JOURNAL OF MARKETING, BUSINESS AND MANAGEMENT
( /< / éjSk/V mf JmI
wC •i. n ••/
zenodo
INDEX fósf COPERNICUS
INTERNATIONAL
CYBERLENINKA
DOÁJ
DIRECTORY OF OPEN ACCESS
JOURNALS
Scholar
ARCHIVE
TOGETHER WE REACH THE GOAL
0£ UJ
8
OPEN ACCESS
AIVANCIB SCIINCiS INKX
ADVANCED SCIENCE INDEX
ISSN (E): 2181-3000 Vol. 2 ISSUE 1 APRIL 2023
TAHRIRIYAT
Editor in chief
Boyjigitov Sanjarbek Komiljon ugli Executive Secretary
Muradova Nargiza Uljayevna
PhD, docent of department of Marketing SamIES
Preparing for publishing
Narkulova Shakhnoza Shakarbekovna
Senior lecture of department of Marketing SamIES Yakhyokhonov Niyozkhuja Bakhroil ugli
PhD student of Marketing, SamIES
Bosh muharrir
Boyjigitov Sanjarbek Komiljon o'g'li Mas'ul kotib
Muradova Nargiza Uljayevna
SamISI Marketing kafedrasi dotsenti, PhD
Nashrga tayyorlovchi
Narkulova Shaxnoza Shakarbekovna
SamISI Marketing kafedrasi katta o 'qituvchisi Yahyoxonov Niyozxo'ja Bahroil o'g'li
SamISI Marketing kafedrasi tayanch doktoranti
H -
S -
o <
N <
Q
N <
vi
en -
N
HH
en P CÛ
O
N
HH
H -
<
Li.
O
hJ
<
N
Ä
p
o
TAHRIR KENGASHI A'ZOLARI
Pardayev Mamayunus Qarshiboyevich
SamISI, "Iqtisodiy tahlil va statistika" kafedrasi professori, i.f.d. Alimova Mashhura Toirxonovna SamISI, "Menejment" kafedrasi professori, i.f.d. Sharipov To'lqin Saidaxmedovich SamISI O'quv ishlari bo'yicha prorektori, dotsent, i.f.n.
Xolmamatov Diyor Haqberdiyevich SamISI, "Marketing" kafedrasi mudiri, dotsent, i.f.f.d. Xusanov Baxodir Sheraliyevich Toshkent shahridagi Yodju Texnologiyalar universiteti Samarqand filiali dotsenti, i.f.n. Qurbanov Jamshed Madjidovich SamISI, "Servis" kafedrasi professori, t.f.d. Usmanova Zumrad Islamovna SamISI, "Marketing" kafedrasi dotsenti, i.f.f.d.
Babayev Nasimdjan SamISI, "Marketing" kafedrasi dotsenti, i.f.n. Tashnazarov Samiddin Nizamovich SamISI, "Buxgalteriya hisobi" kafedrasi mudiri, professor, i.f.d. Xudayberdiyev Nemat Umarovich SamISI, "Boshqa tarmoqlarda buxgalteriya hisobi va audit" kafedrasi dotsenti, i.f.n. Mardiyev To'lqin Kulibayevich SamISI, "Tillarni o'qitish" kafedrasi mudiri, dotsent, PhD
Mattiyev Ilhom Begmatdulobovich SamISI, "Tillarni o'qitish" kafedrasi professor v.b., PhD Xoliqulov Anvar Nematovich SamISI, "Iqtisodiy tahlil va statistika" kafedrasi mudiri, dotsent, i.f.n. Kurbanova Raxima Jamshedovna SamISI, "Real iqtisodiyot" kafedrasi dotsenti, i.f.f.d. Shirinov Uchqun Abduxalilovich SamISI, "Boshqa tarmoqlarda buxgalteriya hisobi va audit" kafedrasi mudiri, i.f.f.d. Artikov Zokir Sayfiddinovich SamISI, "Real iqtisodiyot" kafedrasi mudiri, dotsent, i.f.f.d.
