CC BY
18LAKTOBAKTERIYA KULTURALARINING AMILOLITIK VA PROTEOLITIK
FAOLLIGINI ANIQLASH Mirzarahimova M.R.
O'zR FA Mikrobiologiya instituti stajor- tatqiqotchisi https://doi.org/10.5281/zenodo. 8361825
Annotatsiya. Laboratoriya to'plamida saqlanayotgan lakto- va bifidobakteriyalarning amilolitik vaproteolitikfaolligini aniqlash maqsadida laboratoriya sharoitida to'plamdan olingan Bifidobacterium bifidum, Leuconostoc mesenteroides, Lactobacillus delbrueckii R2, Pediococcus acidilactictici (Laminaria), Lactobacillus plantarum K2, Streptococcus salivarius 17R Lactobacillus plantarum 42, Lactobacillus plantarum R2, Bifidobacterium longum, Lactobacillus plantarum R5(krevetka), Enterococcus faecium 1, Bifidobacterium lactis va Lactobacillus kunkeei 1 kulturalarini amiloltik hamdaproteolitik faolligi ko'rib chiqildi va quydagi kulturalar amilolitik va proteolitik faollikka ega emasligi namoyon bo'ldi.
Kalit so'zilar: Amilolitik va proteolitik faollik.
Аннотация. Изучена амилолитическая и протеолитическая активность молочнокислых бактерий Bifidobacterium bifidum, leuconostoc mesenteroides, Lactobacillus delbrueckii R2, Pediococcus acidilactici (Laminaria), Lactobacillus plantarum K2, Streptococcus salivarius 17R из коллекции, Lactobacillus plantarum 42, Lactobacillus plantarum R2, Bifidobacterium longum, Lactobacillus plantarum R5(креветка), Enterococcus faecium 1, Bifidobacterium lactis и Lactobacillus kunkeei 1, хранящихся в лаборатории. Было показано, что эти культуры не обладают амилолитической и протеолитической активностью.
Ключевые слова: амилолитическая и протеолитическая активность.
Kirish. Probiotiklar tirik bakteriyalart hisoblanib, yetarli miqdorda qollanilganda organism uchun foydali. Probiotik bakteriyalar ichak traktining biologik stressga chidamli bo lishi va omon qolishi kerak. Laktobakteriyalar oshqozon-ichak traktida foydali ta'sir ko'rsatadigan eng mashhur probiotik bakteriyalardir[1]. Sut kislotali bakteriyalarining (SKB) 50% dan ortig'i oziq-ovqat sanoatida non mahsulotlari tayyorlashda ishlatiladi. Sut kislotali bakteriyalari farmatsevtika, kimyo sanoati va kimyoviy ozuqada qo'llaniladi. Kosmetika sanoatida sut kislotali bakteriyalari pH regulyatori, mikroblarga qarshi vosita, terini namlash va yoshartiruvchi vosita sifatida ishlatiladi [2]. Proteazalar, parchalovchi fermentlar , amilazalar, sut kislotali bakteriyalari tomonidan ishlab chiqariladi. Amilaza fermentlar kraxmalning oligosahharidlarga dastlabki gidrolizlanishini katalizlaydi [5]. O'simliklar, hayvonlar, bakteriyalar, zamburug?lar va xamirturush kabi turli xil manbalar hujayradan tashqari ferment sifatida amilazalarni ishlab chiqaradi. Mikrobial amilazalarni sanoatda qo'llashning afzalligi shundaki, ular boshqa manbalarga qaraganda barqarorroq va ommaviy ishlab chiqarishda kerakli xususiyatlarga ega, fermentni olish uchun oson va tejamkordir [6]. Lactobacillus dan ishlab chiqarilgan amilazalardan foydalanish xavfsiz deb hisoblanadi, chunki ular patogen emas va fermentatsiyaning yakuniy mahsuloti oziq-ovqat sanoatida xushbo'ylashtiruvchi vosita sifatida ishlatiladigan laktatdir [7].
