Научная статья на тему 'Interview and its significance in researching of Men-of-Letters ’, outlook (on the example of literary critic Askar Hakim’s interview with poet Loik Sherali)'

Interview and its significance in researching of Men-of-Letters ’, outlook (on the example of literary critic Askar Hakim’s interview with poet Loik Sherali) Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
231
220
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
МУСОҳИБА / МУСОҳИБАИ АДАБӣ / СӯҳБАТИ АДАБӣ / ТАЪРИХИ АДАБИЁТ / АДАБИЁТИ МУОСИРИ ТОҷИК / ТАЩИДИ АДАБӣ / ИНТЩОД / СОВРЕМЕННАЯ ТАДЖИКСКАЯ ЛИТЕРАТУРА / ЛИТЕРАТУРНАЯ КРИТИКА / ЖУРНАЛИСТСКИЕ ЖАНРЫ / ЛИТЕРАТУРНАЯ БЕСЕДА / MODERN TAJIK LITERATURE / LITERARY CRITICISM / JOURNALISTIC GENRES / LITERARY DISCOURSE

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Раджабов Боирджон Мукамилович

Литературное интервью с выдающимися представителями литературы считается одним из основных жанров, позволяющих осветить особенности эволюции творческой деятельности поэтов и писателей. На основе анализа интервью известного поэта и литературного критика Аскара Хакима с Лоиком Шерали автор статьи предпринимает попытку определить отношение Лоика к современной таджикской литературе, в том числе поэзии, литературной критике. Подчеркивается, что литературное интервью и беседа являются одним из основных путей вхождения в творческую «лабораторию» литератора.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Literary interview with outstanding representatives of literature is one of the basic genres affording to elucidate the peculiarities of creative activities of writers and poets. Proceeding from the analysis of the interview conducted by poet and literary critic Askar Khakim with Loik Sherali the author of the article takes an endeavour to determine Loik’s attitude to the modern Tajik literature, poetry and literary criticism inclusive. It is emphasized that literary interview and discourse are one of the main ways of entering the creative laboratory of the man-of-letters.

Текст научной работы на тему «Interview and its significance in researching of Men-of-Letters ’, outlook (on the example of literary critic Askar Hakim’s interview with poet Loik Sherali)»

Б. Рацабов

МУСОХ.ИБАИ АДАБЙ ВА АРЗИШИ ОН ДАР ШИНОХТИ АФКОРИ СУХАНВАРОН (Дар мисоли мусохибаи мунаккид Аскар Х,аким бо шоир Лоик Шералй)

Вожатой калидй: Мусоуиба, мусохибаи адабй, суфати адабй, таърихи адабиёт, адабиёти муосири тоцик, тстциди адабй, инпищод.

Мусохибаи адабй ба маънии сухбат бо ашхоси сохибноми арсаи адабиёт яке аз жанрхои асосй ва маъмулии адабиёт, танкиди адабй ва публитсистика аст, ки дар он ба муаммохои мухими зиндагй ва эчоди бадей дахл мешавад. Дар мусох,ибах,ои адабй бо чараёни шакл гирифтани афкори сиёсй, ичтимой ва адабии адибон, вежагии шинохти замон ва диди танкидии онхо ошно шудан мумкин аст. Аммо имруз ин жанри адабй ба таври васеъ аз доираи назархо дур мондааст. Аз ин ру. адабиётшинос Абдувалй Давронов диккати ахли чахкикро ба як нуктаи хеле чолиб кашидааст: 'Анъанаи хуби сухбати мунаккид ва мутарчим, мунаккид ва шоир, мунаккид ва нависанда, мунаккици театр ва драматургро бояд эхё кард" (1, 68).

Ин тадбир дар рохи огох шудан аз масъалахои мухимтарини адабиёт, тачдиди назар ба хаёти гузаштаи адабй, вусъат додани завки шинохти адабиёт ва афкори суханварй зарур аст.

