Научная статья на тему 'ҚИСҚА МАСОФАГА ЮГУРУВЧИЛАРНИНГ МАХСУС ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ ШАКЛЛАНГАНЛИК ДАРАЖАСИ'

ҚИСҚА МАСОФАГА ЮГУРУВЧИЛАРНИНГ МАХСУС ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ ШАКЛЛАНГАНЛИК ДАРАЖАСИ Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
193
20
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
Ключевые слова
БИР ЙИЛЛИК ТАЙЁРГАРЛИК / СПОРТЧИЛАР / қИСқА МАСОФАГА ЮГУРИШ / МАХСУС ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИК

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Олимов М.С.

Ушбу мақолада енгил атлетикачиларнинг қисқа масофаларга югуриш турларида махсус жисмоний тайёргарлигини ривожланганлик даражасини педагогик тестлар ёрдамида аниқлаш ва уларнинг тадқиқот бошидаги ва оҳиридаги олинган махсус жисмоний тайёргарлиги натижаларини қиёсий таҳлили берилган бўлиб, олинган натижалар асосида илмий ҳулосалар ёритилган.В статье описывается уровень развития специальной физической подготовленности в беге на короткие дистанции с определение помощью педагогических тестов и их влияние на спортивные результаты. Данной сравнительный анализ результатов их специальной физической подготовки, полученных в начале и в конце исследования, представленные научные выводы по полученным результатам.This article was provided a comparative analysis of the results of special physical training of athletes at the beginning and end of the study, using pedagogical tests to determine the level of development of special physical training in athletics in short-distance running, and illustrates the scientific conclusions based on the results.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ҚИСҚА МАСОФАГА ЮГУРУВЧИЛАРНИНГ МАХСУС ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ ШАКЛЛАНГАНЛИК ДАРАЖАСИ»

Спорт машFулотлари: техника, тактика, усулият Техника, тактика и методика спортивной тренировки УУК (УДК,иЭС): 796.422.12

Педагогика фанлари номзоди, доцент М.С. ОЛИМОВ1

1 Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, Чирчик шахри, Узбекистон

ЦИСКД МАСОФАГА ЮГУРУВЧИЛАРНИНГ МАХСУС ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ ШАКЛЛАНГАНЛИК ДАРАЖАСИ

Муаллиф билан богланиш учун:

olimovmuxsinbek@gmail.com

Аннотация

Annotation

В статье описывается определение уровня развития специальной физической подготовленности в беге на короткие дистанции с помощью педагогических тестов, а также их влияние на спортивные результаты. Проделан сравнительный анализ результатов и специальной физической подготовки, полученный в начале и в конце исследования, представлены научные выводы по полученным результатам.

Ключевые слова: годовой цикл подготовки, спортсмены, бег на короткие дистанции, специальная физическая подготовка.

Ушбу маколада енгил атлетикачиларнинг киска масофаларга югуриш турларида махсус жисмоний тайёргарлигини ривожланганлик даражасини педагогик тестлар ёрдамида аниклаш ва уларнинг тадкикот бошидаги ва охиридаги олинган махсус жисмоний тайёргарлиги на-тижаларини киёсий та^лили берилган булиб, олинган натижалар асосида илмий ^улосалар ёритилган.

Калит сузлар: Бир йиллик тайёргарлик, спортчилар, цисца масофага югуриш, махсус жисмоний тайёргарлик.

This article was provided a comparative analysis of the results of special physical training of athletes at the beginning and end of the study, using pedagogical tests to determine the level of development of special physical training in athletics in short-distance running, and illustrates the scientific conclusions based on the results.

Keywords: a year training, athletes, short distance running, physical training.

Долзарблиги: Спортчилар бир неча йиллар давомида спорт машгулотлар жараёнида тинимсиз машгулотларда узини махсус жисмоний тайёргарлигини ривожлантириб бориши лозим. Айникса, енгил атлетикачиларнинг киска масофаларга югуриш турларида иктидорли спортчиларни максадли тайёрлашда йиллик машгулотларни янги стратегик режаларини ишлаб чикиш негизида жисмоний тайёргарлигини ривожлантириш максадга мувофикдир.

