Научная статья на тему 'Кофермент Q10 және оның физиологиядағы, медицинадағы маңызы'

Кофермент Q10 және оның физиологиядағы, медицинадағы маңызы Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
117
15
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Убихинон / кофермент Q10 / коэнзим Q10 / α-токоферол / тотығушы фосфорлаушы / холестерол / гиперхолестеролемия

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Н. Р. Аблаев, Л. Б. Шайкенова, А. Ж. Дуйсенбаева, Г. Е. Аскарова, У. А. Ускенбаева

Әдетте дені сау ересек адамның қан плазмасында СоQ10 деңгейі 0,42,0 мкг/мл қҧрайды. Коэнзим Q («барлық жерде кездесетін хинон») адам мен жануардың барлық тіндерінде кездесетін ӛте сезімтал қоысылыс болып табылады. Оның қҧрамы тҥріне және ағзалық арнайылығына байланысты. СоQ10 кӛбінесе энергетикалық жоғары жҧмыс істейтін немесе метаболикалық белсенді тіндерде кездеседі. Мысалы, жҥректе (114 мкг/г), бҥйректе (67 мкг/г), бауырда (55 мкг/г) және бҧлшық етте (40 мкг/г). Бҧл қҧбылыс әрине кофермент Q10 негізгі қызмет атқаратын осы тіндердің митохондриясында кӛптеген мӛлшерде кездесу фактісімен байланысты.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

КОФЕРМЕНТ Q10 И ЕГО ЗНАЧЕНИЕ В ФИЗИОЛОГИИ И В МЕДИЦИНЕ

Уровень СоQ10 в плазме здоровых взрослых людей обычно составляет 0,42,0 мкг/мл. Коэнзим Q («вездесущий хинон») у животных и человека присутствует во всех тканяхи является очень чувствительным соединением. Содержание его видои органоспецифично. Наибольшие количества СоQ10 человека содержатся в тканях с высокими энергетическими затратами или метаболической активностью, таких как сердце (114 мкг/г), почки (67 мкг/г), печень (55 мкг/г) и мышцы (40 мкг/г). Данное обстоятельство связано, очевидно, с фактом наибольшего количества в таких тканях митохондриев, в которых в основном и функционирует кофермент Q10. Кофермент Q10 является очень чувствительным соединением животного организма. Снижение его уровня сопровождаются существенным нарушением процессов окислительного фосфорилирования и антиоксидантной защитной системы. А это происходит не только с возрастом, но, к сожалению, при приеме ряда лекарственных средств, особенно, статинов, вызывающих снижение уровня холестерола в крови. Статины должны назначаться больным с гиперхолестеролемией с большой осторожностью. Гиперхолестеролемия развивается, как правило, не вследствие усиленного биосинтеза холестерола в печени, а в результате нарушения поглощения липопротеинов низкой плотности, богатых холестеролом, периферическими клетками. Выяснение и, по возможности, устранение причин, приведших к гиперхолестеролемии, позволит существенно снизить частоту назначения статинов соответствующим больным.

Текст научной работы на тему «Кофермент Q10 және оның физиологиядағы, медицинадағы маңызы»

УДК 615.83: - 612.062

Н.Р.АБЛАЕВ, Л.Б.ШАЙКЕНОВА, А.Ж.ДУЙСЕНБАЕВА, Г.Е.АСКАРОВА, У.А. УСКЕНБАЕВА

Зертханалыц диагностика жэне молекулярлыц медицина кафедрасы

Даз¥МУ

КОФЕРМЕНТ Q10 ЖЭНЕ ОНЫН, ФИЗИОЛОГИЯДАГЫ, МЕДИЦИНАДАГЫ МАНЫЗЫ

Эдетте ден сау ересек адамныц цан плазмасында CoQ10 децгеш 0,4- 2,0 мкг/мл цурайды. Коэнзим Q («барлыц жерде кездесет'ш хинон») адам мен жануардыц барлыц тiндерiнде кездесет'т вте сез'ттал цоысылыс болып табылады. Оныц цурамы тYPiне жэне агзалыц арнайылыгына байланысты. СоQ10 квбiнесе энергетикалыц жогары жумыс '¡стейт'н немесе метаболикалыц белсендi т'тдерде кездесед'1. Мысалы, ЖYPекте (114 мкг/г), бYйректе (67 мкг/г), бауырда (55 мкг/г) жэне булшыц етте (40 мкг/г). Бул цубылыс эрине кофермент Q10 нег'зг'! цызмет атцаратын осы тiндердiц митохондриясында квптеген мвлшерде кездесу факт^мен байланысты.