Вокеан, таърихи матбуот ва адабиёти точик дар замони нав шохиди ба вучуд омадани силсилаи зиёди ин гуна мусохибахоест, ки дар онхо масъалахои мубрами хаёти сиёсиву ичтимой ва фархангиву адабй бо усулхои гуногун мавриди гуфтугуи доманадор карор гирифтанд. Дар ин замина сухбатхои пурмухтавои адабии Ч^урахон Бакозода бо Фазлиддин Мухаммадиев, Фотех Абдулло бо Бозор Собир, Мирбобо Миррахим бо Мухаммадчони Шакурй

(«Саъдахтар», 2002), Муртазо Зайниддинов бо Вохид Асрорй («Машъалафруз», 1995), Аъзам Худойдодов бо Холик, Мирзозода («Мухаккик». 1992), Фотех Абдулло бо Муъмин Кдноат «Моро мухаббати чахонй зарур аст» (2006) ва Камол Айнй «Устод Садриддин Айнй фарзанди номбардори миллати точик» (2006)-ро метавон ёдоварй кард. Рочеъ ба ахамияти ин навъи осор адабиётшиноси номбурда бархак гуфтааст, ки "жанреро бо номи сухбатхои адабй дар адабиёти нави точик бояд ривоч дод. Ин жанр хам ба назм дахл дораду хам метавонад нахлухои гуногуни наср ва анвои адабии дигарро дар бар гирад. Чунин сухбатхо хам барои тарчума мухимаиду хам барои умуман адабиёт лозим. Сухбатхои Валй Самад бо устодон Рахим Х,ошим ва Сотим Улугзода, сухбати Сафар Абдулло бо Сотим Улугзода ва даххо дигар пахлухои мухими адабиёти моро фаро мегиранд" (1, 68).

Мусохибахои ахли завк, адибону олимон ва рузноманигорон бо устод Лоик Шералй - шоир ва суханвари мумтози точик дар нимаи дувуми асри XX низ дар ин бора маълумоти ну ркимате барои муайян кардани сайри тахаввули фаъолияти эчодии у медиханд. Ба фикри мо, шояд микдори мусохиботе, ки дар чараёни зиндагии шоири тавоно ва суханвари мумтоз Лоик Шералй анчом ёфтаанд, хеле зиёд бошанд. Дар рисолаи профессор У. Гаффоров бархе аз маводи марбута аз матбуоти солхои мухталиф чамъоварй шудаанд (2). Бо вучуди ин, кори чамъ кардани ин гуна осор минбаъд хам вазифаи мухим дар шинохти пахлухои ноаён ва кашфношудаи афкори шоир махсуб мешавад

Дар байни ин навиштахо мусохибахои А.Хдким бо Лоик Шералй "Дар каламрави шеър" ("Маориф ва маданият", 20 сентябри соли 1975), "Шеьре. ки аз дил ба дил мегузарад" (бе зикри номи муаллиф, "Комсомоли Точикис1 он". 19 ноябри соли 1978), Н. Олимова ва Д. Атовуллоев "Бигуям шеър дар таклиди дарё..." ("Комсомоли Точикистон", 4 феврали соли 1979), X,. Мухаммадиев "Шам ь агар оташ набинад" ("Адабиёт ва санъат". 15 сентябри соли 1988), А. Сангин "Боз як соли гаму шодй гузашт..." ("Точикистони советй", 1 январи соли 1989), Л. Курбон "Ба садои дили халк гуш бояд дод" ("Мехнат", 14мартисоли 1989). Ч,. Солех'Ало. шеъри Ачам.фардо маро ту зинда хохй дошт" ("Чавонони Точикистон", 11 ноябри соли 1991), А. Саттор, О. Кодир. И. Азим, С. Мизроб "Лоик бо ватану дар ватан хохад монд" ("Чархигардун", 7 июли соли 1996), "Замони

шеъргуй пса..." ("Литературная Евразия", 1999, №6; фишурдаи тарчума дар "Адабиёт ва санъат", Юиюнисоли 1999) макоми махсус доранд, ки дар онхо масъалахои мухталифи хаёти сиёсй, ичтимой ва фархангии кишвар дар солхои гуногун арзёбй шудаанд.