К^иска масофага югуриш тури спортчидан тез-корлик, тезкорликка булган куч чидамлилиги каби жисмоний сифатларни талаб этади. Жисмоний сифатларни ривожланганлик даражасини киска ма-софага югурувчилардан олинган натижалар узида ифода этади.

Муаммони урганиш, уни ечимини ижобий хал этиш буйича купчилик олимлар томонидан илмий изланишлар олиб борилган. Улардан, В.И. Коников, О.М. Мирзоев, В.Борзов, А.Н. Беглецов, Н.Г. Озолин, В.Н. Никитушкин, Н.Т. Тухтабоев, К.Т. Шакиржанова ва бошкалар томонидан машгулот жараёнини режа-лаштириш, моделлаштириш машгулотларини ташкил этиш ва утказиш буйича катор илмий тадкикотлар олиб борилган. Аммо талаба-спортчиларни киска ма-софага югуришда махсус жисмоний тайёргарлигини ривожлантириш буйича етарлича илмий тадкикотлар олиб борилмаган. Биз томонимиздан олиб борилган ушбу тадкикотда талаба спортчиларни жисмоний тайёргарлиги буйича утказилган тадкикот натижала-рини ёритишга эътибор каратилган. Киска масофага югурувчиларда махсус жисмоний тайёргарлик дара-жасини шакллантирмас экан, у спортда юкори спорт

натижасига эриша олмайди. Бу эса спорт мусобакала-рида юкори спорт натижасини кулга киритишга им-кон бермайди. Шунинг учун машгулот юкламаларини оптимал даражада режалаштириш ва нисбатларини тугри таксимлаш асосида жисмоний тайёргарлигини такомиллаштириб бориш лозим.

Бизга маълумки, нафакат киска масофаларга югу-ришда колаверса, бошка спорт турларида хам махсус жисмоний тайёргарликни ривожлантирмас эканмиз, спорт натижамиз хам усмаслиги мукарар. Бунинг учун энг аввало иктидорли, истикболли спортчи-ларни саралаш, уларни куп йиллик тайёргарлик боскичларига йуналтириш ва максадли тайёрлашни кенг истикболли режасини ишлаб чикишига эътибор каратиш керак.

Тадкикот максади. Киска масофага югурувчи талаба-спортчиларни махсус жисмоний тайёргарли-гини аниклаш.

Тадкикот вазифалари. Киска масофага югурув-чиларни жисмоний тайёргарлигини ривожлантириш буйича дастурлар ва илмий-услубий адабиётларни тахлил асосида урганиш. Киска масофага югурувчи талаба-спортчиларни жисмоний тайёргарлигини аниклаш.

Тадкикот натижалари ва уни мухокамаси:

Киска масофаларга югурувчиларнинг махсус чи-дамлилигини ривожлантиришда аввало бутун орга-низмга берилаётган юкламаларнинг таъсири, югуриш жадаллиги ва югуриш канча давом этишига боглик булган физиологик жараёнлар билан белгиланади. Бунда кислородга булган эхтиёж уни истеъмол ки-линишга булган талаб ва нисбатини хисобга олиш