Mustafoyev G'olib Sultonmurodovich SamISI, "Raqamli iqtisodiyot" kafedrasi dotsenti v.b., i.f.f.d. Abdusaidov Akmal Abduvaliyevich SamISI, "Investitsiyalar va innovatsiyalar" kafedrasi dotsenti v.b., i.f.f.d. Abduxamidov Sarvar Adxamovich SamISI, "Turizm" kafedrasi mudiri, dotsent, i.f.f.d.
EDITORIAL COUNCIL:
Pardaev Mamayunus Karshibaevich
DSc, Professor of the Department of Economic analysis and statistics, SamIES Alimova Mashkhura Toirkhonovna DSc, Professor of the Department of Management, SamIES Sharipov Tulkin Saidaxmedovich
PhD, Associate Professor, Vice-Rector for Academic Affairs, SamIES
Kholmamatov Diyor Khaqberdievich PhD, Associate Professor of Department of Marketing, SamIES Khusanov Bakhodir Sheralievich PhD, Associate Professor of Samarkand branch of Yeoju Technical Institute in Tashkent Kurbanov Jamshed Madjidovich DSc, Professor of the Department of Services, SamIES Usmanova Zumrad Islamovna PhD, Associate Professor of Department of Marketing, SamIES
Babyev Nasimdjan PhD, Associate Professor of Department of Marketing, SamIES
Tashnazarov Samiddin Nizamovich
DSc, Professor of Department of Accounting, SamIES Xudayberdiyev Nemat Umarovich PhD, Associate Professor of department of Accounting and audit in other industries, SamIES
Mardiyev Tulkin Kulibayevich PhD, Associate Professor of Department of Teaching languages, SamIES
Mattiyev Ilhom Begmatdulobovich PhD, Associate Professor of Department of Teaching languages, SamIES Xoliqulov Anvar Nematovich PhD, Associate Professor of the Department of Economic analysis and statistics, SamIES Kurbanova Rakhima Jamshedovna PhD, Associate Professor of Department of Real economy, SamIES Shirinov Uchkun Abuxalilovich PhD, Department of Accounting and audit in other industries, SamIES
Artikov Zokir Sayfiddinovich PhD, Associate Professor of the Department of Real economy, SamIES
Mustafoyev G'olib Sultonmurodovich PhD, Associate Professor of the Department of Digital economy, SamIES Abdusaidov Akmal Abduvaliyevich PhD, Associate Professor of the Department of Investment and innovation, SamIES Abduxamidov Sarvar Adxamovich PhD, Associate Professor of the Department of Tourism, SamIES ISSN (E): 2181-3000 Vol. 2 ISSUE 1 APRIL 2023
Publisher: SP Boyjigitov Sanjarbek Komiljon ugli
MUNDARIJA / TABLE OF CONTENTS / СОДЕРЖАНЫЕ
1. 2. 3.
5.
6.
7.
8.
9.
10. 11. 12.
13.
14.
15.
16.
Nurniyozov F.A. Sattarova N.T Ostonov U.
Сатторов Т.Т.
Ostonov U.
Nurniyozov F.A. Turg'unova R.Sh.
Сатторов Т.Т.
Abdumonnonov M. Abdumannonov B. Abdumannonov A.
Сатторов Т.Т.
Пулатов Х.У. Сайитхонова М.И.
Шодиева Г.Н. Саттарова Н.Т. Po'latov X.O'. Шодиева Г.Н. Пулатов Х.У.
Искандаров Б.А.
