Научная статья на тему 'Инновацион ғояларни амалиётга жорий этишда кичик бизнес иштирокини фаоллаштириш'

Инновацион ғояларни амалиётга жорий этишда кичик бизнес иштирокини фаоллаштириш Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
895
94
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Ғафуров У. В.

Жаҳон иқтисодиётига интеграциялашув ва глобаллашув жараёнларининг кучайиб бориши билан халқаро майдондаги рақобат ҳам кескинлашади. Бундай шароитда миллий иқтисодиётнинг рақобатбардошлигини таъминлашнинг асосий йўли тараққиётнинг инновацион йўлидан бориш ҳисобланади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Инновацион ғояларни амалиётга жорий этишда кичик бизнес иштирокини фаоллаштириш»

V___/

fафуров У.В.

ТДИУ "Ик,тисодиёт назарияси" кафедраси мудири, и.ф.н., доцент

ИННОВАЦИОН ГОЯЛАРНИ АМАЛИЁТГА ЖОРИЙ ЭТИШДА КИЧИК БИЗНЕС ИШТИРОКИНИ ФАОЛЛАШТИРИШ

Жацон ицтисодиётига интеграциялашув ва гло-баллашув жараёнларининг кучайиб бориши би-лан халцаро майдондаги рацобат цам кескинла-шади. Бундай шароитда миллий ицтисодиётнинг рацобатбардошлигини таъминлашнинг асосий йули тарацциётнинг инновацион йулидан бориш цисобланади.

Узбекистон мустакилликни к,улга ки-ритган дастлабки йилларданок инновацион ривожланишга асосланган иктисодий сиёсатни ишлаб чикиш ва амалга ошириш йулидан борди. Бу борада илк кадам си-фатида кабул килинган Узбекистон Респу-бликаси Президентининг Фармони хамда Вазирлар Махкамасининг Карорида1 Фан ва техника давлат кумитаси хамда бошка тегишли идораларга кушимча кийматга солинадиган соликдан озод этилиши ло-зим булган инновацион хамда хужалик шартномалари асосидаги илмий-тадкикот ишларининг турларини аниклаш ва тасдиклаш; фан ва техникани ривожланти-ришнинг устувор йуналишлари руйхатини хамда давлат илмий-техника дастурлари-ни ишлаб чикиш; тугалланган илмий иш-ланмаларни тахлил килиб, уларни амалга оширишга доир таклифлар киритиш; Фан-лар академиясининг булинмалари негизи-да илмий ишланмаларни ички ва ташки бо-зорда реклама килиш ва сотиш максадида уларнинг республика инновация-тижорат

1 Узбекистон Республикаси Президентининг Фармони. Илм-фанни ва инновация фао-лиятини ривожлантиришни давлат йули билан куллаб-кувватлаш туFрисида. 1992 йил 8 июль. ПФ-438-сон; Узбекистон Республикаси Президенти хузуридаги Вазирлар Махкамасининг карори. Илм-фанни ривожлантиришни ва инновация фаолияти-ни давлат йули билан к,уллаб-к,увватлаш чоралари туFрисида. 1992 йил 21 июль, 337-сон.

кургазма марказини ташкил этиш; илмий-техника тадкикотлари ва ишланмаларини хукукий жихатдан химоя килиш, уларнинг ракобатбардошлигини ошириш, лицен-зиялар ва патентларни сотиш хажмини купайтириш, Узбекистон олимларининг ютукларини чет элларда кенг реклама килиш, уларнинг илFор технологиялари ва илмий ишланмалари негизида кушма кор-хоналар, венчур компаниялар, инновацион дастурлар ва лойихаларни яратишни кузда тутувчи халкаро илмий-техникавий хамкорлик дастури ишлаб чикилишини таъминлаш каби катор мухим тадбирлар белгилаб берилди.

