Научная статья на тему 'ЎҚИТИШНИНГ КРЕДИТ-МОДУЛЬ ТИЗИМИДА ЎҚУВ ФАНЛАРИНИ ТАНЛАШ ТАМОЙИЛЛАРИ'

ЎҚИТИШНИНГ КРЕДИТ-МОДУЛЬ ТИЗИМИДА ЎҚУВ ФАНЛАРИНИ ТАНЛАШ ТАМОЙИЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

209
31
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
олий / таълим / ўқитиш / кредит / модуль / тизим / фан / танлов / тамойил / талаба / ўқитувчи / higher / education / teaching / credit / module / system / science / choice / principle / student / teacher.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — О. М. Жабборова

Мақолада ўқитишнинг кредит-модуль тизимида ўқув фанларини танлаш тамойиллари таҳлил этилган ва тавсиялар тақдим қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PRINCIPLES OF SELECTION OF DISCIPLINES IN THE CREDITMODULE SYSTEM OF TEACHIN

The article analyzes the principles of selection of subjects in the creditmodule system of education and provides recommen

Текст научной работы на тему «ЎҚИТИШНИНГ КРЕДИТ-МОДУЛЬ ТИЗИМИДА ЎҚУВ ФАНЛАРИНИ ТАНЛАШ ТАМОЙИЛЛАРИ»

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 6 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-6-1095-1099

УКИТИШНИНГ КРЕДИТ-МОДУЛЬ ТИЗИМИДА УЦУВ ФАНЛАРИНИ ТАНЛАШ ТАМОЙИЛЛАРИ

О. М. Жабборова

Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика институти укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Маколада укитишнинг кредит-модуль тизимида укув фанларини танлаш тамойиллари та^лил этилган ва тавсиялар такдим килинган.

Калит сузлар: олий, таълим, укитиш, кредит, модуль, тизим, фан, танлов, тамойил, талаба,у;итувчи.

PRINCIPLES OF SELECTION OF DISCIPLINES IN THE CREDIT-MODULE SYSTEM OF TEACHING

ABSTRACT

The article analyzes the principles of selection of subjects in the credit-module system of education and provides recommendations.

Keywords: higher, education, teaching, credit, module, system, science, choice, principle, student, teacher.

КИРИШ

Узбекистан олий таълим тизими укитишнинг ECTS кредит-модуль тизимига утиши муносабати билан педагогик таълимнинг мазмуни узгармокда. Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 8 октябрдаги Фармони билан тасдикланган "Узбекистон Республикаси олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш Концепцияси"да мамлакатнинг олий таълим муассасалари 2030 йилга кадар 85 фоизи кредит-модуль тизимига утиши керак[1]. Бугунги кунда мамлакатнинг 34 олий таълим муассасаси укитишнинг мазкур тизимига асосан фаолият олиб бормокда.

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 6 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-6-1095-1099

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Узбекистан Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2020 йил 31 декабрдаги 824-сонли ^арори билан тасдикланган "Олий таълим муассасаларида укув жараёнига кредит-модуль тизимини жорий этиш тартиби тугрисида"ги Низомга асосан, мазкур укитиш тизимида укув фанлари мажбурий ва танлов фанларига булинган[2]. Муаммо шундаки, фанларни талаба танлайди.Шу сабабли, талабаларнинг укув фанларини танлаш тамойилларини ишлаб чикиш долзарб булиб турибди. Бу борада бизнинг ёндашувимиз куйидагича:

Биринчи тамойил: Тайёрлаш. Мазкур тамойилга кура, профессор-укитувчилар томонидан мажбурий ва танлов фанлари блок тарзда тайёрланади. Укув фанлари буйича тайёрланган материаллар мавзулар тавсифи, амалий машгулотлар тартиби ва мустакил таълим шаклларида тайёрланади. Шу сабабли профессор-укитувчилар мажбурий ва танлов фанларининг укув материалларини тайёрлашда куйидагиларга амал килиши максадга мувофик булади:

- укув материалларини тайёрлашда бутунлай янги маълумотларга асосланиш;

- мавзулар тавсифини киска, амалий машгулотлар ва мустакил таълим топширикларини кенгрок тарзда тайёрлаши;

- тайёрланган материалларнинг талабалар томоиндан фаол ишлашга йуналтирилган булиши;

- умуман тайёрланган материал асосида талаба укув фани тугрисида аник ва кутилган даражада тасаввурга эга булиши керак.

Эътибор берилса, профессор-укитувчилар укув материалларини кандай тайёрласа укув фанлари тугрисида шундай тасаввур ^осил булади. Бунда айникса, мажбурий фанларнинг асосларини кенгрок курсатиш шарт ва танлов фанларини тавсифини кенг тарзда бериш самарали ^исобланади.

Иккинчи тамойил: Урганиш. Таъкидлаб утилган Низомга кура, талаба укув йилининг бошида бир ^афта давомида узлаштириши лозим булган мажбурий ва танлов укув фанларини танлаши керак. Бунинг учун талаба мажбурий фанларнинг асосларини ва танлов фанларининг тавсифини жиддий тушуниб олиши лозим.