Xalqaro standartlarga utishning bosqichlari
Strategik menejmentning iqtisodiyotda tutgan
o'mi
Definition and study of the term as a linguistic
object
Корхоналар устав капитали ва ундаги узгаришларни аудиторлик текширувидан _утказиш услубияти_
Semantic field of tourism terminology
Elektr energiyasi ishlab chiqarish usullari va ishlab chiqarish samaradorligini oshirish
Корхоналар таксимланмаган фойдасига аудит текшируви натижалари асосида тузатишлар _киритишнинг услубий жихатлари_
Qurilish tashkilotlarida inson resurslarini boshqarish strategiyasi
Корхоналар резерв капитали ва ундаги узгаришларни аудити
Ракамли иктисодиётни бугунги кундаги тутган урни
Билингвизм и его потенциал в обучении иностранным языкам
Савдо хизматларининг ривожланишига назарий карашлар
Mamlakatimizda islomiy moliyalashtirishning ayrim masalalari
Актуальные проблемы теории языка и перевода
«Счётлар тизими ва икки ёклама ёзувнинг мохияти ва хусусиятлари»
Ракамли иктисодиёт шароитида курилиш корхоналари бошкарув механизмларини _такомиллаштириш_
1-5 6-10 11-14
15-24
25-28 29-35
36-44
45-52
53-58 59-63 64-67 68-70 71-74 75-78 79-82
83-86
17
18
19
20
21
22.
23.
24
25.
26
27
28
29
30
31
32
33
34
Шaдиeвa Г.М. Бекмухамедов И.Ж.
Искандаров Б.А.
Мардиев Т.К. Туракулова Н.
Искандаров Б.А.
Kadirova Z.A. Gazieva.S.A.
Искандаров Б.А.
Mirzaaxmedov D. Xolmamatov D.H.
Ишонкулова Ф.А.
Ravshanov S. Yusupov O.R.
Умаров Т.О.
Аллаёров Р.А. Алимова М.Т.
Nasrulloyeva R.N. Рахмонов А.И.
Рахмонов А.И.
Babayev N. Babayev N. Ташматов Ш.У.
Ракамли иктисодиёт шароитида бизнес тузилмаларида фойда ва рентабелликнинг
_ошишига таъсир килувчи омиллар_
Узбекистонда курилиш махсулотлари бозорининг ривожланиш холати
Узбек тилида ватан концептининг этимологик ва семантик жихатлари
Курилиш корхоналари бошкарув фаолиятини куп омилли богланишлар тахлили
Regulation of labor migration processes (experience of turkey)
Курилиш корхоналари самарадорлигини оширишда инновацион бошкарув усулларини _жорий этиш_
Raqamli iqtisodiyot sharoitida transport xizmatlarini rivojlantirish yo'nalishlari
Ulgurji savdo rivojlanishining dolzarb masalalari: xorij va O'zbekistonda
Особенности транспортной сферы Узбекистана
Gistogrammali ekvalizatsiya usulining mohiyati va mazmuni
«Ракобатбардошлик» мохияти: назарий ёндашувлар тахлили
"Сервакшн" хизматлар маркетинги модели ва унинг туризм сохасига татбиги
Multimediya texnologiyalari asosida oddiy differensial tenglamalar fanini o'qitishni
takomillashtirish Инновацион иктисодиёт шароитида самарканд вилоятида экспорт хажмини
_ошириш истикболлари_
Самарканд вилоятида экспорт ва импорт товар айланмаси курсаткичларининг
_таркибий тахлили_
Marketingda strategik rejalashtirishning
_mohiyati_
Strategik boshqarish uslubiyotini
_takomillashtirish_
Интернет савдо ва ундаги замонавий сотиш _каналлари_
87-94
95-98 99-104 105-108 109-119
120-123
124-126 127-136 137-139 140-143 144-150 151-155
156-158 159-165
166-174
175-178 179-182 183-187
ИНТЕРНЕТ САВДО ВА УНДАГИ ЗАМОНАВИЙ СОТИШ
КАНАЛЛАРИ
Ташматов Шараф Урокбоевич
СамИСИ укитувчиси
Аннотация: Маколада интернет савдо тушунчасининг мохияти, интернет савдонинг ахамияти, интернет савдодаги замонавий сотиш каналлари, уларнинг афзалликлари ва камчиликлари мухокама килинган.
