Научная статья на тему 'ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНИШ ШАРОИТИДА МИЛЛИЙ МАНФААТЛАРНИ МАФКУРАВИЙ ЖИҲАТДАН ҲИМОЯ ҚИЛИШНИНГ ФАЛСАФИЙ ЖИҲАТЛАРИ'

ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНИШ ШАРОИТИДА МИЛЛИЙ МАНФААТЛАРНИ МАФКУРАВИЙ ЖИҲАТДАН ҲИМОЯ ҚИЛИШНИНГ ФАЛСАФИЙ ЖИҲАТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

68
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
миллий манфаат / эҳтёж / инновацион омил / инновацион объект / инновацион субъект / инновацион фаолият / мафкуравий хавфсизлик / national interest / need / innovative factor / innovative object / innovative subject / innovative activity / ideological security

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Манзура Абдумурадовна Холмирзаева

Мақолада жамиятнинг янгиланишида ўзбек халқининг миллий манфаатлари ва эҳтиёжларни қондиришнинг энг муҳим омилларидан бирини инновацион ривожланиш ташкил этиши, бу борада қўлланилиши лозим бўлган ҳар қандай инновацион ишланма ўз навбатида мафкуравий жиҳатдан ҳимоя қилиниши зарурлиги тўғрисида фалсафий фикрлар баён қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PHILOSOPHICAL ASPECTS OF IDEOLOGICAL PROTECTION OF NATIONAL INTERESTS IN THE CONTEXT OF INNOVATIVE DEVELOPMENT

The article presents the philosophical views, according to which one of the most important factors in meeting the national interests and needs of Uzbek people in the renewal of society is innovative development, which, in turn, must be ideologically protected by any innovative developments.

Текст научной работы на тему «ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНИШ ШАРОИТИДА МИЛЛИЙ МАНФААТЛАРНИ МАФКУРАВИЙ ЖИҲАТДАН ҲИМОЯ ҚИЛИШНИНГ ФАЛСАФИЙ ЖИҲАТЛАРИ»

ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНИШ ШАРОИТИДА МИЛЛИЙ МАНФААТЛАРНИ МАФКУРАВИЙ ЖИХДТДАН ^ИМОЯ КИЛИШНИНГ ФАЛСАФИЙ ЖИХДТЛАРИ

Манзура Абдумурадовна Холмирзаева

Самарканд давлат университети мустакил тадкикотчиси

АННОТАЦИЯ

Маколада жамиятнинг янгиланишида узбек халкининг миллий манфаатлари ва эхтиёжларни кондиришнинг энг мухим омилларидан бирини инновацион ривожланиш ташкил этиши, бу борада кулланилиши лозим булган хар кандай инновацион ишланма уз навбатида мафкуравий жихатдан химоя килиниши зарурлиги туFрисида фалсафий фикрлар баён килинган.

Калит сузлар: миллий манфаат, эхтёж, инновацион омил, инновацион объект,инновацион субъект, инновацион фаолият, мафкуравий хавфсизлик.

PHILOSOPHICAL ASPECTS OF IDEOLOGICAL PROTECTION OF

NATIONAL INTERESTS IN THE CONTEXT OF INNOVATIVE

DEVELOPMENT

Manzura Abdumuradovna Kholmirzaeva

Independent Researcher in Samarkand State University

ABSTRACT

The article presents the philosophical views, according to which one of the most important factors in meeting the national interests and needs of Uzbek people in the renewal of society is innovative development, which, in turn, must be ideologically protected by any innovative developments.

Keywords: national interest, need, innovative factor, innovative object, innovative subject, innovative activity, ideological security.

КИРИШ

Жамиятни янгилашда бир катор ижтимоий-иктисодий,сиёсий-хукукий, маънавий-маърифий омилларни уЙFун ривожлантириш масаласи мухим ахамият касб этади. Бу масалани хал этишда жамиятнинг моддий ва маънавий хаётининг барча сохаларида кечаётган жараёнларнинг ривожланиш мантотини фалсафий жихатдан чукур англаш хаётий зарурият хисбланади.Ундан уз вактида

чикарилган хар кандай т^ри илмий фалсафий хулоса,мазкур жараённи диалектик тафаккур коидаларига мувофик инновацион тарзда тараккий эттиришнинг омилларини билиш,тенденцияларини аниклаш оркали халкнинг хаёт даражасини ва сифатини янги боскичга кутариш имкониятини белгилаб беради хамда унинг вокеликка айланиши учун мафкуравий замин хозирлайди.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Х,ар кандай янгиланиш жараёни энг аввало муайян даврда яшаётган шахс,жамоа,элат,миллат ва халкларнинг эхтиёж ва манфаатларидан келиб чикади. Булар эса инсонни инновацион фаолият юритишга ундайди. "Инновацион фаолият - бу янги ишланмаларни ташкил этиш,шунингдек ишлаб чикариш (моддий ва маънавий - Х.М.А.) сохасида уларнинг утказилиши ва амалга оширилишини таъминлаш буйича фаолият" [1,2-б.] тури хисобланади. Масалага,шу нуктаи назардан ёндашадиган булсак,инновацион ривожланиш омилларини моддий ва маънавий омилларга ажратиб тадкик килиш мумкин. Бунда моддий омилларга - давлат ва халк буйлиги булган табиий ресурслар,ишлаб чикариш корхоналари,техника ва технологиялар ва бошкалар киради. Бундай омиллар булмаса,инновацион ривожланиш узининг моддий таянчидан ажралган холда FOя шаклида колиб кетади. Маънавий омилларга эса - ахолининг саводхонлиги,инновацион таълим-тарбия тизимининг даражаси,инновацион кобилиятга эга булган шахслар,жамоалар, олимлар ва ихтирочиларнинг мавжудлиги ва хакозолар киради. Биринчи омил - инновацион фаолият юритишнинг объекти булса,иккинчи омил унинг субъектини ташкил килади.