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 6 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-6-1095-1099

Талабанинг мажбурий ва укув фанларини танлашдаги энг якин маслахатчиси фанлар буйича масъул ^исобланган профессор-укитувчилар ^исобланади. Шу сабабли профессор-укитувчилар вертуал тарзда талабалар билан мунтазам алокада булиши, уларнинг ^ар бир саволларига аник ва тугри жавоб бериши ^амда талабаларга методик тавсиялар бериши керак. Шу сабабли укув йилининг бошида талабалар ва профессор-укитувчиларнинг укув фанларини танлаш борасидаги хамкорлиги предметнинг такдирига дахлдор масала ^исобланади. Мисол учун, булажак педагоглар учун педагогик туркумдаги барча фанларни узлаштириши мажбурий ^исобланади. Бирок талаба уларни кетма-кетликда танлаш тажрибасига эга эмас. Шу сабабли бу борада профессор-укитувчиларнинг тавсиялари му^им урин тутади.

Мажбурий ва танлов фанларини танлаш жараёни айникса 1 курс талабаларида мураккаб кечади. Шу сабабли бу масалада курс мураббийлари фаол булиши керак.

Учинчи тамойил: Узлаштириш. Талаба мажбурий ва танлов фанларини укув йили давомида кредит туплаш билан узлаштиради. Бирок талабанинг узлаштириш жараёнини кузатиш ва аниклаш мураккаб кечади. Бунда агар укув фанлари кетма-кетликда ва кутилган талабалар даражасида танланган булса, талабанинг узлаштириши енгил кечади. Бунинг учун мажбурий ва укув фанларини танлаш жараёнида албатта методик тавсияларга амал килиш лозим.

Укитишнинг кредит-модул тизимида укув фанларини узлаштириш жараёнининг нисбатан куп фоизи талабанинг зиммасига тушади. Шу сабабли у укув фани ма^сули ^исобланган профессор-укитувчи билан мутназам алокада булиши шарт. Айни пайтда, профессор-укитувчилар талабаланинг узлаштириш жараёнини кучайтириш учун кушимча маълумотларни бериб бориш куникмасига эга булиши лозим.

Туртинчи тамойил: Шароит. Укитишнинг кредит-модуль тизимида олий таълим муассасаларининг кафедралари зиммасига энг куп вазифа тушади. Шу жи^атдан ^ар бир кафедрада укув фанларини танлашга кумаклашувчи Тартиб ва Ишсчи гурухнинг мавжуд булиши максадга мувофик булади. Ишчи гуру^ мунтазам равишда кафедра укув фанларини танлашга доир методик тавсияларни шакллантириб боради ва

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 6 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-6-1095-1099

вертуал тарзда талабалар билан фаол ишлайди. Бунинг натижасида мажбурий ва танлов фанларини танлаш жараёни кулайлашади. Шу жи^атдан ^ар бир кафедра уз фаолиятини самарали булиши учун талабалар билан кенг ^амкорлик килиши керак.

МУХ,ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Эътибор берилса, укитишнинг кредит-модуль тизимида фанларни танлаш, узлаштириш ва урганиш жараёни профессор-укитувчилар ^амда талабаларнинг тенг ^амкорлиги, фаоллиги ва самарали мулокотлари асосида юзага келади. Шу сабабли ^ар бир кафедра аъзосининг фаол булиши такозо этилади.

Укитишнинг кредит-модуль тизимида мажбурий фанларни тайёрлаш ва талабага такдим этиш олий таълим муассасасининг вазифаси ^исобланади. Шу сабабли мажбурий фанларни тайёрлашда энг сунгги технологияларга асосланиш максадга мувофик булади[3]. Бундан ташкари, мазкур тизимда энг мураккаб масала талабанинг танлов фанларини танлашидадир. Шу сабабли кафедра томонидан танлов фанларини тайёрлашда купрок янги маълумотлар, методлар ва технологияларга таяниш кутилган самарани беради. Мисол учун, "Педагогик майорат" фани танлов фани ^исобланади. Талаба мазкур укув фанини танлаши учун унинг асослари, укитиш методлари ва технологиялари ^ар укув йили бошида кайтадан такомиллаштирилган тарзда тайёрланиши керак. Бундан ташкари, фанининг масъул профессор-укитувчилари ушбу танлов фанининг педагог касбида му^им урин тутишини тушунтириши шарт.

Зеро, укитишнинг кредит-модул тизимида укув фанларини танлашга доир методик ишланмалар, тавсиялар ва курсатмалар ишлаб чикиш зарурати мавжуд. Шу жи^атдан бизнинг фикримизча, ^ар укув йили бошлангунга кадар бир ой олдин укув фанларини танлаш тадбирини утказиш максадга мувофик булади.

ХУЛОСА

Умуман укитишнинг кредит-модул тизими таълим берувчи ва таълим олувчининг тенг фаоллигига асосланади. Шу жи^атдан таълим

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 6 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-6-1095-1099

берувчи ^ам, таълим олувчи ^ам бутун укув йили давомида узи устида ишлаши такозо этилади.

REFERENCES

1. "Узбекистон Республикаси олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш Концепцияси". // www. ziyonet.uz

2. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2020 йил 31 декабрдаги 824-сонли ^арори билан тасдикланган "Олий таълим муассасаларида укув жараёнига кредит-модуль тизимини жорий этиш тартиби тугрисида"ги Низом. // www. ziyonet.uz

3. Уринов В. Узбекистон Республикаси Олий таълим муассасаларида ECTS кредит-модул тизими: асосий тушунчалар ва коидалар. -Т., 2020.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.