Научная статья на тему 'КУЛЬТУРНОЕ ОТНОШЕНИЕ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН С ИСЛАМСКИМИ РЕСПУБЛИКАМИ АФГАНИСТАН, ПАКИСТАН И ИРАН'

КУЛЬТУРНОЕ ОТНОШЕНИЕ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН С ИСЛАМСКИМИ РЕСПУБЛИКАМИ АФГАНИСТАН, ПАКИСТАН И ИРАН Текст научной статьи по специальности «Социологические науки»

CC BY
103
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
КУЛЬТУРА / СОТРУДНИЧЕСТВО / ИСТОРИЯ / РАЗВИТИЕ / ДАТЬ ГРАНТ / ВЫСТАВКА / ПОСЕЩАТЬ / ГОДОВЩИНА / КРАТКОВРЕМЕННЫЕ КУРСЫ

Аннотация научной статьи по социологическим наукам, автор научной работы — Дуллоев М.М.

Дуллоев М. М. В данной статье широко изучается история появления видов культурных отношений между племенами ЦА. Если первая часть статьи описывает культурные сотрудничества до появления ислама и влияние этой религии на персидскую культуру, то во второй части статьи даётся информации об отношениях в этой области в средних веках. А также даётся краткая информация о роли поэтов в развитии науки и культуры. Статья заканчивается сведениями об успехах в сфере культуры в период политической независимости Таджикистана.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE CULTURAL RELATIONSHIPS OF TAJIKISTAN WITH ISLAMIC COUNTRIES OF AFGHANISTAN, IRAN AND PAKISTAN

The history of appearing types of cultural relationships of tribes of the Central Asia was deeply researched in this article. If the first part of the article describes relationship till appearance of Islam, and the second part tells shortly about the middle ages relation. The importance of works of poets for developing of cultural relationships is mentioned in the artice as well. The article is ended with information about successes in the sphere of cultural between mentioned countries.

Текст научной работы на тему «КУЛЬТУРНОЕ ОТНОШЕНИЕ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН С ИСЛАМСКИМИ РЕСПУБЛИКАМИ АФГАНИСТАН, ПАКИСТАН И ИРАН»

man is an end in itself create and manifest as the last drop of the ocean of the Divine emanations. Love and knowledge are the ultimate and highest level of human existence.

Key words: man, knowledge, prophets, saints, Sufi, the soul, the disappearance.

Сведения об авторе: Шамсов Муборакшо Саловудинович - соискатель Института философии, политологии и права Академии наук Республики Таджикистан, тел.: (+992) 918-84-96-69, e-mail: panohi@mail.ru

Information about the author: Shamsov Muboraksho Salovudinovich, researcher, Institute of Philosophy, Political Science, and Law, Academy of Sciences of the Republic of Tajikistan, ph.: (+992) 918-84-96-69, e-mail: panohi@mail.ru

МУНОСИБАТХ,ОИ ФАРХДНГИИ ЧУМ^УРИИ ТОЧИКИСТОН

БО ЧУМ^УРИ^ОИ ИСЛОМИИ АФГОНИСТОН, ПОКИСТОН ВА ЭРОН

Дуллоев М. М.

Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи Садриддин Айни

Фарханг ва дин яке аз пояхои мавчудияти миллатро ташкил медиханд. Шояд таърихи дунё ёд надорад, ки мардуме дорои фархднг ва дин набошанд. Халкиятхои Осиёи Миёна дар гузашта ба халкиятхои эронинажод дохил мешуданд ва дорои фарханги бой буданд. Чуноне, ки дар китоби мукаддаси онхо «Авесто» кайд мегардад, «гуфтори нек, кирдори нек ва пиндори нек» шиори мардуми ориёитабор буд.