TyüÍHÓi создер Убихинон, кофермент Q10, коэнзим Q10, а-токоферол, тотыгушы фосфорлаушы, холестерол, гиперхолестеролемия

Kipicne

Убихинон, кофермент Q10, коэнзим Q10 (ubiquinone, coenzyme Q10, coenzyme Q) - бул курамында хиноидин тобы (будан Q-дыц магынасы) жэне 10 изопрелин тобы

(будан 10 санды) бар бензохинон болып табылады. Бул кебЫесе адам жэне жануар агзасындагы митохондрияда тузтетш майды ергтетш зат болып табылады.

XI „

II,С - <ГV*0^ с = с-с и,

Убихинон Q10

cu j Окнсленнаяфорла

УбнНичйнтаЫЫйЫ .,

«.С-О^ЧА

(c^-t^ti-rH.wi (сешинноннаяформа)

СИ,

Полувостамвленная фора

-1Н0 -г»

ON Убихннпп<QH,J И Г

v{Cii, е.—с. сн^н Полностью восстановленная

он

форма (убихннол)

Кофермент Q10 эр TYPлi TYPлерi

Убихинонныц танымал кызмет

Медициналы; тэжiрибеде ;олданылатын

антиоксиданттардыц iшiнде - фермент емес убихинон (коэнзим Q10) элде ;айда тиiмдi - митохондрий, лизосома, Гольджи аппараты, плазматикалы; мембрана мiндеттi комплемент болып табылатын табигаты эндогендi зат болып есептеледк Коэнзим Q10 митохондрияда электрондарды тасымалдаушы ретiнде тотыгушы фосфорланудыц АУФ TYзiлуiне ;атысады. Коэнзим Q10 I жэне II тыныс кешеынщ Ш-шi тiзбекке ауысуында электрондар алмасуыныц мацызды баганы болып табылады. Дегидрогенездi жэне цитохромды компонентi езара байланыстыратын тыныс

^збепнщ жалгыз ;атысушысы:

ФМН Н2 (ФАДН2) + CoQ ^ ФМН (ФАД) + CoQH2

CoQH2 ^ CoQ + 2H+ +2 e. Электрондар (2e) цитохромдар бepiлeдi ( цхЬ)

Убихинон - адамда жэне жануарда TYзiлетiн липид ер^шм жалгыз антиоксидант. Одан бас;а, коэнзим Q10-ныц мацызды ;асиет оган антиоксидантты белсендiлiгiн ;айтаратын агзасындагы ферментт ЖYЙенiц жэне табигаты ферменттi емес ЖYЙенiц (аскорбата, а-токоферола) оныц кышщылды; формасыныц турак;ты регенерациясы болып табылады.

Деш сау ересек адамныц эдеттеп ;ан плазмасында СоЦ10 мeлшерi 0,4- 2,0 мкг/мл кдоайды. Коэнзим Ц («барлы; жерде кездесетiн хинон») адам мен жануардыц барлы; тiндерiнде кездеседi. Оныц ^рамы TYPiне жэне агзалы; арнайылыгына байланысты. СоЦ10 кeбiнесе энергетикалы; жогары ж^мыс iстейтiн немесе метаболикалы; белсендi тiндерде кездеседi. Мысалы, ЖYректе (114 мкг/г), бYЙректе (67 мкг/г), бауырда (55 мкг/г) жэне б^лшы; етте (40 мкг/г). Б^л жагдай тшдерде кофермент Ц10-ды негiзiнен ;ызметш ат;аратын

митохондрии саныныц кеп орналасуыныц себебшен болуы мYмкiн . Убихинонныц децгешнщ жаска

байланысты взгеруi

СоЦ10-ныц ец жогаргы концентрациясы 20 жаста ЖYректе, бауырда, бYЙректе болады. 1 жас;а дейiнгi кезенде СоЦ10 шыцы бYЙрекYстi безiнде жэне ^й;ы безiнде кездеседГ Жас ^лгая келе б^л MYшелердегi СоЦ-ныц концентрациясы тeмендейдi. 30 жастан кежнп кезенде кофермент Ц10 препараттарын антиоксиданттармен бiрге т^ра;ты ;абылдау керек.