Дар паси хар сатри мусохиба чехраи Лоик хамчун чомеашинос, гузоришгари масъалахои мухталифи таърихй ва казияхои халталаби сиёсиву фархангй, дармонгари дардхои кухани миллй, донандаи хуби сахифахои рангини таърихи халк, кошифи бехамтои суннатхои ачдодй, роздони камназири сахифахои пурбори адабиёти гузаштаву имруз ва гайра намудор мешавад. Хусусан, мусохибаи адабие, ки адабиётшинос ва мунаккиди номии точик Аскар Х,аким бо Лоик Шералй тахти унвони "Дар каламрави шеър" (1975) анчом додааст (3), хеле чолиб, мухим ва пурмоя буда, моро водор мекунад, ки дар атрофи мухтаво, арзиш ва ахамияти илмиву адабии он муфассал андеша ронем.

Мусалламан Лоик Шералй дар давраи муассире ба фаъолияти эчодй пардохт, ки дар хаёти сиёсй, ичтимой ва фархангии чомеаи шуравй майли худшиносй ва худсозии таърихй макоми бештар дарёфта буд. Ин аст, ки таълифоти бадей ва илмиву публитсистии у аз чихати фарогирии масъалахои маънавй ва ичтимоии чомеа арзиш дошта, мутолиаи онхо барои дарки ниёзхои замон чавобгуанд. Хусусан, дар замоне, ки адибону мунаккидон ба чустучуи бунёди вокей ва хаётии чомеаи муосир кушида ва, бо ин рох. ба халлу фасли масъалахои чомеа даст ёфтанй буданд, андешахои Лоик ва хамнаслонаш дар рохи дарку фахмиши мукаммали хусусиятхои рухиву равонй ва маънавии чомеаи он замон кимати баланде касб карданд.

Яке аз самтхои мухими андешахои Лоик дар мусохибахояш шинохти вокеии адабиёт аз чониби муосирон ва амикрафти фахмиши хамзамонон дар бораи адабиёти вокей ва хунари асил мебошад. Ин аст, ки Лоик ва андешамандони дигари замон хусусияти асосии адабиёт ва шеърро дар "пуркувват шудани бунёди вокей ва хаётй"-и он донистаанд. Аз мисолхои фаровони таърихи адабиёти навини точик дар асри XX комилан равшан аст, ки дар фазой адабии то солхои 60-ум асосан "шеърхои бебунёд ва хулосавию тавсифй" ривоч ёфта буданд. Албатта, баъзе намунахои он дар солхои баъдй, пас аз фаро расидани солхои дигаргунии сифатй дар адабиёти солхои 60-80-ум низ бокй монда буданд. Аммо

"инкилоби шеър" дар ин солхо. хоса ба майдони адабиёти тодик ворид шудани куввахои нави эдодй, устодони шеър ва хунари асил M Даноат, Б. Собир, Л. Шералй, Г. Сафиева, X,. Файзулло, К Киром. М. Шералй ва дигарон фазой адабиётро тамоман дигар кард (5).

Хдмин маънй давхари сухбати Аскар Хдкимро бо Лоик Шералй дар бар гирифтааст. Доираи ин сухбат хеле васеъ аст. Дар он каблан сухан дар мавриди танкиди шоироне меравад, ки сухани берух. шеъри хушку урён ва дур аз "ашёи тасвир"-ро аз хар чизи пуробу ранги дигар дошта бартар донистаанд. Дар сухбати мазкур нтикоди чунин суханпардозон дар замоне, ки "гурух,и шоирони солманд ва миёнсол... ба арсаи назм омада, бо биниши тоза бозори чунон шеърхоро касод кардаанд" (3), арзиши зиёд пайдо кардааст.

Аз ин дихат, як вежагии хос дар ин мусохиба ва, албатта, сухбат-хои дигари шоир пуркувват будани чанбаи интикодй аст, ки бештар барои муайян кардани асли мохияти замон, арзиши эстетикии афкори адиб, бедор кардани майли парвариши сухани ноби тодикй дар шуури ахли замона ва f. хидмат мекунад. Дар ин андешахо ба макоми сухани баланд, шеъри хунармандона, шеъри мушаххас (конкрет), шеъри тасвиргаро дар мукобили сухани бехунарона. шеърхои тулонии номушаххас, шеъри бетасвир бахои муносиб ва арзанда дода шудааст. Бино ба андешаи Лоик, "шеърхои тулонии тавсифии бепредмет мисли он кудакест, ки ба навдаи бед савор шуда, худро савора пиндошта медавад, бехабар аз он ки пиёда аст".

