Научная статья на тему 'КУРАШ МАШҒУЛОТЛАРИНИ ТАШКИЛ ҚИЛИШНИНГ ПЕДАГОГИК ШАРОИТЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ'

КУРАШ МАШҒУЛОТЛАРИНИ ТАШКИЛ ҚИЛИШНИНГ ПЕДАГОГИК ШАРОИТЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
288
37
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЙ ПРОЦЕСС / РЕГИОНАЛЬНЫЕ УСЛОВИЯ / ПЛАНИРОВАНИЕ / ПРОФИЛАКТИКА / ФУНКЦИОНАЛЬНОЕ ОБСТОЯТЕЛЬСТВО

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Шукуров М.Н.

Ушбу мақолада минтақавий шароитларини ҳисобга олган ҳолда курашчиларнинг ўқув- машғулот жараёни шароитларидаги хусусиятлар келтирилган. Шунингдек, кураш спорт турига хос бўлган айрим турдаги жароҳатларнинг олдини олиш бўйича амалий тавсиялар берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «КУРАШ МАШҒУЛОТЛАРИНИ ТАШКИЛ ҚИЛИШНИНГ ПЕДАГОГИК ШАРОИТЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ»

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

ган машгулотлар олдидан (машгулотнинг тайёргарлик кисмида), машгулотлар давомидаги киска танаффуслар-да машгулот якунида ва «эрталабги бадан тарбия» машгулотларида «стретчинг» (инглизчадан-чузилиш) мазмунли эгилувчанлик машкларидан фойдаланиш максадга мувофикдир. Маълумки, кураш турларида, шу жумладан, курашда хам техник усулларни бажариш сифати техник-тактик усулларни тезкор ижро этиш, статик холатлада каршилик курсатиш, эгиш, букиш, ракибни кутарган холатда унг ва чап томонга айланиш элементларини куч билан ижро этишда асосий омил булиб хизмат килади. Лекин бундай элементлардан иборат техник усулларни бажаришни ривожлантириш учун дастлаб тана кисмларининг богловчи бугимларни максимал амплитудада букилиш имкониятларини секин ижро этиладиган машклар ёрдамида шакллантириш оркали техник усулларни бажариш захирасини юзага келтириш ва кейин тезкор амалга ошириладиган хамда ракиб каршилигига бардош бера оладиган техник усул-ларни бажаришни такомиллаштириш тавсия этилади.

Хулосалар. Тадкикотда иштирок этган мазкур синалувчилар куйи малакали курашчи угил ва киз бола спортчиларнинг техник усулларни бажариш курсаткичларини 12 ойлик машгулотлар давомида нисбатан суст ривожланганлиги кулланилаётган умумий ва махсус жисмоний машклар, шу жумладан, техник-тактик машклар хам курашчиларга хос техник усулларни бажаришни жадал хамда максадли шакл-

УУК (УДК, UDC): 796.015.132:504:574

лантириш учун етарли булмаганидан дарак беради. Шундай экан, айни кунда кулланилаётган машгулотлар олдидан ёки машгулотнинг турли кисмларида «стретчинг» мазмунли кайишкоклик машкларидан фойдаланиш максадга мувофикдир. Лекин техник усулларни бажаришни бундай ривожлантириш учун дастлаб тана кисмларининг богловчи бугимларини максимал амплитудада букилиш имкониятларини мутадил ижро этиладиган машклар ёрдамида ша-кллантириш оркали техник усулларни бажариш захирасини юзага келтириш ва кейин тезкор амалга ошириладиган хамда ракиб каршилигига бардош бера оладиган техник усулларни бажаришни тако-миллаштириш максадга мувофик булади.

Адабиётлар:

1. Узбекистан Республикаси президентининг 03.06.2017 й П^ 3031 сонли Жисмоний тарбия ва оммавий спортни янада ривожлантириш

2. Волков Л.П. Теорея и методика детиского и юношеского спорта. Киев Олимпиская литература 2002. - 294с.

