Научная статья на тему 'ИННОВАЦИОН ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ ЖАМИЯТ ТАРАҚҚИЁТИДАГИ АҲАМИЯТИ'

ИННОВАЦИОН ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ ЖАМИЯТ ТАРАҚҚИЁТИДАГИ АҲАМИЯТИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

280
38
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
инновация / педагогик технология / интеракция / ҳамкорлик / интерфаол усуллар / инновацион ѐндашув / методология / назария ва амалиѐт уйғунлиги / рақобатбардош кадр / компетенция / креативлик / ахборотлаштириш / лойиҳалаштириш / innovation / pedagogical technologies / interaction / cooperation / interactive methods / innovative approach / methodology / combination of theory and practice / competitive personnel / competence / creativity / informatization / design

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Дилобар Сабиржановна Казакбаева

Мазкур мақолада жамият тараққиѐти учун зарур бўлган рақобатбардош мутахассисларни тайѐрлашда инновацион технологияларнинг долзарблиги, зарурати, тадрижий тараққиѐти, ўзига хос хусусиятлари, уни жорий этиш шакл, усул ва воситалари бўйича илмий мулоҳа юритилган. Манбалар таҳлил қилинган ва шунга асосан муаллиф илмий фаразлари ҳамда хулосаси тақдим этилган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE IMPORTANCE OF INNOVATIVE PEDAGOGICAL TECHNOLOGIES IN THE DEVELOPMENT OF SOCIETY

The article discusses the relevance, necessity, progressive development, innovative features of innovative technologies in the training of competitive specialists in the field of social development, forms, methods and means of their implementation. Sources are analyzed and scientific hypotheses and conclusions of the author are presented

Текст научной работы на тему «ИННОВАЦИОН ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ ЖАМИЯТ ТАРАҚҚИЁТИДАГИ АҲАМИЯТИ»

ИННОВАЦИОН ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ ЖАМИЯТ

ТАРАВДИЁТИДАГИ АХДМИЯТИ

Дилобар Сабиржановна Казакбаева

Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика институти магистранти

АННОТАЦИЯ

Мазкур маколада жамият тараккиёти учун зарур булган ракобатбардош мутахассисларни тайёрлашда инновацион технологияларнинг долзарблиги, зарурати, тадрижий тараккиёти, узига хос хусусиятлари, уни жорий этиш шакл, усул ва воситалари буйича илмий мулоха юритилган. Манбалар тахлил килинган ва шунга асосан муаллиф илмий фаразлари хамда хулосаси такдим этилган.

Калит сузлар: инновация, педагогик технология, интеракция, хамкорлик, интерфаол усуллар, инновацион ёндашув, методология, назария ва амалиёт уйгунлиги, ракобатбардош кадр, компетенция, креативлик, ахборотлаштириш, лойихалаштириш.

THE IMPORTANCE OF INNOVATIVE PEDAGOGICAL TECHNOLOGIES

IN THE DEVELOPMENT OF SOCIETY

Dilobar Sabirdjanovna Kazakbayeva

Master student of Chirchik State Pedagogical Institute, Tashkent region

ABSTRACT

The article discusses the relevance, necessity, progressive development, innovative features of innovative technologies in the training of competitive specialists in the field of social development, forms, methods and means of their implementation. Sources are analyzed and scientific hypotheses and conclusions of the author are presented.

Keywords: innovation, pedagogical technologies, interaction, cooperation, interactive methods, innovative approach, methodology, combination of theory and practice, competitive personnel, competence, creativity, informatization, design.

КИРИШ

Бугунги кунда таълим тизимида амалга оширилаётган ислохотлар инсон келажаги учун хизмат килмокда ва бунда шахсга йуналтирилган таълим оркали талаба ва укувчиларнинг илмий-ижодий компетенцияларни такомиллаштириш зарурати ортмокда. Таълим тизимини ислох килишнинг энг мухим шартларидан бири хам компетентли ёндашув асосидаги тизимга утиш хисобланади. Бунга мос равишда Давлат таълим стандартлари, меъёрий-хукукий хужжатлар хам такомиллашиб, жахон талабларига жавоб бериши лозим булади. Таълим тизимида амалга ошириладиган бу каби узгаришлар таълим бериш жараёнида инновацион ёндашувларни, интерфаол усулларни татбик этиш билан боглик талабдир.