Шунингдек, хозирда республикамиз-да инновацион фаолиятни янада жа-дал ривожлантиришни раFбатлантириш максадида катор енгиллик ва имтиёзлар яратилган. Жумладан:

□ 2013 йилнинг 1 январигача булган даврда укув ва илмий-тадкикот муас-сасалари хамда ташкилотлари, лойиха-конструкторлик ташкилотлари хужалик юритувчи субъектлар билан тузилган шартномалар буйича амалга оширилади-ган амалий илмий-тадкикот ва тажриба-конструкторлик ишларини бажариш кисмида даромад солиFи, ягона солик тулови, кушилган киймат солиFи ва дав-латнинг максадли жамFармаларига маж-

бурий туловлар (ягона ижтимоий туловдан ташкари) тулашдан озод этилган;

□ илмий-тадкикот муассасалари ва ташкилотларини кайта жих,озлаш ва тулик жих,озлаш учун Узбекистон Республи-каси Вазирлар Мах,камаси тасдиклаган руйхатлар буйича модернизация килиш доирасида олиб келинадиган ускуналар божхона туловларидан (божхона расмий-лаштируви йиFимларидан ташкари) озод этилган;

□ Узбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан 2009-2012 йиллар мобайнида давлат илмий-техникавий да-стурлари доирасида илмий-тадкикот ва тажриба-конструкторлик ишларини олиб бораётган илмий-тадкикот муассасалари ва ташкилотларининг илмий, технологик ва лаборатория ускуналарини модернизация килишга маблаFлар ажратилди.

Инновацион илмий-техник ишлар да-стурлари республикамизда 1995 йилдан буён амалга оширилиб келмокда. Бу давр мобайнида иновацион лойих,аларни амалга ошириш буйича манфаатдор вазир-лик ва идорлар билан х,амкорлик буйича ах,амиятли тажриба орттирилди. Хар йили кишлок хужалиги, энергетика, машина-созлик, фармакология, соFликни саклаш ва бошка сох,аларда мах,аллий хом ашёни кайта ишлаш ва илм сиFими юкори булган ракобатбардош мах,сулотларни ишлаб чикаришга асосланган катор технология ва ишланмалар узлаштирилмокда. Афсуски, инновацион ишлар дастурла-ри микёсларининг чекланганлиги сабаб-ли кейинги йилларда бажарилган амалий тадкикотлар илмий-техник лойих,алари натижаларини тулик жорий этишни таъ-минлаб булмаяпти1.

Буларнинг барчаси кичик бизнеснинг инновацион фаолиятдаги иштирокини ах,амиятли даражада ошириш зарурли-гини курсатади. «Кичик бизнес ва хусу-сий тадбиркорлик йили» Давлат дастури-да х,ам саноат тармокларида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожланти-риш х,амда юкори технологияга асослан-

1 Парпиев О.Р. Основные факторы дальнейшего развития инновационной научно-технической деятельности в Узбекистане // http://www.uzscience. uz/ system.phtml?action = 2-7-5

ган замонавий ишлаб чикаришларни таш-кил этиш учун кенг имкониятлар яратиш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектлари томонидан ишлаб чикаришга инновацион технологиялар жорий этили-шини раFбатлантириш алох,ида йуналиш сифатида белгилаб берилган2.

Кичик бизнеснинг инновацион Fоялар ва технологияларни амалиётга жорий этишдаги узига хос устун томонлари, бу борадаги афзалликлари турли жих,атлар оркали намоён булади. Жумладан, илм х,ажми юкори булган саноат мах,сулоти бозорининг куплаб иштирокчилари би-лан субконтракт муносабатлар асосида инновацион жараённи мох,ирона ташкил этиш инновацион кичик корхоналар фа-олияти муваффакияти асосларидан бири х,исобланади. Шу билан бирга, кичик корхоналар инновацион фаолиятининг хусу-сиятли белгиси булиб унинг янги технологияларни эмас, балки устун равишда мах,сулотга оид инновацияларни яратиш-га йуналтирилганлиги х,исобланади3.