см о см

ю

Ю га t

0 d w

1

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

см о см

ю

го га

О ю

мухимдир. Маълумки, организмнинг ва марказий асаб тизимининг иш кобилиятини самарадорлиги кислород билан таъминланишига боглик. Кислород етишмаса айникса узок давом этадиган иш жараёнида иш кобилияти пасайиб кетади. Шунинг учун хам организмни кислород билан таъминлайдиган нафас олиш ва юрак-кон томир тизимининг ривожланган-лик даражасини ахамияти жуда катта. Юкоридаги омилларни инобатга олган холда 100 ва 200 м.га югу-рувчи спортчиларни машгулот юкламаларини тугри таксимлаш зарур. Киска масофага югурувчиларни махсус чидамлилигини ривожлантиришнинг узига хос томонлири куп. Бу масофаларда югуриш жадал-лиги максимал жисмоний машклар каторига киради. Бундай масофаларни энг юкори тезликда югуриб утиш учун, югурувчи максимал даражада жисмоний тайёргарлигига эга булиши керак. Бунда спортчининг кислород истеъмол килишга булган талаби унчалик юкори эмас (Кислородга булган умумий талабнинг 6-13% га якини). Бунинг сабаби шундаки, 100 ва 200 м.га югуриш вактида нафас олиш ва юрак-кон томир тизимида уз фаолиятларини ишлаётган муша-кларга етарлича кислород етказиб бериш даражаси пастлаб кетиши сабаб булади. Кислород карз жуда купайиб кетиб, мушакларда модда алмашиниш жараёнлари тезлашиб кетади. Натижада организмга кислород етишмайди ва чарчок холати юзага келади бу холат эса югуриш тезлиги пасайишига, спортчини рангини окариши, кизариб кетиш холатлари билан ифодаланади.

Спортчининг харакат тезлигига биринчи навбатда мушакларни таранглаштириб ва бушаштириб туради-ган харакатларни йулга солиб ва бошкариб турадиган марказий асаб тизимига тегишли асаб фаолияти са-баб булади. Бу фаолият куп жихатдан спортчининг спорт техникаси канчалик такомиллашганлигига, мушакларнинг кучига, эластиклигига, бугинларининг харакатчанлиги ва узок вакт давом этган иш пайтида эса, унинг чидамлилигига богликдир.

Даракат тезлигини мушакларнинг эластиклик хусусиятидан фойдаланишни яхшилаш билан бир-га, бугинларда харакатчанлик ортади, антогонист мушакларнинг харакат амплитудаси каттарок бу-лишига каршилиги камаяди-да, осонрок ва тезрок харакат килиши мумкин булади. Бу холатларни машгулотларни режалаштириш жараёнида инобатга олиш жуда мухимдир.

Биз томонимиздан киска масофага югурувчилар-ни махсус жисмоний тайёргарлигини аниклаш буйича махсус тестлар ёрдамида педагогик тажриба 2019 йилда УзДЖТСУ енгил атлетика ихтисослиги киска масофага югурувчи спортчиларда утказилди. Киска масофага югурувчиларни махсус жисмоний тайёр-гарлигини шаклланганлик даражасини куйидаги педагогик тестлардан фойдаланилган холда аниклашга эътибор бердик. Тезкор куч сифатини аниклашда 30 м масофага старт олдидан югуриш, 60 м масофага оёкдан-оёкка сакраб югуриш, тезкор-куч чидамлили-гини 200, 300 ва 500 м масофаларга югуриш асосида аниклашга эътибор каратдик. Тезкор чидамлиликни