Таълимда инновацион ёндашувларни жорий этиш ДТСларида келтирилган таянч ва умумфан компетенцияларни шакллантириш, укув-билув жараёнларини самарали ташкил этишнинг янги технологиялари ва шаклларидан фойдаланишни назарда тутади. Бу эса таълимнинг назарий ёндашув билан бирга амалий-фаолиятли ёндашувни, яъни олинган назарий билимларнинг амалий эхтиёжлари билан бирлаштириш зарурати билан боглик жараёндир.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

Республикамиз минтакавий ижтимоий-педагогик шароитига мослашган педагогик технологияларни яратиш ва уларни таълим-тарбия жараёнига куллаш буйича мамлакатимиз олимлари Ж.Г.Йулдошев, С.А.Усмонов, Н.С.Сайидахмедов, Р.Х,.Жураев, К.Йулдошев, Голиш ва бошкалар илмий изланишлар олиб борган.

Мустакил Давлатлар Хдмдустлиги олимларидан А.П.Ершов, А.А.Кузнецов, Б.Кузнецов, В.А.Каймин, М.П.Лапчик, Н.Ф.Талызиналарнинг урта, урта-махсус ва олий таълим муассасаларида янги педагогик, ахборот технологияларидан фойдаланиш, ноанъанавий дарслар самарадорлигини ошириш буйича килинган изланишлари хам алохида ахамиятга эга. Хорижий олимлардан М.Р.Браун, У.Л.Рош, Б.Филипп ва бошка олимлар таълим жараёнларида самарали инновацион технологияларни жорий этиш буйича тадкикотлар олиб борган.

Инновацион технологияларга асосланган укув-билув фаолият мобайнида таълим жараёни иштирокчилари бир катор усуллардан фойдаланади, булар назарий ва тажрибага асосланган усуллардир. Назарий усуллар анализ, синтез,

илмий фараз бериш, моделлаштириш кабиларда уз аксини топади. Амалий усулларда эса, тажриба утказиш, максадли кузатиш, эксперимент кабилар энг мукобил булган усуллар сирасига киради. Тасвирий санъат йуналишидаги фанларни укитиш жараёнларида хам эксперимент ва кузатиш усулларидан фойдаланиш энг маъкул танловлардан саналмокда.

МУХОКАМА

Таълимни модернизациялашга каратилган технологиялар, интерфаол методлар таълим олувчида шаклланиши лозим булган компетенциялар билан узаро боглик холда танланиши таълим самарадорлигини ошишига хизмат килади. Таълим жараёнида инновацион технологиялардан фойдаланишнинг бир катор узига хос хусусиятлари мавжуд. Бунда энг мухим хусусият хамкорлик (интеракция) булиб, бу тушунча дастлаб ижтимоий педагогика фанида вужудга келган. Унинг асосчиси сифатида америкалик файласуф Ж. Мид келтирилади. Интеракция шахс ривожланиши ва хаётий фаолиятини бошкалар билан мулокот ва хамкорлик асосидагина яратиши лозимлигини англатади. Айнан хамкорлик асосида жорий этиладиган педагогик технология тушунчаси 19401950 йилларда "таълим технологияси" тарзида кулланилиб, мазмунан укув жараёнида аудио-визуал техника воситаларидан фойдаланишни англатган. Бу тушунча дастлаб А^Шда кулланила бошлаган. Кейинчалик эса "таълим технологияси" урнига "дастурлаштирилган таълим" тушунчасидан кенг фойдаланиладиган булди. Шундан сунггина педагогик технология -лойихалаштирилган таълим ва аник максадга каратилган укув жараёнини ифода этадиган тушунча сифатида муомалага кириб борди. Таъкидлаб утиш керакки, педагогик технологияга нисбатан даврий муносабатнинг ривожланиб бориши биринчи навбатда, педагогик технологияга таълим сохасидаги сиёсатнинг бош вазифаси сифатида каралганлигидадир. Таълимга нисбатан бу ёндашув YUNESKO томонидан хам маъкулланди ва 1972 йилда "Таълимни ривожлантириш масалалари" буйича Халкаро гурух ташкил этилди. Бу гурух замонавий технологияни таълимни модернизациялашда харакатлантирувчи куч, дея бахолади. Шу сабабли хам мустакиллигимизнинг дастлабки кунлариданок, укув-тарбия жараёнини илгор педагогик технологиялар билан таъминлаш масаласи мухим вазифа сифатида белгиланди.