Калит сузлар: Интер савдо, электрон савдо, сотиш канали, интернет дукон, онлайн платформа, маркетплейс, ижтимоий тармоклар
Кириш. Ракамли иктисодиётни шакллантириш шароитида Узбекистонда миллий иктисодиётни ягона ахборот мухитига интеграция килиш масалалари тобора долзарб ахамият касб этмокда. Чунки замонавий ахборот-коммуникацион технологиялар жамият хаётининг барча жабхаларига кенг кириб бориши билан интернет савдо хизматлари ривожланиб, кулами хам кенгайиб боради. Бугунги кунда савдо фаолиятини давр талаби асосида ташкил этиш хамда махсулот таннархини пасайтириш оркали унинг ички ва ташки бозордаги ракобатбардошлигини оширишда интернет савдонинг ахамияти ортиб бормокда.
Адабиётлар шархи. «Интернет савдо» тушунчаси илмий адабиёт ва савдо амалиёти учун янги тушунча эмас. Бирок, хозирги кунда «интернет савдо» атамасининг купчилик маъкуллаган ягона таърифи мавжуд эмас. Масалан, россиялик олим С.Д.Валигурский интернет-савдога Интернет ахборот-телекоммуникацион тармогидан фойдаланган холда товар ва хизматларни сотиш буйича тадбиркорлик фаолияти1 сифатида караса, яна бир рус олими Е.В.Красильникова интернет савдони истеъмолчиларга масофадан туриб буюртма бериш имкониятини берувчи махсус электрон платформалар ёрдамида товарларни сотишнинг махсус жараёни2 деб таърифлайди. Жахон савдо ташкилотининг (WTO) таърифига кура, интернет савдо - бу товар ва хизматларни сотиб олиш, сотиш ва таркатишнинг тубдан янги усули билан савдо килишни англатади.
Тадкикот методологияси. Тадкикотда анализ ва синтез, мантикий тахлил усулларидан фойдаланилган. Тадкикот натижаларини умумий яхлит тарзда ифодалаш максадида жадвалдан фойдаланилган.
Тахлил ва натижалар мухокамаси. "Интернет савдо" тушунчасини таърифлашга турлича ёндашувларни хар томонлама урганиш натижасида шундай хулосага келдик: "Интернет савдо" - интернет технологиялари асосида товар ва хизматларни харид килиш хамда сотиш билан боглик
1 Валигурский, С.Д. Организационно-экономические основы формирования и развития интернет-торговли.: кандидата экономических наук Центрсоюза РФ «Российского университета кооперации». -Москва, 2012.
2 Красильникова, Е.В. Формы электронного бизнеса в российской экономике // Изв. Сарат. ун-та Нов. сер. www.jmbm.uz VOLUME 2, ISSUE 1 (April) ISSN: 2181-3000 Page 183
булган тадбиркорлик фаолияти хисобланади. у "электрон савдо" атамасига якин тушунча булиб, купинча унинг синоними сифатида ишлатилади. Бирок, бизнингча, улар уртасида айрим фарклар мавжуд. Буни Л.П.Гавриловнинг "электрон савдо"га берган таърифида яккол куриш мумкин. Унга кура, электрон савдо (е4гаёе) - бу электрон воситалардан фойдаланган холда амалга ошириладиган товар ва хизматларни сотиш
"5
хамда сотиб олиш билан боглик булган тадбиркорлик фаолияти тушунилади. Демак, электрон савдода электрон воситаларнинг кенг доирасидан фойдаланилса, интернет савдо факат интернет технологиялари ёрдамида амалга оширилади. Бундан келиб чикиб айтиш мумкинки, интернет савдо электрон савдонинг мухим таркибий кисми хдсобланади.