Дар таърихи халкхои Осиёи Миёна хамкории фархангй мавкеи махсусро ишгол мекарданд, аз чумла дар китоби Бобочон Еафуров «Точикон» бо такя ба асархои илмии Массон В. М, Хлопин И. Н, кайд мегардад, ки халкхои эронй сокинони мукимии Осиёи Миёна то таксим шуданашон ба тарафхои Диндустон ва Эрону Афгонистони имруза, дар байнашон муносибатхои хешутаборй мавчуд буд, ки ин муносибати зичи ин халкиятро нишон медихад. Дар даврахои гуногун бузургтарин муносибати мардуми форсро дар минтакахои гуногун муносибатхои фархангй ва илмии онхо ташкил медихад. Чунки халкиятхои эронй таърихи тулонии пурталотумро дар пахлуи хам паси сар карданд. Мухаммадчон Шакурй дар ин бора чунин мегуяд «Халкиятхои эронии Осиёи Миёна дар Афгонистон ва Эрон, инхо се бародаранд аз як хун, ки аз як минтака ва аз як шир гизо гирифтаанд. Наздикии фархангй, рухй ягона омилест, ки барои мустахкам намудани мавчудияти точикон мусоидат мекунад».

Дар баробари муносибатхои фархангй онхо аз тачрибаи якдигар дар бахшхои гуногун истифода мекарданд. Фарханги ориёй барои халкиятхои эрониначот кисми чудонашавандаи хаёти фархангиашон дар хама давру замон башумор мерафт. Хдтто баъд аз кабул кардани дини Ислом, ки баъзе чашнхои фархангй ба акоиди исломй мухолифат доранд аз байн нарафтанд. Чунон, ки мо имрузхо мебинем яке аз кадимтарин идхои ин халкиятхо «иди Навруз» мебошад. Ин ид таърихи хеле кадима дошта он аз даврони шох Чдмшед сарчашма мегирад. Махз, пос доштани фархангашон буд, ки мардуми форс баъдтар таъсири фарханги худро ба дигар кисматхои Осиё расониданд. Аз инчост, ки имрузхо ин идро ба гайр аз Точикистон, Узбекистон, Кдзокистон, Туркманистон, Эрон, Афгонистон ва Ирок боз дар як катор кишвархои дигар чашн мегиранд.

Баъд аз эътирофи дини мубини Ислом аз чониби ин халкиятхо дар охирхои асри хафт ва аввали асри хашт ба фарханги онхо фарханги бои Ислом зам шуд. Дар натича ба фарханги порсй дигаргунй ба вучуд омад, вале он пурра аз байн нарафт. Табиист, ки хамаи халкиятхои Осиёи Миёна, ки дар сарзамине бо номи Мовароунахр ба сар мебурданд ва бо ворид шудани забон ва фарханги исломй тагйироти дар боло зикргардидаро вохурданд.

Ислом рафта-рафта дар каламрави Мовароуннахр мавкеи дини зардуштияро танг мекунад, ва дар асрхои минбаъда барои тахкурсигузории шахсиятхои сатхи чахонии олами ислом замина мегузорад. Таъсири дини ислом буд, ки махз аз ин сарзамин, фарзандони ин халкиятхо ба монанди эмом Абуханифа, эмом Бухорй, эмом Тирмизй,

эмом Муслим аз нишопypи Эpон ва Fайpаxо даp пешpафти на тащо фаpxанги фоpс, балки ба фаpxанги дигаp халкиятxо ба монанди имpyза паштyxо, афFOнxо ва xиндyxо, покистониxо, бангладешиxо саxми аpзандае гyзоштанд. Яке аз шахсиятxои даp олами Ислом маъpyф Абyxанифа мебошад, ки даp мазxаби y ба Fайp аз халкиятxои даp боло зикp гаpдида мyсалмонони Аpабистони Саyдй, Покистон, АфFOнистон, Иpок кисме аз Эpон ва дигаp халкияту миллатxо ^pOp доpанд. Ин мазxаб монандии pасмy оинxоpо даp байни маpдyмони ин кишваpxо ташкил медиxад.

Даp боpаи эмом Бyхоpй ва шогиpди y эмом Муслим xаминpо ба тавpи ^tox бояд кайд намоем, ки хизмати ин фаpзандони аввалан точик, дувум фоpс ва севyм мyсалмон даp олами Ислом даp чамъоваpии xадиси набавй беназиp мебошанд ва y даp тули xаёташ даp чамъоваpии xадиси паёмбаp машFyл буданд. То имpyз тамоми олами Ислом ба ин акидаанд, ки саxеxи Бyхоpй саxеxтаpин китоби аxли сунат вал чамоат мебошад. (яъне пайpавони суннати пайёмбаp (с) мебошанд).