"Бо вучуди ин, натича мегирад Лоик, дар хамаи даврахои адабиётамон ва хусусан дар солхои охир шеърхое пайдо шуданд, ки макон, замон, унвон ва фазой парвоз доранд"(3 - Минбаъд сарчашмсш ицтибос уамин маъхаз аст).

Дар мусохибаи мавриди назари мо ба ахамияти адабй ва эстетикии осори чудогонаи арзишманди адабиёти муосир низ кимат дода мешавад. Дар ин муносибат мавкеи фахмиши сухансандии шоир дар заминаи фахмиши имруза мадад кардаанд, гарчанд дар бештари маврид фахмиши азалии адабиёт низ сарфи назар намешавад. Масалан, бахои Лоик ба достони "Ч,они ширин"-и М. Турсунзода тамоюли хоси дарки идтимоии шеърро дар замони комилан нав муайян мекунад, ки ба хар сурат бо фаросати хуб ва саликаи хоси шеьрфахмй баён шудааст. Баходихии Лоик бештар чанбаи ичтимой дорад, ки махсули замони нави бархурди андешахои идтимой буда, ба ниёзхои идтимоии шинохти осори адабй давобгу

аст. Дар ин хол. табиист, ки чустучуи чанбаи ичтимой аз осори адабй мавкеи мух,им касб мекунад: "Ин достон, - андеша ба миён мегузорад Лоик. - дар назари аввал сухбати махрамонаи шоир бо хамсари худ, хикояти таассурот аз дидаву шунидахо ва сайру саёхатхои уст. Ин заминаи вокеии достон факат як воситаи баёни эхсосот ва тафаккури як фарди сохибватан ва сохибзамони мост, ки масъулияташ дар назди оила камтар аз масъулияти ичтимоияш нест. Дар ин чо як оилаи бо тамоми Ватан ва чахон хамкисмат, оилае, ки хама гарму сарди чахон ро аз дуру наздик эхсос мекунад, тасвир шудааст. Дар паси хар байти ин достон мо одами зинда, нафасхои гарми у, ташвишу тараддудхои умумиинсонии уро мехонем" (3).

Албатта андешахои шоир, ки солхои 70-уми асри XX баён шудаанд, бо афкори солхои 80-уми асри XX фарки чиддй дорад. Инро дар мисоли байти зерини М. Турсунзода, ки Лоик онро хамчун намунаи хуб ва мохиронаи тасвиргарй дар шеъри муосири точик (чоркад шудани пахтачин) муаррифй кардааст, ба мушохида мегирем:

То кунам таъзим мысли пахтачин,

Чорцад гардида бар суп замин.

Лоик дар ин маврид мегуяд: "Дар назари аввал чунин менамояд, ки ин чо шоир ба таъзими худ ташбехи хеле зинда ёфта бошад, аммо агар ба тааммук нигох кунем, ин чо тамоми сахнаи мехнати духтари пахтачинро дидан мумкин аст" (3).

Чунин ба назар мерасад, ки мубориза барои шеъри умдаи руз дар асоси вокеияти ичтимоии замон хануз аз огози солхои 60-ум 0F03 ёфта, солхои 70-80-ум андешаи офаридани шеъри асил доираи фикри адибону мунаккицонро дар шеър ва маколаю такризхо ба таври чидцй ва равшан фаро гирифта буд. Дар сухбати А. Хдким ва Лоик низ ин масъала сурати хеле амик гирифтааст. Гуё чунин чустучу дар шеъри дахаи 30 ба василаи ашъор ва маколахои Хдбиб Юсуфй низ чараён гирифта буд. «Киссаи Х,индустон»-и Мирзо Турсунзода низ дар ин чараён накши мухим дорад. Аммо, ба фикри А. Хдким "дар он солхо дар танкид маколае ба дарачаи ин сил сил а, ки худ ба сари худ тозагии шеърро кашф кард, пайдо нашуд ва то имруз хам ба истиснои зикри ин ё он хусусияти гоявй, мохияти навоварона ва бадеии он, равобити дохилии маънавй, гоявй ва шаклии он ба тарике. ки зарур аст, гахкик. нашудааст" (3).