1000 м масофага югуриш оркали аниклашга эътибор каратилди. Киска масофага югурувчиларни тезкор портловчи оёк кучини жойидан туриб узунликка сакраш, жойидан туриб уч ва беш хатлаб сакраш тестлари оркали аниклашга эътибор берилди. Кулни портловчи кучини аниклашда 3 кг.ли тулдирма тупни бош ортидан олдинги икки куллаб улоктириш оркали аникланди. Кадамлар частотасини турган жойидан 20 сония ва 1 дакика давомида частотани аниклаш, 60 кг штанга билан утириб туриш оркали махсус жисмоний тайёргарлиги аникланди. И.Р. Солиев томонидан утказилган тадкикот натижалари киска масофага югурувчиларда куйидагича ифодаланди: 30 м масофага старт олдидан югуришни уртача натижаси 3,29±0,34 сонияни ташкил этди. Бизнинг тадкикотимизда ушбу курсаткич 3,47±0,43 га тенг булди. Олинган натижаларни киёсий тахлили шуни курсатдики натижалар уртасидаги усиш фарки биз-нинг тадкикот гурухимизга мансуб киска масофага югурувчиларимиз - 5,47 %га ортда колаётганлиги-мизни курсатди. Пастки стартдан 30 м масофага югу-ришда И.Солиев тадкикотида спортчиларнинг уртача курсаткичи 4,30±0,56 сонияни ташкил этди. Бизнинг тадкикотимиз иштирокчиларида ушбу курсаткич буйича 4,35±0,58 натижани кайд этишди. Фоиз хисо-бида киёсий тахлил натижалари И.Солиев гурухидан 1,16 %га ортда колаётганлигимизни курсатди. 60 м масофага пастки стартдан югуришда тезкор кучни ифодаловчи тестимизда И.Солиев гурухи 7,80±0,71 натижани кайд этишган булса, бизнинг гурухдагилар уртача 7,77±0,64 натижани кайд этишди. Тахлил этганимизда бизнинг тадкикотга жалб этилган си-налувчилар ушбу масофани 0,38 %%%%га яхши югурганлиги кузатилди. Навбатдаги 100 м масофага югуриш тестимизда И.Солиев гурухи синалувчилари уртача 11,9±0,92 натижани кайд этган булса, бизнинг синалувчилар ушбу масофани 11,8±0,79 натижани кайд этишди. Натижаларнинг оралик фарки 0,84 %га бизнинг синалувчиларни натижалари яхши эканлиги-ни курсатди. Тезкор-куч чидамлилигини ифодаловчи 150 м масофага югуришда И.Солиев гурухи 17,4±1,12 сония натижани кайд этган булса, бизнинг синалувчи-лар ушбу масофада 17,3±1,12 натижани кайд этишди. Натижаларнинг усиш фарки 0,57 % билан бизнинг синалувчилар яхши натижани кайд этишди. Тезкор чидамлиликни ифодаловчи 300 м масофага югуриш масофасида И.Солиев гурухи синалувчилари уртача 41,1±3,94 натижа курсатишди. Бизнинг синалувчилар эса ушбу масофани 41,0±6,56 натижани курсатишди. Улар уртасидаги усиш фарки уртача 0,24 %га бизнинг синалувчиларда юкори эканлиги кузатилди. 500 м масофага югуришда эса И.Солиев гурухи 67,8±6,59 натижани курсатган булса, бизнинг синалувчилар ушбу масофани 67,5±8,39 сония натижани кайд этиш-ди. Тахлил натижалари эса бизни спортчиларимизни натижалари 0,44 %га юкори эканлигини курсатди. Тезкор чидамлиликни ифодаловчи 1000 м масофага югуриш тестида И.Солиев гурухи 179,5±9,45 натижа-ни кайд этишган булса, бизнинг синалувчилар ушбу масофани 175,5±11,7 натижани кайд этишди. Нати-

