Научная статья на тему 'ИННОВАЦИОН ТЕХНОЛОГИЯ ВА ИХТИРОЛАРНИНГ МОДА СОҲАСИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДАГИ АКТУАЛЛИГИ'

ИННОВАЦИОН ТЕХНОЛОГИЯ ВА ИХТИРОЛАРНИНГ МОДА СОҲАСИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДАГИ АКТУАЛЛИГИ Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

CC BY
12
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
инновацион технологиялар / “tech-couture” / “technofashion” / ижодий ёндошув / санъат / иқтисодиёт ва саноат секторлари ривожи / концепция / либос ва аксессуарлар. / innovative technologies / "tech-couture" / "technofashion" / creative approach / development of art / economy and industrial sectors / concept / clothes and accessories

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Хаитова Зилола Патхуллаевна

Мақолада “Либос дизайни” соҳасида актуаллик касб этаётган замонга хос инновацияларнинг бугунги кун мода соҳасига кўрсатаётган таъсири атрофлича ёритилган. Шунингдек, бу борада мавжуд муаммолар ҳамда уларнинг ечимига доир муаллифнинг хулоса ва таклифлари келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE RELEVANCE OF INNOVATIVE TECHNOLOGY AND INVENTIONS IN THE DEVELOPMENT OF THE FASHION FIELD

The article describes in detail the influence of contemporary innovations in the field of "clothing design" on the fashion industry today. Also, the author's conclusions and suggestions regarding existing problems and their solutions are presented.

Текст научной работы на тему «ИННОВАЦИОН ТЕХНОЛОГИЯ ВА ИХТИРОЛАРНИНГ МОДА СОҲАСИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДАГИ АКТУАЛЛИГИ»

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

(E)ISSN:2181-1784 www.oriens.uz 3(9), September, 2023

ИННОВАЦИОН ТЕХНОЛОГИЯ ВА ИХТИРОЛАРНИНГ МОДА СОХДСИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДАГИ АКТУАЛЛИГИ

Хаитова Зилола Патхуллаевна

К.Бехзод номли МРДИ "Либос дизайни" кафедраси мудири

АННОТАЦИЯ

Мацолада "Либос дизайни" соуасида актуаллик касб этаётган замонга хос инновацияларнинг бугунги кун мода соуасига курсатаётган таъсири атрофлича ёритилган. Шунингдек, бу борада мавжуд муаммолар уамда уларнинг ечимига доир муаллифнинг хулоса ва таклифлари келтирилган.

Калит сузлар: инновацион технологиялар, "tech-couture ", "technofashion ", ижодий ёндошув, санъат, ицтисодиёт ва саноат секторлари ривожи, концепция, либос ва аксессуарлар.

ABSTRACT

The article describes in detail the influence of contemporary innovations in the field of "clothing design" on the fashion industry today. Also, the author's conclusions and suggestions regarding existing problems and their solutions are presented.

Keywords: innovative technologies, "tech-couture", "technofashion", creative approach, development of art, economy and industrial sectors, concept, clothes and accessories

КИРИШ

Маълумки, мода сохаси замон билан хамнафасликда ривожланувчи жамиятнинг актуал сохалари каторига киради. Санъат, ицтисодиёт ва саноат секторлари ривожидаги хар бир янгиланиш ва инновациялар мода сохасига тугридан тугри таъсир курсатади. Шундай экан, мазкур ихтисослик доирасида узининг дизайнерлик фаолиятини олиб бораётган хар бир мутахассис либос тупламларини шакллантириш мобайнида нафакат индивидуал - ижодий ёндошувига таянган холда, балки бозор иктисодиёти талаблари, санъат ва маданият сохаларидаги концептуал тамойиллар хамда саноат тизимидаги либос ва аксессуарлар ишлаб чикариш борасидаги янгиланишларни уз ичига олувчи мукаммал дизайн лойихаларни шакллантириши талаб этилади.

