Научная статья на тему 'КУРАШЧИЛАРНИНГ ТЕХНИК ТАЙЁРГАРЛИГИДА ЯНГИ ЗАМОНАВИЙ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ УСЛУБИЯТИ'

КУРАШЧИЛАРНИНГ ТЕХНИК ТАЙЁРГАРЛИГИДА ЯНГИ ЗАМОНАВИЙ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ УСЛУБИЯТИ Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
44
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
Ключевые слова
МАХСУС МАШқЛАР МАЖМУАСИДАН ФОЙДАЛАНИШ УСЛУБИЯТИ / КУРАШЧИ ТЕХНИКАСИ / ПЕДАГОГИК НАЗОРАТ

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Холиқов Б.Х.

Курашчиларни техник ҳаракатларга ўргатишда махсус машқлар мажмуасидан фойдаланиш услубияти ишлаб чиқилган ҳамда бу услубиятнинг самарадорлиги педагогик тажриба ўтказиш йўли билан асослаб берилган. Тажриба давомида синов тестлари бўйича кўрсатган натижаларнинг статистик таҳлили айнан шундай кўрсаткичлар бўйича назорат гуруҳидаги анча паст ва статистик ишончсиз ўзгаришларга нисбатан тажриба гуруҳи таркибига киритилган синалувчиларнинг натижалари юқори ва статистик ишончли эканлигини аниқлаш имконини берди.Разработана методика использования комплекса специализированных упражнений при обучении технике а также обоснована её эффективность применения путем проведения педагогического эксперимента. Статистический анализ результатов испытуемых, включенных в экспериментальную группу в ходе эксперимента, позволил подтвердить, что они были выше и статистически достоверны, чем относительно низкие и статистически недостоверные изменения в контролной группе по таким же показателям.The methodology of using a complex of specialized exercises in teaching techniques has been developed and its effectiveness has been substantiated by conducting a pedagogical experiment. Statistical analysis of the results of the subjects included in the experimental group during the experiment confirmed that they were higher and statistically significant than the relatively low and statistically insignificant changes in the control group for the same indicators.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «КУРАШЧИЛАРНИНГ ТЕХНИК ТАЙЁРГАРЛИГИДА ЯНГИ ЗАМОНАВИЙ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ УСЛУБИЯТИ»

Техника, тактика и методика спортивной тренировки УУД (УДК, UDC): 796.01:004:8

Муаллиф билан ботланиш учун:

baxtiyor@Hst.ru

Муста^ил изланувчи Б.Х. ХОЛЩОВ1

Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, Чирчи^ шахри, Узбекистон

КУРАШЧИЛАРНИНГ ТЕХНИК ТАЙЁРГАРЛИГИДА ЯНГИ ЗАМОНАВИЙ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ УСЛУБИЯТИ

Аннотация

Annotation

Разработана методика использования комплекса специализированных упражнений при обучении технике а также обоснована её эффективность применения путем проведения педагогического эксперимента. Статистический анализ результатов испытуемых, включенных в экспериментальную группу в ходе эксперимента, позволил подтвердить, что они были выше и статистически достоверны, чем относительно низкие и статистически недостоверные изменения в контрольной группе по таким же показателям.

Ключевые слова: методика использования комплекса специализированных упражнений, техника курашиста, педагогический контроль.

Курашчиларни техник харакатларга ургатишда махсус машклар мажмуасидан фойдаланиш услубияти ишлаб чикилган хамда бу услубиятнинг самарадорлиги педагогик тажриба утказиш йули билан асослаб берилган. Тажриба давомида синов тестлари буйича курсатган натижалар-нинг статистик тахлили айнан шундай курсаткичлар буйича назорат гурухидаги анча паст ва статистик ишончсиз узгаришларга нисбатан тажриба гурухи таркибига киритилган синалувчи-ларнинг натижалари юкори ва статистик ишончли эканлигини аниклаш имконини берди.

Калит сузлар: махсус машцлар мажмуасидан фойдаланиш услубияти, курашчи техникаси, педагогик назорат.

The methodology of using a complex of specialized exercises in teaching techniques has been developed and its effectiveness has been substantiated by conducting a pedagogical experiment. Statistical analysis of the results of the subjects included in the experimental group during the experiment confirmed that they were higher and statistically significant than the relatively low and statistically insignificant changes in the control group for the same indicators.

Key words: method of using a complex ofspecialized exercises, kurashist technique, pedagogical control.

Долзарблиги. Курашнинг янги турлари , "Сохил кураши", "Жанговор кураш" хам халк орасида оммалашиб бормокда. Шунингдек, кураш буйича мусобакаларда беллашув такдири устувор жихатдан жисмоний сифатлар билан боглик эканлиги куплаб мураббийлар ва мутахассис-олимлар томонидан таъкидланади.

Спортчиларимиз Осиё хамда Жахон микёсидаги мусобакаларда юксак натижаларга эришиб, Узбекистон байрогини юкори кутаришмокда, бу эса ватан равнакини таъминлайдиган, ёш авлодни тарбиялаб вояга етказиш масалаларига жиддий эътибор бери-лаётганини мевасидир. Спортчиларимизнинг халкаро мусобакалардаги муваффакиятли иштироки фикри-миз далилидир.