Кофермент Ц10- ныц кеп мeлшерi бас;а агзалардан Караганда ЖYрек б^лшы; еттерiнде кеп болады. Сонды;тан да, кофермент Ц10 ЖYрек- ;ан тамыр ауруларында, тес артындагы ауру сезiмi, ЖYрек а;ауы, тэж артерияларыныц тромбозында, АКК кeтерiлуiнде кeрiнедi. Коферментт зерттеуде беделдi дэрiгер Карл Фолкерс (Техасс университет^ жапон галымы, Тацуо Ватанабе екеуi бiргiп сау адамныц жэне ЖYректiц ишемиялы; аурулармен ауыратын 100 нау;астыц ;аныныц Yлгiсiн салыстырды. Сау адамдардан Караганда кофермент Ц10 денгейi кардиологиялы; нау;астарда 25%-га кем болды. Кофермент Ц10-дыц жетiспеушiлiгi децгеж барлы; кардиологиялы; нау;астарда 75%, б^л ;оспаны ;абылдагандардыц бэрiне айтарлы;тай емдт эсер кeрсеткен. Кейiннен дэрiгер Фолкерс келес

;орытындыга келдi: ЖYрек аурулары коферменттiн жетiспеушiлiгiн ша;ырмайды, керiсiнше коферменттiн жеткiлiксiздiгi ЖYрек ауруын ша;ырган. Ц10 коферментшщ колданылуы

Коэнзим Ц10 (СоЦ10) - б^л табиги пайда болган заттек, сонымен ;атар тама;танатын азы;-тулт ;атарынан табылган.

1. Тагамдагы коры - салыстырмалы тeмен , KYнделiктi тама;танганда адам KYнiне 10мг-нан аз, кeп бeлiгiн етпен жэне к^с етiмен бiрге ;абылдайды. СоЦ10 б^л мeлшерi адам агзасындагы ;ызмет Yшiн жеткiлiксiз. 2.Энергия вшмИ СоЦ10 жануарлар агзасында барлы; жасушалары Yшiн универсальдi энергетикалы; ;оры болып табылатын, ягни ;оректену кезiнде TYзiлген энергиядан АУФ-ке айналуы Yшiн ;ажет. СоЦ10 осы

сия;ты ;ызметЦ электрондардыц жэне митохондрий мембраналарындагы тотыгушы фосфорлануыныц тасымалдануына ;атыса отырып орындайды.

3.Антиоксидантты корганыс: CoQ10 бос радикалдардыц генерациясын тежейтiн жэне липидтердi ( жасушалардыц мембраналары ), ДНК жэне эртYPлi а;уыздарды ;ыш;ылды за;ымданудан ;оргайтын, майда жа;сы ерiтушi антиоксидант болып табылады. Убихинон ;андай топта антиоксидант TYPiнде ж^мыс iстейдi

4. Антиоксиданттардыц калпына келуi: кофермент Q10 - липофильдi байланыс, липофильдi фазаныц мембранасымен тiкелей емес эсерлесе алады, бiра;та оныц мембранада ыцгайлы орналасуына ;атысатын ете ^зын кемiрсулы; белт (50 атомдар С) бар, сонымен бiрге ол мембрананыц iшiнде жа;сы ж^мыс жасай отырып, Е дэрумеынщ регенерациясына ;атысады. С дэруменi липидт фазамен цитоплазма немесе жасуша аралы; с^йы;ты;тагы гидрофильдi ортасыныц аралыгындагы айма;та,сутек атомын а-токоферол-радикалга бере сия;ты Альцгеймер ауруы кезiнде де болады.