Шуни алохида таъкидлаш жоизки, хозирги кунда интернет технологияларининг жадал ривожланиши билан интернет савдонинг электрон савдодаги улуши ортиб бормокда. Натижада, интернет савдо хажм жихатдан электрон савдога якинлашиб колди. Балки шунинг учун хам купчилик олимлар бу икки тушунчани синонимлар сифатида карашади.
Интернет савдони ривожлантиришнинг ташкилий масалаларига корхонанинг электрон тижорат инфратузилмасини лойихалаш ва яратиш, ахборотларни тизимлаштириш ва бошкариш, воситачи каналлардан самарали фойдаланиш хамда ташкилотнинг мослашувчан ташкилий тузилмасини яратишни киритиш максадга мувофик. Сабаби бундай инфратузилмани шакллантириш корхонанинг барча тизимларини ягона ахборот мухити ва маълумотларни кайта ишлаш платформасига интеграциялаштиришни таъминлайди.
Интернет савдонинг узига хос устун жихатларидан бири - бу иштирокчилар уртасидаги тижорат операцияларининг юкори даражада индивидуаллашганлигидир. Чунки бундай индивидуаллашув бозорни чукур тадкик килишнинг реал имконини беради. Натижада маркетинг тадбирларини хам соддалаштириб, бозорни янада деталлашган холда сегментлаш, турли интернет хамжамиятлари, блог ва ижтимоий гурухларни аниклаш учун шароит пайдо булади.
Иктисодий адабиётларда интернет савдони ташкил этишнинг бир неча замонавий усуллари (ёки сотиш каналлари) ажратиб курсатилади. Куйида уларнинг хар бирига кискача тухталиб утамиз.
1. Интернет дукон. У бизнесни ривожлантириш учун хеч кандай чекловларсиз куплаб имкониятлар такдим этади. Шу билан бирга, кушимча масъулият, вакт, мехнат хамда молиявий сарф-харажатларни талаб килади. Интернет дукон истикболи учун контентни яратиш, такомиллаштириб бориш хамда таргиб килишга доимий равишда молиявий маблаглар ва вакт сарфланади. Интернет дуконни очишда катта бюджет, керакли мутахассисларни кидириб топиш ва жалб килиш, мижозларни куллаб-кувватлаш марказини мустакил ташкил этиш зарур булади. Интернет
3 Гаврилов Л.П. Электронная коммерция. / учебник и практикум для вузов. 3-е изд., доп. - Москва:
дуконга жорий этиладиган воситалар нолдан созланади. Буларга тулов тизимлари, етказиб бериш, маркетинг, тахлил воситалари ва бошкаларни киритиш мумкин. Ушбу кийинчиликларга карамай, интернет дукон фаолиятини тугри ташкил этиш узок муддатли ва баркарор фойдани таъминлайди ва киритилган инвестицияларни тулик коплайди.
2. Маркетплейс - бу савдо корхоналари ёки бевосита ишлаб чикарувчилар хамда харидорлар уртасида товар ва хизматлар олди-сотдисини амалга ошириш учун мулжалланган онлайн платформа булиб, ундан фойдаланиш учун сотувчилар ва харидорлар онлайн руйхатдан утишлари талаб этилади. Маркетплейсда куплаб сотувчилар ва харидорлар онлайн тарзда иктисодий муносатга киришади. Маркетплейс товар ва хизматлар олди-сотдисидан ташкари, бизнесни самарали юритиш ва сотиш хажмини оширишга кумаклашувчи бошка хизматларни хам таклиф этади.
Маркетплейслар оркали савдо хизматларини курсатиш катор устунликлар ва айрим камчиликларга эга (1-жадвал).