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

жаларнинг оралик фарки 2,23 %га бизнинг синалув-чилар юкори эканлигини курсатди. Навбатдаги оёкни портловчи кучини аниклаш тестимизда жойидан ту-риб узунликка сакрашда И.Солиев гурухи 257,0±15,9 см натижани кайд этишди. Бизнинг спортчиларда ушбу курсаткич буйича натижа уртача 251,0±24,6 см. га тенг булди. Улар орасидаги оралик фарк эса, 2,33 %га бизнинг синалувчилар ортда колаётганлигини курсатди. Жойидан туриб уч хатлаб сакрашда эса И. Солиев гурухи синалувчилари 807,3±32,6 натижани кайд этишди. Бизнинг синалувчилар эса 7,97±26,3 см.га сакрашди. Улар орасидаги фарк эса бизни си-налувчиларни курсатган натижалари 0,87 %га ортда колаётганлигини курсатади. Жойидан туриб беш хатлаб сакраш тестида И.Солиев гурухи 1189,5±45,9 см натижани кайд этган булса, бизнинг синалувчилар 1179,1±51,8 см сакраганлигини курсатди. Оралик фарк эса 0,87 %га ортда колаётганлигини курсатади. 3 кг. ли тулдирма тупни бош ортидан олдинга икки куллаб улоктириш оркали кулни портловчи кучини аниклаш тестимизда И.Солиев гурухи 887,7±37,9 см натижани курсатишган. Бизнинг тадкикотда эса бу курсаткич синалувчиларимиз томонидан 841,3±51,2 см.ни ташкил этди. Оралик фарк 5,23 %га ортда ко-лаётганлигимизни курсатди. Навбатдаги оёкдан оёкка сакраш тестимизда И.Солиев тажриба натижалари синалувчиларда 26,1±3,65 мартани ташкил этди. Биз-нинг синалувчиларда эса ушбу курсаткичда 26,0±3,26 мартани ташкил этди. Тахлил натижаси эса И.Солиев гурухидан бизнинг спортчилар натижалари 0,38 %га ортда колаётганлигини курсатди. Турган жойидан 20 сония давомида оёкни ерга уриб туриш оркали кадам частотасини аниклаш тестимизда 80,1±15,6 марта И.Солиев гурухи синалувчилари натижа курсатган булса, бизнинг синалувчилар ушбу кадамлар часто-тасини аниклаш тестимизда 79,2±26,3 мартани кайд этишди. Бир дакика давомида кадамлар частотасини аниклаш буйича утказилган тестда И.Солиев гурухи 178,9±24,5 марта натижани кайд этишди. Бизнинг си-налувчиларни кадамлар частотаси 177,4±34,5 мартага тенг булди. Улар уртасидаги оралик фарк бизнинг спортчиларда 0,85 %га кам бажарилганлигини кур-сатишди. Х,ар иккала гурух синалувчиларини махсус жисмоний тайёргарлик буйича утказилган тадкикот натижаларини киёсий тахлил этганимизда сезилар-ли фарклар кузатилмади. Аммо В.Г.Никитушкин, В.П. Губа ва В.Б. Зеличенок томонидан киска масо-фага югурувчиларни махсус жисмлний тайёргарлик модел курсаткичлари буйича берган талаб меъёрла-ридан сезиларли даражада ортда колаётганлигимизни тахлил натижалари курсатмокда.

Олинган натижалар 1-жадвалда киёсий тахлил асосида берилди.

1-жадвал

^ис^а масофага югурувчиларни махсус жисмоний тайёргарлигини шаклланганлик даражаси динамикаси

60 метрга пастки стартдан югуриш (с) 7,8±0,71 7,77±0,64 0,32

100 метрга югуриш (с) 11,9±0,92 11,8±0,79 0,84

150 метрга югуриш (с) 17,4±1,12 17,3±1,12 0,62

200 метрга югуриш (с) 24,05±1,98 24,01±1,83 0,15

300 метрга югуриш (с) 41,1±3,94 41±6,56 0,15

500 метрга югуриш (с) 67,8±6,59 67,5±8,39 0,29

1000 метрга югуриш (с) 179,5±9,45 175,5±11,7 2,71

оёкдан оёкка 60 м масофага сакраб югуриш (марта) 26,1±3,65 26±3,26 0,21

жойидан туриб узунликка сакраш (см) 257±15,9 251±24,6 2,09

жойидан туриб уч хатлаб сакраш (см) 807,3±32,6 797±26,31 2,51

жойидан туриб беш хатлаб сакраш (см) 1189,5±45,9 1179,1±51,8 1,53

3 кг.ли тулдирма тупни бош ортидан олдинга улоктириш (см) 887,7±37,9 841,3±51,2 7,43

турган жойда 20 с. да кадам частотаси (марта) 80,1±15,6 79,2±26,3 0,30

турган жойда 1 дак.да кадам частотаси (марта) 178,92±24,5 177,4±34,5 0,37

60 кг штанга билан утириб туриш 16,1±3,9 16,1±4,51 0,00

Курсаткичлар И. Солиев буйича п=104 М. Олимов буйича п=121 Оралик фарк % хисобида

30 метрга старт олдидан югуриш (с) 3,29±0,34 3,47±0,43 -3,35

30 метрга пастки стартдан югуриш (с) 4,3±0,56 4,35±0,58 -0,63

Юкорида олинган натижалар спортчиларни махсус жисмоний тайёргарлигини шаклланганлик даражасини курсатиш баробарида кейинги машгу-лот юкламаларини тугри таксимлаш имкониятини беради. Чунки олинган натижаларни киска масо-фага югурувчи спортчиларни модел курсаткичлари билан киёсий тахлил этилганда ортда колаётган-лигини курсатмокда. Биз юкоридаги натижаларга асосланган холда йиллик ва куп йиллик тайёргарлик машгулот жараёнларини спортчиларни индивидуал хусусиятларидан келиб чикиб, тайёргарлик дастур ва режаларини пухта ишлаб чикишимизни такозо этади. Колаверса, уларни келажакда юкори малакали спортчи булиб етишишига тугри режалаштирилган тайёргарлик дастури мустахкам пойдевор булиб хизмат килади.