Тадкикот максади. Курашчиларни техник хара-катларга ургатишда махсус машклар мажмуасидан фойдаланиш услубияти ишлаб чикиш хамда бу услу-биятнинг самарадорлиги педагогик тажриба утказиш йули билан асослаб бериш.

Тадкикот жараёнида куйидаги вазифалар хал килинди:

1. Курашчиларни техник харакатларга ургатишда махсус машклар мажмуасидан фойдаланиш техноло-гияларини урганиш.

2. Курашчиларни техник харакатларга ургатишда махсус машклар мажмуасидан фойдаланиш услубия-тини ишлаб чикиш.

3. Курашчиларининг техник тайёргарлигида махсус машклар мажмуасидан фойдаланиш услубияти самарадорлигини тажриба оркали асослаб бериш.

Курашчиларнинг техникасини ривожлантиришда махсус машклар мажмуасидан фойдаланиш услу-биятини ишлаб чикилиши ва уни амалиётга тадбик этилиши спортчиларни мусобака жараёнидаги хара-катлар самарадорлигини оширади, хамда жисмоний тайёргарлик курсаткичларини ривожлантиришда анча юкори узгаришларга олиб келади [3].

Курашчилар техникасини намоён килиш даража-сини педагогик назорат килиб бориш учун баркарор хамда ахборотли тестлар мажмуи белгиланди, ушбу тестларнинг меъёрий кийматлари аникланди.

Курашчиларни техник харакатларга ургатишда махсус машклар мажмуасидан фойдаланиш асосида спортчиларнинг жисмоний сифатларини ривожланти-риш услубияти ишлаб чикилди ва тажрибада асослаб берилди.

Тадкикот ишини амалга ошириш учун куйилган вазифаларни хал килишда куйидаги тадкикот услу-блари кулланилди. Адабиётлар ва даврий нашриётда чоп этилган материалларни умумлаштириш ва тахлил килиш; педагогик кузатиш; педагогик тестлар; педагогик тадкикот; математик-статистика услублари.

Тадкикотнинг биринчи боскичида (2019 - йил-нинг декабр ойигача) илмий - услубий адабиётлар ва даврий нашриётда чоп этилган материаллар умум-лаштирилди ва тахлил килинди.

Иккинчи боскичи асосий педагогик тадкикот 2020 йилнинг январ ойидан 2021 йил март ойигача утка-зилди. Унда ишлаб чикилган машгулот ва мусобака фаолияти жараёнида курашчиларнинг техникасини ривожлантиришнинг махсус машклар мажмуаси

см о см

оэ

ю га t

0 d w

1

№3-2021 e-mail: fan_sportga@uzdjtsu.uz

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

услубиятини амалиётга тадбид этилиши спортчи-ларнинг жисмоний сифатларини ривожлантиради, дамда жисмоний таёргарлик курсаткичларига нисба-тан узининг техник даракатлари натижалари дадида ахборот олиш шароитларида анча юдори томонга узгаради, деган фикр олдинга сурилди ва эксперт бадолаш усули билан урганилди. Ушбу педагогик таддидотда назорат гурудида ва тажриба гурудида 12 нафардан курашчилар иштирок этди. Асосий педагогик тажриба УзДЖТСУ Кураш залида булиб утди. Назорат гуруди машгулотлари анъанавий тарзда утди, тажриба гурудида эса ишлаб чидилган машгулот ва мусобада фаолияти жараёнида курашчиларнинг техникасини ривожлантиришнинг махсус машдлар мажмуаси услубияти дулланди.

Илмий-услубий адабиётлар материалларини жам-лаш, умумлаштириш ва тадлил дилиш асосида тажриба ва назорат гурудларида урганиладиган назорат те-стлари танланди дамда уларни бажарилиши тажриба боши ва охирида урганилди. Шунингдек, педагогик тажриба давомида ушбу тестлар буйича назорат ва тажриба гурухдари синалувчилари курсатган натижа-ларнинг асосий статистик хусусиятлари анидланди дамда дар бир назорат тести буйича олинган бундай натижалар уртача арифметик дийматининг педагогик тажриба давомида узгаришини статистик ишонч-лилиги Стюдент тадсимоти критик дийматлари ва белгиланган эркинлик даражаси асосида бадоланди [1].1-жадвалда тажриба ва назорат гурудлари тарки-бига киритилган синалувчиларни танланган тестлар буйича таддидот бошида курсатган натижалари ва уларнинг статистик хусусиятлари келтирилган. Жад-валда келтирилган вариация коэффициентларининг дийматлари тажриба гуруди синалувчиларининг дам, назорат гурудининг дам, гуруд ички тайёргарлик даражалари (улардаги назорат тестлари буйича вариация коэффициентининг дийматлари 7,17 дан 9,38 % гача оралидда узгарганлиги сабабли) деярли бир хил эканлигини курсатди.