Лоик, бошад сабаби ба умки ин гуна асархо нарасидани танкиди адабии он рузгорро дар он медонад, ки "адабиёт аз шеърхои "умумй" пур буд. Баъзе шоирон хар сол дар бораи 1-уми Май ё 8-уми Март шеър менавиштанд ва оханги хамааш чунин буд: хуш омадй, эй иди фархунда... Шояд барои хамин хам танкид ба чунин шеърхо одат карда буд" (3), аз ин ру, ба кушодани мохияти ашъори мукошифона комгор намешуд.

Чунон ки мебинем, Лоик танкиди адабии точикро хамчун шоир накду сарзаниш ва мазаммат мекунад, Аскар Х,аким хамчун мунаккид ба масъала наздикй мечуяд ва бо дониши хуб, огохии хос ва маданияти баланди мусохибй чунин изхор мекунад: "Бубахшед, Лоик, агар шумо гуфтанй бошед, ки назари адиб аз мунаккид вусъатноктар аст, ин фикр андак ислох металабад ва ман ба ин фикр розй нестам. Чунки завки мунаккид хам ба монанди завки шоир дар заминаи як адабиёт парвариш намеёбад. Масалан, бахси солхои чихилумро ба хотир оред. Бо вучуди баъзан яктарафа будани баро-мадхо, он вакт хам мунаккидон барои шеъри хуб мубориза мекар-данд, вале на хама вакт ин чиз ба адибон ба хубй рафта мерасид ва такдир карда мешуд. Агар имруз мунаккиде дар тангии чунин чахор-чуба монда бошад, гунох аз вай аст, на аз хамаи танкидгарон". (3).

Дар мавриди сухбати Аскар Х,аким ва Лоик масъалаи асосй муайян кардани дурустй ва нодурустии акидаи яке аз онхо нест. Нокид ба чй гуна будани танкид аз назари дастури илмй нигох мекунад, у дар ин рох конуниятшинос аст, аз руи конунхои адабй ва киёси даврахо метавонад пешрафт ва ё заъфи танкидро бозгу кунад. Аммо диди Лоик дар ин маврид диди завкии шоирона аст, ки хароина бо нишон додану таъкид кардани сустии танкиди замон хохони он аст "танкидро мисли шеър баландпоя" (3) бубинад. Агар ба таърихи илми сухансанчй нигарем, мавкеияти накди осори адабй хамеша мавриди бахси суханвару нокид буд. Албатта, чои шубха нест, ки дарёфти шоир дар ин маврид аз дарку саликаи мунаккид хеле фарк дорад. Мумкин аст ва борхо шудааст, ки шоир дарачаи кабули мунаккидро дар мавриди асар напазирад. Дар адабиёти точик адибоне буданд, ки ба танкид хуш надоштанд. Ин тамоюлро аз чумла дар маколаи нависандаи хушсаликаи точик, шодравон Бахром Фируз "Нозпарвардони бехаридор" (1979) эхсос кардан мумкин аст, ки дар он ба мубохисоти байни адиб ва мунаккид борхо ишора шуда, сустии танкид дар мавриди муайян кардани асолати

осори адабй ошкор гардидааст. Ин адиб хам дар вакташ, замоне ки худшиносии накд ривод ёфта, истикдоли фикри i анкид ба дарадаи хубтар расида буд, чунин даъво пеш ниходааст: "Баъзе мунаккидони мо, азбаски ба касбу кори худ бетайёрй ва кобилияти зарурй шуруъ намудаанд, баъзан асареро саросема, бе андешаи амик, аз руи фахмиши танг, гохе галат ва яктарафа, гохе аз руи хукми хамсухбатону хамнишинони худ бахо медиханд. Ин хол танкидро бетаъсир кардааст. Х,ар он чи мунаккид менависад, бояд пухтаю сандида бошад, сахех, шавковар, гирехкушои асари адиб бояд бошад. Мунаккид бояд асрори хусни асарро ба хонанда кашф кунад. Агар аз хукми у буй и гараз ва нотандехй ояд, хонанда хак дорад, дигар ба навиштахои у бепарво гардад" (4, 143).

