Научная статья на тему 'Интеллектуал мулк объектлари ҳаракатининг бухгалтерия ҳисоби'

Интеллектуал мулк объектлари ҳаракатининг бухгалтерия ҳисоби Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
396
50
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Ризаев Н. К.

Жаҳон мамлакатларининг глобаллашуви жараёнида Ўзбекистонда иқтисодиётни ислоҳ этиш вa модернизaция қилиш йўлидaги изчил ҳaрaкaтлaрни кучaйтириш, улaрни янги, янaдa юқори босқичгa кўтaриш устивор вазифа қилиб белгиланган. Бу вазифаларнинг ижросини сўзсиз таъминлаш пироварида ватанимиз тараққиётини янада юксалтириш ва халқимиз фаровонлигини оширишга қаратилган бўлиб, бунда ҳал қилувчи омил сифатида интеллектуал мулк муҳим аҳамият касб этмоқда.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Интеллектуал мулк объектлари ҳаракатининг бухгалтерия ҳисоби»

Ризаев Н.К

Узбекистан Республикаси Банк молия академияси доценти

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛК ОБЪЕКТЛАРИ ^АРАКАТИНИНГ БУХГАЛТЕРИЯ ^ИСОБИ

Жацон мамлакатларининг глобаллашуви жараё-нида Узбекистонда ицтисодиётни ислоц этиш ва модернизация цилиш йулидаги изчил царакатларни кучайтириш, уларни янги, янада юцори босцичга кутариш устивор вазифа цилиб белгиланган. Бу ва-зифаларнинг ижросини сузсиз таъминлаш пирова-рида ватанимиз тарацциётини янада юксалтириш ва халцимиз фаровонлигини оширишга царатилган булиб, бунда цал цилувчи омил сифатида интеллек-туал мулк муцим ацамият касб этмоцда.

Бугунги кунга келиб интеллектуал би-лим, интеллектуал бойликка интилиш х,ар кайси миллат ва давлат учун кунда-лик х,аёт мазмунига айланмаса - бундай давлат жах,он тараккиёти йулидан четда колиб кетиши мукаррар.

Хурматли Юртбошимиз И.А.Каримов томонидан куйидагилар таъкидлаб утилган эди: "... иктисодиётимиз якин йиллар ичи-да янада баркарор, узига бакувват, жах,он ва минтакавий бозорларда ракобатдош булмоFи учун иктисодиётимизни тар-кибий узгартириш ва диверсификация килиш буйича х,али куп иш килиш лозим-лигини х,ам биз узимизга яхши тасаввур этамиз"1.

Бундай улкан ва масъулиятли вазифа-ларни амалга ошириш учун хужалик субъ-ектларида интеллектуал мулк объектлар-ни х,исобга олиш ва улардан фойдала-ниш самарадорлигини ошириш мух,им ах,амиятга эга.

Бугунги кунда интеллектуал мулк объ-ектлари республикамиздаги бухгалтерия х,исоби тизимининг янгича бир куринишга эга булган маблаFлари (узок муддатли актив) сифатида намоён булмокда. Респу-бликамизда сунгги йилларда 10 мингга

1 Кар имов И.А. Асосий вазифамиз-ватанимиз тараккиёти ва х,алкимиз фаровонлигини янада юк-салтиришдир. Тошкент:» Узбекистон», 2010 .

як,ин интеллектуал мулк объектлари - их-тиролар, фойдали моделлар, саноат наму-налари, товар белгилари, ЭХМлар учун да-стурлар, маълумотлар базалари, селекция ютуклари руйхатга олинган ва олинмокда.

Маълумки интеллектуал мулк объектлари бухгалтерия х,исобининг узок муддатли активлари, яъни номоддий активлар сифатида тан олинади. Номоддий активлар - бу ишлаб чикариш, ишлар бажариш, хизматлар курсатиш ва товарларни сотиш жараёнида фойдаланиладиган, моддий-ашёвий мазмунга эга булмаган мол-мулк объектлар булиб, куйидагилардан ташкил топади:

• биринчидан, интеллектуал мулк объектлари (Intellectual Property);

• иккинчидан, ташкилий харажатлар (organization costs);

• учинчидан, гудвилл (goodwill)2.