отырып, соцы белсендi а-токоферолды ;алпына кел^редГ Осыныц нэтижесiнде аскорбин ;ыш;ылы монодегидроаскорбат;а ;ыш;ылданып, глютатион жэне глютатионредуктазаныц кемепмен одан эрi ;алпына келе бередк Майда да жэне суда да еритш байланыстырушы липой ;ыш;ылы кофермент Q10 жэне аскорбин ;ыш;ылыныц белсендi формаларын регенерациялауга ;абтетп. Осымен,

антиоксиданттардыц белекшшщ KYштiлiгiне ;арамай, олар липидтерд^ а;уыздарды жэне хромосомаларды прооксиданттардыц эсерЫщ за;ымдануынан, топпен ж^мыс жасай отырып, жа;сы ;оргауга ;абтетп. ^азiрri уа;ытта Q10 коферментiнiц агзага жеткiлiксiз TYсуiнен, ягни мига патологиялы; эсерi болатыны туралы мэлiметтер дэлеледенген. Паркинсон ауруы кезшде, паркинсон жагдайы кезiнде де кофермент Q10 жеткiлiксiздiгi патологиялы; мацызды ;асиетке ие. Жасушаныц елеттенуiне жасуша энергиясыныц тапшылыгына экелетiн кофермент QlO-мен байланысты, ал жасушаныц елеттенуi Паркинсон

5.Журекпк корганыш: жш

"кардиопротективт "зат сиякты сипатталады, CoQ10 ЖYрек- кан тамырлар ЖYЙесi мен катар,журек булшык еттерш закымданудан сактайды

6. Жуйкелш корганыш: CoQ10 ми жэне баска да ЖYЙкелiк тiндердi бос радикалдардан коргау Yшiн кажет. Бул "нейропротектив-п" кабшетшщ эсер етуiнiц Yлкен белiгi антиоксидант касиетiнiц кемегiнiц аркасында .

7. Кабынуга карсы эрекеттер: СоЦ10 иммунды ЖYЙе ;ызметше эсер тигiзетiн цтиокиндердщ ;абыну алды секрециясын, химиялы; ара;атынасын тeмендетiп, ;абынуга ;арсы эффект тудырады. Этиологиясы белгiсiз кейбiр ;абынуга ;арсы ауруларда, жалпы медикаментозды емдеуде антиоксидантты тагайындау бекiтiлген. Кофермент Ц-ды пиелонефрит бар балаларда кешендi емде ;олдану липидтердiн ;ыш;ылдану белсендiлiгiн тeмендетiп, АОА-плазма жасуша аралы; ферменттердiн белсендiлiгiн жогарылатып, детоксикацияныц болуына жэне тэбетiнiн жогарылауына септiгiн тигiзедi.

8. Термогенез кушейуше: Май ;ыш;ылыныц энергиясын пайдаланушы термогенин, а;уыз ар;ылы СоЦ10 организмдегi жылуды реттеп, температураны ;алыпты децгейде ^стап тирады. Б^л механизм жиi жаца туган нэрестелерде манызды ;ызмет ат;арады.

9. Жасушалык коммуникацияга жэне гендж экспрессияга катысуы: СоЦ10 ген экспрессиясын ЖYPгiзу ар;ылы жасушалардыц бiр-бiрiнiц хабарын табуга ^бтет-тЫнн жогарылатады.

10. Мушелердеп метаболизмдi колдау: СоЦ10 концентрациясы TYрлi агзаларга белсендi эсер етед^ оныц агзадагы метаболикалы; белсендiлiгi eте жогары ЖYрек,бауыр, бYЙрек тiндерiнде, ал тeмен денгейi eкпе тiндерiнде.

11. Сау жасуша есуше катысу: CoQ10 жасушалардыц есуiн KYшейтiп сау тЫдерде жасушалардыц елеттенуiн болдырмайды. 1982 жылы шт. Коннектикут, США, Лупус ЕЗИ директоры агылшын галымы Э.Близнаковтыц жетекшЫпмен жануарларга жасаган тэжiрбиесiнде кофермент Q10 организмнiц иммунды ЖYЙесiне оц эсерЫ типзетшш зерттеген:

- КоЦ10 кабылдау iсiк туындату каупiн темендетiп, концероген эсершен тiрi калган жануарлардыц санын узарткан;

- КоЦ10 лейкемияны ершмтетЦ Ко010 тапшылыгына экелетiн, вирустарга тексертген тышкандардыц кептеген санын сактап калган;

- КоЦ10 кабылдаган соц ^i жануарлардыц тимустагы KoQ10 децгейi кайта калпына келген, оган дейiн кэрЫкке байланысты темендеген. Сонымен катар КоЦ10 диабетпен, обырмен ауыратын, ЖYрек- кантамыр ауруларымен зардап шегетiн адамдарда да зерттелт, кандагы иммуноглобулин децгейiн жогарылаткан.