3. Матвеев Л.П. Основы общественной теории спорта и системы подготовка спортсменов. Киев. Олимпиская литература, 1999.- 316 с.

4. Туманян Г.С. Моторные факторы спортивных достижений борцов. Метод разработки. М. Гцолифк, 1992. 58 с.

5. Лях В, Герчун Д, Герчун А, Влияние тренировочных занятий координационной направленности на уровень технических умений борцов вольного стиля в ворасте 14-15 лет // Наука в олимпийском спорте. 2010, №1, 75-80 с.

6. Шулина Ю.А. Греко-римская борьба.// Учебник. Ростов-на-Дону, Фенине. 2004. - 800 с.

7. e-mail: iwf@iwfnet.net.

Мустакил изланувчи М.Н. ШУКУРОВ1

1 Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, Чирчи; шахри, Узбекистон

Муаллиф билан богланиш учун:

shukurov. mirzhalol@bk.ru

КУРАШ МАШГУАОТААРИНИ ТАШКИЛ ЦИЛИШНИНГ ПЕДАГОГИК ШАРОИТЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

Аннотация

Annotation

В данной статье представлена характеристика учебно-тренировочного процесса борцов с учётом региональных условий. Были также даны практические рекомендации по предотвращению некоторых видов травм, характерных для борцовских видов спорта.

Ключевые слова: образовательный процесс, региональные условия, планирование, профилактика, функциональное обстоятельство.

Ушбу маколада минтакавий шароитларини хисобга олган холда курашчиларнинг укув-машгулот жараёни шароитларидаги хусусиятлар келтирилган. Шунингдек, кураш спорт турига хос булган айрим турдаги жарохатларнинг олдини олиш буйича амалий тавсиялар берилган.

Калит сузлар: уцув жараёни, минтацавий шароитлар, режалаштириш, олдини олиш, функционал уолат.

This article describes the conditions in the training process of wrestlers, taking into account regional conditions. Practical recommendations were also given to prevent certain types of injuries typical of wrestling sports.

Key words: educational process, regional conditions, planning, prevention, functional circumstance.

Долзарблиги. Жахонда яккакураш спорт тур-ларининг шиддат билан ривожланиб бораётгани хеч кимга сир эмас. Рио-де-Жанейрода булиб утган XXXI Ёзги Олимпия уйинларида бокс, огир атлетика, кураш спорт турлари буйича кулга киритилган

галабалар жахон хамжамияти спортчилари томо-нидан алохида эътироф этилди. Кейинги йилларда, айникса, узбек миллий курашини ривожлантириш давлат сиёсати даражасига кутарилди. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 2 октябр-

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

о сч о сч ю

го

£ о о.

СО

даги П^-3306-сон карори "Кураш" миллий спорт турини ривожлантиришга каратилган. Асрлар давомида мардлик, багрикенглик, олижаноблик ва халолликнинг тимсоли сифатида эъзозланиб келин-ган, узбек халкининг тарихий мероси - «Кураш» миллий спорт турини кайта тиклашга алохида эътибор каратилмокда.

Давлатимизнинг бевосита куллаб-кувватлаши натижасида кураш халкаро спорт тури сифатида кенг эътироф этилди, «кураш», «халол», «таъзим», «тухта» ва «ёнбош» каби атамалар эса халкаро спорт лугати таркибидан мустахкам урин эгаллади [1].

2017 йил 20 сентябрда Ашхобод шахрида бу-либ утган Осиё Олимпия кенгашининг 36-Бош ассамблеясида «Кураш» миллий спорт тури тарих-да илк бор XVIII ёзги Осиё уйинлари дастурига расман киритилди [1].

Бугунги кунга кадар, махаллий ва хорижий олимлар томонидан ишлаб чикилган курашчи-ларни узок муддатли тайёрлаш, машгулотларни режалаштириш ва мусобакаларни ташкил этиш масалалари буйича жуда катта тажриба материал-лари тупланди.