Узбекистонда интеллектуал мулк объ-

ектларининг х,укукий-меъёрий база-си шакллантирилган. Шунингдек унинг х,исобини юритиш буйича бухгалтерия х,исоби миллий стандартлари ишлаб чикилган. Узбекистон Республикаси Фукаролик кодексида интеллектуал мулк

2 Моддий улчамга эга булмаган фирманинг капитали, активлари, масалан, обру- эътибори, техник малакаси, алокалари, маркетинг усуллари, эъ-тиборлилиги, в хк. (Тахр.)

2-Чизма.

Интеллектуал мулк объектларининг таркиби.

V_/

1-Чизма.

Интеллектуал мулкнинг шаклланиш ва фойдаланиш сохалари

Интеллектуал мулк

(Интеллектуал мулк объектлари)

Сох,алар

Шаклланиш буйича:

Маънавий (гуманитар) Моддий (ашёвий)

Фойдаланиш буйича:

Ноишлаб чикариш Ишлаб чикариш

Категориялари

Фалсафий Хукукий Иктисодий

Интеллектуал мулк объектлари

Интеллектуал фаолият натижалари буйича Товарлар, ишлар ва хизматларнинг хусусий аломатларини акс эттирувчи воситалар буйича

фан, адабиёт ва санъат асарлари, ижролар, фонограммалар, эфир ёки кабель оркали курсатув ва эшиттиришлари ошкор этилмаган ахборот (ноу-хау). фирма номлари

ишлаб чик,ариш сирлари товар белгилари (хизмат курсатиш белгилари)

электрон хисоблаш машиналари учун дастурлар ва маълумотлар базалари савдо сирлари товарлар чикарилган жой номи.

ихтиролар, фойдали моделлар, саноат намуналари ва селекция ютуклари. бошкарув сирлари

куйидаги учта гурухдан ташкил топиши белгилаб куйилган:

1. Интеллектуал фаолият натижалари буйича: фан, адабиёт ва санъат асарлари, ижролар, фонограммалар, эфир ёки кабель оркали курсатув ёхуд эшиттириш бе-рувчи ташкилотларнинг курсатувлари ёки эшиттиришлари, электрон хисоблаш ма-шиналари (бундан буён матнда ЭХМ деб юритилади) учун дастурлар ва маълумот-лар базалари; ихтиролар, фойдали мо-деллар, саноат намуналари ва селекция ютуклари, ошкор этилмаган ахборот, шу жумладан ишлаб чикариш сирлари (ноу-хау).

2. Фукаролик муомаласи иштирокчи-ларининг, товарлар, ишлар ва хизматлар-нинг хусусий аломатларини акс эттирувчи воситалар буйича: фирма номлари, товар белгилари (хизмат курсатиш белгилари), товарлар чикарилган жой номи.

3. Интеллектуал фаолиятнинг бошка натижалари хамда фукаролик муомаласи иштирокчиларининг, товарлар ва хизмат-

ларнинг хусусий аломатларини акс эттирувчи воситалар1.

Шунингдек, интеллектуал мулк шак-лланиш ва фойдаланиш сохалари буйича маънавий (гуманитар) ва моддий (ашё-вий) куринишга булиш мумкин (1-расм).

Солик кодексида эса мазкур объект-ларга бухгалтерия хисобининг объекти сифатида ёндашилади: мол-мулк - эгалик килиш, фойдаланиш, тасарруф этиш объ-ектлари була оладиган ....номоддий объ-ектлар2.

Мазкур интеллектуал мулк объектла-рига эгалик килиш хукукини кулга ки-ритган хужалик субъектлари улардан ишлаб чикариш (ишлар бажариш, хиз-матлар курсатиш), товарларни сотиш ва

1 Узбекистон Республикаси Фукаролик ко-декси: (2011 йил 1 июлигача булган узгариш ва кушимчалар билан) Рамий нашр - Узбекистон Республикаси Адлия вазирлиги.-Т.: "Адолат", 2011 й. 8-Боб, 97-модда. 59-боб 1031-модда.

2 Узбекистон Республикасининг Солик кодек-си. УзР 25.12.2007 й. УРК.-136-сон конуни билан тасдикланган. 2008 йил 1 январдан эътиборан куч-га кирган. 22- модда.