12. убихинолдыц бiр белiгi (QH2) метоболикалык жагдайда, ягни кант децгей жогары немесе ете темен болган кезде темендейдi: тек - 24% калыптыда ерлерде жэне 29% - эйелдерде. Ауыр калыптагы диабеттiк наукас организмiнде кофермент QlO-дыц, кан сарысуында Е

дэрумеынщ ец тeмен денгейi аны;талган. КоЦ10 ;абылдау диабетпен ауыратын нау;астардыц 36 %-ныц ашщарынга глюкоза денгейiн, ;андагы кетон денелерiн тeмендеткен. Кeптеген агзалар, ЖYЙелер за;ымдалатын диабет ас;ынуында КоЦ10 толыгымен ;олдану ец тиiмдi. Сонды;тан кофермент Ц этиологиясы белгiсiз ауруларда кешендi емде тиiмдi. Кофермент Ц сонымен ;атар ¥Й;ыны жа;сартып, физикалы; жэне интеллектуалды; шаршагышты басып вегетативт механизмдi реттейдi. Холестеролмен туыстык убихинон ушiн кауiптi

СоЦ10 адам агзасындагы iшкi жасушаларда TYзiлетiн ( митохондрияда), кофермент Ц бензохинонныц "басымен", сонымен ;атар 10 изопренилдi суббiрлiкпен бiрiгiп коферменттiн ";^йрыгын" TYзушi. СоЦ10 хинонды; бeлiгi амин;ыш;ылы тирозиннен TYзiледi (б^л Yшiн В2, В3, В5, В6, В12, дэрумендерi, фолий ;ыш;ылы, тетрагидроптерин жэне С дэрумен ;ажет). Изопренильдi бYЙiрлiк тiзбек Ацетил-КоА -дан тузЫп мевалды ;ыш;ыл ар;ылы байланысу (холестерол сиотвд сия;ты) Yшiн цинктi ;ажет етедi. вндiрiлудiн м^ндай ;иын YPДiсiне ;арамастан, КоЦ10-ныц жогары мeлшерi iшкi агзада TYзiледi. Сонымен бiрге тагаммен TYсетiн КоЦ10 эндогендi ;ор немесе КоЦ10 "депо" ретiнде са;талатыны дэлелденген. Б^л парентералды тама;танган нау;асты зерттегенде КоЦ10 болмауы дэлелденген. Адамдар шамамен 1 KYнде орташа есеппен 10 миллиграмм КоЦ10 жогалтады, б^л ;осылыс;а агзаныц тэуелдiлiгiн ;амтамасыз ету Yшiн жеткЫказ болып табылады. КоСЦО-нын к;алган мвлшер1

жасушада эсiресе бауыр жасушаларында TYзiледi. КоЦ10 эндогендi тузтуше толы; тэуелдi наущастарда, КоЦ10 дэрежес 1 апталы; емдэм нэтижесiнде 50% га тeмендеп кеттi. Тiптi КоЦ10 кeрсеткiштерi зерттеудiн 12 аптасы бойы тeмендеген ;алпында ^стап т^рды. Агзада КоЦ10-нын кeрсеткiштерiнiн денгейi мына факторларга тэуелдi, стресс, суы;тау, ауру, гормонныц дэрежесi, дэрiлердi ;абылдау, физикалы; белсендiлiк. Б^л дэрiлердiн эсерi танымал ГМК-КоА редуктаза ферментiнiн эсерiн тежеумен ЖYредi жэне олар холестерин концентрациясын эффетивтi тeмендетедi. Алайда жогарыда аталган фермент тек холестериннiн eндiрiсi Yшiн емес КоЦ10 eндiрiсi Yшiн де жауап бередГ Демек, холестериннiн концентрациясыныц тeмендеуi эквивалетттi КоЦ10 концентрациясыныц тeмендеуiмен бiрге ЖYредi. Сол себептен ЖYректiц жеткiлiксiздiгi бар нау;астар ловастатиндi ;олдану миокардтыц жагдайын нашарлатып, тiптi кей жагдайларда eмiрге ;аут тeндiрген. Статиндердi ;олдану Ко Ц10 денгейiнiн тeмендеуiмен ;оса холестерин концентрациясы да тeмендететiнi бай;алды.

