Научная статья на тему 'ИНТЕРАКТИВНОЕ ОБУЧЕНИЕ В ФОРМИРОВАНИИ ЛИЧНОСТНОГО ПОТЕНЦИАЛА СТУДЕНТОВ'

ИНТЕРАКТИВНОЕ ОБУЧЕНИЕ В ФОРМИРОВАНИИ ЛИЧНОСТНОГО ПОТЕНЦИАЛА СТУДЕНТОВ Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
28
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ИНТЕРАКТИВНОЕ ОБУЧЕНИЕ / ИНТЕРАКТИВНЫЙ МЕТОД / ИНТЕРАКТИВНОЕ ЗАНЯТИЕ / ВЗАИМОСВЯЗЬ УЧИТЕЛЯ И УЧАЩИХСЯ / ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ ТЕХНОЛОГИЯ / РОЛЕВЫЕ ИГРЫ / СОКРАТИЧЕСКИЙ ДИАЛОГ / ЛИЧНОСТНЫЙ ПОТЕНЦИАЛ СТУДЕНТОВ / ОБЩЕНИЕ / КОММУНИКАЦИЯ / КОМПЕТЕНЦИЯ

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Сайфуллаев Хайрулло Габдуллаевич, Сайфуллоева Замира Хайруллоевна

В данной статье речь идет о проблемах использования интерактивного метода обучения иностранным языкам в контексте разносторонней сети отношений и взаимосвязей учителя и учащихся группы. Представляется, что педагогическая технология с применением интерактивного метода, подразумевающего аудиторные групповые интерактивные занятия (ролевые игры, деловые игры, моделирование, тренинги, case study, сократические диалоги и др.) и компьютерную лингводидактику, расширяет личностный потенциал студентов, дает им больше возможностей для успешного овладения иностранным языком, способствует рациональному использованию времени занятий.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по языкознанию и литературоведению , автор научной работы — Сайфуллаев Хайрулло Габдуллаевич, Сайфуллоева Замира Хайруллоевна

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INTERACTIVE LEARNING IN FORMATION OF PERSONAL POTENTIAL OF STUDENTS

This article deals with the problems of using the interactive method of teaching foreign languages in the context of a diverse network of relationships and interrelations between the teacher and the students of the group. It seems that pedagogical technology with the use of an interactive method, which implies classroom interactive group sessions (role-playing, business games, simulation, training, case study, racial societies, etc.) and computer linguistics, expands the students' personal potential, gives them more opportunities for successful mastering a foreign language, contributes to the rational use of time classes.

Текст научной работы на тему «ИНТЕРАКТИВНОЕ ОБУЧЕНИЕ В ФОРМИРОВАНИИ ЛИЧНОСТНОГО ПОТЕНЦИАЛА СТУДЕНТОВ»

Ключевые слова. Языковая личность, вторичная языковая личность, иноязычное общение, общение на межкультурном уровне, взаимодействие, мотивация, самоконтроль, самоанализ, коммуникация, компетенция.

BILINGUAL PERSONALITY WITHIN ONE PERSONALITY -BILINGING, OWNER TWO LANGUAGES

This article deals with the problem of forming a linguistic personality. Language personality in the study of foreign languages is defined as a secondary language personality, considered as a set of human abilities for foreign language communication at the intercultural level, which means adequate interaction with representatives of other cultures. The motivational conditions for teaching two foreign languages that imply the willingness of the teacher and the students to work in interaction in order to form pupils of secondary personality traits are essential. Such activities contributed to the formation of self-control and self-analysis among students.

Keywords. Language personality, secondary language personality, foreign language communication, intercultural communication, interaction, motivation, self-control, self-analysis, communication, competence.

Сведенияобавторах:

Сайфуллоева Зарина - доктор педагогических наук, доцент, декан факультета романо-германских языков Таджикского государственного педагогического университета имени СадриддинаАйни, тел. : (+992)934659885,E-mail:zarina_sayf@yahoo.com Хайруллоева Ситора Хайруллоевна ассистент кафедры английского языка Таджиского государственного педагогическогоуниверситета имени СадриддинаАйни, тел. : (+992) 919 43 2772,E-mail:

Abouttheauthors:

Sayfulloeva Zarina - Doctor of Pedagogical Sciences, Associate Professor, Dean of the Faculty of Romance andGermanicLanguagesofthe TajikStatePedagogical Universitynamedafter SadriddinAini, Tel.: (+992)934659885,E-mail:zarina_sayf@yahoo. com

Khairulloyeva Sitora Khairulloyevna-Assistant of the English Language Department of the Sadriddin AiniTajikStatePedagogicalUniversity,tel.:(+992)919432772,E-mail:zarina_sayf@yahoo.com

ТАЪЛИМИ ИНТЕРАКТИВЙ ДАР ТАШАККУЛИ НЕРУИ ШАХСИИ ШОГИРДОН

Сайфуллоев Х., Сайфуллева З.

