Научная статья на тему 'KICHIK MAKTAB YOSHIDAGI BOLALAR BURUN INDEKSI VA DAKRIAL KO‘RSATKICHINING MORFOMETRIK TAHLILI'

KICHIK MAKTAB YOSHIDAGI BOLALAR BURUN INDEKSI VA DAKRIAL KO‘RSATKICHINING MORFOMETRIK TAHLILI Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Burun indeksi / burun kengligi / burun balandligi / dakrial ko‘rsatkich / dakrial balandlik / dakrial kenglik. / Nasal index / nasal width / nasal height / dacryal index / dacryal height / dacryal width.

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — Gulrux Jo‘Rayevna Ulug‘Bekova, Shohjahon Abdullajon O‘G‘Li Adhamov

Ushbu maqolada kichik maktab yoshidagi bolalar burun indeksi vadakrial ko‘rsatkichining morfometrik tahlili, o‘sish dinamikasi, shakllanish muddatlarini o‘rganish bo’yicha olib borilgan tadqiqot natijalari yoritilgan. Burun indeksi o‘lchami 7 yoshdan 12 yoshgachabo‘lgan o‘g‘il vaqizlarda hameriniya (platiriniya) tipidagi burun yoki keng burunlilik holatida ekanligini kuzatish mumkin. Dakrial ko‘rsatkich har ikkala jins vakillarida 10-11 yoshlar orasidagi davrda o‘sishni kamayishi kuzatiladi.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

MORPHOMETRIC ANALYSIS OF NOSE INDEX AND DACRIAL INDEX OF PRIMARY SCHOOL CHILDREN

This article describes the morphometric analysis of the nasal index and dacryalindex of children of primary school age, the results of the study of growth dynamics, and the study of formation periods. It can be observed that the size of the nose index in boys and girls aged 7 to 12 years is in the case of hamerinia (platyrinia) typenose or broad nose. The dacryal index is observed to decrease in growth between the ages of 10-11 years in both genders.

Текст научной работы на тему «KICHIK MAKTAB YOSHIDAGI BOLALAR BURUN INDEKSI VA DAKRIAL KO‘RSATKICHINING MORFOMETRIK TAHLILI»

ARTICLE INFO

Received: 25th July 2024 Accepted: 30th July 2024 Online: 31th July 2024 KEYWORDS

Nasal index, nasal width, nasal height, dacryal index, dacryal height, dacryal width.

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

MORPHOMETRIC ANALYSIS OF NOSE INDEX AND DACRIAL INDEX OF PRIMARY SCHOOL CHILDREN Gulrukh Jurayevna Ulugbekova

Associate professor of the Department of Anatomy and Clinical Anatomy of the Andijan State Medical Institute, Ph.D., Andijan Shokhjakhon Abdullajon ugli Adkhamov 5th grade student of the Faculty of Pediatrics of the the Andijan State Medical Institute, Andijan https://doi.org/10.5281/zenodo.13162507

ABSTRACT

This article describes the morphometric analysis of the nasal index and dacryal index of children of primary school age, the results of the study of growth dynamics, and the study of formation periods. It can be observed that the size of the nose index in boys and girls aged 7 to 12 years is in the case of hamerinia (platyrinia) type nose or broad nose. The dacryal index is observed to decrease in growth between the ages of 1011 years in both genders.

МОРФОМЕТРИЧЕСКИИ АНАЛИЗ ИНДЕКСА НОСА И ДАКРИАЛЬНОГО ИНДЕКСА ДЕТЕЙ МЛАДШИХ ШКОЛЬНИКОВ

Гулрух Жураевна Улугбекова

Доцент кафедры анатомии и клинической анатомии Андижанского государственного медицинского института,

к.м.н.,Узбекистан Шохжахон Aбдуллажон угли Aдхамов Студент 5 курса Андижанского государственного медицинского института, факультет педиатрии, Узбекистан https://doi.org/10.5281/zenodo.13162507

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 25th July 2024 Accepted: 30th July 2024 Online: 31th July 2024 KEYWORDS

Носовой указатель, ширина носа, высота носа, дакриальный указатель, высота дакрила, ширина

дакрила.