1-жадвал
Маркетплейс оркали савдонинг асосий афзалликлари ва _камчиликлари_
Афзалликлар Камчиликлар
Кенг камровли аудитория (платформадаги мавжуд аудиторияни камраб олиш) Сотиш суммасидан олинадиган фоизли тулов (купинча маркетплейс оммалашгани сари тулов фоизи хам кутарилиб боради)
Бозорга киришнинг осонлиги (сотишни бошлаш учун товарларни жойлаштириш буйича маркетплейс талабларини бажариш кифоя) Х,ар бир маркетплейснинг (хар доим хам сотувчиларга маъкул келавермайдиган) уз коидалари мавжудлиги
Бизнес ривожи учун барча нарсалар маркетплейс томонидан амалга оширилиши (реклама, маркетинг тахлили, call-маркази, лостика, туловларни кабул килиш ва хоказолар) Платформа ичида ракобат, айникса нарх воситасидаги ракобат ута кучлилиги (одатда, платформаларда хар бир сотувчининг махсус алгоритмлар асосида хисобланадиган уз рейтинги мавжуд булади ва ушбу рейтинг сотиш хажмига бевосита таъсир килади)
Мижозлар содиклиги (маркетплейснинг йирик маркетинг компаниялари куплаб харидорларнинг ишончини козонади ва бундан унда сотишни амалга ошираётган барча сотувчилар фойдаланишади) Уз содиклик дастурларини ишлаб чикиш ва куллаш имкониятининг йуклиги
Хрзирги кyндa мaмлaкaтимиздa оммaлaшиб борaëтгaн мaркетплейслaр сифaтидa Uzummarket (uzum.uz), Olcha (olcha.uz), Zood (zoodmall.uz), Chakana (chakana.uz), Pmall (pmall.uz), KMALL (kmall.uz), Bulavka (bulavka.uz), Sello (sello.uz) вa бошкaлaрни кyрсaтиш мумкин. Сотувчи ëки ишлaб чикaрyвчи Уз товaрлaрини сотиш учун мaркетплейс тaнлaшдa унинг шaртлaри вa aфзaлликлaригa эътибор бериши лозим. Бизнингчa, тaнлов жaрaëнидa кyйидaги жихaтлaргa эътибор кaрaтиш мaксaдгa мувофик:
- мижозлaр бaзaси: дaстлaб сaвдо корxонaси узининг мaксaдли ayдиторияси кдйси мaркетплейсдa мaвжyдлигини aникдaб олиши зaрyр. Бу оркaли корxонa кaйси плaтформa yнгa купрок мос келишини билиб олaди;
- aсосий кyрсaткичлaри: сaвдо корxонaси кaйси мaркетплейслaр билaн хдмкорлик килишни режaлaштирилaëгaн бyлсa, yлaрнинг хдр бирини тaдкик килиш лозим. Тaдкикот тaшриф бyюрyвчилaри сони, фaол мижозлaр сони, мaркетплейсдaги сотyвчилaр микдори, ойлик сотиш х^ми кaби aсосий кyрсaткичлaр aсосидa олиб борилaди;
- мaркетплейс комиссияси: мaълyм бир онлaйн плaтформaдa сaвдо фaолиятини aмaлгa ошириш учун кaнчa комиссион тулов зaрyрлигини aниклaш лозим. Зaрyрий xизмaтлaрни мaкбyл нaрxлaрдa тaклиф килaëтгaн мaркетплейсни тaнлaш yтa мухим хисоблaнaди.
3. Ижтимоий тармокрар - хозирги кyндa фaкaтгинa оддий мулокот мaйдони эмaс, бaлки aллaкaчон тижорaт фaолияти учун тенгсиз вост^та aйлaнгaн. Ижтимоий тaрмокдaр куп миллтардли ayдиторияни yзидa жaмлaйди. Тугри тaнлaнгaн SMM-стрaтегияси4 ушбу ayдиторияни потенциaл xaридоргa aйлaнтириш имконини берaди. Ижтимоий тaрмоклaр оркaли сaвдо xизмaтлaрини кyрсaтиш кдтор yстyнликлaргa эгa булиб, yлaр 2-жaдвaлдa келтирилгaн.