Дамин фаpxангдyстии маpдyми точик аст, ки новобаста аз оне, ки точикон баъд аз шикастхypдани давлати Сомониён то интщои асpи бист давлати мyстакилpо надоштанд, вале аз асpи даx то инчониб (инкилоби октябp, баъд аз забти лашкаpи сypх Осиёи Mиёнаpо) даp каламpави имpyза давлатxои Осиёи Миёна забони точикй забони илму маоpиф, фаpxанг ва забони давлатй ба шyмоp меpафт.

Даp асpxои баъдина мyносибатxои фаpxангй байни намояндагони дигаp халкиятxои эpонинажод боз xам беxтаp шуда, онxо ба кишваpxои якдигаp сафаp намуда, даp ончо макони зист ихтиёp мекаpаданд. Масалан, ба тавpи pавшан мyшоxида каpдан мумкин аст, ки ин донишмандон баpои баланд баpдоштани илму фаpxанги маpдyм баъд аз хатми мадоpис ба кишваpxои якдигаp сафаp анчом медоданд ва баpои маpдyми xамзабон, xамфаpxанги худ хизмат менамуданд.

Яке аз чеxpаxои шинохтаи илму адаби Кулоб донишманду шоиpи бyзypг ва оpифи Шаpк Mиp Сайид Алии Дамадонй мебошад, ки y xанyз даp асpи XIV аз Дамадони Эpон ба каламpави АфFOнистон ба Точикистон сафаp менамояд. Даp натича манзаpаxои хушбоду xавои Хатлонзамин ба y хуш меоянд ва y ин маконpо ба худ чои зист ихтиёp мекунад ва даp атpофи худ донишмандону адибонpо чамъ оваpда, даp минтака ба инкишофи илму адаб мепаpдозад. Фаpзанди точик Мавлавй Холмyxаммади Хаста, ки баъди таxсил даp Бyхоpо xаёти хyдpо даp АфFOнистон гyзаpонидааст, бо маxсyли эчоди худ адиби маъpyф ва шахси машxypи ин кишваp гашта буд, мисоли дигаp шуда метавонад. Имкон доpад, ки мисоли дигаp аз xаёт ва фаоълияти дигаp шиоpи баpчастаи фоpсy точик Низоми Fанчавй оваpд, ки муддати даpоз ба сафаpи даpозмyддат машFyл мешавад ва y аз саpзамини Эpон дидан мекунад ва мазxаби шиаpо xам кабул менамояд ва ин пешво то давpаи ба истиклол pасидани Точикистон пешвои маpдyми шиаи Точикистон ба шyмоp меpафт.

Датто даp даp давpони собик Иттиxоди Шypавй даp солxои шаст^афтод xамкоpиxои собик РСС Точикистон бо АфFOнистон, Эpон ва Покистон вучуд доштанд, вале он ба тавpи васеъ ба pOx монда нашуда буданд. Даp ин давpа мyстаxкамтаpини мyносибатxоpо байни РСС Точикистон ва Эpон (то инкилоби соли 1979 ва баъд аз он) мyносибатxои фаpxангй ва илмй ташкил медоданд. Новобаста аз фишоpи зиёди xyкyмати Шypавй Садpиддин Айнй бо дигаp таpафдоpони замони худ баpои даp саxифаxои pyзномаи «Шуълаи Инкилоб» инъикос намудати xаёти маpдyми Шаpк кушиш ба хаpч доданд1. Даp pаванди инкишофи ин мyносибатxо нашp шудани китоби Саpиддин Айнй «Намунаи адабиёти точик» даp Маскав ба xypyфи аpабй аxамияти калон доpад.

Myxаккики эpонй Маликиён М. даp pисолаи илмиаш оиди мyносибатxои фаpxангии Точикистону Эpон бисёp бомавpид кайд менамояд, ки аввалин асаpи Садpиддин Айнй, ки даp Эpон дастpаси хонандагон гаpдид, повести «Одина» буд, ки даp мачаллаи «Сухан»-и Эpон даp соли 1926 ба нашp pасид ва ба pyшди мyносибатxои фаpxангй такони тоза бахшид. Кyшишxои Садpиддин Айнй ва баъдтаp Лоxyтй баpои мyстаxкам шудани мyносибатxои минбаъдаи Точикистону Эpон аxамияти хосаpо доpо мебошанд.