Кичик бизнес корхоналарида йирик корхоналарга нисбатан таваккалчилик-нинг пастлиги, инновацион технологиялар жорий этилиши уларнинг юкори трансак-цион харажатларини камайтириб, рента-беллик курсаткичларини оширади, инновацияларни тижоратлаштиришдан юкори даромад олиш имконияти мавжудлиги, бошкарувнинг инновацион технологияла-ри жорий этилиши экспорт салох,ияти ва ракобатдошлигини оширади4.

Бирок, ушбу ижобий тавсифлар маж-муи х,ам кичик бизнеснинг инновацион фаолиятдаги кенг иштирокини таъмин-лай олмайди. Аксинча, бошка тенг ша-

2 Узбекистон Республикаси Президентининг Карори. «Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик йили» Давлат дастури туFрисида. 2011 йил 7 фев-рал, пК-1474-сон.

3 Синякина Н.Б., Сафаров А. Роль малого бизнеса в развитии инновационной деятельности // «Инновация фаолиятини ривожлантиришда кичик бизнес ва тадбиркорликни янада кенгайтиришнинг мух,им омиллари» Республика илмий-амалий ан-жуман материаллари. 13 апрел 2011 йил. Тошкент, 2011. С.100-101.

4 Отажонов Ш.И. Узбекистонда кичик бизнес субъектларининг инновацион фаолияти бошкарув механизмини такомиллаштириш. 08.00.13 - «Ме-нежмент ва маркетинг». Иктисод фанлари номзо-ди дис. автореферати. Тошкент, 2010. 9-10-б.

V___/

роитларда кичик бизнесда инновацион фаолият нисбатан паст даражада амал-га оширилади. Шунга кура, кичик бизнес-нинг инновацион фаолиятини ривожлан-тириш борасидаги устун жихатлари факат давлат томонидан хар томонлама куллаб-кувватланган шароитда амалга оширили-ши мумкин.

Жахон тажрибаси шуни курсатадики, куплаб саноат жихатдан ривожланган мамлакатларда технологияларни уза-тиш сохасидаги хукукий таъминотнинг юкори даражаси; янги технологияларни узлаштириш билан шуFулланувчи кичик корхоналарни фойда солиFидан озод этув-чи солик тизими; уларни имтиёзли кредит-лаш ва молиявий куллаб-кувватлаш тизими илмий-техникавий салохиятдан сама-рали фойдаланиш хамда инновацион фа-олиятдан юкори фойда олишни таъмин-лади1. Шунга кура, мамлакатимизда кичик бизнес субъектларининг инновацион фа-олиятдаги иштирокини раFбатлантириш максадида катор чора-тадбирларни амал-га ошириш лозим.

Узбекистон Республикаси Президенти-нинг «Инновацион лойихалар ва технологияларни ишлаб чикаришга татбик этиш-ни раFбатлантириш борасидаги кушимча чора-тадбирлар туFрисида» 2008 йил 15 июль ПК-916-сон карори асосида Иктисодиёт вазирлиги, Ташки иктисодий алокалар, инвестициялар ва савдо вазирлиги, Вазирлар Махкамаси хузуридаги Фан ва технологияларни ривожлантириш-ни мувофиклаштириш кумитаси томони-дан хар йили Инновацион Fоялар, техно-логиялар ва лойихалар Республика яр-маркаси утказилиши белгилаб берилди.

2008-2010 йилларда утказилган учта инновациялар ярмаркаси мобайнида уму-мий холда киймати 41 миллиард сумдан иборат илмий ва техник ишланмаларни жорий этиш туFрисидаги 1196 та шартно-ма имзоланди. Шартномаларнинг сони йилдан йилга усиб бормокда - агар би-ринчи ярмаркада олим ва хужалик юри-тувчилар томонидан 292 та шартнома ту-зилган булса, 2010 йилдаги ярмакада бу

1 Белявский И.К. Маркетинговые исследования: Информация, анализ, прогноз. Учебное пособие. М., 2007. С.63.

