KRANLARDA TEZLİK ÇEVİRİCİSİNİN SEÇİLMƏSİ Текст научной статьи по специальности «Электротехника, электронная техника, информационные технологии»

УДК 621.317

Rüstsmli T.E.

magistr

Azsrbaycan Dövlst Neft vs Ssnaye Universiteti (Baki, Azsrbaycan)

KRANLARDA TEZLiK CEViRiCiSiNiN SE^iLMBSi

Annotasiya: Tezlik geviricilari ümumi sdnaye avadanliqlarmm sdmdrdli i§inin inki§afi, energetik effektivliyi, idara olunmasi ügün istifada olunan elektrik gevircisidir. Garginliyin va tezliyin salis tanzim olunmasi ila yana§i talab olunan elektrik mühafizalarini da ahata edir. Maqalada kranlarda istifada olunan tezlik geviricisinin segilmasi masalalari ara§dirilmi§dir.

Agar sözlw. tezlik geviricisi, kran, yük qaldirma, vfd, invertor, travel, starting breakaway load, yükün üfüqi harakati.

Tezlik feviricisi a§agidaki tslsblsrs cavab vermslidir.

Yükssk i§ssalma momenti vs onun dsqiq idars olunmasi, Sürstlsms vs tormozlama hamar olmali, elektromexaniki sylscs nszarst, yükün dü§mssi vs sürü§mssinin qar§isinin alinmasi, regenerativ tormozlama imkani, sürstin tsnzimi, yüklsnmsys nszarst, elektrik motorunun qorunmasi, sinxronizasiya, tskmills§dirilmi§ tshlükssizlik, monitorinq imkani, ssmsrsli olmasi, inteqrasiya imkani [1].Yük qaldirmada prosesinds motor vs tezlik feviricisi nominal sürsts qsdsr momentin sabit saxlanilmasi prinsipinds ?ali§ir. Momentin sabit rejiminds güc sürstdsn düz mütsnasib asili olur, sürstin artmasi ils güc ds xstti olaraq artir. Momentin sabit halinda gsrginlik vs tezlik arasi xstti asililiq saxlanilir. A§agi dövrlsrds momentin sabitliyins görs mühsrrik a§agi dövrlsrds daha ?ox csrsyan fskir. §skil 1-ds momentin sabit §sraitindsn sürst vs gücün asililiq qrafiki göstsrilmi§dir [2-4].

Trolleyin vs kranin rels üzrs hsrskstinds böyük ilkin hsrsksts gstirici moment tslsb olunur bu da tezlik fevircisins verilsn Yükssk i§s salinma momentini vs onun

2505

dsqiq idars olunmasi tslsbini zsruri edir. §skil 2-ds momentin sabit çsraitinds tezlik vs gsrginlik arasi asililiq gostsrilir. 120

u.

I 100

a

e

о 80 X

■a

ra 60

u

J 40

с

V

g 20 v

At 50% Speed: * Torque is 100% of Full 1 .oad Torque

» HP is 50% of HP at Full Speed

25

50

Percent Speed

75

100

-^Horsepower -^-Torque

§skil 1. Momentrin sabit çsraitindsn surst vs gucun asililiq qrafiki.

§skil 2. Momentin sabit çsraitinds tezlik vs garginlik arasi asililiq.

Bu cur reaktiv yuklsr ufun muhsrrikin 60 saniys muddstinds 150 %, 3 saniys muddstinds 200% yuklsnmssi tslsb olunur. ilkin hsrskst verici moments uygun muhsrrik vs tezlik feviricisi sefilir. 9gsr hesabat dogru aparilmazsa ilk anda cskilsn csrsyan invertorun csrsyan limitins gors verils bilmir vs i§ dayanir (§skil 3). Bu iki tip yuk ufun ds istifads olunan tezlik feviricilsri adi tezlik feviricilsrdsn fsrqli olaraq

2506

daxilinds slavs qura§dirilmi§ induktiv filtr, tormozlayici blok, xüsusi proqram tsminati vs slavs olaraq regenerativ tormozlayici vs ya enerjifeviricisins sahib olur [5,6].

§skil 3. Trolley hsrskstinds moment vs sütst qrafiki.

§skil 4.Tezlik fevirisinin elektrik sxemi.