Инновацион ривожланишнинг жамият хаётидаги урнини фалсафий жихатдан тахлил киладиган булсак,унинг ривожланиш жараёнидаги кулланилиши тенденцион характерда эканлигини курамиз.

Биринчи тенденция. Жамиятнинг баркарор ривожланишини таъминлашга, айникса,камбаFалликни тугатишга каратилган

FOялар,ишланмаларни уз ичига олувчи инновациялар. Буни ижобий маънода миллий манфаат ва эхтиёжларни кондиришда бунёдкорликка йуналтирилган инновациялар деб аташ максадга мувофикдир.

Иккинчи тенденция: Жамиятни пароканда килишга каратилган,айникса,кирFин-барот харбий курол-аслахаларнинг янгидан-янги авлодларини яратиб,дунёда якка хукумронликни кулга киритиш максадида кулланилаётган инновациялар. Буни салбий маънода - айрим шовинистик максадларни кузлаётган давлатларнинг манфаат ва эхтиёжларини кучсиз

халклар ва давлатлар устидан хукм утказиш хисобига кондиришга каратилган инновациялар деб аташ мумкин.

Узбекистон халкининг миллий манфаати - бу узининг миллийлик ва умуминсонийлик хусусиятларига мос равишда мавжуд реалликда вужудга келган зарурий объектив ва субъектив омиллар талабларидан келиб чиккан холда моддий ва маънавий жихатдан бирор бир фойда,наф куриш максадида амалга оширадиган фаолиятлари тизимидир. Бунинг ядросини узбек халкининг мехнатсеварлиги,инсофлилиги,шукроналиги,бахам куриши ва адолатпешалиги, бунёдкорлик йулида инновацион тафаккур килиш кобилиятлари каби бир катор ахлокий-маънавий фазилатлари ташкил килади. Миллий манфаат - миллатнинг юксак ахлокий-маънавий фазилатлари ва умуминсоний ахлок нормаларига,инновацион онгу-тафаккурига таянмас экан,у узининг маънавий асосини йукотиб, ички ва ташки сиёсатда конунийлик тамойиллари ижросининг заифлашувига олиб келади. Бу эса уз навбатида миллий манфаатлар тизимини издан чикариш билан тугалланади.

МУ^ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Глобаллашув шароитида Узбекистон халкининг миллий манфаатларини мамлакат хаётининг барча сохаларини инновацион ривожланишни кучайтириш оркали таъминлаш,уларнинг мафкуравий хавфсизлигини химоя килишни хам такозо этади.

Инновацион ривожланиш шароитида Узбекистон халкининг миллий манфаатларини хар томонлама FOявий-мафкуравий хавфсизлигини таъминлаш борасидаги йуналишлар куйидагилардан иборат.

Биринчи йуналиш бу - халк билан очик мулокот килишни йулга куйишдан иборат. Бу йуналишдаги FOявий-мафкуравий хавфсизликни таъминлашнинг асосини мулокот олиб бораётган мутасадди рахбарнинг ёлFOн гапирмаслиги, бажариш имконияти булмаган нарсаларни ваъда килмаслиги,узига берилган ваколотлар даражасида иш юритиши кабилар ташкил килади. Х,аётий тажрибадан шу нарса маълумки,мутасаддининг " халкнинг куйнини ёлFOн ваъдалар бериб пуч ёнFOкка тулдириши" хар доим одамларни FOявий -мафкуравий парокандаликка олиб келган ва давлат хокимиятига нисбатан ишончсилик билан караш каби салбий FOявий-мафкуравий онгни шакллантиришга замин хозирлаган ва хозирлдайди.

Иккинчи йуналиш бу - уларнинг хаётий эхтиёжлари учун зарур булган уй-жой,озик-овкат,кийим-кечак кабиларга булган манфаатларини адолат мезонлари оркали таъминлашни химоя килиш хисобланади. Бу сохадаги FOявий -

мафкуравий хавфсизликни таъминлаш биринчи навбатда инновацион лойихалар асосида курилган уйларни мухтож,кам таъминланган оилаларга,ёлFиз колган ногирон карияларга бериш каби ишларни амалга оширишда куринади. Бордию,аслида бир нечта уйи була туриб, уй олди-соттисидан фойда куриш максадида фирибгарлик йули билан арзон уй сотиб олган "курнамак" хам FOявий-мафкуравий бузFунчилар каторига киради. Бундай кимсалар ички миллий манфаатларимизнинг ижобат булиши илдизларига FOявий-мафкуравий жихатдан болта урувчи "дунёпараст-молпараст" кимсалар хисобланади.