Хулосалар: Утказилган тадкикот натижалари куйидаги хулосаларни кайд этиш имконини берди.

- Илмий услубий адабиётларнинг тахлил натижа-ларига кура киска масофага югурувчи спортчиларни жисмоний тайёргарлиги буйича адабиётлар мавжуд булсада, аммо маълумотлар эскирганлигини ва куп-чилиги хорижий олимлар томонидан олиб борилган тадикотлар асосида илмий адабиётлар шаклланти-рилганлиги тадкикот жараёнида аникланди.

- Биз томонимиздан утказилган тадкикот нати-жаларини киёсий тахлили махаллий олимлар берган маълумотлар билан таккосланганда деярли сезиларли фарклар йуклиги тадкикот жараёнида аникланди. Аммо хорижий олимлар томонидан берилган махсус жисмоний тайёргарлик буйича берилган модел кур-саткичларидан сезиларли даражада ортда колаётган-лигимизни тахлил натижалари курсатди.

- Утказилган тадкикот натижаларига асослана-диган булсак, киска масофага югурувчи спортчилар билан утказиладиган машгулотлар режаси бугунги кунда эскирганлиги, восита усулларни кулланишдаги хатоликлар уларни спорт натижасини усмасдан бир жойда котиб колишига сабаб булмокда. Колаверса, спортчилар тайёрлаш тизимида киска масофага югу-

см о см

ю

го га

0 ^

ю

1

с го

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

рувчиларни йиллик машгулотлар жараёнини режа-лаштиришни янги тузилмасини ишлаб чикишда микро ва мезо цикллардаги восита усулларни куйилган максадга мос равишда ишлаб чикишни такозо этади.

Адабиётлар:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 9 мартдаги ПК, 2821-сонли "2020 Токио (Япония) шахрида булиб утадиган XXXII ёзги олимпиада ва XVI Паралимпия уйинларига Узбекистон спортчиларини муносиб тайёрлаш ту^рисида" ги кррори.

2. Беглецов А.Н. Спринтерский бег и специальные беговые упражнения в аспекте методического анализа / Физическая культура воспитания, образования, тренировка. 2016. № 5. Стр. 19-22.

3. Бондаренко К.К. Структура тренировочных нагрузрк 15-16 -летних бегунов на короткие дистации на основе учета их индивидуальных особен-ностей:автрреферат. Дис...канд.пед.наук. М., 1994,23 с

4. Коников В.И. Физическое подготовленность как базовых компонент подготовки бегунов на короткие дистанции / Л.И. Кирьянова, М.О. Маркин // Казанская наука. 2013 г. Стр. 278-280.

5. Мирзоев О.М. Индивидуальная соревновательная деятельность высококвалифицированных легкоатлетов. Спринтерский и барьерный бег: метод. пособие / О.М. Мирзоев, В.М. Маслаков, Е.П. Врублевский; Рос. гос. ун-т физ. культуры, спорта и туризма, Всерос. федерация легкой атлетики. - М., 2005.

6. Никитушкин В.Г. Комплексный контроль в подготовке юных спортсменов: монография / В.Г.Никитушкин. - М.: Физ. культура, 2010. - 208 с.: ил.

7. Озолин Н.Г. Настольнач книга тренера. Наука робеждать. М: "ООО Издательство Астрель": "ООО Изд-во АСТ", 2002 г. 864 с.

8. Солиев И.Р. Киска масофага югурувчиларнинг йиллик тайёргарлик машрулотларини режалаштириш. Диссертация 2020. 145 бет.