Бугунги кунда инновацион педагогик технологияларга кизикишнинг ортиб бориши жамиятдаги бир катор муаммоларга нисбатан айнан у оркали ечим топилаётганлиги сабаблидир. Жамиятимизда педагогик технологияларни

жадаллаштиришнинг бир катор сабаблари мавжудлиги куйидагилар билан изохланади:

- Республиканинг дунёнинг ривожланган мамлакатлари каторидан урин олиши, шахсга йуналтирилган таълимни жадаллаштириш, унинг самарадорлигини ошириш максадида замонавий педагогик технологиялардан фойдаланиш зарурлиги;

- фан-техника ютукларининг ривожланиб бориши билан ахборотлар хажмининг тобора ортиб бораётганлиги ва улардан окила фойдалана олиш зарурати;

- замонавий техника ва технологияларни таълимда татбик этиш, таълим жараёнларни ахборотлаштириш, укув-тарбия жараёнида ахборот технология ва техник воситалардан фойдаланиш заруратининг ортиб бораётганлиги;

- субъект-субъект фаолиятини тугри йулга куйиш, педагог-укитувчининг таълим максади ва мазмунини пухта билиши, таълим усуллари, метод ва воситаларини яхши билимдони булиши, таълим олувчининг кизикиш ва интилувчанлигини тугри йуналтира олиши лозимлиги;

- укув жараёнининг зарур моддий-техник база билан таъминланганлиги хамда таълим сифати натижаларини холисона, объектив бахоланиши, истеъмолчилар талабини кондирилишининг ахамиятлилиги каби омиллардир.

Жамият тараккиёти бевосита ижтимоий-иктисодий ютуклар билан боглик булиб, бу ютуклар уз навбатида ракобатбардош кадрлар билан таъминланади. Жахон талабларига жавоб берадиган ракобатбардош мутахассисни тайёрлашда укув-билув фаолиятни инновацион технологиялар, интерфаол усуллар асосида ташкил килиш мухим омил булиб хизмат килади. Педагогик технологияларни укув жараёнига олиб киришнинг зарурлиги россиялик олим В.П.Беспалько томонидан куйидагича изохланилган, "педагогик технология - бу укитувчи махоратига боглик булмаган холда педагогик муваффакиятни кафолатлайдиган укувчи шахсини шакллантириш жараёнининг лойихасидир".

В.М.Монахов эса, педагогик технологияга нисбатан аввалдан режалаштирилган натижаларга олиб борувчи ва бажарилиши шарт булган тартибли амаллар тизимидир, деган киска таърифни бериб, унинг асосий хусусиятларини келтириб утиш билан унинг долзарблигини куйидагича асослаб утади: "педагогик технология - укув жараёнини технологиялаштириб, унинг кайта тикланувчанлигини хамда педагогик жараён тургунлигини оширади, бу жараён ижрочисининг субъектив хусусиятларидан уни озод килади".

Мамлакатимиз олимлари Н.Сайидахмедов ва М.Очиловларнинг фикрича эса, "педагогик технология - бу укитувчининг укитиш воситалари ёрдамида укувчиларга муайян шароитда таъсир курсатиши ва бу фаолият махсули сифатида уларда олдиндан белгиланган шахс сифатларини интенсив шакллантириш жараёнидир". Олим Ж.Брунер укитиш технологияси укитишнинг макбуллигини таъминловчи маълум йул-йуриклар тизими билан боглик билимлар сохаси эканлигини эътироф этади. Тизимли ёндашув асосида тахлил этилган педагогик технология мохиятига нисбатан тавсифлар давр утган сари янада аниклашиб борди, айникса рус олими Н.Ф.Талызинанинг педагогик технология мохиятини белгиланган укув максадига эришишнинг окилона усулларини аниклашдан иборат соха, дея изохлаши унинг самарали, якуний истикболли натижаларга асосланган кафолатларидан бири сифатида намоён килди.