Учинчи йуналиш бу — «инсон манфаати хар нарсадан улуF» деган эзгу FOяга содик булган фарзандларни тарбиялаб вояга етказишдир. Чунки, "... фарзандларимиз эртага бизга ё ташвиш олиб келади,ё манфаат олиб келади"[2.91-б.]. Маълумки, бугунги кунда жахонда моддий ва маънавий ресурсларга эгалик килиш учун манфаатлар тукнашуви тобора кучайиб бормокда ва тахликали тус олмокда. Бунда асосий эътибор жахонда 2 миллиардан ортик булган ёшларнинг онги ва калбини эгаллаш учун FOявий -мафкуравий кураш кун сайин кучайиб бормокда. Ёшлар манфаатлар тукнашувининг курбонларига айланиб колмокда. Бунга йул куймаслик учун " бугунги мураккаб глобаллашув даврида жамиятимизда миллий FOя ва мафкуравий иммунитетни кучайтириш, ёшларимизни турли зарарли FOя ва тахдидлардан асраш, уларни уз мустакил фикрига эга, иродали, фидойи ва ватанпарвар инсонлар этиб тарбиялаш хар качонгидан хам долзарб ахамият касб этмокда"[3,14-б.]. Чунки," Бугунги тарбия бу - инновация,янгича онг,янгича тафаккур ва амалий харакат демакдир"[4,178-б.].

Туртинчи йуналиш бу - инсон манфаатларининг тулик руёбга чикаришга тускинлик килувчи пинхона куч булган коррупцияга карши кураш ишларинининг FOявий-мафкуравий хавфсизлигини таъминлашдан иборат. Бу хусусда Президент Ш.М.Мирзиёев:"Коррупцияга карши курашишда ахолининг барча катламлари,энг яхши мутахассислар жалб килинмас экан,жамиятимизнинг барча аъзолари,таъбир жоиз булса," халоллик вакцинаси" билан эмланмас экан,уз олдимизга куйган юксак марраларга эриша олмаймиз."[5,-42б.],- деган эди. Инновацияни ривожлантириш борасидаги ишларни амалга оширишдаги энг ёмон FOявий-мафкуравий бузFунчилик, бу хам булса узининг утмиши ва хозирги кундаги килаётган фаолиятида бевосита ёки билвосита коррупция билан боFлик булган мутасаддиларнинг коррупцияга карши кураш кераклиги хакида катта-катта йиFин ва мажлисларда вазхонлик килишидир.

ХУЛОСА

Хулоса урнида шуни айтиш мумкинки, Узбекистон халкининг асосий миллий манфаати - бу мустакил, озод ва обод Ватанда,эркин ва фаровон хаёт кичиришдан иборатдир. Бизнинг мамлакатимиздаги бугунги кундаги миллий манфаатларимизнинг мафкуравий хавфсизлигини таъминлаш зарурият сифатида "Энг мухими, ислохотларимизнинг самарасини юртимизда яшаётган хар бир инсон,хар бир оила бугун хаётида хис этиши керак. Бунинг учун барча буFиндаги рахбарлар физлар,ракамлар,коFOзнинг ортидан кувмасдан,хар бир фукаро учун,унинг хаётий манфаатларини таъминлаш учун ишлаши шарт".[6,-48 б.].

REFERENCES

1. Узбекистон Республикасининг К,онуни. «Инновацион фаолият туFрисида». 2020 йил 24 июль. № УРК-630.//ВДММБ . 03/20/630/1101 сон.24.07.2020 й.

2. Мирзиёев Ш.М. Демократик ислохотларни чукурлаштириш,баркарор ривожланишини таъминлаш - халкимиз учун муносиб хаёт даражасини яратишнинг кафолатидир// Унинг узи. Миллий таракки ёт йулимизни катъият билан давом эттириб,янги боскичга кутарамиз.1-жилд. -Тошкент:"Узбекистон" НМИУ, 2017.

3. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Укитувчи ва мураббийлар кунига баFишланган тантанали маросимдаги нутки.30.09.2020.// https://president.uz/uz/lists/view/3864

4.Мирзиёев Ш.М. Янги фикр,янги FOяга,инновацияга таянган давлатгина юксак тараккиётга эришади.// Унинг узи. Миллий тикланишдан - миллий юксалиш сари. 4-жилд. - Тошкент:"Узбекистон" НМИУ, 2020.

5. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномаси. 24 январь 2020 йил// Унинг узи. Миллий тикланишдан -миллий юксалиш сари. 4-жилд. - Тошкент: "Узбекистон" НМИУ, 2020.

5. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномаси. 24 январь 2020 йил// Унинг узи. Миллий тикланишдан -миллий юксалиш сари. 4-жилд. - Тошкент: "Узбекистон" НМИУ, 2020.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.