Донишго^и давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С. Айни

Истифодаи методи интерактивии таълим барои омузиши забони хоричй аз чониби тахкикотчиён В.А. Вакуленко, Л.В. Полякова, Т. Рыбакова ва дигарон дар доираи муносибатхо ва робитахои гуногун байни омузгор ва донишчуёни гурух халлу фасл гардидааст.

Тибки иттилои Н.Н.Огольцова, "технологияи ташаккули салохияти коммуникативй бо усули интерактивй ва махз муносибати субъекту субъект, ки байни донишчу ва омузгор, донишчу ва гурухи донишчуён, гуруххои ракобатпазир ва хамкор, донишчу ва компютерхои гуногун дар мухити полиэтникй хамчун асбоби миёнарав дар фаъолияти муштарак бо субъектхои дигар, инчунин дар муносибати субъекту объект, ки донишчу хамчун субъект бо барномаи компютерии дар вазифаи объект буда муфид шуморида мешавад» [6, с. 105].

Хусусиятхои салохияти лингвистй ва нущй дар илм дар шакли когнитивй-лингвистй и коммуникативй-нущии аз худ кардани забони хоричй оварда шудаанд. М.К. Кабардов консепсияи ба маърифатнокии таълим ва коммуникативии таълими забони хоричй равона шударо пешниход менамояд. Чунин таксимот ба ду вазифаи асосии забон алокаманд аст, яъне: а) когнитивй, б) коммуникативй. Функсияи когнитивй амалиёти шуурро инъикос мекунад ва асосан дар рафти омузиши контексти вербалй ва лингвистй амалй карда мешавад. Функсияи коммуникативй асосан дар татбики раванди омузиши фаъолияти коммуникативй, яъне на факат дар контексти вербалй, балки дар контекстхои гайривербалй ва экстралингвистй низ амалй гардида метавонад" [2, с. 161].

Таълими забони хоричй тавассути компютер бо истифодаи муносибати когнитивй зохир мегардад, яъне бо максади ташаккули аз чихати лингвистй таркибёфтаи салохияти коммуникативй ба амал оварда мешавад [1, с.192]. Масъалахои истифодаи усули интерактивии таълим дар корхои такикотчиён: З.В. Емельянова, М.И. Зверева, Н.В. Клемешова, С.М. Уткин халлу фасли худро ёфтаанд. Бо вучуди ин, тахкикоти ин муаллифон ба чанбаъхои муайяни усули интерактивй дар омузиши компютер равона шудааст ва дар онх,о характери умумй зохир гардидааст. Мо мувофики матлаб мешуморем, ки корбасти технологияе, ки истифодаи компютерро дар доираи хар ду равия пешбинй менамояд, муфид аст, яъне хам дар шакли

когнитивй-лингвисгй ва хам дар шакли коммуникативй-нущии аз худ кардани забони хоричй. Дар мархилаи кунунй омузиши забони хоричй дар баробари информатизатсия, яъне бо ба рох мондани технологияхои иттилоотй аз худ карда мешавад, бинобар ин манзалати лингводидактикаи компютерй тадричан афзоиш меёбад. Ба андешаи мо технологияи педагогй бо истифодаи усули интерактивй, ки маштулиятхои интерактивии гурухй (бозихои накшофарй ва корй, моделсозй, тренингхо, case study, муколамахои сукротй гайра) ва лингводидактикаи компютериро дар назар дорад, неруи шахсии донишчуро таквият мебахшад, ба онхо барои муваффак шудан ба забони хоричй имкониятхои бештар медихад, ба истифодаи самараноки вакти маштулиятхо мусоидат мекунад.

Фаъолияти лоихавии донишчуён хамчун «яке аз технологияхои фаълияти таълимй дар омузиши ду забони хоричие, ба андешаи мухаккикони муосири ватанй ва хоричй имкон медихад, ки раванди таълим барои донишчуён самаранок истифода шавад, ки дар он онхо кобилияти эчодии худро истифода баранд, яъне кобилияти тахкикотй, фантазия, эчодкорй, фаъолиятмандй ва мустакилияти худро зохир намоянд " [7, с.7].