курсаткич 456 тани ташкил этди. Хозирда бу шартномаларнинг куплари амалга оширилиб, миллий иктисодиётнинг етак-чи тармокларидаги унлаб йирик ишлаб чикаришларни модернизациялаш ва тех-нологик янгилашга, кичик бизнес ва ху-сусий тадбиркорликнинг ривожланишига ахамиятли таъсир курсатди.

2011 йил 13-15 апрель кунлари булиб утган туртинчи ярмаркада 600 га якин истикболли технологиялар, лойихалар ва инновацион Fоялар намойиш этилди. Улар орасида 471 та янги, шунингдек, 91 та олдинги ярмаркаларда намойиш этил-ган, хозирча ишлаб чикаришга жорий килинмаган, бирок катта ишлаб чикариш салохиятига эга ишланмалар намой-иш этилган. Ярмаракада намойиш этил-ган Fоя, технология ва лойихаларнинг 195 таси саноатни модернизациялаш вази-фаларини хал этишга йуналтирилган, 110 таси кишлок хужалигига, 87 таси соFликни саклаш ва фармацевтика тармокларига, 51 таси ахборот технологиялари сохасига ва 28 таси фан ва таълим сохасига мулжалланган2. Ярмаркада иштирок эт-ган инновацион ишланмаларнинг 50 га якини «Кичик бизнес ва хусусий тадбир-корлик учун ишланмалар» деб номланув-чи алохида булимда намойиш этилди3.

Хозирда мамлакатимиз инновацион тизимининг мухим таркибий кисмларидан бири - тармок ва корхонани инновацион ривожлантириш таркибий булинмалари (лойиха-конструкторлик бюролари)

хисобланиб, уларнинг асосий вазифалари куйидагилардан иборат:

□ замонавий ускуналар ва техноло-гияларнинг халкаро ва махаллий ишлан-маларини урганиш, шу асосда замона-вий технологияларни ишлаб чикаришга татбик этишнинг хар йилги ва урта муд-датли дастурларини шакллантириш;

□ махаллий амалий илмий тадкикотлар ва ишланмаларга буюртма-лар жамламасини шакллантириш, шунингдек уларни жойлаштириш;

2 http://news.olam.uz/business/1785.html

3 IV Республиканской ярмарки инновационных идей, технологий и проектов // http://www. ттесопоту^/ innovation

□ амалий илмий тадкикотлар ва иш-ланмалар натижаларини корхона фаолия-ти амалиётига татбик этиш1.

Тармок (корхона)ни инновацион ри-вожлантириш таркибий булинмалари (лойих,а-конструкторлик бюролари) замо-навий технологияларни ишлаб чикаришга татбик этишнинг х,ар йилги ва урта муд-датли дастурларини ишлаб чикишда Иктисодиёт вазирлиги, Ташки иктисодий алокалар, инвестициялар ва савдо вазирлиги, Вазирлар Мах,камаси х,узуридаги Фан ва технологияларни ривожланти-ришни мувофиклаштириш кумитаси то-монидан х,ар йили утказиладиган Инновацион Fоялар, технологиялар ва лойих,алар Республика ярмаркасига такдим этилган ишланмалар, халкаро ва мах,аллий дара-жадаги ишланмалар х,амда шахсий иш-ланмалардан фойдаланиши мумкин. Таркибий булинмаларнинг илмий амалий тадкикотлари, инновацион лойих,алари, тажриба-конструкторлик ишланмалари-ни х,амда уларни ишлаб чикариш жараё-нига жорий килиш ишларини молиялаш-тириш учун ташкил килинган модернизация ва янги технологиялар жамFармаси маблаFларини шакллантириш ва фойда-ланиш тартиби «Хужалик бошкарув ор-ганлари ва корхоналарнинг модернизация ва янги технологиялар жамгармаси туFрисида Низом»да белгилаб берилган.