Кызыгы тагамды; ;осылыс ретшде КоЦ10 жэне бiр уа;ытта ловастатиндi жалгастыра ;абылдаган наущастарда ЖYрек ж^мысын тек ловастатиндердi ;абылдаган нау;астармен салыстырганда ЖYрек ж^мысы жа;сарган. Меванолатты жол ар;ылы 40 % статин ингибирленуi MYMкiн (HMG -СоА редуктаза ингибиторы) ;андагы холестерол денгейiн тeмендететiн дэрЫк зат ретiнде танымал.

Айтылгандар медицинада эр TYPлi статиндердi орынды ;олдану мэселесiн eseKTi болып отыр. Бас;а да СоЦ10 денгежн тeмендететiн медикаменттерге propranolol, diazoxide, hydrochlorothiazide, hydralazine, and clonidine сия;ты ;осылыстар жатады.

Жогарыда айтылгандарга кофермент Q10 сия;ты кептеген eмiрге ;ажетп алмастырылмайтын ;осылыстар-атап айт;анда : аталы; жэне аналы; жыныс гормоны, бYЙрекYстi без гормондары, Д3 дэруменi де холестеролдан тузтетЫн ;ос;анымыз абзал. Статиндер бауырда холестеролдын TYзiлуiн гана тежейдi, бас;а

агзалардагы жэне тiндердегi осы YPДiстiн ж^мысын бэсендетпейдi. Егер холестерол TYзiлуi эндокриндт бездерде тежелсе онда жогарыда аталган гормондардын жэне холекальциферолдын жетiспеушiлiгi болуы MYмкiн. Кептеген эдебиеттерде ^за; уа;ыт статиндердi ;олданатын кейбiр ерлердiн Д 3 дэрумен жеткiлiксiздiгi жэне импотенциясы туралы жазылган .

Т^жырым

Кофермент Q10 жануарлар агзасынын ете сезiмтал ;осылысы болып табылады. Онын денгейшщ тeмендеуi

тотыгушы фосфорлаушы YPAicneH жэне антиоксидантты щоргаушы ЖYЙенiц бузылысымен ;атар ЖYредi. Бул тек жас улгая емес, екшшке орай дэрiлiк заттарды, эсiресе щандагы холестерол децгежн темендетушi статиндер тобын щабылдаганда байщалады.

Гиперхолестеролемиясы бар наущастарга статиндарды абайлап тагайындау ;ажет. Гиперхолестеролемия

бауырда холестеролдыц шектен тыс TYзiлуiнiц нэтижесiнде дамымайды, ол холестеролга бай шеткерi жасушаларда темен тыгыздыщты липопротеидтердщ ыдырауыныц бузылысыныц нэтижесiнде дамиды. Гиперхолестеролемияга экелетiн себептi аныщтау немесе алдын алу наущастарга статиндердi тагайындау жиЫпн кэдiмгiдей темендетедi.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Аронов Д.М. Применение коэнзима Q10 в кардиологической практике // РМЖ. - 2004. - Т. 12. - № 15. - С. 905—909.

2 Аронов Д.М. Что важно знать практическому врачу об убихиноне (коэнзиме Q10) // Человек и лекарство. - 2006. - Т. 14. -№ 4. - С. 223—229.

3 Дроздова Т.М., Влощинский П.Е., Позняковский В.М. Физиология питания. - Новосибирск: Сиб. Унив-та, 2007. - 352 с.

4 Капелько В.И. Активные формы кислорода, антиоксиданты и профилактика заболеваний сердца // РМЖ. - 2003. - Т. 11. -№ 21. - С. 1185—1188.

5 Ланкин В.З., Тихазе А.К., Беленков Ю.Н. Антиоксиданты в комплексной терапии атеросклероза; pro et contra // Кардиология.- 2004.- N 2.

6 Aberg F, Appelkvist EL, Dallner G, Ernster L. Distribution and redox state of ubiquinones in rat and human tissues. Arch Biochem Biophys. 1992. -295. - P.230-234.

7 Crane F L. Biochemical functions of coenzyme Q10 J Am Coll Nutr. - 2001. - 20. -P. 591-8.

8 Ernster L, Dallner G. Biochemical, physiological and medical aspects of ubiquinone function. Biochim Biophys Acta. - 1995. -1271. - P. 195-204.