Кураш турлари жуда куп, аммо уларнинг тайёр-гарлик жараёнида жуфтликни саралашнинг турли хил усуллари борлигига карамай, бир-бирига ух-шашликлари хам кам эмас [2].

Курашдаги машгулот тананинг турли кисм-ларини киздириш ва уларга бериладиган махсус жисмоний юкламаларга тайёрлашдан бошланади. Курашчиларга мусобакалашиш учун зарур булган уз таналарини бошкариш, жисмоний фазилатларни ривожлантириш, узини-узи жарохатлардан химоя килиш, турли хил техник-тактик харакат ва бошка машгулот усуллари ургатилиши керак [4].

Бир катор олимлар жумладан, Н.Г.Полко 2006 й., П.Б.Подливаев 2009 й. фикрича Кураш спорт турида жисмоний тайёргарлик муваффакиятларнинг энг асо-сий омили, яъни бу жараён икки умумий ва махсус йуналишларга булинган булиб, булар машгулотнинг барча томонларини яхшилаш учун кулай педагогик шароитлар яратадиган жисмоний фазилатларни ва функционал кобилиятларни ривожлантиришга ка-ратилган.

Курашчилар учун зарур булган фазилатлар-ни ривожлантиришда педагогик шароитларнинг таъсирини ташкил этиш жараёни изчиллик ва боскичлиликни талаб килиши курашда жисмо-ний машкларни таснифлаш билан боглик услу-бий ишларда уз аксини топган (К.Т.Юсупов., Н.Г.Полко., Д.Д. Донопой., В.П.Губа ва бошкалар). Таснифлашда муаллифлар куйидаги булимлар-ни ажратиб курсатишади: умумий ривожланиш, махсус ва ракобатбардош машгулотлар турлари

(жихозлар ва барча керакли буюмлар, педагогик шароит).

Тадкикотнинг максади. Кураш буйича укув-машгулотларни ташкиллаштиришнинг педа-гогик шароитларни оптималлаштириш.

Тадкикот натижалари ва унинг мухокамаси. Умумий ривожлантирувчи машкларидан фаркли уларок, махсус машклар курашчиларнинг узига хос кобилиятини очиб беришда асосий омил хи-собланади.

^уллаш усулига кура, махсус ва ривожланаётган машклар жисмоний куч, кучнинг ривожланиши, тезкор-кучга чидамлилик ва мослашувчанлик ка-биларга булинади. Махсус тайёргарлик машклари тренажёрлардаги куйидаги машкларни уз ичига олади: мувозанат химоя килиш ва узини-узи химоя килиш буйича машклар, «куприк»даги акробатик машклар, шерик билан, «манекен» билан ишлана-диган машклар ва бошкалар.

Кураш турлари хусусан, миллий кураш буйича илмий-услубий адабиётларни урганиш шуни курса-тадики, курашчиларнинг танасига барча машгулот омилларини камраб оладиган махсус тайёрланган ва айникса, мувофиклаштирувчи машкларнинг педаго-гик шароитлари шаклланмаган мавжуд харакатдаги усул эса жиддий ишлов беришни талаб килади.

Юкоридагилардан келиб чиккан холда, шуни таъкидлаш мумкинки, махсус тайёргарлик машкла-ри курашчиларга танага маълум таъсир курсатишга тайёргарлик куриш, хавфсиз йикилишни таъмин-лашга ва тузатувчи воситалар эса курашчиларни машк килишнинг огир таъсирини юмшатишга ёрдам беради (1-жадвал).