ЖамFарма бошкарувининг олий ор-гани хужалик юритувчи субъектнинг Илмий-техник кенгаши х,исобланади. Тармок (корхона)нинг илмий-тадкикот ва тажриба-конструкторлик ишларини амалга оширувчи таркибий тузилмала-ри лойих,аларни куриб чикиши учун ушбу кенгашга такдим этади. Кенгаш жамFарма маблаFларидан лойих,ани молиялашти-ришни кабул килиш ёки лойих,ани мо-лиялаштиришдан воз кечиш, лойих,ани кайта ишлашга ёки кушимча экспертиза-га жунатиш х,акидаги карорларни кабул килади.

1 Узбекистон Республикаси Президенти-нинг Карори. Инновацион лойих,алар ва технологияларни ишлаб чикаришга татбик этишни раFбатлантириш борасидаги кушимча чора-тадбирлар туFрисида. 2008 йил 15 июл, ПК.-916-сон.

Фикримизча, ушбу низом оркали ташкил этиш ва тартибга солиш кузда тутил-ган жараёнларнинг янада самарали амал килишини таъминлаш максадида бир катор таклифларни илгари суриш максадга мувофикдир. Масалан, «жамFарма факат илмий-амалий тадкикотлар ва инновацион технологиялар ютукларидан фой-даланган х,олда, товар (ишлар, хизмат-лар) ишлаб чикариш жараёнини модернизация килаётган хужалик юритувчи субъектлардагина ташкил килинади» де-ган коида айрим корхоналарнинг ушбу жараёнлардан четда колиши учун асос булиб хизмат килиши мумкин. Холбуки, бугунги кунда инновацион фаолият тобо-ра мух,им ах,амият касб этиб борар экан, жамFармани «Модернизация ва инно-вациялар жамFармаси» деб номлаб, уни барча йирик корхоналарда ташкил этишни мажбурий коидалардан бири сифати-да белгилаш максадга мувофикдир.

Шунингдек, инновацион фаолият-да кичик бизнес субъектларининг иш-тирокини фаоллаштириш максадида жамFарманинг муайян фоизини (масалан, табакалашган х,олда 5 дан то 20% гача) инновацион кичик бизнес корхоналари билан х,амкорликда амалга оширилиши-ни таъминлаш мух,имдир. Йирик фирма-лар томонидан ажратилган, кичик корхо-налар билан х,амкорликдаги фаолият учун йуналтирилган венчур (тахликали) инве-стициялаш асосий компаниядаги ИТТКИ-га сарфларни минималлаштириш, технология, кадрларни айирбошлаш, техник ва технологик вазифаларни самарали х,ал этиш, корхоналар уртасида нисба-тан мустах,кам кооперацион алокаларни урнатиш имконини беради. ЖамFарма маблаFларининг кичик бизнес субъект-ларига буюртма сифатида такдим этилган кисмига давлат томонидан кушимча имтиёзларнинг такдим этилиши мазкур илмий х,амкорлик жараёнларини янада раFбатлантиради.

ЖамFарма маблаFларининг манбала-рини туFри ва тулик белгилаш х,ам кат-та ах,амиятга эга. Фикримизча, бу бо-рада Низомда белгиланган манбалар, яъни хужалик юритувчи субъектларнинг соф фойдаси, амортизация ажратмала-

V___/

pининг биp киcми Ba буюpтмaчилap-нинг мaкcaдли тушумлapи ^и^би^ 1^к-ллaнтиpилиши eтapли эмac. ЖaмFapмa мaблaFлapини шaкллaнтиpишдa бюд-жeт мaблaFлapидaн фoйдaлaниш дaвлaт-нинг иннoвaциoн жapaëнлapни кУллaб-Куввaтлaшдaги бeвocитa иштиpoки-ни тaъминлaшнинг acocий шaкллapи-дaн биpигa aйлaниши лoзим. Бундa дaв-лaт мух,им cтpaтeгик ax1aмиятгa эгa бyлгaн иннoвaциoн лoйиx1aлapни aмaлгa oши-pиш учун мaxcуc буюpтмaлapни мoли-ялaштиpиш мaкcaдидa тapмoк ëки ^p-xoнa жaмFapмacигa тeгишли мoлиявий мaблaFлapни yткaзиши мумкин.

