Научная статья на тему 'Инновацион молиялаштиришнинг инвестицион муҳитга таъсирининг назарий жиҳатлари'

Инновацион молиялаштиришнинг инвестицион муҳитга таъсирининг назарий жиҳатлари Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
516
130
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
инвестиция / инновация / инновацион молиялаштириш / капитал / такомиллаштириш / меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар / назарий жиҳатлар. / investment / innovation / innovative financing / capital / improvement / normative- legal acts / theoretical aspects.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Хурозов Зафар Қахрамонович

Мақолада инвестиция, инновация, инновацион молиялаштиришнинг инвестицион муҳитга таъсири, уларни такомиллаштиришга қаратилган меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар тизими ҳамда назарий-услубий жиҳатлари билан бирга илмий таклиф ва амалий тавсиялар ўз ифодасини топган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THEORETICAL ASPECTS OF THE IMPACT OF INNOVATIVE FINANCING ON THE INVESTMENT CLIMATE

The article discusses investment, innovation, the impact of innovative financing on investment climate, normative-legal acts aimed to improvement this system, as well as the theoretical and methodological aspects of them. The article also provides some scientific and practical recommendations.

Текст научной работы на тему «Инновацион молиялаштиришнинг инвестицион муҳитга таъсирининг назарий жиҳатлари»

Хурозов З.К.,

Тошкент давлат юридик университети «Молия-иктисод» булими бошлиFи

ИННОВАЦИОН МОЛИЯЛАШТИРИШНИНГ ИНВЕСТИЦИОН МЦИТГА ТАЪСИРИНИНГ НАЗАРИЙ ЖИЩЛАРИ

ХУРОЗОВ З.К,. ИННОВАЦИОН МОЛИЯЛАШТИРИШНИНГ ИНВЕСТИЦИОН МУЦИТГА ТАЪСИРИНИНГ НАЗАРИЙ ЖИЦАТЛАРИ

Мак,олада инвестиция, инновация, инновацион молиялаштиришнинг инвестицион мух,итга таъсири, уларни такомиллаштиришга каратилган меъёрий-х,укукий х,ужжатлар тизими х,амда назарий-услубий жих,атлари билан бирга илмий таклиф ва амалий тавсия-лар уз ифодасини топган.

Таянч иборалар: инвестиция, инновация, инновацион молиялаштириш, капитал, тако-миллаштириш, меъёрий-х,укукий х,ужжатлар, назарий жих,атлар.

ХУРОЗОВ З.К. ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ВЛИЯНИЯ ИННОВАЦИОННОГО ФИНАНСИРОВАНИЯ НА ИНВЕСТИЦИОННЫЙ КЛИМАТ

В статье рассматриваются инвестиции, инновации, воздействие инновационного финансирования на инвестиционный климат, нормативно-юридические акты, нацеленные на совершенствование этой системы, а также их теоретические и методологические аспекты. Статья также предоставляет некоторые научные и практические рекомендации.

Ключевые слова: инвестиция, инновация, инновационное финансирование, капитал, совершенствование, нормативно-юридические акты, теоретические аспекты.

KHUROZOVZ.K. THEORETICAL ASPECTS OF THE IMPACT OF INNOVATIVE FINANCING ON THE INVESTMENT CLIMATE

The article discusses investment, innovation, the impact of innovative financing on investment climate, normative-legal acts aimed to improvement this system, as well as the theoretical and methodological aspects of them. The article also provides some scientific and practical recommendations.

Keywords: investment, innovation, innovative financing, capital, improvement, normativelegal acts, theoretical aspects.

%озирда миллий ицтисодиёт, уудудий ишлаб чицаришни инвестициялар асосида модернизация цилиш шароитида инновациялар трансферти ва молиялаштириш механизм-лари самарасини ошириш объектив заруратга айланди. Мамлакатимиз тарацциётининг устувор йуналиши булиб фацат ишлаб чицариш омиллари ва инвестициялар асосида ицтисодий ривожлантириш эмас, балки улар билан бирга купроц инновация фаолияти фаоллигини ошириш асосида келажакда инновацион ицтисодиёт моделига утиш лозимдир.