бошкарув жараёни (маъмурий функция-лар)ни амалга оширишда фойдаланади. Уз-узидан куриниб турибдики, ушбу объ-ектлар бухгалтерия хисобининг узок муд-датли активлари (маблаFлар) сифатида акс эттирилмокда.

Юкорида баён этилганидек, интеллектуал мулк объектлари бухгалтерия хисобида номоддий активлар куринишида кабул килинади. Бизнинг фикримизча ушбу активлар субъектнинг узок муддатли активлари сифатида куйидаги шартларга жавоб бериши керак деб хисоблаймиз:

биринчидан, моддий-ашёвий тузилиш-га эга булмаслиги (жисмоний куринишга);

иккинчидан, интеллектуал мулклар-дан махсулот (ишлар, х,изматлар)ни иш-лаб чикаришда ва бошкарув вазифаларни амалга оширишда узок муддат х,измат килиши (бир йилдан ортик);

учинчидан, субъект томонидан интеллектуал мулкни кейинчалик кайта сотиш-ни мулжалламаслиги (агар кайта сотиш-га мулжалланса товар куринишини ола-ди);

туртинчидан, ушбу интелектуал мулк актив сифатида ишончли булиши (патент-лар, гувоцномалар ва бошка муцофаза килувчи цужжатларнинг мавжудлиги);

бешинчидан, интеллектуал мулклар-ни субъектнинг бошка маблаFлари (ак-тивлар)дан алохида ажратиш имкони-ятининг мавжудлиги (индентификация килиниши).

Интеллектуал мулк объектларининг бошланFич киймати уларни яратиш (иш-лаб чикиш), харид килиб олиш харажат-лари ва фойдаланиш учун ишга ярокли холатга келтириш билан боFлик бошка ха-ражатлардан ташкил топади1.

Интеллектуал мулк субъект балансига куйидаги йуллар билан олиниши (келиб тушиши) мумкин:

1 "Номоддий активлар" 7-сон БХМС, Узбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2005 йил 25 мартдаги 35-сонли буйруFи билан тасдикланган. "Интеллектуал мулк объектларини аниклаш ва бахолаш тартиби туFрисидаги" Низом, Узбекистон Республикаси Давлат мулки кумитасининг 2009 йил 22 апрел 01/19-18/08-сонли карори билан тасдикланган.

- субъектнинг узида яратиш (ишлаб чикиш) асосида (яратилган объектни кабул килиш-топшириш);

- харид килиб олиш асосида (олди-сотди шартномаси буйича);

- устав капиталига хисса кушиш асосида (муассисларнинг улуши куринишида келиб тушиш);

- текинга келиб тушиш буйича (х,адя шартномаси буйича);

- давлат субсидиялари хисобига олиш (ёрдам тарикасида);

- айирбошлаш асосида (бошка актив-ларга алмаштириш);

- инвентаризация натижаси буйича (ортикча ёки цисобга олинмаган интеллектуал мулк объектларини аниклаш).

Юкорида таъкидланганидек, интеллектуал мулк объектлари бухгалтерия балансига бошланFич киймати буйича кабул килинади ("Бухгалтерия баланси" 1-шакл, "Номоддий активлар" деб номланган 020-сатр). Чунки баланснинг "Узок муддатли активлар" булимида номоддий активлар, жумладан интеллектуал мулк объектлари бошланFич (тиклаш) киймати, эскириш (амортизация) суммаси, колдик киймати буйича ошкор килиниши керак2.

Бунда туловлар эвазига сотиб олин-ган интеллектуал мулк объектлари (ИМО) нинг бошланFич киймати куйидаги хара-жатлардан ташкил топади: шартномага асосан хукук эгасига туланган суммалар, руйхатдан утказиш йиFимлари, давлат божлари, патент божлари, божхона бож-лари ва йиFимлари, туланадиган соликлар ва йиFимлар, ахборот ва маслахат хиз-матлари учун туловлар, воситачилар-га туловлар хамда фойдаланиш учун уни ярокли холатга келтириш билан боFлик бошка харажатлардан иборат (1-жадвал).

ИМОнинг дастлабки кийматини шак-лланишида бухгалтерия бошланFич хуж-жатларининг мухим ахамият касб эта-ди. Бунда интеллектуал мулк объектларини тасдикловчи хужжатлар булиб: патент, лицензиялар, гувохномалар, мулкий

2 Бухгалтерия баланси. Узбекистон Республикаси Бухгалтерия хисоби миллий стандарти (15-сон БХМС). УРМВ 2003 йил12-мартдаги 45-сон буйруFи билан тасдикланган. Узбекистон Республикаси Ад-лия вазирлиги томонидан 2003 йил 20 мартда 1226-сон билан руйхатдан утказилган.

