni maqsad qildik.
Bu avtomatik qurilmada asosiy elementlar LM324 mikro sxema va 6-dona IRF-540 MOSFET tranzistorlari xisoblanadi.
LM324 mikro sxemaga ta'rif beradigan bo'lsak bu mikro sxema 14-ta oyoqchadan iborat bolib 4-chi oyoqchasi 9 V musbat kuchlanish hisoblanadi.
11-chi oyoqchasi -9v manfiy kuchlanish hisoblanadi. 9,6,2,oyoqchalaridan malumotlar qabul qiluvchixisoblanadi.
LM324 mikro sxema 10,5,3 oyoqchalari manfiy qutbiga ulanadi.LM324 mikro sxemani 8,7,1 oyoqchalari esa qurilmadagi Ti,T2,T3,T4,T5,T6 IRF540 tranzistorlarni asosida signallar kombinasiyasini hosil qiladi.Bu avtomatik qurilma 48 v doimiy kuchlanishdan 3-faza ozgaruvchan kuchlanishni 6-dona IRF540 tranzistorlarga 2-rasmdagi grafikga xosil bo'lgan signallar orqali 3-rasmda 3-faza tok ishlab chiqaradi. Bu motorlar chastota tezligini boshqarish qurilma 9V barqororlashgan doimiy tok bilan ishlaydi.
Qurilmada ishlatiladigan elementlar. 1.R1=10K o zgaruvchan qarshilik. 2.R2=1K 3.R3=1K 4.R4=1M 5.R5=220K 6.R6=1K 7.R7=1M
8.R8=220K 9.R9=1M 10.R10=220K 11.R11=100K 12.R12=4,7K 13.R13=4,7K 14.R14=33K
March, 2022
163
Academic Research in Educational Sciences Volume 3 | Issue 3 | 2022
ISSN: 2181-1385 Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12
15.LED=3X3V 16.IRF540 tranzistor 6-dona 17.Transformator 12v 1-dona 18.Diod kuprik 3A 1-dona 19.KP7809 1-dona 20.CiC2C3 1 MKF 16 V 21.C4=10 MKF 16V
22.C5=25V 2000MKF
23.D1=1N4004
2-rasm
3-rasm
4-rasmda barqarorlashtiruvchi element orqali barqaror tok olishga erishamiz.
March, 2022
164
T1
2
220V
12V
3 4 1C7809
&C2+ 5 C3+: -104 ■ 104 -
1N4004
25V 1000mkF
+9V
4-rasm
1
6
Ushbu qurilmani mahalliy sharoitdan kelib chiqib avtomatlashtirish orqali kam harajat qurilmaga ega bolamiz. Shu avtomatik qurilmalarni o z qo limiz bilan yasasak davlatimiz iqtisodiga foyda keltirgan bolamiz.
REFERENCES
1. Xoshimov O.O., Imomnazarov A.T. Elektromexanik qurilma va majmualarning elementlari. -124 b.
2. 7.Imomnazarov A.T. Ekektromexanik tizimlaming elementlari. Oliy o'quv yurtlari uchun darslik. - 155 b.
3. https://www.ioyta.ru/5974-operacionnyi-usilitel-lm324-primery-primeneniya/
4. https://www.radiolibrary.ru/reference/transistor-mosfet/irf540.html
® ©
March, 20221 Multidisciplinary Scientific Journal
©
o1
165