Бу моделнинг асосий максади - миллий иктисодиётнинг баркарор ракобат-бардошлигини самарали технологиялар куллаш ва инновациялар воситасида ошириш, инвестициялар ва инновацияларнинг ички ва ташки бозорларини ривожлантириш ва уларга эркин чикишни таъминлаш йули билан импорт мах,сулот урнини эгал-лаш ва экспортга йуналтирилган инвести-цион мух,итда инновацион ривожланиш иктисодиёти тизимига утишдир.

Мамлакатимизда кулай ишбилармонлик ва инвестиция мух,итини яратиш, конун-чилик ва меъёрий-х,укукий базани тако-миллаштириш, тадбиркорлик фаолиятини ташкил этиш х,амда амалга ошириш учун ортикча бюрократик ва маъмурий тартиб-таомилларга чек куйишга доир бир канча ишлар йулга куйилган.

Миллий иктисодиётни жадал ривожлан-тиришда замонавий илFор техника ва технологиялар асосида ишлаб чикаришни ташкил килиш долзарб ах,амият касб этади. Ушбу вазифани самарали х,ал этиш учун эса иктисодиётга инвестицияларни жалб этиш талаб килинади.

Президентимиз ушбу вазифаларнинг мамлакатимиз иктисодий тараккиёти учун нечоFлик мух,им ах,амият касб этиши-ни куйидагича таъкидлайди: «Сармоя-сиз тараккиёт йук, ишлаб чикаришни ва умуман, мамлакатимизни модернизация

килиш, техник ва технологик янгилашни ин-вестицияларсиз тасаввур этиб булмайди»1.

Республикамизда инвестиция хусуси-да конуний х,ужжатлар 1991 йилдан бош-лаб кабул килинган булиб, улар утган вакт ичида анча такомиллаштирилди. Инвестиция - иктисодий самара (фойда, да-ромад) олиш ёки ижобий ижтимоий на-тижага эришиш учун сарфланадиган пул маблаFлари, банкларга куйилган омонат-лар, пайлар, кимматли ^озлар (акция, облигациялар), технологиялар, машиналар асбоб-ускуналар, лицензиялар ва самара берадиган бошка х,ар кандай бойликлар-дир. Бу иктисодий таъриф инвестициянинг бозор иктисодиёти шароитига мос кели-шини тулалигича тасдиклайди. Жумладан, унда, биринчидан, инвестициянинг узига ва инвестиция фаолиятининг объектларига кенг таъриф берилган. Иккинчидан, инвестициянинг бевосита иктисодий ва ижтимоий самара олишга мукаррар боFликлиги таъкидлаб утилган. Демак, инвестицияга бозор муносабатларидан келиб чикиб берилган таърифнинг узидаёк инвестиция жараённинг х,ажми, асосий боскичлари, яъни жамFармалар (ресурслар), куйилма

1 Каримов И.А. 2014 йил юкори усиш суръ-атлари билан ривожланиш, барча мавжуд им-кониятларни сафарбар этиш, узини оклаган ислох,отлар стратегиясини изчил давом эттириш йили булади. / Узбекистан Республикаси Прези-денти Ислом Каримовнинг мамлакатимизни 2013 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2014 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мух,им устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Мах,камасининг мажлиси-даги маърузаси. // «Халк сузи», 2014 йил 18 январь.

маблаFлар (сарф-харажатлар), самара (да-ромад, фойда) аник, ва равшан курсатиб утилган. Худди шу каби ёндашув инвестиция фаолиятининг бозор муносабатларига утиши учун замин яратади, бу эса молия-вий, моддий ва ак,лий бойликларни к,айта так,симлашнинг вертикал ва горизонтал усулларидан бир хилда фойдаланишни таъ-минлаб беради.

«Инновация» сузи бизга рус тили орк,али кириб келган булиб, аслида инглизча «innovation» сузидан олинган, мазмуни эса «янгилик киритиш» деган маънони анг-латади. Бунинг заминида эса янги тартиб, янги одат, янги усул, кашфиёт, янги к,араш ва Fоялар ётади.