V_/

1-жадвал

"ОРЗУ" компаниясининг бухгалтерия баланси (минг/сум)

Курсаткичлар номи Сатр коди Йил бошига Йил охирига

1 2 3 4

АКТИВ

Номоддий активлар: БошланFич киймати (0400) 020 32 273 39 374

Амортизация суммаси (0500) 021 14 662 20 995

Колдик, (баланс) киймати (сатр 020-021) 022 17 611 18 379

1-булим буйича жами (сатр 012+022+030+090+100+110+120) 130 85 590 241 61 414 140

Баланс активи буйича жами (сатр 130+390) 400 250 278 679 256 878 752

х,укукларни корхонанинг устав сармояла-рига утказиш х,ак,идаги таъсис хужжатла-ри, корхона ва интеллектуал мулк объект-ларининг ишлаб чикувчилари уртасидаги шартномалар ёки муаллифлик шартно-малари, интеллектуал мулк объектлари-га булган х,укуклар бепул топширилиши-да кабул килиш-топшириш далолатнома-лари булиши мумкин.

Интеллектуал мулк объектнинг балан-сга олиниши тартибини куйидаги мисол оркали куриб чикамиз.

Масалан, "ОРЗУ" компаниясининг 2011 йил 1 январ х,олатига булган мо-лиявий х,исоботларида 31600,0 минг сум кийматига тенг булган интеллектуал мулк объект (номоддий актив) мав-жуд. Ушбу объект дастурий таъминот куринишига эга. Бу "ОРЗУ" компанияси билан "Инновация ва информатизация-лаш буйича тармоклараро стратегик Мар-каз" уртасида тузилган (2010 йил 25 май-даги 4/12-2540/09-2010-сонли шартнома) "АСУ-Электро" шартномасига мувофик ишлаб чикилган эди.

Харид килиган дастурий таъминот 2010 йил 20 май ойидаги 5-сонли "Илмий - тех-никавий мах,сулотларни кабул килиш-топшириш далолатномаси" билан корхона балансига кабул килинади. Дастурий таъминотни кабул килиб олиш (келиб ту-шиши) билан боFл и к жараёнларга корхона бош бухгалтери томонидан куйидаги бухгалтерия проводкалари билан расмий-лаштирилади.

1. Дастурий таъминотни

"Тармоклараро Стратегик Марказ"дан харид килиб олиниши (^ушилган киймат солиги - К,К,С сиз):

Дебет: 0830 - "Номоддий активларни харид килиш" счёти - 31600,0 м/с.

Кредит: 6010 - "Мол етказиб берувчи-лар ва пудратчиларга туланадиган счёт-лар" счёти - 31600,0 минг сум. (шартнома-га мувофик)

2. Дастурий таъминотни балансига олиниши:

Дебет: 0430 - "Дастурий таъминот" счёти - 31600,0 минг сум

Кредит: 0830 - "Номоддий активларни харид килиш" счёти -31600,0 минг сум (далолатномага мувофик)

3. Дастурий таъминот буйича карздорликнинг сундирилиши:

Дебет: 6010 - "Мол етказиб берувчилар ва пудратчиларга туланадиган счётлар" счёти - 31600,0 минг сум

Кредит: 5110- "Хисоб -китоб счёти" -31600,0 минг сум (тулов топширикномага мувофик).

Юкоридаги бухгалтерия проводкалари компаниянинг айланма кайдномасида уз аксини топади (2-жадвал):

Жадвал маълумотларидан куриниб ту-рибдики, компания томонидан харид килиб олинган интеллектуал мулк (дастурий таъминот) объекти буйича х,исобот даврининг бошига амалдаги Солик кодек-сига мувофик (144-модда) амортизация ажратмаси (3686666 сум) х,исобланган. Куринишича, компания амортизация сум-масини ("Хисоб сиёсати"га асосан) дастурий таъминотдан фойдаланишнинг юкоридаги шартнома билан боFлик унум-ли муддатидан келиб чиккан х,олда амал-га оширган булиши мумкин. Сабаби унум-ли фойдаланиш муддати тулик беш йил олинганида (компания фаолиятидан

*Айланма кайдномадаги маълумот факат номоддий активлар буйича олинган.