1 Совpеменный Иpан (спpавочник). - М.: Наука, 1975. С. 149-150

Дар солхои 1960-1970 инкишофи муносибатхои фархангйро синпозиуми байналмилаллии шеъри форсй дар соли 1968 дар Душанбе баргузоргардида такони нав дод, ки дар он шоирон, нависандагон аз Афгонистон, Покистон ва Эрон иштирок доштанд.

Соли 1972 хукумати Эрон дар якчоягй бо СССР чоизаи Фирдавсиро дар сохаи адабиёт кабул намуд, ки аз тарафи Шуравй ин кумитаро Бобочон Еафуров рохбарй мекард ва у ба чоизаи доктори фахрии донишгохи Техрон мукофонида шуд2.

Дар соли 1987 бо икдоми зиёиёни точик ба монанди Г. Сафиева дар доираи фонди фарханги Иттиходи Шуравй фонди фархангии точик таъсис дода мешавад, ки барои тавсеъ додани муносибатхои фархангй заминаи васеъ фарохам овард.

Мохи ноябр-декабри соли 1990 намоиши филмхои эронй ба таври васеъ баргузор гардиданд ва маблаги аз намоиши филмхо бадастомада барои бунёди мучассамаи А. Фирдавсй сарф гардиданд. Ин яке аз аввалин мувафакиятхои муносибатхои дучониба дар мархилаи ба истиклол расидани Точикистон махсуб меёфт.

Дар як катор мачаллахои Эрон ба монанди «Оянда», «Симург», «Тарона», «Ироншинохт», «Кайхони фарханг», «Пуиш», «Паёми навин», «Ягмо», «Бухоро», «Шеър», «Фурухар», «Килк», «Сухан», «Одина», «Дунёи сухан» рузномахои «Ч,умх,урии исломй», «Кайхон», «Эрон», «Шарк», «Офариниш», «Иттилоот» ва инчунин як катор эчодиёти шоирон ва нависандагони точик ба монанди Убайдулло Р., Салимшо Д., Рахмат Назрй нашр расиданд.3 Дар баробари ин дар Точикистон низ эчодиёт ва шеърхои адибони эронй дар чунин рузномаву мачаллот ба монанди: «Омузгор», «Адабиёт ва санъат», «Пайванд», «Дамроз», «Садои Шарк», «Фарханг», «Маърифат», «Адаб» доимо ба нашр мерасанд. Чи тавре, ки Маликиён Мухсин Мухаммадсодик дар рисолааш кайд менамояд, дар солхои охир зиёда аз 150 корхои нависандагон ва шоирони эронй дар Точикистон ба чоп расидаанд.3

Баъд аз сохибистиклол шудани Точикистон муносибатхои фарханг ру ба инкишоф ниходанд. Рафтуомади шахрвандони чумхурихои дигар ба монанди Афгонистон, Эрон ва Покистону давлатхои араб хеле зиёд шудааст.

Муносибатхои бисёрчонибаро баргузор намудани намоишхои фархангй ва баргузории чорабинихои гуногуни сатхи давлатй боз хам таквият мебахшанд. Ба ин мисол шуда метавонад иштироки хунармандони точик дар чашнвораи «Фачр»-и Ч,умх,урии Исломии Эрон, ки аз тарафи ансамбли «Сомон»-и Точикистон муаррифй шуд ва ин ансамбл сазовори чои аввал гардид. Дар баробари ин дар шахри Душанбе кумитаи «Имдоди Думайнй» фаъолият дорад, ки ин марказ барои доираи васеи хонандагон курсхои омузишии забони форсй ва хондани Куръонро ба таври ройгон ба рох мондааст. Инчун ин марказ курсхои кутохмуддати эроншиносй низ мегузаронад, ки аз он шархвандони Точикистон ба таври ройгон истифода мебаранд.

Муносибатхои фархангй ба ташриф овардани шахрвандони кишвархо ба мамлакатхои якдигар анчоми кор набуда, онхо ру ба инкишофанд.

Баъд аз имзо шудани шартномаи сулх дар соли 1997, дар охири хамин сол, мохи декабр ба муносибати конфронси исломй дар пойтахти Ч,умхурии Исломии Эрон -шахри Техрон чорабини фархангй гузаронида шуд ва Точикистон дар намоиши хунархои мардумй ва китобхои чопии чумхуриро ба намоиш гузошт. Гурухи хунарии ансамбли «Сомон» дар чашнвораи мусикии «Фачр»-и Ч,умхурии Исломии Эрон иштирок намуда, сазовори чои аввал гардид.