Юкорида таъкидлаб утилган ёш ва малакали мутахассислар учун бирдек мухим булган фаолият боскичларига кушимча тарзда, либос лойихаларини шакллантириш жараёнларида тарихдаги буюк аждодларга муносиб авлод булиш, миллий меъросимизни келгуси авлодларга колдириш учун миллий

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(9), September, 2023

либосларимиз узига хосликларидан уз урнида ва замонга талабларига мос холда мурожаат этиш хам бугунги кундаги соха олдида турган акуал масалалар каторига кирмокда. Ушбу икки - бир биридан фаркли узига хосликларга эга булган йуналишларни яхлит бир концепция асосида либос тупламларида куллай олиш малакаси мутахассислардан бир неча йиллик мехнат ва билимларни талаб этади.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОД

Тадкикотнинг кириш кисмида танланган мавзунинг актуаллигини таъкидлашга каратилган фикр ва мулохазалар оркали маълум буладики, жахондаги замонавий илм-фан ривожи асосида шакллантирилаётган саноат-ишлаб чикариш тизимларидаги инновацияларни дизайн сохаларидаги амалий-ижодий жараёнларда куллаш масаласи дунёдаги етакчи олим ва мутахассислар илмий тадкикотларида уз аксини топиб келмокда [1]. Хусусан, Е.Ю.Амосова, А.М.Андриевский, Т.С.Василева, И.Н.Савелева, В.В.Семенова, М.В.Морозова, М.В.Жогова, И.А. Шеромова, Е.В. Устинченко ва бошкалар илмий тадкикотларида костюм дизайнининг инновацион технологиялар кесимидаги ривожланиш боскичлари, либос тупламларини лойихалаш тизимлари турли хил модификацияларининг комбинаторикасидан иборат "tech-couture" ёки "technofashion" феноменларининг пайдо булиши: "инсон - технология - атроф-мухит" концепцияси асосидаги технологияларнинг ахамияти куриб чикилганлигини кайд этиш мумкин.

МУХОКАМА

Мамлакатимиз мустакилликни кулга киритган даврдан эътиборан жахон андозаларига жавоб бера оладиган замонавий ускуналар билан жихозланган эркаклар, аёллар ва болалар кийим-кечакларини ишлаб чикарувчи текстил корхоналари, кластерлар ташкил этилиши жадал суратларда ривожланди ва шу кунга кадар бу жараёнлар давом этиб келмокда. Шу уринда кайд этиш жоизки, ишлаб чикариш корхоналари канчалик замонавий жихозлар ва технологиялар билан таъминланмасин, уларда ушбу технология ва ускуналардан самарали фойдаланиш малакасига эга булган кадрлар фаолият юрита олиши энг асосий талаблардан бири булиб колаверади.

Шу каби жихатларни инобатга олган холда бугунги кунда Камолиддин Бехзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайни институти таълим жараёнларида талабаларни бир тарафдан уз индвидуал - ижодий ёндошувига эга булган ижодкор дизайнер кадрлар сифатида етиштириш вазифаси кун тартибидан урин олаётган булса, таълимнинг кейинги асосий максади этиб -талабаларда либосларни саноат микёсида ишлаб чикариш жараёнларига

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(9), September, 2023

киритилаётган инновацион технологиялардан самарали фойдаланиш куникмаларини шакллантириш масаласига ижобий ечим топиш максади куйилмокда. Бу жараёнда эътибор каратиш зарур булган жихат шундан иборатки, талабалар укув жараёнлари давомида нафакат хозирги кунда мамалакатимиздаги ишлаб чикариш корхоналарида мавжуд булган замонавий-инновацион технологияларни харидоргир дизайн-ечимлардаги либос тупламларини яратиш жараёнларида куллаш малакасига эга булишлари шу билан бирга, юртимизда мавжуд булмаган аммо, жахон модалар дизайнида кулланилаётган инновацион технологияларни Узбекистон мода саноати ривожида амалга тадбик этишлари масаласи хам актуаллик касб этмокда.