Устод Лоик хам (пеш аз Бахром Фируз) аз он афсус хурдааст, ки "холо хам мунаккидон шеъри хубро сари вакт дар миёни ин хама шеърбофон ва даъвои бузургманишй доштагон такдир намекунанд. Азбаски шеъри хуб хамеша кам аст, дар байни китъахои зиёди шеърмонанд мисли кудаке метобад, ки дар миёни ошуфтабозор афтода бошад" (3).

Дар сухбати ду адиби тавонманд кушиш ба хард рафтааст, ки комёбй ва дастовардхои долиби назми муосири тодик дар мисоли эдодиёти як шоир (Лоик) ва, афзун бар ин, бо назардошти кудрати эдодй ва имкони табъу калами шоирони дигари замон мавриди гуфтугу карор гирад. Ин бархурд имкон додааст, ки тадриба ва дастовардхои шоирони руз дар колабхои гуногуни шеърй таъкид шавад ва сахми хар нафари гуяндаи нодиракор дар такомули шеъри и м руз таъйин гардад. Ба ин маънй, дар мусохибаи мазкур дар баробари зикри равандхои умумй оид ба жанру навъхои гуногуни адабй ва имконоти табъи шоирй дар эдодй онхо низ масъала ба миён гузошта шудааст, ки ин хол данбаи назарии онро устувор мегардонад. Бино ба казовати дурусти Аскар Хдким, "достон аз жанрхои хурди лирикй бо сифатхои махсусаш фарк мекунад ва ин фаркият талаб дорад, ки заминаи хаётй ва ангезиши эхсосоти башарй дар он бештар ва кавитар бошад ва достон ин чизро бисёртар гунчоиш дода метавонад. Дар лирика ин сахл коре нест" (3).

Лоик хам ба ин назар раъй медихад ва аз дигаргунихои сифатии шеъри муосир, устувор шудани чустучухои шоирона ва такмили хунари суханварй изхори андеша мекунад: "Хушбахтона. дар шеърхои алохида, рудуъхои лирикй, шеърхои соф ишкй ва китъахои

гуногуни хам устодон ва хам хамсолони мо заминаи вокей. идтимой ва хаётй руз аз руз кдвй шуда истодааст. Дар шеърхои Муъмин Каноат «Бузургй ва хоксорй», «Хоби кдхрамон», «Ёд», «Гули Бодом», Кутбй Киром «Буи нон», «Хаткашон», «Хоки пайвандй», «Коммунист Салимов», Бозор Собир «Асп», «Борон», «Падархо», Гулназар «Осиёи кухна», «Раис», Гулрухсор «Ватан», «Аскарбачахо» рухи солими назми замонй мудассам шудааст. Ман тарафдор ва хайрхохи чунин равняй назм хастам ва давоми неки онро ба сад дил орзу лорам" (3).

Албатта дар ин дастоварди мухими адабй нак,ши хаёлоти эдодй ва таъсири сухани хунармандонаи Лоик, низ крбили таваччух буда, шеърхои у вок,еан хам силсилаи мазкурро такмил додаанд. Аскар Хдким панд мачмуаи точикии Лоик,, китоби нави "Хоки Ватан", силсилашеърхои "Модарнома", "Суруди хайрбод", "Замини меросй", "Хоки Ватан", "Бачагй" ва дигархоро бехтарин намунаи шеъри замон ба шумор меоварад ва пайвандй вокеиву мантикии он шеърхоро бо зиндагии руз таъкид менамояд.

Дар назарияхои шеър шинохти маънй ва шакл хамеша аз масъалахои асосй буд. Дар афкори мусохибон низ ин до маънй аз шакл бартар аст ва ба таъбири А. Хдким "хушохангии калимахои зебо ва аруз хануз шеър нест. Бунёди шеър чавхари маънист. Дар ин мисраъхое, ки суханхои зебо доранд, ба хаёлам, чавхари шеър камтар аст ва агар бошад хам дар чунон амикдст, ки ба он рафта расидан мухол аст:

Аз сукути роздори абри пуркин, Аз намуди фитнакори чархи рангин, Наъра мезад бах;р,

Наъра мезад бод, бехуд гашта ханшин " (3).