«Инвестиция» атамаси лотин тилида-ги «invest» сузидан келиб чик,к,ан булиб, «куйиш», «маблаFни сафарбар этиш», «капитал куйилмаси» маъносини беради. Кенг маънода инвестиция маблаFни купайтириб ва к,айтариб олиш мак,садида капитални сафарбар этишни билдиради. Купгина холларда «инвестиция» тушунчаси иктисодий ва бошк,а фаолият объектларига киритиладиган моддий ва номоддий неъ-матлар х,амда уларга доир хукуклар тар-зида таърифланади. Инвестиция дейилган-да барча турдаги миллий ва интеллектуал бойликлар тушунилиб, улар тадбиркорлик фаолияти объектларига йуналтирилиб да-ромад келтириши ёки бирор-бир ижобий самарага эришиши зарур. Инвестиция ки-ритишдан асосий мак,сад даромад олиш ва ижобий ижтимоий самарага эришишдир.

Шу билан бирга, туFридан-туFри хорижий инвестициялар миллий ик,тисодиётнинг рак,обатбардошлик даражасини оширади ва мамлакатнинг халк,аро мехнат так,си-мотида уз урнини топишида, унинг жахон ик,тисодий тизимига интеграциялашувида хамда ташки савдо айланмасининг юкса-лишида ва экспорт салохиятининг янада ривожланишида ижобий омил булиб хиз-мат килади. Бундан ташк,ари, туFридан-туFри хорижий инвестицияларнинг кириб келиши ва улар иштирокидаги корхона-ларнинг фаол иш олиб бориши «ноу-хау»,

янги технологиялар, янги иш уринларининг яратилиши, махаллий саноат ва хом ашё махсулотларига булган талабнинг ортиши, шунингдек, мазкур корхоналарда мехнат килаётган ишчилар турмуш даражасининг яхшиланиши билан боFлик1 к,атор ижобий узгаришларга олиб келади.

Инвестицион мухитнинг мухим ахамият касб этиши хукуматимиз томонидан олиб борилаётган инвестиция сиёсатида як,к,ол куринади. Лекин куплаб мураккаб молия-вий-иктисодий муаммоларни хал этиш учун инвестицион мухит хакидаги маса-лаларнинг мухим молиявий жихатларини урганиш ва ёритиш талаб килинади. Бу эса миллий ик,тисодиётга кенг микёсдаги инвестициялар ок,имини олиб келиши мукаррар. ТуFридан-туFри чет эл инвес-тициялари ок,ими капиталларнинг кириб келишини бевосита таъминлайди. Хозирги пайтда инвестицион мухитнинг минтак,алардаги холати ва яхшилаш имко-ниятларини тавсифловчи омиллар каторига куйидагиларни келтириш мумкин:

■ макроиктисодий курсаткичлар (бюджет, тулов баланси, давлат к,арзлари);

■ сиёсий баркарорлик ва уни олдиндан айтиб бериш мумкинлиги;

■ мулкчилик хукукининг химоя кили-ниши, корпоратив бошк,арув даражаси;

■ контрагентларнинг шартномаларни ба-жариш буйича мажбуриятлари;

■ солик тизими сифати ва солик, юки да-ражаси;

■ банк тизими ва бошка молиявий инс-титутлар сифати;

■ марказий ва махаллий хукумат орган-ларининг ваколати ва сиёсати;

■ ик,тисодиётнинг очиклиги;

■ инфратузилманинг ривожланиш даражаси;

■ ишчи кучи сифати;

■ бозордаги монополия даражаси, бо-зорга киришдаги тусиклар ва бошк,алар.

Фикримизча, инвестициялар деган-да барча турдаги моддий ва интеллектуал бойликлар тушунилиб, улар тадбиркорлик фаолияти объектларига йуналтирилиб да-

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

ромад келтириши ёки бирор-бир ижобий самарага эришилиши зарур, деб тушуниш мумкин.

Турли иктисодий фанлар х,амда амалий фаолият йуналишларида инвестициялаш-нинг максади, молиялаштириш манбала-ри, тармок йуналиши, объекти ва бошка жих,атларига караб турлича талкин берила-ди. Ж.Кейнс инвестицияларни «ушбу давр-да топилган даромаднинг истеъмолга иш-латилмаган кисми» деб таърифлайди1.

Айтиш мумкинки, инвестициялар даро-мад (фойда) олиш х,амда ижобий ижтимоий самарага эришиш максадида тадбиркорлик объектларига ва бошка фаолият турлари-га солинадиган пул маблаFлари, максадли омонатлар, акциялар, бошка турдаги кимматли коFозлар, технологиялар, маши-налар, ускуналар, лицензиялар, х,ар кандай бошка мол-мулк ёки мулкий х,укуклардир.