Демак юкорида педагогик технологияга нисбатан билдирилган таърифлардан айтиш мумкинки, у укув жараёнининг максадидан келиб чикиб мазмунли ва натижали ташкил килиш лойихаси, кам вакт сарфлаган холда иш унумдорлигини ва натижавийлигини кафолатлайдиган инновацион педагогик фаолият мажмуасидир.

Педагогик технологияларнинг ахамияти - бу педагог ва талабаларнинг белгиланган максаддан кафолатланган натижаларга эришишларига каратилган. Бундай инновацион педагогик технологияларни яратиш учун бир катор муаммоларни хал килишга тугри келади. Педагогик тизимда улар куйидаги кетма-кетликда ифодаланади:

- ишлаб чикиладиган педагогик инновациянинг мазмун-мохияти ва уларга мос максад-вазифаларини аниклаш;

- педагогик инновациянинг мухим белгилари ва имкониятларини илмий -услубий жихатдан асослаш;

- педагогик инновациянинг ривожланиш механизмлари ва таълимдаги интеграция тамойилларини илмий-услубий жихатдан асослаш;

- инновацион усулларни танлаш, туплаш, куллаш усуллари ва улардан амалиётда фойдаланишга услубий тавсиялар тайёрлаш;

- педагогик инновациянинг булажак мутахассисларда шаклланган БКМларини сифат жихатидан янада такомиллаштириб, бу сохада юкори самарадорликка эришишни бахолаш ва хоказо.

Маълумки, педагогик технология интерфаол усуллари оркали олиб борилади. "Интерфаол" тушунчаси инглизча "interact" ("inter" - узаро, "act" -

харакат килиш) сузидан келиб чиккан булиб, таълим олувчиларга узаро хамкорлик килиш оркали эркин фикрлаш, самарадорликни ошириш имконини берадиган метод сифатида тушунилади.

Укув-тарбия жараёнини инновацион усуллар асосида технологиялаштириш XX асрнинг биринчи ярмидан бошлаб объектив вокеликка айланган булиб, таълим жараёнини ахборотлаштириш бу жараёндаги узига хос омилдир. Инновацион технологиялар асосида таълим олувчиларнинг илмий-техникавий ва ижодкорлик кобилиятларини такомиллаштириш турли боскич ва даражалардаги таълимнинг асосий вазифаларидан булиб келмокда. Таълим олувчи назарий билимларга эга булса-да, улардан хаётий тажрибаларда фойдаланиш куникмаларига эга булмаса, таълимдаги кузланган максадларга эришиш имкони булмайди. Узлаштирилган назарий билимларни амалий жараёнларда куллаш йуллари ва воситалари билангина мамлакатдаги ишлаб чикариш жараёнларини янада такомиллаштириш, янги фан ва техника ютукларини ривожлантириш имкони вужудга келади.

Инновацион технологиялар асосидаги укув жараёнлари таълим олувчида ташаббускорлик, эркин фикрлаш, аник максадга интилиш, шахсий фаолиятга нисбатан талабчанлик каби креатив компетенциялар шаклланишининг замини булиб хизмат килади. Таълим олувчининг юкоридаги компетенцияларини шаклланишида педагогнинг асосий вазифаси инновацион технологиялар асосидаги фаолиятни ташкил этиш шакл, усул, восита ва йуналишларини белгилаб берувчи зарур ахборотлар билан таъминлаш хисобланади. Ахборотларнинг турли-туманлиги ёки хаддан зиёд куплиги хам баъзи холларда ижобий натижа бермайди, бунда ахборотни педагогик жихатдан бошкариш, уларнинг хозирги замон фан-техника ютуклари билан бойитилганлигини хисобга олиш лозим.