В статье описаны морфометрический анализ носового индекса и дакриального индекса детей младшего школьного возраста, результаты изучения динамики роста и изучения периодов формирования. Можно заметить, что размеры индекса носа у мальчиков и девочек в возрасте от 7 до 12 лет имеют нос по типу хамериния (платириния) или широкий нос. Наблюдается снижение дакриального индекса по мере роста в возрасте 10-11 лет у обоих полов.

KICHIK MAKTAB YOSHIDAGI BOLALAR BURUN INDEKSI VA DAKRIAL KORSATKICHINING MORFOMETRIK TAHLILI

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

Gulrux Jo'rayevna Ulug'bekova

Andijon davlat tibbiyot instituti Anatomiya va klinik anatomiya kafedrasi

dotsenti, t.f.n., Andijon, O'zbekiston https://orcid.org/0000-0002-1472-8188 Shohjahon Abdullajon o'g'li Adhamov Andijon davlat tibbiyot instituti Pediatriya fakulteti 5-bosqich talabasi, Andijon, O'zbekiston G-mail: shohjahonadti@gmail.com https://doi.org/10.5281/zenodo.13162507

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 25th July 2024 Accepted: 30th July 2024 Online: 31th July 2024

KEYWORDS Burun indeksi, burun kengligi, burun

balandligi, dakrial

ko'rsatkich, dakrial

balandlik, dakrial kenglik.

Ushbu maqolada kichik maktab yoshidagi bolalar burun indeksi va dakrial ko'rsatkichining morfometrik tahlili, o'sish dinamikasi, shakllanish muddatlarini o'rganish bo'yicha olib borilgan tadqiqot natijalariyoritilgan. Burun indeksi o'lchami 7yoshdan 12 yoshgacha bo'lgan o'g'il va qizlarda hameriniya (platiriniya) tipidagi burun yoki keng burunlilik holatida ekanligini kuzatish mumkin. Dakrial ko'rsatkich har ikkala jins vakillarida 10-11 yoshlar orasidagi davrda o'sishni kamayishi kuzatiladi.

Tadqiqot maqsadi. Tadqiqotning maqsadi Andijon viloyati Izboskan tumanida yashovchi kichik maktab yoshidagi (7-12 yosh) bolalar misolida burun indeksi va dakrial ko'rsatkichning morfometrik tahlili, o'sishni dinamikada kuzatish, shakllanish muddatlari, o'sish va rivojlanish qonuniyatlarini o'rganish, jismoniy rivojlanishdan ortda qolish holatlarini erta aniqlashdan iboratdir.

Tadqiqot materiallari va usullari. Tadqiqotning materiali sifatida Izboskan tumanida yashovchi kichik maktab yoshidagi (7-12 yosh) bolalar 180 nafar jismoniy va aqliy jihatdan sog'lom o'g'il va qiz bolalar olindi. Ilmiy tekshirishda olingan barcha kraniometrik ko'rsatkichlarning raqamli ma'lumotlar variatsion statistika usuli (A.M. Merkov, A.E. Polyakov, 1974) yordamida qayta ishlandi.

Burun balandligi - bu nazion (n) va nazospinal (ns) nuqtalar oralig'idagi masofa. Shtangensirkul yordamida o'lchadik.

Burun kengligi - bu burun noksimon teshigining tashqi qirg'oqlari orasidagi eng katta masofa. Burun kengligini burun qanotlarining eng kengaygan joyi tashqi chegaralaridan shtangensirkul yordamida o'lchandi.

Burun indeksi - burun kengligi*100 balandligi

Dakrial kenglik - bu ikkala tomondagi dakrion (d) nuqtalari oralig'idagi masofa. Shtangensirkul yordamida o'lchadik.

Dakrial balandlik - burun belidan boshlab to dakrion (d) nuqtalarini o'zaro tutashtiruvchi chiziq markazigacha bo'lgan masofa. Dakrial ko'rsatkich - dakrial balandlik*100 dakrial kenglik

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

1-rasm. Burun kengligini o'lchash sohasi. 1-burun kengligi

2-rasm. Dakrial kenglik va dakrial balandlikni o'lchash sohasi

1-dakrial balandlik; 2 - dakrial kenglik.