Tapмoк (кopxoнa) мoдepнизaция Ba иннoвaция жaмFapмacи мaблaFлapини шaкллaнтиpишдa бюджeтдaн тaшкapи фoндлap x1aмдa xaлкapo тaшкилoтлap мaблaFлapини х^м жaлб этишни йyлгa КУЙИШ кepaк. Иктиcoдий жих^^н pи-вoжлaнгaн дaвлaтлapдa вeнчуp бизнec-ни тapтибгa coлишнинг caмapaли тизими яpaтилгaн булиб, ундa бaнклap, cуFуpтa кoмпaниялapи, пeнcия фoндлapи ишти-poк этaди. Мacaлaн, AK1Шдa вeнчуp фoнд-лapи инвecтopлapи тapкибидa бaнклap-нинг инвecтициялapи 25,8%, cуFуpтa ^м-пaниялapи - 16,4%, пeнcия фoндлapи - 25%, xуcуcий шaxcлap - 4%, дaвлaт ту-зилмaлapи - 2,2%ни тaшкил этaди1. TyFpи, pивoжлaнгaн дaвлaтлapдa вeнчуp биз-нecгa килингaн инвecтициялap юкopи фoизлapдa дapoмaд oлиш имкoнини бe-paди. Бизнинг шapoитдa жaмFapмaлapгa кyйилгaн мaблaFлap x1oзиpчa юкopи дa-poмaд бepиши кийин, лeкин ушбу мexa-низмни иш^ тушиpишгa интилиш, унинг чopa-тaдбиpлapини бocкичмa-бocкич, изчил paвишдa aмaлгa oшиpиб бopиш лo-зим.

Иннoвaциoн лoйиx1aлapни aмaлгa oши-pиш мexaнизмининг caмapaли элeмeнт-лapидaн биpи булиб улapни улуш aco-cидa мoлиялaштиpиш x1иcoблaнaди. Бун-дaй мoлиялaштиpиш илмий ишлaнмa-лapни бюджeт мaблaFлapи, тapмoк Ba минтaкaлap мaблaFлapи, yзлapи тoмo-нидaн ил^и cуpилгaн муaммoлapни

1 Aфoнин И.В. Иннoвaциoнный мeнeджмeнт: Учeбнoe пocoбиe. М., 2005. С.78.

х^л этиш учун ишлaнмaлapнинг нaтижa-лapидaн мaнфaaтдop бул^н кopxoнa Ba тaшкилoтлap мaблaFлapидaн фoйдaлa-нишни кушиш opкaли aмaлгa oшиpилa-ди. Бундaн тaшкapи, вaзиpлик, идopaлap ëки x1oкимиятлap тoмoнидaн улуш aco^-дa мoлиялaштиpишнинг aмaлгa oшиpи-лиши мaзкуp ишлaнмaнинг улap тoмoни-дaн тaлaб килиниши, ишлaб чикapишгa жopий этилишининг yзигa xoc кaфoлaти x1иcoблaнaди2.