1-жадвал

Курашчиларни тайёрлашда махсус тайёрлов машкларнинг ■^улланилиш тартиби

Таянч харакат аппаратини тайёрлашга каратилган махсус тайёрлов машклари

Иикилишдан узини-узи химоя килишга каратилган машклар туркуми

Махсус тайёрлов машкларининг педагогик шароитларини яратиш

Таянч харакат аппаратини тиклаш ва тугрилашга каратилган тузатувчи машклар куллаш

Педагогик шароитларни шакллантириш, махсус тайёргарлик ва тузатиш воситаларидан фойдаланиш методологиясини ишлаб чикиш учун курашнинг жуфтликда ишлаш жараёнида юз берадиган таъ-сирини аниклаш ва машгулот жараёнида курашчи-ларни тайёрлаш йуналишини белгилаб олиш мухим саналади.

Купгина муаллифларнинг фикрига кура [3,4] кураш машгулотларининг вактида курашчи танасининг турли кисмлари билан 110-120 см баландликдан, 40120 марталаб йикилишни бажаришга мажбур булади,

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

бу спортчиларнинг танасига сезиларли таъсир кур-сатади. Уз-узини химоя килиш усуллари тугрисида етарли маълумотга эга булмаганда, хар бир тушиш (йикилиш) халокатли булиши мумкин ва тупланган таъсир мушак-скелет тизими ва ички органларнинг касалликларини келтириб чикариши кайд этилган.

Шундай килиб, машгулотнинг дастлабки боски-чида орка, ён ва кукрак кисмлари учун узини-узи химоя килиш элементларини муваффакиятли эгаллаш учун кулай педагогик шарт-шароитларни яратиш керак. Уларга техник усулларни урганиш учун кулай шароитлар яратиш ва укувчиларни шикастловчи омиллардан химоя килиш мухим хисобланади.

Жарохатларнинг энг куп учрайдиган сабаблари-бу машгулот услубиятидаги камчиликлар, техник хара-катларни амалга оширишдаги хатолар, машгулотлар ва мусобакаларни ташкил этиш ва утказишдаги кам-чиликлар спортчи олган барча жарохатларнинг 60% ни ташкил этади. Жарохатларнинг асосий сабаби, тадкикотчиларнинг фикрига кура, курашчиларнинг мушак-скелет тизимининг холати ва машгулотлар ва мусобакалар учун яхши тайёрланмаганлиги деб курсатилган. Муайян иш хажмининг купайиши билан, мусобакалашиш техник харакатларнинг оптималлаштирилиши, машгулот юкламаларининг интенсивлиги, машгулотнинг тайёргарлик кисмида махсус тайёргарлик машкларининг ва якун кисмида тикловчи машкларнинг йуклиги елка кушилмасининг эгилувчанлигини кучайтириш ва яхшилаш учун ша-роит яратилмаганлиги, шикастланишга олиб келиши мумкин.

Курашчи танасининг етарли даражада тиклан-маганлиги чарчокнинг тупланишига, эрта каришга олиб келади ва елка-камар тукималарини каритади, уларнинг функционал имкониятларини пасайтиради, сурункали касалликларга нисбатан патологик ходиса-ларнинг пайдо булишига сабабчи булади [5].

Тадкикотлар шуни курсатадики, мураббийлар ва спортчилар умуртка погонасининг махсус ри-вожланиши ва мустахкамланишига кам ахамият берадилар. Машгулотнинг тайёргарлик кисмида махсус-тайёргарлов машкларидан етарли даражада фойдаланилмайди ва якуний кисмда керакли восита куникмаларини шакллантирадиган ва умуртка жа-рохатларига олиб келмайдиган тикланиш машклари деярли мавжуд эмас. Жарохатларнинг олдини олиш учун буйин сохасини мустахкамланиши учун махсус тайёрлов машкларининг услубий мажмуалари кири-тилиши мухим хисобланади.