Янги педагогик технологияларни кенг ва самарали татбик этиш укитувчидан укитиш методологиясини чукуррок идрок этишни талаб этади. Вахоланки, бугунги кунда педагог - укитувчида методикани технологиядан ажрата олмаслик холатлари учрайди. Маълумки, методика укув жараёнини ташкил этиш ва курсатиш буйича тавсиялар мажмуаси булса, технология эса, олдиндан белгилаб куйилган аник истикболли максад йулида педагогнинг касбий фаолиятини инновацион, якуний натижани кафолатловчи харакатлар мажмуаси йигиндисидир. Педагогик технология укитиш фаолиятидаги назарий ва амалий изланишларни бирлаштириш, олдинган белгиланган максад буйича таълим-тарбиявий таъсир утказиш фаолиятини акс эттиради.

НАТИЖАЛАР

Таълим жараёнида фанга, мавзу ва таълим олувчилар ёш хусусиятларига мувофик холда танланадиган инновацион технологиялар нафакат кенг хамкорликка, таълим олувчиларнинг укув-билув жараёнларидаги фаоллигининг устуворлигига хам йуналтирилганлиги билан ажралиб туради.

Янги педагогик технологияда таълим-тарбия жараёнининг тизимга солинган илмий-назарий ва услубий асосланган янги шакл, усул ва воситалар уйгунлашган максад, вазифа, фаолият ва педагогик натижа яхлитлигини таъминлайди. Таълим-тарбия жараёнига янги педагогик технологияларни татбик этишни илмий педагогик асосда ишлаб чикишда В.П.Беспалько, Б.Каймин, Ф.Хайитовларнинг хиссалари катта. Уларнинг фикрига кура, укув-билув жараёнларига янги педагогик технология элементларини татбик этиш таълим-тарбия жараёнини аник режалаштириш, унинг натижасини аниклаш, ташхис килиш, кутилган натижани кулга киритиш вакт ва кучни тежаш учун катта имкониятлар яратади. Таълим берувчининг ижодкорлиги, бунёдкорлиги, инновацион фаолияти ортади, таълим олувчининг билим олишга булган талаби, хохиш ва истаклари таъминланади. Бундан ташкари:

- талаба-укувчининг укув мехнатига масъулияти, жавобгарлиги ва бурчи ошади;

- билимларни мустакил холда эгаллаш малакалари шаклланади;

- шаклланадиган креатив компетенциялар оркали таълим олувчи жамиятда уз урнини топа олишига имкон яратилади хамда жамият тараккиёти янада ривожланади.

Замонавий педагогик технологияларнинг бир канча таснифлари мавжуд булиб, улар узида укитишнинг куйидагича узига хос методларини камраб олганлиги, назарий ва амалий фаолият уйгунлиги билан ажралиб туради:

1. Таълим жараёни иштирокчиларининг демократик ва инсонпарвар муносабатга асосланган педагогик технология. Бунда шахсий муносабатларни шакллантириш, индивидуал ёндашув, эркин бошкарув, инсонпарвар парадигмаларга асосланган тизим намоён булади.

2. Таълим жараёни иштирокчилари фаолиятини жадаллаштиришга ва самарадорликка асосланган педагогик технология. Бунда шахсга йуналтирилган ва муаммоли укитишга асосланган технологиялардан фойдаланиш ва коммуникатив укитиш тизими назарда тутилади.

3. Таълим жараёнини ихтисослашган ва табакалашган ёндашувга асосланган педагогик технология. Бунда кушимча дастурлар асосидаги укитиш,

якка холда ташкил килинадиган таълим технологиялари, махсус курс ва лойихалаш технологияларини жорий этиш назарда тутилади.

Дархакикат, таълим жараёнини инновацион технологиялар асосида ташкил килиш юкори малакали, ракобатбардош кадрлар тайёрлашнинг устувор омили булиб, бунда куйидаги тамойиллар алохида ахамиятга эга:

- таълим, фан ва ишлаб чикаришнинг узаро интеграцияси;

- таълим дастурларида фан-техниканинг энг сунгги ютуклари, иктисодиёт ва технологияларнинг энг юкори намуналаридан фойдаланилганлиги;

- таълим тизимини мамлакат иктисодиётининг ривожлантиришнинг устувор омили даражасига кутарилиши;

- таълим сифатини халкаро стандартларга мос холатда объектив бахолаш;

- таълим олувчиларни ижтимоий химоя килиш хамда рагбатлантириш ва бошкалар. Буларнинг барчаси мамлакатимизда амалга оширилаётган кадрлар тайёрлаш тизимида уз аксини топмокда.