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

Tadqiqot natijalari. Burun ko'satkichi quyidagicha tahlil qilinadi: 46,9 gacha -leptoriniya (tor burun); 47,0-50,9 - mezoriniya (o'rta burun); 51,0 va undan yuqori bo'lsa -xameriniya yoki platiriniya (keng burun) deyiladi.

Ayollar kallasidagi burun ko'rsatkichining o'rtacha qiymati erkaklarnikidan katta bo'ladi. Negroid va janubiy-mongoloid guruhiga mansub aholi keng burunlilik belgisi bilan ajralib turadi. (L.I. Tegako, I.I. Salivon, 1989).

Dakrial ko'rsatkich quyidagicha tahlil qilinadi: 44,9 gacha - kichik; 45,0-53,9 - o'rtacha; 54,0 va undan ortiq bo'lsa - katta hisoblanadi. O'g'il bolalarda bu ko'rsatkich 10-12 yoshgacha bo'lgan davrda 10 % ga kamaysa, qiz bolalarda esa 1,5 % ga tengdir. 14 yosh qizlarda dakrial ko'rsatkich kichik hisoblansa, 10-12 yoshlarda esa o'rtacha tipda bo'ladi. O'g'il bolalarda 1112 yoshda o'rta tipda bo'lsa, 10 yoshda katta tipda bo'ladi.

1-jadval

7 yoshdan 12 yoshgacha bo'lgan davrda burun indeksi va dakrial ko'rsatkichning o'sish dinamikasi (X±m, sm da)

Bolaning yoshi Jinsi Kraniometrik ko'rsatkichlar

Burun indeksi Dakrial ko'rsatkich

7 yosh O'g'il 61,24 34,74

Qiz 59,60 34,32

8 yosh O'g'il 59,64 41,70

Qiz 58,02 40,34

9 yosh O'g'il 60,74 43,28

Qiz 57,76 41,42

10 yosh O'g'il 60,96 42,62

Qiz 59,60 41,30

11 yosh O'g'il 62,40 45,76

Qiz 59,80 44,68

12 yosh O'g'il 65,63 45,02

Qiz 65,96 45,60

Хulosa. Burun indeksi ko'rsatkichi o'lchamini 7 yoshdan 12 yoshgacha bo'lgan o'g'il va qizlarda ham xameriniya (platiriniya) tipidagi burun yoki keng burunlilik xolatinida ekanligini kuzatish mumkin. Dakrial ko'rsatkich har ikkala jins vakillarida 10-11 yoshlar orasidagi davrda o'sishni kamayishi kuzatiladi.

References:

1. Avtandilov G. G. Medical morphometry. - M.: Medicine, 1990. - 384 p. .(in Russ).

2. Alekseev V.P. Osteometry. - M.: Nauka, 1966. - 250 p. (in Russ).

3. Alekseev V.P., Debets G.F. Craniometry. Methodology of anthropological studies - M.: Nauka, 1964. - 127 p. (in Russ).

4. Raimjanov R.R. Craniometric indicators of children of small school age living in Andijan district of Andijan region. / Dissertation. Andijan, 2014. (in Uzb)

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

5. Roginsky Ya.Ya., Levin M.G. Anthropology. - M.: Higher School, 1978. - 527 p. (in Russ).

6. Sinelnikov R.D., Sinelnikov Ya.R. Atlas anatomy human 1 volume. - M.: Medicine, 1996. -343 p. (in Russ).

7. Tegako L.I., Salivon I.I. Fundamentals of modern anthropology. - Minsk: Universitetskoe, 1989. - p. 39-81. (in Russ).

8. Tishevsky I.A. Adult and constitutional anthropology. // Flying. posobie. - Chelyabinsk: Izd-vo YuUrGU, 2000. - 56 p. (in Russ).

9. Kharitonov V.M., Ojigova A.P., Godina E. Z. Anthropology. // Uchebnik dlya vuzov. -Vlados, 2004. - 272 c. (in Russ).

10. Shokirov H.U. Craniometric indicators of small school-age children living in Andijan city, Andijan region // Master's thesis. Andijan-2017. (in Uzb)

11. https://www.dissercat.com

12. https://elibrary.ru

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.