9 Yamashita S, Yamamoto Y. Simultaneous detection of ubiquinol and ubiquinone in human plasma as a marker of oxidative stress. Anal Biochem. - 1997. -250. - P. 66-73.

10 Folkers K, Vadhanavikit S, Mortensen SA. Biochemical rationale and myocardial tissue data on the effective therapy of cardiomyopathy with coenzyme Q10. Proc Natl Acad Sci U S A. - 1985. - 82. - P. 901-4.

11 Steele PE, Tang PH, DeGrauw AJ, Miles MV. Clinical laboratory monitoring of coenzyme Q10 use in neurologic and muscular diseases. Am J Clin Pathol. - 2004. - 121 Suppl. - P. 113-120.

12 Shults CW, Flint Beal M, Song D, Fontaine D. Pilot trial of high dosages of coenzyme Q10 in patients with Parkinson's disease. Exp Neurol. - 2004. - 188. - P. 491-494.

13 Belardinelli R, Muc.aj A, Lacalaprice F, et al. Coenzyme Q10 and exercise training in chronic heart failure. Eur Heart J. - 2006. -27. - P. 2675-2681.

14 Caso G, Kelly P, Mcnurlan Ma, Lawson WE. Effect of coenzyme Q10 on myopathic symptoms in patients treated with statins. Am J Cardiol. - 2007. - 99. - P. 1409-1412. Mitochondrion. - 2007. - 7. - P. 168-174

15 Marcoff L, Thompson PD. The role of coenzyme Q10 in statin-associated myopathy: a systematic review. J Am Coll Cardiol. -2007. - 49. - P. 2231-2237.

16 Shults CW, Oakes D, Kieburtz K, et al. (Parkinson Study Group). Effects of coenzymeQ10

17 in early Parkinson disease: evidence of slowing of the functional decline. Arch Neurol. - 2002. - 59. - P. 1541-1550.

18 Willis R, Anthony M, Sun L, Honse Y, Qiao G. Clinical implications of the correlation

19 between coenzyme Q10 and vitamin B6 status. Biofactors. - 1999. - 9. - P. 359-363.

20 Witting PK, Pettersson K, Letters J, Stocker R. Anti-atherogenic effect of coenzyme Q10 in apolipoptrotetin E gene knockout mice. Free Radic Biol Med.- 2000. - 29. -P. 295-330.

Н.Р.АБЛАЕВ, Л.Б.ШАЙКЕНОВА, А.Ж.ДУЙСЕНБАЕВА, Г.Е.АСКАРОВА, У.А. УСКЕНБАЕВА

Кафедра лабораторной диагностики и молекулярной медицины Казахский Национальный медицинский университет им. С.Д.Асфендиярова

КОФЕРМЕНТ Ц10 И ЕГО ЗНАЧЕНИЕ В ФИЗИОЛОГИИ И В МЕДИЦИНЕ

Уровень СоЦ10 в плазме здоровых взрослых людей обычно составляет 0,4- 2,0 мкг/мл. Коэнзим Ц («вездесущий хинон») у животных и человека присутствует во всех тканяхи является очень чувствительным соединением. Содержание его видо- и органоспецифично. Наибольшие количества СоЦ10 человека содержатся в тканях с высокими энергетическими затратами или метаболической активностью, таких как сердце (114 мкг/г), почки (67 мкг/г), печень (55 мкг/г) и мышцы (40 мкг/г). Данное обстоятельство связано, очевидно, с фактом наибольшего количества в таких тканях митохондриев, в которых в основном и функционирует кофермент Ц10.

Кофермент Ц10 является очень чувствительным соединением животного организма. Снижение его уровня сопровождаются существенным нарушением процессов окислительного фосфорилирования и антиоксидантной защитной системы. А это происходит не только с возрастом, но, к сожалению, при приеме ряда лекарственных средств, особенно, статинов, вызывающих снижение уровня холестерола в крови. Статины должны назначаться больным с гиперхолестеролемией с большой осторожностью. Гиперхолестеролемия развивается, как правило, не вследствие усиленного биосинтеза холестерола в печени, а в результате нарушения поглощения липопротеинов низкой плотности, богатых холестеролом, периферическими клетками. Выяснение и, по возможности, устранение причин, приведших к гиперхолестеролемии, позволит существенно снизить частоту назначения статинов соответствующим больным.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.