Bir qator tadqiqotlar amilolitik sut kislotasi bakteriyalari kulturalarni ajratish va tavsiflashga qaratilgan. [8] Ushbu tadqiqotlar amilolitik faollikni ko'rsatadigan SKB kulturalari uchun fermentlangan ovqatlar kabi turli manbalarni saralashini o'z ichiga oladi. Keyin ajratilgan kulturalar amilazalar kabi amilolitik fermentlarni ishlab chiqarish qobiliyati uchun sinovdan o'tkaziladi. SKB tomonidan amilolitik fermentlarni ishlab chiqarishga turli omillar, jumladan pH,
harorat, substrat konsentratsiyasi va inkubatsiya vaqti ta'sir qilishi mumkin. Tadqiqotchilar amilolitik fermentlarni ishlab chiqarishni maksimal darajada oshirish uchun ushbu kulturalarni optimallashtirildi. Bakteriyalar tomonidan ishlab chiqarilgan amilazalarning faolligini o'lchash uchun ferment tahlillari o'tkaziladi. Sut tarkibida proteazlar, proteaz faollashtiruvchilari va proteaz ingibito'rlerining murakkab aralashmasi ham mavjud. Ushbu proteolitik tizimlar majmuasi sut bezlari ichida kichik proteolitik faollikni ta'minlaydi.Sigir sutidagi proteolitik fermentlar katta tadqiqotlarga e'tibor qaratilgan, chunki bu proteazlar sut mahsulotlari sifatiga kuchli ta'sir qiladi [9]. [10]. sutdagi proteazlarning haddan tashqari yuqori faolligi kazeinning parchalanishiga olib keladi, [10] bu esa pishloq hosilining pasayishiga olib keladi va sterillangan sutda proteoliz ishtirok etadi. sigir sutidagi proteaz tizimlarini tavsifladi, turli sharoitlarda proteolitik faollikni o'rgandi va ularning boshqa sut komponentlari bilan o'zaro ta'sirini aniqladi.
Maqsad. Laboratoriya to'plamida saqlanayotgan lakto- va bifdobakteriyalarning amilolitik va proteolitik faolligini aniqlash.
Tadqiqotda ishlatilgan kulturalar. Bifidobacterium bifidum, Leuconostoc mesenteroides, Lactobacillus delbrueckii R2, Pediococcus acidilactictici (Laminaria), Lactobacillus plantarum K2, Streptococcus salivarius 17R Lactobacillus plantarum 42, Lactobacillus plantarum R2, Bifidobacterium longum, Lactobacillus plantarum R5(krevetka), Enterococcus faecium 1, Bifidobacterium lactis va Lactobacillus kunkeei 1
Amilolitik faollikni aniqlash usuli. Agar tayyorlash. Tozalangan xom kartoshka yuviladi, tilimga kesiladi, suv bilan quyiladi llitr suv uchun 130g, 30daqiqa 20 g agar va 2 g NaCl. 5 ml naychalarga solinadi. paxta-doka tiqinlari bilan yoping va avtoklavda 30 daqiqa davomida 110 °C (0,5 ATM.) haroratda sterilizatsiyalandi. Tayyor kartoshka agar steril stakanlarga 10 ml Petri likopchalaria quyiladi. Agar qattiqlashgandan so'ng bir sutkalik kultura shtrix usuli bilan ekilgandan so'ng, termostatga 37°C haroratda 24 soat davomida inkubatsiya qilinadi. Osgan kulturalar ustiga 5 ml Lugol eritmasi quyib 5 daqiqadan keyin kulturalarning amilaza ishlab chiqarilishi kartoshka agaridagi kultura koloniyalari atrofida hosil bo lgan shaffof gidroliz zonalari hosil bo'lishi bilan baholanadi [4].
Proteolitik faolligini aniqlash usuli. Kazeinli ozuqa muhit tayyorlash uchun sutdan foydalanildi. Agar-steril yog'siz sut. 15 daqiqa davomida sentrifuga bo'lganda sut yuzasida yog' hosil bo'ladi sut 0,5 atm bosim ostida sterilizatsiya qilinadi va 50°C gacha sovutilgan agar bilan aralashtirib Petri likopchalariga quyiladi. Mikroorganizmlar likopchalarga shtrix usuli bilan ekiladi. Kultivatsiya davomiyligi 2-10 kun. Kazein gidroliz koloniya atrofidagi muhitning yoruglik zonasi yoki koloniya bilan o'sgan mikroorganizmlari. Bu ayniqsa, muhitni 5% xlor sirka kislota eritmasi quyulgandan keyin aniq ko'rinadi. kazein gidroliz zonasi koloniyaning chetidan yorug' zonaning chegarasigacha mili metr. Diametri qanchalik katta bo'lsa yorqin zona, bakteriyalarning.proteolitik faollika ta'sirchangligini va parchalanishini kamaytiradi. [3]
O'rganilgan kulturalar ozuqa muhiti tomchi usulda Petri likopchalarga quyildi va termostatga +37C 5-7 kun davomida o'stirildi.