1-жадвал

Тад^и^от бошида тажриба ва назорат гурудларида утказилган педагогик тажриба тестлари

№ Назорат тест маш^лари Назорат гурухи Тажриба гурухи Р

X а V % X а V %

1 Хужум учун уртача балл 4,32 0,32 7,41 4,46 0,32 7,17 1,07 > 0,2

2 Хужум оралиги, с 17,28 1,62 9,38 17,66 1,63 9,23 0,57 > 0,5

3 Хужум самарадорлиги, % 12,44 1,07 8,60 13,28 1,09 8,21 1,91 > 0,05

4 Химоя самарадорлиги, % 15,62 1,44 9,22 16,82 1,54 9,16 1,97 > 0,05

5 Муваффадиятли дужум оралиги, с 29,88 2,22 7,43 30,86 2,26 7,32 1,07 > 0,2

СМ О СМ

00

ГО

га

0

ю

1

2-жадвалда тажриба ва назорат гурудлари тарки-бига киритилган синалувчиларни танланган тестлар буйича таддидот охирида курсатган натижалари ва уларнинг статистик хусусиятлари келтирилган. Жадвалда келтирилган вариация коэффициентлари-нинг дийматлари, худди тажриба бошидаги сингари, тажриба гуруди синалувчиларининг дам, назорат гурудининг дам, гуруд ички тайёргарлик даража-лари (улардаги назорат тестлари буйича вариация коэффициентининг дийматлари 4,15 дан 7,96 % гача

оралидда узгарганлиги сабабли) деярли бир хил эканлигини курсатди.

Бундан ташдари, педагогик тажриба охирига келиб назорат ва тажриба гурудлари синалувчила-рининг урганилган тестлар буйича курсатган нати-жаларининг уртача арифметик дийматларини фарди, тажриба бошидаги худди шундай курсаткичларнинг статистик ишончсиз (Р>0,05) булганидан фардли уларод, статистик ишончли (Р<0,05; 0,01 ва 0,001) эканлиги анидланди. Бу эса тажриба гурудида биз дуллаган услубият дулланишининг самарадорлиги-дан далолат беради.

2-жадвал

Тад^и^от охирида тажриба ва назорат гурудларида утказилган педагогик тажриба тестлари

№ Назорат тест маш^лари Назорат гурухи Тажриба гурухи 1 Р

X а V % X а V %

1 Хужум учун уртача балл 5,23 0,45 8,60 6,13 0,52 8,48 4,53 <0,001

2 Хужум оралиги, с 16,57 1,57 9,47 15,22 1,42 9,33 2,21 <0,05

3 Хужум самарадорлиги, % 13,44 1,03 7,66 14,76 1,04 7,05 3,12 <0,01

4 Химоя самарадорлиги, % 17,82 1,66 9,32 21,05 1,91 9,07 4,42 <0,001

5 Муваффадиятли дужум оралиги, с 28,44 2,33 8,19 25,66 2,07 8,07 3,09 <0,01

Адабиётлар материалларини тадлили ва илгор амалий тажрибани умумлаштириш шуни курсатдики, дозирга дадар курашчиларнинг техник тайёргарлиги-да техник даракатларга ургатишда махсус машдлар мажмуасидан фойдаланиш услубияти етарлича илмий асосланган маълумотлар етарли даражада эмас [2].

Курашчининг спорт ва мусобада фаолияти жараёнида унинг техник даракатларини дамда уни тез амалга ошириш имкониятларини ривожланиш даражасини техник даракатларга ургатишда махсус машдлар мажмуасидан фойдаланиш асосида назорат дилиш мазкур спорт тури доирасида энг устувор ва мудим масалалар даторига мансуб булиб, ушбу жараённи энг самарали восита ва усуллар асосида ташкил этиш, спортчи мадоратининг тез усишига хизмат дилади [4].

Олиб борилган таддидотлар натижасида курашчи-лар техник даракатларини педагогик назорат дилиш асосида уларнинг машгулот жараёнларини бошдариш билан бирга мусобада фаолияти жараёнида курашчиларнинг техникасини ривожлантиришда махсус машдлар мажмуасидан фойдаланиш услубиятининг самарадорлиги педагогик тажриба утказиш йули билан асослаб берилди.

Адабиётлар:

1. Акбаров А., Мусаев Б.Б. Спорт метрологияси (Дарслик). - Т., "Та-факкур ^аноти" - 2014, 424 б.

2. Алхасов Д.С. Педагогический контроль в восточных единоборствах по темпам прироста спортивных результатов // Проблемы развития физической культуры и спорта в новом тысячелетии, Материалы VIII Междунар. научно-практ. конфер-и 28 февраля 2019 г. Екатеринбург / ФГАОУ ВО "Рос. гос. проф. - пед. ун-т". 2019. - 703 с.; с.30.

3. Волкова А.Н. Педагогическая технология популяризации олимпийских видов спорта, не пользующихся интересом у подростков (ПДФ), Дисс. канд. пед.наук. - Московский гос. Пед. университет. - Москва, 2018. - 273 с.

4. Кукушин В. С. Педагогические технологии: учебное пособие / Под общ. ред. В. С. Кукушина. - М.: ИКС "МарТ"; Ростов, 2004. - 336 с.

24 е-шай: fan_sportga@uzdjtsu.uz №3-2021

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.