Ин мусохиба дар баъзан маврид чанд сирри коргохи (лаборатория)-и эдодии Лоикро бозгу мекунад. Аз чумла, аз эчодиёти худ "баровардани" баъзе ашъори ба назар сустро дар тачрибаи ин шоири номй низ мебинем. Лоик, дар ин сухбат сарехан ва ошкоро мегуяд, ки "ин хел «гамзахо» ман хам доштам" (3) ва чун намунаи ин "гамзахо" пораи зерро нишон медихад: Бах,ор омад, зи борони бсщорй Баромад дар дил cm рангинкамон.^о (3).

Умуман, дар перомуни мусохибахои устодони сухан ва нокддони адаб ба чихатхои мухталифи парвариши сухан дар дилу

шуури сухансанчон ошно мешавем. Масъалаи адабиёт дар ин гуна сухбатхо хеле хонданй, шавковар, сабакднгез, дар сатхи баланди илмй, фарханги волои муошират, хатто дар либоси бахсу мунозираи завкди ду суханвар ба расми интикодй баррасй шудаанд. Бо як назари чиддй аз он нуктахои ноаён ва номакшуф чун санади бебахо метавон дарёфт.

Дар хамин як мусохиба даххо масъалаи хаётан мухими адабиёт ва танкиди адабй фарохам омадааст, ки барои баровардани хулосаи сахех аз дунёи вокеии адаб, олами ботинии рангини суханвар, дарёфти посух оид ба масоили мухталифи хаёти адабй, шинохтани коргохи эчоди бадей, шевахои накд ва интикод дар сухбатхои хоси адабй ва гайра арзишманд аст. Мусохибахои дигари адабие, ки бо устод Лоик сурат гирифтаанд, низ аз хамин чиха г сазовори тахлилу баррасй мебошанд.

ПАЙНАВИШТ:

1. Давронов А. Навди адабй ва равандхои адабиёт.-Душанбе: Шахпар, 2012.-260 с.

2. Раффоров У. Лоик Шералй: Нашри нав бо ислоху иловахо.-Душанбе: Адиб, 2012.-514 с.

3. Дар каламрави шеър (Сухбати мунаккид Аскар Х,аким бо шоир Лоик Шералй) / Маориф ва маданият.-1975.-20 сентябр.

4. Фируз Б. Нозпарвардони бехаридор.-Ойина ва ойинадорон: Мачмуаи макола, такриз ва гузоришхо бахшида ба профессор Атахон Сайфуллоев ва равандхои накди адабии точик / Гирдоварй, тахия ва тавзехоти С. Аъзамзод.-Хучанд: Меъроч, 2013.-С. 141-144.

5. Шакурй М. Нигохе ба адабиёти точикии садаи бист.-Душанбе: Чопхонаи "Пайванд", 2006.-456 с.

Интервью и его значение в исследовании мировоззрения литераторов (на примере интервью критика Аскара Хакима с поэтом Лоиком Шералй)

Б. Раджабов

Ключевые слова: современная таджикская литература, литературная критика, журналистские жанры, литературная беседа

Литературное интервью с выдающимися представителями литературы считается одним из основных жанров, позволяющих осветить особенности эволюции творческой деятельности поэтов и писателей. На основе анализа интервью известного поэта и литературного критика Аскара Хакима с Лоиком Шералй автор статьи предпринимает попытку определить отношение Лоика к современной таджикской литературе, в том числе поэзии, литературной критике. Подчеркивается, что литературное интервью и беседа являются одним из основных путей вхождения в творческую «лабораторию» литератора.

Interview and its Significance in Researching of Men-of-Letters' Outlook (on the example of literary critic Askar Hakim's interview with poet Loik Sherali)

B. Rajabov

Key words: modern Tajik literature, literary criticism, journalistic genres, literary discourse

Literary interview with outstanding representatives of literature is one of the basic genres affording to elucidate the peculiarities of creative activities of writers andpoets. Proceeding from the analysis of the interview conducted by poet and literary critic Askar Khakim with Loik Sherali the author of the article takes an endeavour to determine Loik's attitude to the modern Tajik literature, poetry and literary criticism inclusive. It is emphasized that literary interview and discourse are one of the mean ways of entering the creative laboratory of the man-of-letters.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.