Мoдepнизaция Ba иннoвaция жaмFapмacини мoлиявий тaъминлaш-дa жaлб этилгaн мaблaFлapдaн фoйдaлa-нишни йyлгa куйиш мух,им x1иcoблaнaди. Бу бopaдa М.М.Хaитбaeв кopxoнaлapни иннoвaциoн жих^^н pивoжлaнтиpиш-дa киммaтли кoFoзлap ax1aмиятли ypин тутиши, биpoк, aмaлдaги кoнунчиликдa бу бopaдa муaйян муaммoлap мaвжуд-лигини тaъкидлaйди. Жумлaдaн, Pecпу-бликaмиз кoнунчилигидa aкциялap фaкaт aкциядopлик жaмиятлapи, кopпopa-тив oблигaциялap эca фaкaт oчик туpдa-ги aкциядopлик жaмиятлapи тoмoнидaн чикapилиши мумкинлиги бeлгилaнгaнли-ги, бундaй жaмиятлapни тaшкил этиш эca ax1aмиятли мaблaFни (aкциядopлик жa-мияти уcтaв фoндининг энг ^м микдopи жaмият дaвлaт pyйxaтидaн yткaзилгaн ca-нaдa Узбeкиcтoн Pecпубликacи Мapкa-зий бaнкининг куpcи бyйичa тypт юз минг AK^ дoллapигa тeнг бyлгaн cуммaдaн кaм бyлмacлиги кepaк) тaлaб этиши тaъкид-лaнaди. Шунгa кypa куйидaгилap тaклиф этилaди:

D кичик бизнec cубъeктлapигa ^p-пopaтив oблигaциялapни чикapишгa pуx-^т бepиш;

D чикapилгaн oблигaциялapдaн тyплaнгaн мaблaFни мaкcaдли paвишдa, яъни фaкaтгинa иннoвaциoн жapaëнгa capфлaш шapтини бeлгилaш;

D бу мaблaFлapни иннoвaциoн жa-paëнгa capфлaнaëтгaнлигини вaкoлaтли opгaнлap тoмoнидaн мунтaзaм нaзopaт Килиб туpиш;

2 Пapпиeв О.P. Оcнoвныe фaктopы дaльнeйшeгo paзвития иннoвaциoннoй нaучнo-тexничecкoй дe-ятeльнocти b Узбeкиcтaнe II http:IIwww.uzscience. uzI system.phtml?action = 2-7-5

Узбекистонда инновацион гоялар ва технологияларни амалиётга жорий этиш х,амда молиялашти-риш тизими1.

1-расм.

Инновацион

гоялар, технология-

лар ва лойих,алар Республика ярмаркаси

Халцаро ва мах,аллий ишланмалар

Шахсий инновацион

гоялар, технология-

лар ва лойихалар

Хужалик юритувчи субъект

I

Инновацион ривожлантириш булинмаси (лойиха-конструкторлик булими)

т

Илмий ама-лий тадки-котлар

Илмий-техник кенгаш

Модернизация ва инновация жамгармаси

Инно- Тажриба-

ваци- конструк-

он торлик

лоии- ишланма-

халар лари

I

Иннова -цион кичик бизнес субъект -лари

Соф фойда

Амортизация ажратмаси

Буюртмачилар -нинг мацсад-ли тушумлари

Бюджет маблаглари

Бюджетдан тапщари фондлар

Халкаро ташкилотлар маблаглаои

Жалб этилган маблаглар

Изох,: Тизимни янада такомиллаштириш буйича таклифлар пунктир чизик,лар оркали ифодаланган.

□ тадбиркорлик субъекти облигаци-ялардан тупланган маблаFни максадсиз ишлатган холатда чикарилган облигаци-яларни чакириб олиш юзасидан чора-тадбирлар куриш2.

Бу каби чора-тадбирларнинг амал-га оширилиши, бир томондан, модерни-зациялаш ва инновацион ишланмаларни куллаш жараёнларига юридик ва жисмо-ний шахсларнинг маблаFларини фонд бо-зори оркали жалб этиш имконини бер-са, бошка томондан республикадаги кимматли ко*озлар бозори фаолиятини кенгайтиради.

Умумий холда, мамлакатимизда инновацион Fоялар ва технологияларни амалиётга жорий этиш хамда моли-ялаштиришнинг такомиллаштирилган

1 Муаллиф ишланмалари асосида тузилган.

2 Хаитбаев М.М. Кичик бизнес ва хусусий тад-биркорликда инновацион фаолиятни ривожланти-ришнинг хукукий масалалари // «Инновация фаолиятини ривожлантиришда кичик бизнес ва тад-биркорликни янада кенгайтиришнинг мухим омил-лари» Республика илмий-амалий анжуман матери-аллари. 13 апрел 2011 йил. Тошкент, 2011. 78-81-б.