Regenerativ enerji i§lsdicisi motorun generator rejiminds alinan enerjinin yüks verilmssi ils sarigilardan axan csrsyan hesabina tormozlamani tsmin edir. Bu elektrik yükü ssassn tormozlama resistoru vs ya sabit csrsyandan dsyi§sn csrsyana fevirici olur. Tormozlama bloku mühsrrikin yükün a§agi sabit sürstls endirilmssindsn slavs ani olaraq sürstin dsyi§mssinds bels iGBT- izolyasiya olunmu§ idars elektrodlu bipolyar trazistorlarin gövds diodlarinda düzlsnsrsk sabit csrsyan §inins ötürülsn

2507

ótürülsn enerjini ksnarla§dirir. 0gsr elektrodinamiki tormozlama düzgün aparilmazsa gsrginliyin üst limiti kefmssi qsza ils nsticslsnir. Kranda kefid proseslsri tez ba§a fatdigi üfün mexaniki stalstin enerjisini tshlükssiz dagitmaq msqssdi ils bütün intiqallarda dani§ilan tip tezlik feviricilsri (§skil 5 vs 6) vs elektrodinamiki tormozlama istifads olunur [7-9].

§skil 5. Fetah Kolonic SCR xstti feviricisinin ümumi qurulu§u.

§skil 6. KEB Mike Keef Oylsc rezistorunun sefim sxemi.

Tezlik feviricisinin inteqrasiya olunma imkani-Tezlik fevircilsri güc elektron dóvrslsri, idarsetms yada§ qurgulari vs proqram tsminatindan ts§kil olunmu§ kompleks elektrik qurgusudur. Digsr elektrik avadanliqlari kimi vaxt a§iri sazlanma vs servis tslsb edir vs istifads zamani siradan fixmasi qafinilmazdir. Tezlik fevircilsri sefilsrksn, onun idars dóvrssi qurularksn bunun nszsrs alinmasi mütlsqdir. Qünki tscrübsds tezlik feviricisinin eynisinin tsmin olunmasi skssr hallarda fox zaman alir vs ya ba§ tutmur. ístehsalfinin modelds dsyi§iklik etmssi vs ya istehsalini

2508

dayandirmasi halinda avtomatika sxemi yenidsn qurulmali olur. Buna gors ds tezlik feviricisin idars etms dovrssi umumi xarakter da§imali kompleks olmamalidir ki digsr tezlik fevircilsri sitems rahat inteqrasiya ola bilsin [10-13].

N0TiC0

Tezlik feviricisinin sefilmssinds ssas olaraq motor parametrlsri vs texnoloji prosesin qeyri elektrik parametrlsri goturulur. Onun texniki gostsricilsri ils yana§i istifads rahatligi proqramlanma vs interfeys imkanlari nszsrs alinmalidir. 0ks halda intiqalin arzu olunan tshlukssiz vs dsqiq idarsetmssini slds etmsk olmaz.

3D3BiYYAT

1. N. M. Piriyeva, P.F. Rahimli «Control of crane mechanisms with electric drive frequency converter». Международный научный журнал «ВЕСТНИК НАУКИ» №2 4 (61) Том 5 aprel 2023. Pp. 373-379;

2. N. M. Piriyeva, F.I Qasimov «Development of software control of electrical transmissions of the irrigation pumping station» International scientific journal BULLETIN OF SCIENCE No. 4 (61) Volume 3 April 2023. C 243-249;

3. Piriyeva N.M., Rzayeva S.V., Qaniyeva N.M. Investigation ofthe characteristics of a barrier discharge in a water-air environment/ IJ TPE Journal, ISSUE 55.Volume 15. Number 2, (Serial № 0055-1502-0623), IJTPE -June 2023. p.44-49;

4. Piriyeva N.M., Rzayeva S.V., Mustafazadeh E.M. «Evaluation of the application of various methods and equipment for protection from emergency voltage in 6-10 kv electric networks of oil production facilities». Интернаука: электрон. научн. журн. 2022. № 39(262). ssh.40-44;

5. Пириева Н.М., Гусейнов З.Ф. Характеристики синхронных двигателей. Международный научный журнал «Вестник науки» № 3 (60) Том 4. С.241-246;

6. Мамедова Г.В., Пириева Н.М., Ширинова М.Ч. Диагностика силовых трансформаторов // Интернаука: электрон. научн. журн. 2023. № 6(276);

2509

7. Абдуллаев Р.Н., Пириева Н.М. Разработка электрической передачи поливных насосов с программным обеспечением. Проблемы энергетики. №1, Баку, 2023 с. 124-127;

8. Н.М.Пириева. Асинхронный электродвигатель с эффективной системой охлаждения. Журнал Проблем Энергетика №4, Баку, 2020 с 34-40;

9. Маруфов И.М., Пириева Н.М., Ганиева Н.А., Мухтарова К.М. Повреждение изоляции обмотки статора в электрических машинах. Журнал Проблем Энергетика №2, Баку, 2019 с 82-85;

10. Пириева Н.М., Ахмедли А.Н. «Сравнения электрических генераторов применяемые в ветроэлектрических установках» Международный научный журнал «Вестник науки» № 1 (70) Том 3. 2024 с.975-986;

11. https://kuli.com/storage/media/download/KULI_gantry_cranes.pdf;

12. https: //www. hse. gov.uk/construction/safetytopics/lifting-operations. htm

2510