9. Тухтабоев Н.Т., Шакиржанова К.Т., Солиев И.Р. Киска масофага югуриш. Укув кулланма. - Т.: 2017 йил. 186 б .

10. Шакиржанова К.Т., Тухтабоев Н.Т., /Основы техники, методики обучения в беге на короткие дистанции, - Т.: 2012. - 158 с.

УУК (УДК, UDC): 796.322

Доцент

Ш.Ф. ТУЛАГАНОВ1

1Узбекский государственный университет физической культуры и спорта город Чирчик, Узбекистан

ОСОБЕННОСТИ ФИЗИЧЕСКОЙ

Информация для связи с автором:

shuha.87.12@gmail.com

Аннотация

ПОДГОТОВЛЕННОСТИ ГАНДБОЛИСТОВ С УЧЕТОМ ИХ ИГРОВОГО АМПЛУА

Annotation

В статье проведен анализ показателей физической подготовленности гандболистов юношеского возраста с учетом их игрового амплуа. Установлены различные уровни развития физических качеств у гандболистов в зависимости от их игровой специализации. Тренерам необходимо уделить внимание и скорректировать тренировочный процесс над работой повышения силовых и скоростных качеств, то есть увеличить нагрузки силовой и скоростно-силовой направленности с учетом специфики игрового амплуа.

Ключевые слова: гандболисты, игровое амплуа, физические качества, ведение мяча, метание мяча, взрывная сила, бросковые действия, контрольные упражнения.

Актуальность. Современное состояние мирового гандбола отличается резким ростом конкуренции команд на мировой арене. Для достижения новых побед нельзя останавливаться на достигнутых результатах, а необходимо изыскивать все более совершенные средства и методы физической подготовки гандболистов. Методические основы многолетней подготовки гандболистов непосредственно связаны с проблемой совершенствования учебно-тренировочного процесса. Для дальнейшего совершенствования методики современной спортивной подготовки необходима строгая согласованность направленности учебно - тренировочного процесса и специфических требований соревновательной деятельности в конкретных спортивных дисциплинах. В командных игровых видах спорта, в частности, в гандболе, до настоящего времени не сформулированы критерии, которые дали

Маколада усмир ёшдаги гандболчиларнинг уйин амплуасини инобатга олган холда жисмоний тайёрланганлик курсаткичлари даражаси тахлил килинган. Ганболчиларнинг уйин мутахассислигига караб жисмоний сифатларинг ривожланишининг турли даражада эканлиги курсатилди. Мураббийлар машгулот жараёнида куч ва тезлик сифатларини ривожлантиришга алохида ахамият беришлари, яъни уйин амплуасининг узига хос хусусиятларини инобатга олган холда куч ва тезкор-куч сифатларини ривожлантиришга йуналтирилган машгулот юкламала-рини оширишлари лозим.

Калитли сузлар: гандболчилар, уйин амплуаси, жисмоний сифатлар, тупни олиб бориш, тупни улоцтириш, портловчи куч, улоцтириш царакатлари, назорат машцлари.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

The article analyzes the physical readiness indices of youth handball players, taking into account their playing role. Various levels of development of physical qualities in handball players have been established, depending on their playing specialization. Coaches need to pay attention to and correct the training process on the work of increasing strength and speed qualities, that is, to increase the load of strength and speed-strength orientation.

Key words: handball players, playing role, physical qualities, dribbling, throwing the ball, explosive power, throwing actions, control exercises.

бы возможность надежного долгосрочного прогнозирования успешности спортивного совершенствования на основе учета игрового амплуа в команде, что явилось обоснованием для проведения данного исследования.

Степень изученности проблемы. Последние десятилетия характеризуются совершенствованием теории и методики юношеского спорта, как важной составной части всей системы спортивной тренировки в гандболе. На основе фундаментальных исследований и нормативно - программных материалов установлены ряд закономерностей многолетней подготовки гандболистов, начиная с юного возраста и основных этапов спортивной подготовки гандболистов [3,4,10]. В доступной нам литературе по данной проблеме имеются довольно разнообразные данные, отражающие состояние игроков на различ-

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.