Корхои лоихавй тахкикоти мустакилона ба накша гирифташуда ва тавассути донишчуён амалй шавандае мебошад, ки дар он муоширати нуткй махдудан дар шакли контексти зехнй-эмотсионалии фаъолияти дигар алокаманд мегардад. Навгонии чунин муносибат дар он аст, ки донишчуён имконият доранд, ки аз маштулияти аввалин сар карда мундаричаи муоширатро худашон ба накша гиранд. Муваффакияти лоиха асосан ба кобилияти омузгор вобаста аст, ки вай шароитхое мухайё созад, ки барои ташаккул ва инкишофи махорату малакахои эчодй, маърифатй, коммуникативй ва ташкилию фаъолиятмандона таквият бахшад. Дар омузиши забонхои хоричй, мазмуни «проблемагузорй дар он зохир мегардад, ки донишчуён забонро барои ичрои вазифахое истифода мебаранд, ки дар он навовгонии натичахо ва роххои нави ба он расидан тасвир шудаанд»[4, с. 71].

Ахамияти махсус ба неруи инноватсионии лоиха-тахлили инфиродй ё чуфт-чуфт дода мешавад, ки он чунин тачассум ёфтааст: "баррасии нихоии хусусиятхои фардй-психологии донишчуён; вачхнокии баланд, зеро донишчуён имконият доранд, ки дар бораи он чизхое, ки ба онхо зарур аст, кор кунанд; нигох доштани суръати фардии кор; таваччухи асосй ба худомузй ва худтанзимкунй нигаронида мешавад; истифодаи тахлил хамчун усули тахкикоти илмй; омезиши фаъолият оид ба корхои тахкикотй ва худбаходихй; инкишофи бештари рефлексия хамчун тасавури мантикй доир ба худомузй "[5, с. 19].

Дар робита ба тахлили хаттии кори лоиха кайд кардан мумкин аст, ки дар он "донишчу хамаи амалхои зарурро доир ба рафти баргузории тахкикот ва халлу фасли натичахои он пешниход мекунад. Тахлил хамчунин тавсифи муфассали баъзе чузъхои амалиётро пешниход мекунад. Гайр аз ин, холатх,ои забонй ва воситахое тасвир карда мешаванд, ки донишчу дар кори худ истифода бурдааст. Зеро омузиши бомуваффакият ва ичрои фаъолияти лоихавй танхо он вакт имконпазир аст, ки агар донишчу дар бораи хамаи чузъу томхои он тасаввурот дошта бошад. Тахлили лоиха барои баррасии корхои лоихавй дар се мархила пешбинй шудааст: мархилаи якум - омодагй, мархилаи дуюм - таккулдиханда, мархилаи сеюм - худбаходихй ба натичахои тахкикот "[5, с. 20].

Мувофики акидаи Н.В.Козлова "мохияти истифодаи усулхои интерактивй дар таълими забони хоричй дар он зохир мегардад, ки донишчуён тачрибаи мушаххас гузаронида, рафт ва натичахои онро дарк менамоянд ва малакахои ба даст омадаро дар амалия истифода мебаранд. Фазои бозихои накшофарй, тренингхо ва маштулиятхои компютерй хамчун усулхои самараноки интерактивй дар таълими забони хоричй муфид шуморида мешаванд. Бозихои накшофарй ва тренингхо хамчун функсияхои интерактивй фаъолияти мураккабро ташкил медиханд, ки дар асоси сахми алохидаи хар як хонанда имконияти ташкили тахарруки афзоиши кобилиятхо ба рох монда мешавад (яъне, гузаштан аз дониши кабли ба эчоди нав)>> [3, с.87].

Храмин тарик, технологияи педагогикй бо истифодаи усулхои интерактивй дар бахши таълими ба шахс нигаронидашуда инкишоф меёбад, зеро он на танхо барои ташаккули салохияти забонхои хоричй имкон медихад, балки барои тавсеаи сифатхои шахсй ва рушди шахси комил мусоидат менамояд. Дар самти самаранокии омузиш бо истифодаи усулхои интерактивй гуфтан чоиз аст, ки он дар муайян кардани шахсияти донишчу, дарачаи вачхнокии вай, дарачаи каробати раванди таълим ба шароитхои истифодаи забон дар вазъияти табиии хоричй мавкеи мухим дорад, яъне низоми маштулиятхои интерактивй, ки дар шаклхои мухталиф баргузор карда мешаванд.