ХУЛОСА

Таълим сохасидаги юкорида таъкидлаб утилган сифат узгаришлари шундан далолат берадики, янги методикаларни талаб этадиган ва таълим жараёнининг ажралмас кисмига айланиб бораётган, унга узининг маълум хусусиятларини жорий этадиган янги техникавий, ахборотли, аудиовизуалли, аудиал воситалар замонавий педагогик технологияларни реал вокеликка айлантиради. Замонавий педагогик технология мохият - эътибори жихатидан бошка технологиялар билан бир сафда туради, чунки улар хам бошкалар катори уз хусусий сохасига, метод ва воситаларига эга. Бирор замонавий педагогик технология инсон онги билан боглик билимлар сохаси сифатида мураккаб ва хаммага хам тушунарли булмаган педагогик жараённи ифода этиши билан ишлаб чикариш ва ахборотли технологиялардан ажралиб туради. Унинг узига хос хусусияти таълим ва тарбия компонентларини

мужассамлаштирганлигидир.

Укув жараёнида педагогик технологиялардан фойдаланишнинг самарали томонлари кундан кунга узининг исботини топиб бормокда. Бунда укитувчи ва талаба доимо изланишга, урганишга, уз фикрини мустакил ифода этиш борасида амалий куникмаларни ривожлантириб бориши зарур. Бу эса, уларнинг келажакда уз касбини чукур билимдони булиб етишишлари учун замин хозирлайди. Шунингдек, ёшлар уртасида соглом турмуш тарзини карор топтириш, турли ёт гоялар таъсиридан, "оммавий маданият" хуружларидан

хдмоя килишга доир мажмуавий чора-тадбирларни амалга оширишга ёрдам беради.

REFERENCES

1. Azizxo'jaeva N.N. Pedagogik texnologiya va pedagogik mahorat. - Toshkent: TDPU, 2003.

2. Беспалко В.П. Педагогика и прогерссивные технологии обучения. - М.: Изд-во Института профессионального образования Министерства образования России, 1995.

3. Yа.Gafforov, S.Toshtemirova (2020). Ways To Increase The Effectiveness Of Education In An Integrated Environment. European Journal of Molecular & Clinical Medicine 7 (7). 647-655.

4. YoldoshevJ.G'., Usmonov S.A.Pedagogik texnologiya asoslari. / Toshkent: O'qituvchi, 2004.

5. Mardonov, S.K., & Toshtemirova, S.A. (2020). Classifying the educational system as an innovative approach. ISJ Theoretical & Applied Science, 12 (92), 180-182.

6. H.T.Omonov, N.X.Xo'jayev va b. Pedagogik texnologiyalar va pedagogik mahorat. T.: "Iqtisod-moliya", 2009. -240 b.

7. Toshtemirova, S. (2020). Factors Affecting the Quality of Education and the Importance of the Education Cluster to Address Them. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences, 8(4), 151-156.

8. Тоштемирова C.A. (2020) Таълим сифати самарадорлигини оширишда инновацион ГОяларнинг ахамияти. МуГаллим х,эм Yзликсиз билимлендириу, 1(1). 56-61.

9. Botir Boltabaevich Baymetov, Khusan Kholmuratovich Muratov. Self Sketches as a Tool in the Professional Training of a Future Artist-Teacher. Solid State Technology. 2020/2/29. Vol.63 № 2 (2020). 224-231.

10. Жуммагул Номозовна Абдурахманова, Саодат Абдурашидовна Тоштемирова.(2020). Инновацион технологиялар ва ахборот маданиятини шакллантириш педагогиканинг долзарб масалаларидан бири. Science and Education.1(7). 436-442.

11. Toshtemirova S.A. (2020). Ta'lim va tarbiyaning demokratik hamda insonparvarlik tamoyili. Maktab va hayot, 1(1), 36-38.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.