Оёк-кулларнинг (айникса оёкларнинг) тез-тез шикастланиши богловчи-мушак аппаратини чиникти-ришни талаб килади ва махсус тайёрлов машкларнинг етишмаслигидан далолат беради. 2- жадвалда вазн то-ифасига кура, жарохатлар тавсифи келтирилган. Бир йил мобайнида кузатилган курашчиларда умуртка ва

бугимларда руй берган жарохатлар шуни курсатадики спортчида вазн ортган сари жарохатлар тури ва кай-тарилиш частотаси ошиб борганини курамиз. Буйин умурткаси 66 кг вазндагиларда уртача 18.7±22 марта курсаткичга эга булган булса, 90 кг ва ундан юкори вазнларда уртача 23.2±3.7 марта курсаткичга эга булган. Турли жарохатлар 66 кг вазндагиларда уртача бир йилда 20.9±2.3 марта кузатилган булса, 90 кг ва ундан юкори вазнларда 23.4±3.2 марта кузатилган. Бу курсаткичлар синовдан утаётган шугулланувчилар-нинг умумий сонига нисбатан берилган.

2-жадвал

Курашчиларнинг таянч-^аракат аппаратида руй берадиган жараёнларнинг тавсифи

Вазн тоифалари

Бугимлар 60-66 п=27 73-81 п=25 90-100 +100 п=15

Умуртка Буйин 18,7=2,2 17,7 ± 2,4 23,2 ± 3,7

Курак 17,8 ± 2,5 19,8 ± 2,4 22,5 ± 3,2

Бел 21,7 ± 2,7 23,2 ± 3,2 30,2 ± 4,1

Бугимлар Тирсак 20,9 ± 2,3 20,7 ± 2,7 23,4 ± 3,2

Елка 21,0 ± 2,7 20,9 ± 2,7 23,4 ± 3,2

Тизза 26,5 ± 2,7 25,4 ± 2,0 24,7 ± 3,0

Спорт жарохатларининг тахлили шуни курсатадики, машгулотлар давомида тайёргарлик услубидаги камчиликлар шикастланишга олиб келади ва барча жарохатларнинг тахминан 25% ни ташкил килади. Агар биз ушбу омиллар билан «Кураш» усулларининг хусусиятларидаги 16%, йикилишдаги 14% га кушсак, ундан кейин хосил булган шикастланишларнинг юкори курсаткичини укитиш ва машгулот усуллари нуктаи назаридан куриб чикиш керак.

Машгулотлар жараёнида шикастланмаслик ёки уни олдини олиш учун тугри педагогик шароитларни яратишга эътибор бериш керак булади.

Педагогик шароит фалсафий тоифа булиб, объект-ни унинг атрофидаги ходисалар билан муносабат-ларининг ифодаси сифатида талкин килинади ва уларсиз мавжуд булолмайди. Шароит бу-ходисалар, жараёнлар вужудга келадиган, мавжуд булган ва ривожланадиган мухит.

Замонавий педагогик адабиётларда «шароит» тушунчаси «атроф-мухит», «вазиятлар», «хо-латлар» деган тарифлар берилган, бу педагогик тизимнинг пайдо булиши, мавжудлиги, узгариши учун керак булган нарсаларнинг умумийлигини кенгайтиради.

Ушбу тоифанинг педагогик талкини дидактик максадларга эришиш учун шароитларни воситалар-ни максадли танлаш ва куллаш, укитиш ва ривожлан-тириш усуллари сифатида хисобга олади.

Педагогик шароит деганда мураббий томонидан ташкиллаштирилган ва маълум бир натижага эри-шишни назарда тутувчи машгулот жараёнига сези-ларли таъсир курсатадиган ташки холат (укитишнинг воситалари, усуллари ва ташкилий куринишларини танлаш) тушунилади. Бунда 3-жадвалда келтирилган

о сч о сч

О!

го

о о.