куринишини куйидаги чизма оркали ифо-далаш мумкин (1-расм).

Колаверса, жамFармани шаклланти-рувчи ажратмаларнинг микдори хужалик юритувчи субъект томонидан мустакил белгиланиши мазкур жараёнларнинг ахамиятини туFри бахолай олмайдиган субъектлар томонидан юзаки ёндашув-ларни, ажратмалар микдорини ута паст даражага тушириб юбориш холатларини келтириб чикариши мумкин. Шунга кура, корхоналарга жамFармани шаклланти-рувчи ажратмаларнинг микдорини ил-мий асосланган холда тавсия этилаёт-ган чегара доирасида мустакил белгилаш хукукининг берилиши мантикий жихатдан туFри булади.

Юкоридаги чора-тадбирларнинг амал-га оширилиши мамлакатимизда кичик бизнеснинг инновацион Fоялар ва технологияларни амалиётга жорий этишдаги иштирокини янада фаоллаштириш учун янги имкониятларни яратади.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ № 2, 2012

V___/

Адабиётлар руйхати:

1. 2012 йил Ватанимиз тарак,к,иётини янги боск,ичга кутарадиган йил булади. Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг 2011 йилнинг асо-сий якунлари ва 2012 йилда Узбекистонни ижтимоий-иктисодий ривожланти-ришнинг устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Мах,камасининг маж-лисидаги маърузаси // "Халк, сузи" газетаси, 2012 йил 20 январь.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг Фармони. Илм-фанни ва инновация фаолиятини ривожлантиришни давлат йули билан к,уллаб-к,увватлаш туFрисида. 1992 йил 8 июль. ПФ-438-сон.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг Карори. «Кичик бизнес ва ху-сусий тадбиркорлик йили» Давлат дастури туFрисида. 2011 йил 7 февраль, ПК,-1474-сон.

4. Узбекистон Республикаси Президентининг Карори. Инноваци-он лойих,алар ва технологияларни ишлаб чикаришга татбик этишни раFбатлантириш борасидаги кушимча чора-тадбирлар туFрисида. 2008 йил 15 июль, ПК-916-сон.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

5. Узбекистон Республикаси Президенти х,узуридаги Вазирлар Мах,камасининг карори. Илм-фанни ривожлантиришни ва инновация фаолиятини давлат йули билан куллаб-кувватлаш чоралари туFрисида. 1992 йил 21 июль, 337-сон.

6. Отажонов Ш.И. Узбекистонда кичик бизнес субъектларининг инноваци-он фаолияти бошкарув механизмини такомиллаштириш. 08.00.13 - «Менеж-мент ва маркетинг». Иктисод фанлари номзоди дис. автореферати. Тошкент, 2010. 9-10-б.

7. Парпиев О.Р. Основные факторы дальнейшего развития инновационной научно-технической деятельности в Узбекистане // http://www.uzscience.uz

8. Синякина Н.Б., Сафаров А. Роль малого бизнеса в развитии инновационной деятельности // «Инновация фаолиятини ривожлантиришда кичик бизнес ва тадбиркорликни янада кенгайтиришнинг мух,им омиллари» Республика илмий-амалий анжуман материаллари. 13 апрель 2011 йил. Тошкент, 2011. С.100-101.

9. Хаитбаев М.М. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликда инновацион фа-олиятни ривожлантиришнинг х,ук,ук,ий масалалари // «Инновация фаолиятини ривожлантиришда кичик бизнес ва тадбиркорликни янада кенгайтиришнинг мух,им омиллари» Республика илмий-амалий анжуман материаллари. 13 апрель 2011 йил. Тошкент, 2011. 78-81-б.

10.IV Республиканской ярмарки инновационных идей, технологий и проектов // http://www.mineconomy.uz/ innovation.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.