2-жадвал

"ОРЗУ" компаниясининг айланма к,айдномаси* (2011 йил 01.01-30.04)

Счёт Хисобот даври бошига к,олдик, Хисоб давридаги айланишлар Хисобот даври охирига к,олдик,

Раками Номи Дебет Кредит Дебет Кредит Дебет Кредит

0430 "Дастурий таъминот" 31600000 - - - 31600000 -

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

0530 "Дастурий таъминот амортиза-цияси" - 3686666 - - - 3686666

ортик булмаган холда) эса, амортизация суммаси 2010 йил учун 11060000 сумга тенг булар эди ((31600000 сум / 60 ой) х 7 ой). Ёки компания томонидан аморти-зацияни хисоблашда халкаро тажрибага асосан "Ярим йиллик конвенсия" усулини Хам куллаши мумкин1.

Интелектуал мулк объектларини келиб тушишини хисобга олишда уни бахолаш масаласи мухим ахамиятга эга. Масала-нинг жихатли томони шундаки, интеллектуал мулк объектларини бахолаш буйича ёндошувларда амалдаги меъёрий хуж-жатларнинг бир-хиллиги кузга ташлан-майди. Масалан, "Интеллектуал мулк объектларини аниклаш ва бахолаш тарти-би туFрисидаги" Низомда курсатилишича, интеллектуал мулк объектининг киймати куйидаги ёндошувлар билан аникланади: харажатли, даромадли ва киёсий ёндо-шув 2.

Харажатли ёндашувдан фойдаланиш-да таннархдан ютиш усули ва барпо этиш киймати усули кулланилади.

Таннархдан ютиш усули харажатли ва киёсий ёндашувлар элементларини узида мужассамлантирган. Ушбу усул билан номоддий актив киймати ундан фойдаланиш натижасида харажатлардаги тежалиш-ларни аниклаш оркали улчанади. Мазкур усулдан факат узининг техник-иктисодий курсаткичларига кура якин булган иккита махсулот тури хакида ёки бир махсулотни ишлаб чикаришнинг иккита усули (тех-нологик жараёни) хакида гап кетаётган-да фойдаланиш мумкин. Олинган фойда микдори дисконтлаш коэффициентидан

1 «Номоддий активлар» МХХС (IAS) 38, 1998 йил 1 январ.

2 "Интеллектуал мулк объектларини аниклаш ва бахолаш тартиби туFрисидаги" Низом. 2- банд.

фойдаланган холда хисоб-китоб йилига -бахолаш вактига келтирилади.

Бахоланаётган номоддий активлар кийматининг микдори куйидаги формула буйича хисоблаб чикилади:

ар = Р2-Рх ,

бу ерда P1 - интеллектуал фаолиятнинг бахоланадиган натижасидан фойдаланма-ган холда олинадиган фойда; P2 - интеллектуал фаолиятнинг бахоланадиган натижасидан фойдаланган холда олинадиган фойда.

P1 ва P2 куйидаги формула буйича хисоблаб чикилиши мумкин:

м р м , у

Р = V ]l = Vш -J ) Jl

J tr(i+dy tr^'

бу ерда Pji - i -йилда j -товарни сотиш-дан олинадиган фойда;

Hi - товар бирлигининг i -йилда-ги нархи; Т^ - j -товарнинг уни i -йил-да бахоланадиган номоддий активлар-дан фойдаланган ва фойдаланмаган холда ишлаб чикаришдаги таннархи; Vji - i -йил-да j -товарни ишлаб чикариш хажми; М -товарни ишлаб чикариш ва сотиш мудда-ти; d - дисконтлаш коэффициенти.

Таннархдан ютиш усулини янги тур-даги товарлар ишлаб чикаришда куллаб булмайди.

Барпо этиш киймати усули куйидаги кетма-кетликда кулланилади:

1. Номоддий активнинг тулик уринбосиш киймати ёки тиклаш киймати аникланади. Бунда активни барпо этиш, харид килиш ва харакатга келтириш билан боFл и к барча амалдаги харажатлар, яъни: кидириш ишлари ва мавзуни ишлаб чикиш;

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ № 5, 2012

тажриба намуналарни барпо этиш; ташки ташкилотлар хизматлари; патент божла-рини тулаш; конструкторлик-техника, тех-нологик, лойих,а х,ужжатларини ишлаб чикиш; х,исоботни тузиш ва тасдиклаш ха-ражатлари аникланади.