Petri likopchalari termostatdan olib ustiga 5%li lugol eritmasi quyildi (1- jadval).
1-jadval
Laktobakteriya kulturalarni Amilollitik va Proteolitik faolligi
Quyida keltirilgan kulturalard: Bifidobacterium bifidum, Leuconostoc mesenteroides, Lactobacillus delbrueckii R2, Pediococcus acidilactictici (Laminaria), Lactobacillus plantarum K2, Streptococcus salivarius 17R, Lactobacillus plantarum 42, Lactobacillus plantarum R2, Bifidobacterium longum, Lactobacillus plantarum R5(krevetka), Enterococcus faecium 1, Bifidobacterium lactis va Lactobacillus kunkeei 1 Amilollitik va Proteolitik faolligi kuzatilmadi.
Xulosa. 1 O'rganilgan CAB polisaharidlarni parchalash(amilolitik faollik) xususiyati aniqlanmadi.
№ muhiti Amilolitik faollik Proteolitik faollik
Kultura nomi
1 Bifidobacterium bifidum
2 Leuconostoc mesenteroides
3 Lactobacillus delbrueckii R2
4 Pediococcus acidilactictici (Laminaria) — —
5 Lactobacillus plantarum K2
6 Streptococcus salivarius 17R
7 Lactobacillus plantarum 42
8 Lactobacillus plantarum R2
9 Bifidobacterium longum
10 Lactobacillus plantarum R5(krevetka) — —
11 Enterococcus faecium
12 Bifidobacterium lactis
13 Lactobacillus kunkeei
2 Chorvachilikda ozuqa qiymatini oshirish uchun qo'llaniladigan probiotik bakteriyalarni skrininglashni davom etirish maqsadga muvofiq.
3.Sut kislotasi bakteriyalarida amilolitik ferment faolligini o'rganish ushbu fermentlarning ishlab chiqarilishi va xususiyatlarini tushunish uchun muhimdir. Bu oziq-ovqat sanoati, bioyoqilg'i ishlab chiqarish va farmatsevtika kabi turli sohalarga ta'sir ko'rsatadi. Ushbu sohadagi keyingi tadqiqotlar sut kislotasi bakteriyalari tomonidan ishlab chiqarilgan amilolitik fermentlar uchun yangi va takomillashtirilgan ilovalarni ishlab chiqishga olib kelishi mumkin.
REFERENCES
1. R. Alsaheb, A. Azzam, N.Z. Othman, R. Malek, O.M. Leng, R. Aziz, A. Hesham
2. J Chem Pharmaceut Res, 7 (2015), pp. 729-735
3. 2.A.T. Bogale, S.G. Prapulla Int J Mod Chem Appl Sci, 2 (4) (2015), pp. 211-214
4. M. Bradford, Anal Biochem, 72 (1976), pp. 248-254
5. Егоров Н.С. Руководство к практическим знаниям по микробиологии: Р 85 Учеб. пособие / 3-е изд., перераб. и доп. - М.: Изд-во МГУ, 1995. - 165-166 с.
6. МУК 4.2.2602-10 Система предрегистрационного доклинического изучения безопасности препаратов. Отбор, проверка и хранение производственных штаммов, используемых при производстве пробиотиков.
7. P.M. Souza, P.O. Magalhaes Brazilian J Microbiol, 41 (2010), pp. 850-861
8. Sundarram, T.P.K. Murthy J Appl Environ Microbiol, 2 (2014), pp. 166-175
9. M.S. Tanyildizi, D. Ozer, M. Elibol Process Biochem, 40 (2005), pp. 2291-2296
10. Kelli AL, O'Flaherti F, Foks PF. Sutdagi mahalliy proteolitik fermentlar: hozirgi bilimlarning qisqacha ko'rinishi. Int Dairy J. 2006; 16 (6): 56372. http://dx.doi.org/10.1016/udairyi.2005.10.019 . [ Google olimi ]
11. Ismoil B, Nielsen S. Taklif etilgan ko'rib chiqish: Sutdagi plazmin proteazi: Hozirgi bilim va sut sanoati uchun dolzarblik. J Sutchilik fanlari. 2010; 93 (11): 49995009. [ PubMed ] [ Google Scholar ].
12. Barbano D, Rasmussen R, Lynch J. Sut somatik hujayralar soni va sut yoshining pishloq hosildorligiga ta'siri. J Sutchilik fanlari. 1991 yil; 74 (2): 369-88. [ Google olimi ]