Сабаби, жахон модаси ривожига тугридан тугри таъсир курсатаётган инновацион технологиялар бугунги кунда глобал таъсир доирасига эга булиб келаётган бир катор муаммоларга ечим булиши кутилмокда. Уларга:

- Немис дизайнери Анке Домаске истеъмолчиларга сутдан тайёрланган экологик тоза кийимларни ишлаб чикариш буйича ихтиросини кенг оммага такдим этди. Бундай кийимлар кон микроциркуляциясини яхшилайди ва тана хароратини тартибга солиш имконини беради [2]. Бу эса бугунги кунда жахон микёсида глобал муаммолардан бири булган согликни саклаш тизимида мавжуд булган муаммоларни хал этишга омил булади.

- Х,елена Сторей ва Тони Раян хавони тозалайдиган ноёб кийим технологиясини ишлаб чикдилар. Мазкур инновация хам мода сохасини экологияни асрашга каратилган устувор харакатларнинг ажралмас кисми сифатида ривожланаётганини курсатади.

- Лондонлик дизайнер табиий матоларга ортикча маблаг сарфламасдан, шунчаки уларни етиштириш оркали экологик кийимлар яратишнинг инновацион усулини амалга тадбик этди. Ушбу содда, аммо илмий усулда Сузанна Ли аллакачон сумкалар тупламини, замонавий услубдаги бир нечта курткалар тупламини яратди. Кийим-кечаклар ишлаб чикаришдаги ушбу инновацион усул иктисодиётни ривожлантиришда узига хос уринга эга булиши билан бир каторда, жамият аъзолари учун сифатли ва хамёнбоп кийим--кечак ва аксессуарлар ишлаб чикариш жараёнларини оптималлаштиришга хизмат килади. Маълумки, молния такилмалари ва тугмалар тукимачилик махсулотларини кайта ишлашни кийинлаштиради, чунки уларни олиб ташлаш кул мехнатини талаб килади, бу жараённи киммат ва анча вакт талаб килади. Ресортесс маълум хароратларда эрийдиган Smart Stitch ипини ишлаб чикиш оркали ушбу муаммога оптимал ечим бера олди. Smart Stitch 150°C, 170°C ёки 190°C эриш хусусиятига эга биологик ва синтетик асослардан тайёрланади. Ип

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(9), September, 2023

кийим-кечакдан иш кийимигача булган турли хил либослар учун мос келади ва ишлаб чикариш жараёнларидаги барча тикув машиналарида куллашга мос келади. ^айта ишлашни янада осонлаштириш учун Ресортесс узининг кам энергияли термал кисмларга ажратиш тизимини, яъни Smart Disassembly технологиясини таклиф килди. Иккала янгилик биргаликда кийимнинг асл матосини 90% гача тиклаш имконини беради [2]. Мода сохасидаги ушбу инновация хам иктисодиёт хам экология сохаларидаги куплаб актуал масалалар ечими сифатида саноат ишлаб чикариш тизимларида куллаш учун устувор хисобланади.

НАТИЖАЛАР

Бугунги кунда мамлакатимиз мода сохаси уз шахсий брендига эга булган малакали дизайнерларимизнинг юртимиздаги кийим кечаклар ишлаб чикарувчи саноат корхоналари билан коллаборациялари асосида яратилган либос тупламларини кенг омма эътиборига такдим этилиши асосида уз ривожининг янги боскичига чикаётганини кайд этиш мумкин. Эътиборлиси ишлаб чикарилаётган ушбу костюм коллекциялари шу кунга кадар саноат ва текстил корхоналарида ишлаб чикарилган либос ассортиментларидан нафакат узининг дизайн ечими, матоси ва ишлаб чикариш усуллари билан балки, уларни харид килиш жараёнларига кадар булган барча боскичлардаги фаркларига эга. Ушбу тафовутлар биринчи навбатда мазкур жараёнларда мутахассисларимиз томонидан кулланилаётган инновацион технология ва усуллар оркали сифат ва кулайлик жихатидан мутлако янги шакллар ва дизайн ечимларга эга либос тупламлари сифатида юртдошларимиз эътирофига сазовор булмокда. Хусусан:

- Шу кунга кадар миллий мода сохаси доирасида деним матосидан кийим -кечаклар ишлаб чикариш фаолияти деярли мавжуд булмаган. Бугунги кунда Узбекистонда ушбу матодан замонавий, харидоргир либос тупламларини хар бир мавсум доирасида такдим этиб келаётган махаллий мода брендлари шакллани улгурди.