Дар бахши фархангй бо Точикистон дар байни се кишвари исломй Ч,умхурии Исломии Эрон хамкории зичи амалй вучуд дорад. Дар кишвари Точикистон кумитаи «Имдоди Думайнй» фаъолият мекунад, ки он бештар дар бахши фарханг хамкори менамояд. Инчунин барои боло бурдани муносибатхои фарханг аз чониби кумитаи «Имдоди Думайнй» китобхона барои шахрвандони Ч,умхурии Точикистон ва дар доираи хамин хамкорихо курсхои омузишии кутохмуддат омузиши хатти форсй,

2 Аббасиан Х. Иран и Таджикистан пятнадцать лет сотрудничество, с. 122

3 Китобшиносии тавсифии Точикистон / Таълиф ва гирдоварии Нохид Дабии Озод Душанбе, 2002. С. 86-103.

куръонхонй ба таври ройгон ташкил карда шуда буданд. Як барномаи дигаре хам мавчуд буд, ки дар асоси он шахрвандони Точикистон метавонистанд ба мухлати се мох аз курси омузишй дар бораи Эрон гузаранд ва баъд аз супоридан озмуне, ки дар асоси хамин курс ташкил карда мешуд ба Чумхурии Исломии Эрон ба таври ройгон барои саёхат сафар намоянд.

Дар доираи хамкорихои фархангй байни Чумхурии Точикистон ва Чумхурии Исломии Эрон барои таъмири оромгохи Мирсаид Алии Хдмадонй 14 000 $ кумак карда шуд.

Чихати дигари муносихоро бахши санъати мусикй ташкил мекунад. Инро кайд кардан лозим аст, ки дар соли 2007 ба ифтихори дахсолагии Рузи Вахдати миллй ва 800-солагии Мавлоно Чалолидини Балхй дар хамкорй бо Бунёди байналмилалии «Х,афт пайкар» дар шахри Душанбе 3-юмин фестивал намоишгохи байналмиллалии «Диёри хусн» доир гардид, ки дар он устодони хунармардони мардумй аз Эрон, Афгонистон ва Киргизистон иштирок доштанд.

Баргузор намудани намоиши байналмилалии рузхои китоб дар Эрон дар бахши хамкорихои дучониба аз ахамият холй нест. Дар ин намоишхо нафарони зиёд бо дастгирии молявии чониби Эрон иштирок менамоянд, китобхои дар Точикистон ба нашр расидаро муаррифй намуда, онхоро пешкаши хонандагон мегардонанд.

Хулоса, махз равнаки муносибатхои фархангй ва илмй буд, ки то ба истиклол расидани Точикистон заминахоро дар бахшхои гуногун фарохам овард ва баъд аз ба истикдол расидани Точикистон Эрон аз аввалинхо шуда сохибистикдолии моро пазируфт ва Точикистон бошад, Эронро хамчун кишвари дуст ва бародар эътироф намуд.

Адабиёт:

1. Шариф Комилзода. Навруз (китобнома). - Душанбе: «Ирфон», 2012.

2. Еафуров Б. Точикон: таърихи кадимтарин, кадим ва асри миёна. Китоби якум. -Душанбе: «Ирфон», 1983.

3. Рахмон Эмомалй. Истиклолияти Точикистон ва эхёи миллат. Ч. 6. - Душанбе: «Ирфон», 2006.

4. Рахмон Эмомалй. Истиклолияти Точикистон ва эхёи миллат. Ч. 7. - Душанбе: «Ирфон», 2007.

5. Рахмон Эмомалй. Точикон дар оинаи таърих. Китоби сеюм. -Душанбе: «Ирфон», 2006.

6. Маликиён М. М.. Культурные связи РТ с ИРИ (1991-2011) : дис. ... канд. истор. наук / Маликиён Мухаммадсодег Мохсен. - Душанбе, 2012.

7. Аббасиан Х. Иран и Таджикистан: пятнадцать лет сотрудничество : дис. ... канд. полит. наук: 23.00.02 / Х. Аббасиан. - Душанбе, 2010.

8. Китобшиносии тавсифии Точикистон / Таълиф ва гирдоварии Нохид Хдбии Озод. -Душанбе: «Ирфон», 2002.

9. Современный Иран (справочник). - М.: «Наука», 1975.