2-жадвал
Ижтимоий тармоклар оркали савдонинг асосий афзалликлари ва
камчиликлари
Афзалликлар Камчиликлар
Тaшкил килишнинг тезлиги (купчилик ижтимоий тaрмоклaр дукон очиш учун yзлaрининг тaйëр шaблонлaрини тaклиф кbлишaди) Дуконнинг шaблонли тузилиши (ижтимоий тaрмоклaрдa дукон тaшкил этиш учун кдтъий шaблонлaрдaн фойдaлaнишгa тугри келaди вa бу yxшaш дyконлaрдaн aжрaлиб туришни кbйинлaштирaди)
Мижозлaр билaн юроки дaрaжaдaги тескaри aлокaнинг мaвжyдлиги. Мижозлaр эътиборидaн четдa KOлмaслик учун ижтимоий тaрмокдa доимий рaвишдa фaолликнинг тaлaб этилиши
4 SMM-стрaтегияси (ингл. Social Media Marketing) - ижтимоий тaрмоклaр учун мyлжaллaнгaн мaркетинг
Сотиш суммасидан фоиз хамда кушимча харажатларнинг йуклиги Етказиб бериш хизмати савдо корхонаси томонидан ташкил этилиши
Кенг камровли аудитория (ижтимоий тармоклар узининг миллиардлаб фойдаланувчиларига эга) Тулаконли электрон савдо майдончасига нисбатан ишончнинг пастлиги
Хулоса. Юкорида келтирилган замонавий сотиш каналлари хар кандай хужалик субъекти учун интернет савдо хизматларини курсатиш имконини беради. Масалан, йирик бизнес вакллари уз интернет дуконини ташкил этиш оркали фаолият эркинлигини (уз брендини таргиб килиш, нарх сиёсатини мустакил белгилаш, уз содиклик дастурини ишлаб чикиш, интернет дукон дизайнини узи танлаш, сотиш коидаларини узи белгилаш кабиларни) кулга киритса, кичик бизнес субъектлари маркетплейслар оркали тез ва кам харажатлар эвазига интернет савдо бозорига кириб боради ва йирик бизнес вакллари билан бемалол ракобатлаша олади.
Фойдаланилган адабиётлар руйхати
1. Azizkulov В., Tashmatov S. U. Innovatsion yondoshuv asosida transport logistika xizmatlari samaradorligini oshirish yo'llari //Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences. - 2021. - Т. 1. - №. 6. - С. 356-364.
2. Tashmatov S. U. Turizmning mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishidagi ahamiyati //Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences. - 2021. - Т. 1. - №. 4. - С. 1128-1132.
3. Наговицина Л. П., Шнорр Ж. П. Детерминанты формирования инновационного пространства ритейла в условиях цифровой экономики //Вестник Белгородского университета кооперации, экономики и права. -2019. - №. 6. - С. 52-71.
4. Матиязова С. Р. Интернет савдо каналлари: замонавий холат ва истикболлар //Boshqaruv va etika qoidalari onlayn ilmiy jurnali. - 2023. - Т. 3. - №. 5. - С. 86-95.
5. Otajonov J. T., Zarifboyev O. M. Marketing-internet xizmatlaridan foydalangan holda savdo korxonalari raqobatbardoshligini oshirish //Science and innovation. - 2022. - Т. 1. - №. A4. - С. 44-46.
6. Матузенко Е. В., Глазунова А. А., Изварин А. А. Тенденции, проблемы и перспективы развития электронной коммерции в сфере интернет-торговли //Вестник Белгородского университета кооперации, экономики и права. - 2021. - №. 1. - С. 197-206.
7. Магомедов А. М. Развитие интернет-торговли в условиях пандемии //УЭПС: управление, экономика, политика, социология. - 2020. - №. 3. - С. 60-65.