АДАБИЁТ

9. Алиев С.Н. Обшая методика обучения иностранным языкам (на тадж.яз.)./ Учебник для студентов факультетов иностранных языков педагогических университетов. -Душанбе: ТГПУ, 2018. -536 с.

10. Кабардов М.К. Коммуникативные и когнитивные составляющие языковых способностей (индивидуально-типологический подход): дис. ... д-ра психол.наук. -М., 2001. -354 с.

11. Козлова Н.В. Методика использования интерактивных приемов в обучении немецкому языку студентов языковых вузов. Дис. ... канд.пед.наук. - Горно-Алтайск, 2008. - 213 с.

12. Махмутов М. И. Проблемное обучение. Основные вопросы теории. М.: Педагогика, 1975. С.68-115.

13. Нехорошева А.В. Из опыта работы по проектной методике / А.В. Нехорошева // Иностр. языки в школе. -2002. - № 1. - С. 18-21.

14. Огольцова Н. Н. Мультимедийные проекты как форма интеграции педагогических и информационных технологий / Н. Н. Огольцова, В. А. Стародубцев // Информатика и образование. - 2007.- № 7 .- С. 104-106.

15. Полат Е.С. Метод проектов на уроках иностранного языка / Е.С. Полат // ИЯШ. - 2000. - № 2. - С. 3-10. - № 3. -С. 3-9.

ИНТЕРАКТИВНОЕ ОБУЧЕНИЕ В ФОРМИРОВАНИИ ЛИЧНОСТНОГО ПОТЕНЦИАЛА СТУДЕНТОВ

В данной статье речь идет о проблемах использования интерактивного метода обучения иностранным языкам в контексте разносторонней сети отношений и взаимосвязей учителя и учащихся группы. Представляется, что педагогическая технология с применением интерактивного метода, подразумевающего аудиторные групповые интерактивные занятия (ролевые игры, деловые игры, моделирование, тренинги, case study, сократические диалоги и др.) и компьютерную лингводидактику, расширяет личностный потенциал студентов, дает им больше возможностей для успешного овладения иностранным языком, способствует рациональному использованию времени занятий.

Ключевые слова. Интерактивное обучение, интерактивный метод, интерактивное занятие, взаимосвязь учителя и учащихся, педагогическая технология, ролевые игры, сократический диалог, личностный потенциал студентов, общение, коммуникация, компетенция.

INTERACTIVE LEARNING IN FORMATION OF PERSONAL POTENTIAL OF STUDENTS

This article deals with the problems of using the interactive method of teaching foreign languages in the context of a diverse network of relationships and interrelations between the teacher and the students of the group. It seems that pedagogical technology with the use of an interactive method, which implies classroom interactive group sessions (role-playing, business games, simulation, training, case study, racial societies, etc.) and computer linguistics, expands the students'personal potential, gives them more opportunities for successful mastering a foreign language, contributes to the rational use of time classes.

Keywords. Interactive learning, interactive method, interactive lesson, teacher-student interaction, pedagogical technology, role-playing games, Socratic dialogue, students' personal potential, communication, communication, competence.

Сведения об авторах:

Сайфуллаев Хайрулло Габдуллаевич - доктор педагогических наук, профессор кафедры немецкого языка и методики его преподавания Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, тел.: (+992) 907904 250, E-mail: sayfi_48@yahoo. de

Сайфуллоева Замира Хайруллоевна - ассистент кафедры математического анализа Таджиского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, тел.: (+992) 915542281

About authors:

Sayfullaev Khairullo Gabullaevich - Doctor of Pedagogical Sciences, Professor of the Department of German Language and Methods of Teaching at the Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini, tel: (+992) 907 904 250, E-mail: sayfi_48@yahoo.de Saifulloeva Zamira Khairulloevna - Assistant of the Department of Mathematical Analysis of the Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini tel.: (+992) 915 54 2281

ТЕХНОЛОГИЯИ МУЛТИМЕДЙ ^АМЧУН ВОСИТАИ ТАШАККУЛИ ЗАЩИ МАЪРИФАТИИ ДОНИШЧУЕНИ МУАССИСА^ОИ ОЛИИ ТЕХНИКИ

Султонова С.А.

Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С.Айни

Тахти вожаи мултимедия технологияхои иттилоотие фахмида мешавад, ки дорои ин ва ё он воситахои барномавй ва техникй мебошанд ва онхо ба толибилмоне, ки ба хайси кироаткунанда, шунаванда ва тамошобин фаъолият доранд, таъсири самаранок мерасонанд.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.