2. Номоддий активнинг маънавий эскириши даражасини х,исобга олувчи ко-эффициентнинг микдори аникланади:

тг _ 1 ^аК км

нм

бу ерда Снм - саклайдиган хужжат амал килишининг номинал муддати; СаК - саклайдиган хужжат амал килишининг х,исоб-китоб йили х,олатига кура муддати.

"Номоддий активлар" (БХМС -7 ) деб номланган миллий стандартда эса, интеллектуал мулк номоддий активларнинг тар-кибига киритилган х,олда, улар бошланFич киймат буйича кабул килиниши ва юкорида келтирилган харажатлар асоси-да белгиланиши курсатилган1.

Умуман олганда, интеллектуал мулк объектлари х,исоби буйича асосий му-аммолар сифатида куйидагиларни бел-

гилаш мумкин: биринчидан, бухгалтерия х,исобининг объекти сифатида ИМОни туркумланиши; иккинчидан, ИМОни ке-либ тушишини х,исобга олишда дастлабки хужжатлаштириш; учинчидан, ИМОнинг бошланFич кийматини шакллантириш; туртинчидан, ИМО билан боFлик солик туловлари; бешинчидан, ИМОдан фойда-ланишда уларга амортизация (х,исоблаш) ни тадбик этиш; олтинчидан, ИМОни кор-хона маблаFлари сифатида уларнинг ин-вентаризациясини ташкил этиш; еттин-чидан, молиявий х,исоботларни ишончли-лигини таъминлаш максадида ИМОларни х,исоботларда акс эттириш.

Хулоса урнида шуни таъкидлаш мум-кинки, Республикамизда глобал молиявий инкироз таъсирини камайтириш ва унинг окибатларини бартараф этиш х,амда иктисодиётни модернизациялаш-да интеллектуал мулк объектлари бухгалтерия х,исоби ва х,исоб сиёсатини шак-ллантиришда, х,ар кандай фойдаланув-чилар учун тушунарли булган ва самара-ли бошкарувни таъминловчи молиявий х,исоботларни тузишда х,исобнинг мух,им объектлардан бирига айланади.

Адабиётлар руйхати:

1. Каримов И.А. Асосий вазифамиз-ватанимиз тараккиёти ва х,алкимиз фа-ровонлигини янада юксалтиришдир. Тошкент:" Узбекистон", 2010

2. Узбекистон Республикаси "Бухгалтерия х,исоби туFрисида"ги Конуни. 1996 йил 30 август.

3. Узбекистон Республикаси Фукаролик кодекси: (2011 йил 1 июлигача булган узгариш ва кушимчалар билан) Рамий нашр - Узбекистон Республикаси Адлия вазирлиги.-Т.: "Адолат", 2011 й. 8-Боб, 97-модда. 59-боб 1031-модда.

4. Узбекистон Республикасининг Солик кодекси. УзР 25.12.2007 й. УРК-136-сон конуни билан тасдикланган. 2008 йил 1 январдан эътиборан кучга кирган. 22- модда.

5. "Номоддий активлар" 7-сон БХМС, Узбекистон Республикаси Молия ва-зирлигининг 2005 йил 25 мартдаги 35-сонли буйруги билан тасдикланган.

6. "Интеллектуал мулк объектларини аниклаш ва бах,олаш тартиби туFрисидаги" Низом, Узбекистон Республикаси Давлат мулки кумитасининг 2009 йил 22 апрел 01/19-18/08-сонли карори билан тасдикланган.

7. "Бухгалтерия баланси". Узбекистон Республикаси Бухгалтерия х,исоби миллий стандарти (15-сон БХМС). УРМВ 2003 йил12-мартдаги 45-сон буйруFи билан тасдикланган. Узбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 2003 йил 20 мартда 1226-сон билан руйх,атдан утказилган.

8. «Номоддий активлар» МХХС (IAS) 38, 1998 йил 1 январ.

1 "Номоддий активлар" 7-сон БХМС, 13-банд.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.