- Тукилган трикотаж либосларининг замонавий ечимдаги намуналари шу кунга кадар асосан чет давлатлардан импорт килинган булса, эндиликда махаллий ишлаб чикарувчилар юртимиз дизайнерлари учун уларнинг лойихалари асосида замонавий трикотаж либосларини ишлаб чикаришни йулга куя бошладилар. Бу ютуклар хозирги кунда мамлакатимиз мода сохаси доирасида эришилаётган ютукларнинг бир кисми холос. Ушбу ютуклар дизайнер мутахассислари хамда саноат корхоналари мутахассисларининг уз устиларида ишлаб, замонавий инновацион технологияларни амалиётга тадбик этиш борасидаги мехнатларининг самараси асосида вужудга келмокда. Бу эса

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(9), September, 2023

ушбу жараёнларда олиб борилаётган илмий-ижодий фаолиятларни янада жадаллаштириш зарурияти нечоглик катта ахамият касб этишини асослашга хизмат килмокда.

ХУЛОСА

Юкорида тахлил этилган тадкикот мавзусига доир масалалар замонавий мода сохаси бугунги кунда жамиятдаги ривожланиш тамойилларининг барча йуналишларини узида камраб олганлиги хакидаги мулохазаларни шакллантиришга имкон яратди. Бу эса уз навбатида, ушбу соханинг таълим тизимларида фаолият юритиб келаётган биз каби педагоглар фаолиятлари мобайнида замонавий инновациялар ва ихтироларни талабаларнинг укув жараёнлари давомида шакллантирадиган лойихаларида уз аксини топиши учун хисса кушишимиз нечоглик зарур эканлиги хакидаги хулосаларни таъкидлашга замин яратди.

REFERENCES

1. Мелая Т.Г. ИННОВАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В СОВРЕМЕННОМ ДИЗАЙНЕ КОСТЮМА // Фундаментальные исследования. - 2015. - № 2-18. -С. 3935-3939; URL: https://fundamental-research.ra/ru/article/view?id=37883

2. Роль инновационных технологий в дизайне костюма. URL: https://dzen.ru/a/YHRJNL74dmeXkd6o?utm_referer=yandex.ru

3. Амосова Э.Ю. Влияние инновационных технологий и материалов на формирование модных тенденций в развитии костюма: дис. ... канд. техн. наук. М., 2010.

4. Васильева Т.С. Влияние новых технологий на формообразование в дизайне одежды (на примере светодизайна костюма): дис. ... канд. искусствоведения. М., 2011.

5. Козлова Т.В. Костюм. Теория художественного проектирования: учебник для вузов. М.: МГТУ им. А.Н. Косыгина, 2005. 380 с.

6. Мелая, Т. Г. Инновационные технологии в современном дизайне костюма / Т. Г. Мелая // Фундамен-тальные исследования. 2015. № 2. С. 393-393.

7. А. Электроника, встроенная в одежду - технологии и перспективы [Электронный ресурс]. URL: https://www.kit-e.ru/articles/elcomp/2007_4_221.php

8. Ткани будущего: фантастика, ставшая реальностью [Электронный ресурс]. - URL: http://www.fashiontime.ru/ fashion/reviews/6820.html

9. Цифровые технологии в индустрии моды. Часть 1: Перспективы и тенденции [Электронный ресурс]. URL: http://www.progd.ru/digital-technologies-in-fashion

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.