10. Захери М.М. Современная культура Таджикистана в зеркале иранской прессы : дис. ... канд. полит. наук : 23.00.02 / Захери Махназ Мохаммад. - Душанбе, 2010.

КУЛЬТУРНОЕ ОТНОШЕНИЕ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН С ИСЛАМСКИМИ РЕСПУБЛИКАМИ АФГАНИСТАН, ПАКИСТАН И ИРАН

Дуллоев М. М.

В данной статье широко изучается история появления видов культурных отношений между племенами ЦА. Если первая часть статьи описывает культурные сотрудничества до появления ислама и влияние этой религии на персидскую культуру, то во второй части статьи даётся информации об отношениях в этой области в средних веках. А также даётся краткая информация о роли поэтов в развитии науки и культуры. Статья заканчивается сведениями об успехах в сфере культуры в период политической независимости Таджикистана.

Ключевые слова: культура, сотрудничество, история, праздник Навруз, развитие, дать грант, выставка, посещать, годовщина, кратковременные курсы

THE CULTURAL RELATIONSHIPS OF TAJIKISTAN WITH ISLAMIC COUNTRIES

OF AFGHANISTAN, IRAN AND PAKISTAN

Dulloev M. M.

The history of appearing types of cultural relationships of tribes of the Central Asia was deeply researched in this article. If the first part of the article describes relationship till appearance of Islam, and the second part tells shortly about the middle ages relation. The importance of works of poets for developing of cultural relationships is mentioned in the artice as well. The article is ended with information about successes in the sphere of cultural between mentioned countries.

Если первая часть статьи описывает культурные сотрудничества до появления ислама и влияние этой религии в персидскую культуру, то во второй части статьи даётся информации об отношениях в этой области в средних веках. А также даётся краткая информация о деятельности поэтов в развитии наука и культуры. Статья заканчивается с успехов в сфере культуры в период политической независимости Таджикистана.

Key words: culture, cooperation, history, Navruz holiday, development, to give grant, exhibition, visit, tribe, anniversary, short time courses

Сведения об авторе: Дуллоев Мухаммад Махмадалиевич - ассистент кафедры стилистики и теории перевода Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, тел.: (+992) 918-99-74-10, e-mail: duloev@yahoo.co.uk

Information about the author: Dulloev Muhammad Mahmadalievich, assistant of the chair of stylistics and theory of translation of the Tajik State Pedagogical University after Sadriddin Ayni, ph.: (+992) 918-99-74-10, e-mail: duloev@yahoo.co.uk

ФАКТОРЫ ПРОЯВЛЕНИЯ СОЦИАЛЬНОЙ ДЕВИАЦИИ СРЕДИ МОЛОДЕЖИ

Зиннати А., Асомадинов М.

Таджикский аграрный университет имени Ш. Шохтемур

Анализ девиантного поведения, для обозначения которого часто сегодня используют также термин социальная девиация, социальная патология, в основном опирается на анализ существующих в конкретном обществе социальных беспорядков. Исследование девиантности, социальных отклонений наряду с познавательными аспектами имеет также и профилактическое значение, так как с выявлением причин появления таких явлений общества получают возможность их минимизации, выработав соответствующие механизмы сдерживания. Основополагающим аспектом многих подходов к исследованию данной проблемы является то, что в них причины проявления девиантности выводятся из ослабления осознания в обществе необходимости следования общепринятым нормам и правилам поведения, а если такая тенденция возрастает, то это неизбежно приводит к отклоняющемуся поведению. Отсутствие привязанности к общепринятым нормам и правилам социального взаимодействия есть путь к девиантности.

Таким образом, квалифицирование какого-либо действия как девиантного происходит не всегда только посредством формальных каналов, но часто на основе мысленно представляемых как достойные, с точки зрения определенных социальных институтов, норм взаимодействия и степени их соблюдения членами общества. Каждая общность и социальный институт ожидает от своих членов учета этих норм в своем взаимодействии с другими. Однако, естественно, появляются люди, избегающие этого правила и часто игнорирующие необходимость их соблюдения. Лица, соблюдающие общепринятые в обществе нормы и правила социального взаимодействия, обычно именуются «гармоничными», а лица, поступающие вразрез с этими условностями, клеймятся ярлыком «негармоничные». Если у последней категории лиц обнаруживающиеся у них виды

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.