СП

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

кетма-кетлик яккол мисол була олади. Курашчиларни электропунтив диагностикаси (ЭПД) усули билан синовдан утказиш буйича олинган маълумотларнинг тахлили натижалари укув машгулот жараёнини шугулланувчиларнинг муайян модул хусусиятлари

буйича функционал холат курсаткичларига йунал-тириш ва умуртка погонасини машгулот пайтида кучайтириш ва нормастатик кийматга келтириш ло-зим булган кисмларини ажратиб курсатиш имконини беради (3-жадвал).

3-жадвал

КУРАШЧИЛАРНИ ТАЙЁРЛАШДА ЦУЛЛАНАДИГАН МАШРУЛОТ ВОСИТАЛАРИНИНГ СХЕМАСИ

Умумий жисмоний тайёргарлик

Уйинли эгилувчанлик тезкорлик куч эпчиллик

У

Назорат

тузатиш

н

у

КУРАШЧИЛАРНИ ТАЙЁРЛАШ ТИЗИМИ

Тайёрлов воситалари *

Махсус тайёров машклари

Техник тайёргарлик

.X

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

к р

л и

н

у

Ж

я

з

и н и

•с ш

л

н и

к

ур р

л

X

у

я

б и

л а н

ча и

ш

лк к

уп п

3 р

л а

ас и

н и

у

я ч

и к

Тадкикот усулида тайёрлаш

Техник омилнинг самарасини назорат килиш

О

сч о сч

Ю

го

£ о о.

СО

Курашчиларни тайёрлашда махсус тайёргарлик ва тузатиш машкларидан фойдаланишнинг педагогик шароити деганда укув жараёни самарадорлиги ва укув-чилар хавфсизлигини белгилайдиган укув жараёнининг ташки ва ички холатлари йигиндиси тушунилади.

Машгулот давомида хавфсиз созламаларни урганиш ва шакллантиришга сезиларли даражада таъсир киладиган педагогик шароитларни аниклаш ва яратиш укув жараёнини яхшилайдиган омилларга асосланади.

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

Курашда укув машгулотларини утказиш буйича куплаб укитиш коидалари орасида энг оммабопи мунтазамлилик коидаси булиб, у юкламалар ва дам олишнинг макбул алмашинишини хисобга олган холда режали машгулотларни утказишни таъминлайди. Шунингдек, ушбу коидани амалга ошириш индивидуал машкларнинг такрорийлиги ва узгарувчанлиги ва уларнинг синфдаги кетма-кет-лигига каратилган.

Бажарилаётган юкламаларнинг хажми ва жадал-лиги боскичма-боскич оширишда тобора кийинла-шиб бораётган вазифаларни шакллантириш ва амалга оширишга куйиладиган талабларни боскичма-боскич ошириш тамойили мухим ахамиятга эга.

Машгулотнинг тайёргарлик кисмида, махсус тай-ёргарлик машклари кизиб олиш имконини беради, бу эса техникавий усуллар устида ишлашга ва утишга замин яратади.

- машгулотнинг асосий кисмида узини-узи химоя килиш усуллари спортчиларнинг махоратларини ри-вожлантирадиган техник харакатлар хавфсиз ва узок муддатли бажарилишини таъминлайди.

- машгулотнинг якуний кисмида тикланиш машклари мушак-скелет тизимидан, спортчилардан ортикча юкламани олиб ташлашга ёрдам беради ва эрта тикланиш учун шароит яратади.

Шундай килиб, куйидаги педагогик шароит-лар укув жараёнининг самарадорлигига таъсир килади:

Моддий-техник (спорт зали, спорт формаси, жихозлар ва бошкалар);

Машгулот тамойилларига риоя килиш;

Махсус тайёргарлик машкларини утказиш учун воситалар ва усулларни танлаш;

Укув машгулотларини ташкил этиш.

Х,имоя килиш машгулотларини ургатишда куйидаги педагогик шароитлардан фойдаланиш керак:

- машгулот жараёнида бирга машгулот олиб бо-радиган шерикка хурматни шакллантириш;

- хавфсиз машгулот жойини ташкил килиш;

- илмий асосланган укитиш методикаси;

- мусобака коидаларига аник риоя килиш;

- йикилиб тушаётган шерикка кумак бериш;

- йикилиб тушган шерикнинг ён томонига айла-ниш (тукнашувни олдини олиш учун, ёкани тортиш ва буйнини ушлаш оркали амалга оширилади);

- шерикннинг устига йикилишни олдини олиш (биринчи холат мувозанатга боглик, таянч оёгини эгиб, танани уз йуналиши буйича ёки таянч оёкда мувозанатни йукотиш томон буриш керак. Бирин-чисидаги мувозанатга боглик, куллаб-кувватловчи

оёгини эгиб, танани уз йуналиши буйича ёки кул-лаб-кувватловчи оёкда мувозанатни йукотиш томон буриш керак.

Иккинчи холатда, бу йикилаётган шерик томо-нидан ушланган кулни бушатиш ёки йикилаётган шерик ушлаб турадиган танани эгиш оркали амалга оширилади.

Йикилишни амалга оширишда жарохатлардан сакланишнинг педагогик шароитлар куйидагилардан иборат:

- йикитиш пайтида, йикитувчи тик турганда, йикилишни хавфсиз усулда амалга ошириш, ше-ригининг йикилиш холатида унинг кийимларини ушлаб туриш йули билан енгиллаштиради ва баъзан унинг танасини урамга йуналтириш оркали амалга оширилади;

- усуллар бажараётганда, хужум килаётган оёк ракиб оёгига якинрок жойлаштирилади, шунда йикитиш пайтида у уз танаси билан шерикка зарар етказмайди;

- ракиб оёгингизга хужумга утганда, сиз хужум килинган оёгингизни сикиб чикара олмайсиз, чунки бу хужум килувчи ва хужум килинган оёгингизни шикастланишига олиб келади;

- агар иккала курашчи учун хам хавфли вазиятлар юзага келса, «тухта» сузини айтиш оркали белги бе-риш керак. Ушбу белги берилганда барча харакатлар тухтатилади.

Хулоса. Хар кандай укув жараёнларининг самараси унинг учун яратилган педагогик шаро-итларга боглик. Бунинг учун мураббий замонавий иннавацион усуллар билан «куролланган» булиши керак. Машгулот утказиладиган спорт-кураши зали талаб даражасида моддий-техник таъминот билан шайланган, керакли жихоз ва асбоб-ускуналар билан тулдирилган хамда техник шароитлари урганилган, мураббий ва шугулланувчилар учун укув-машгулот жараёни, спорт педагогикасига хос юкори савияда ташкиллаштириш асосий максадга айланиши керак.

Адабиётлар:

1. Узбекистан Республикаси Президентининг 2017 йил 10 октябр-даги «Кураш» миллий спорт турини янада ривожлантириш чора-тад-бирлари т^рисидаги П^-3306-сонли ^арори.

2. Афонина И.П. «Педагогические условия применения специально-подготовительных упражнений в тренировке самбистов» Библиотека авторефератов и диссертаций по педагогике., 64-66 стр. 2012 г., г.Тула

3. Завялов Д.А. «Формирование победных действий начинающих борцов-школьников в вольной борьбе: Биомеханические аспекты» Дисс., канд. пед. наук. 2005.51-54 стр.

4. Зякрин Ф.К. «Организация и методика специальной физической подготовки дзюдоистов 15-18-летнего возраста» Дисс., канд. пед. наук.. М., - 2007.134 стр.

5. Туманян Г.С., Гожин В.В. Теория, методика, организация тренировочной, внетренировочной и соревновательной деятельности.- Ч. 5.-Кн. 24. Внетренировочный контроль. М.: Сов. спорт, 2002.- 36-38 стр.

6. Таймуратов А.Р. "Курашнинг илмий асослари" Т-2016 йил, 128 бет.

О

(N

0

^

Ю

01

F

о

Q.

СО

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.