Инвестициялар капитал куйилмалар ша-клида х,ам амалга оширилади х,амда узидаги янги курилишларга, кенгайтиришга, рекон-струкцияга ва фаолият курсатаётган корхо-наларни техник кайта жих,озлашга, ускуналар, инвентарлар, лойих,авий мах,сулотлар сотиб олишга сарф-харажатларни мужас-самлаштиради. Иктисодий фанлар ва ама-лиёт «инвестиция» ва «капитал куйилма» терминларининг бир хил тушунча эмас-лигини, яъни синоним сузлар эмаслиги-ни таъкидлайди. Инвестициялар капитал куйилмага нисбатан кенг мазмунли, кам-ровли тушунчадир. Fарб адабиётларида инвестициялар борасида суз юритилганда асосий эътибор фонд бозорига каратилади, чунки ривожланган мамлакатларда инвестициялар асосан кимматли ^озлар ёрда-мида амалга оширилади.

Инвестициялар хусусий сектор ва давлат томонидан мамлакат ичкарисида ва унинг ташкарисида турли ишлаб чикаришларга ва кимматли ^озларга (акциялар, обли-гациялар) куйилиши мумкин. Инвестицияга кетган харажатнинг микдори икки омилга

1 Инвестиции. Учебник для вузов, Т.В.Теплова, 2011.

боFлик: биринчиси - соф фойданинг кути-лаётган меъёри, кайсики уни тадбиркорлар инвестицияга кетган харажатларидан олиш-ни мулжаллайди; иккинчиси - фоиз ставка-си. Агарда кутилаётган фойда меъёри фоиз ставкасидан юкори булса, инвестициялаш фойдали ва аксинча, фоиз ставкаси кутилаётган фойда меъёридан юкори булса, инвестициялаш фойдали булмай колади.

Х,ар тарафлама асосланган, пухта уйлан-ган инвестиция карорларини инвестицияларни молиялаштиришнинг ишончли ман-балари билан чамбарчас боFликликда кабул килиш зарурлигини ва чет эл ка-питалини жалб килишнинг кенгайиб бо-раётганлигини х,исобга оладиган булсак, х,озирги замон молия назарияси ва инно-вацион молиялаштириш нуктаи назаридан инвестицияларнинг иктисодий мазмуни ва мох,иятини очиб бериш, уларнинг энг мух,им сифат тавсифларини аниклаш Fоят долзарб масала х,исобланади.

Замонавий молия назарияси ва иннова-цион молиялаштириш молия бозорлари-нинг фаолияти конуниятлари ва кимматли ^озларни ба^олаш туFрисидаги фан си-фатида шаклланган бу назария соф кел-тирилган кийматнинг фундаментал кон-цепциялари, узок муддатли активларни бах,олаш моделлари, капиталларнинг сама-рали бозорлари, бойликларнинг жамланиб бориши ва кийматнинг сакланиш конуни, опционлар назарияси ва мох,иятини аник очиб бериш учун пул окимларининг замонавий ва булажак кийматларидан келиб чиккан х,олда та^лил олиб бориш максадга мувофик, деб уйлаймиз.

Иктисод фанларининг турли тармок-ларида, амалий фаолиятнинг турли йуналишларида инвестициялашнинг мак-садлари, х,аракатлар йуналиши, со^алар ху-сусиятлари, сафарбар этилиш объектлари, х,аракат йуналишларидан келиб чикиб ва а^амиятига караб «инвестициялар» тушун-часи узига хос маънода ишлатилади. Молия ва инновацион молиялаштириш нуктаи назаридан уларнинг мазмун ва мох,иятини аник белгилаш мух,им вазифа х,исобланади.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

Факат капитални йукотиш риски мавжуд булган пул шаклидаги инвестициялар янги активларни вужудга келтиради. Инвести-цияларнинг мулкий шаклидаги моддий ва номоддий неъматлар ва уларга булган хукукларни иктисодий ва бошк,а фаолият-ларга жалб этиш эса, бизнинг фикримиз-ча, ишлаб чик,ариш ва ноишлаб чикариш сохаларида, инвестициялар эвазига барпо этилган активларни ишлатишдан далолат беради.

Замонавий молия назариясига кура, инвестициялар булажак натижаларни кулга киритиш мак,садида, мохиятан хозирги ха-ражатларни билдиради. Бизнингча, инвестициялар ноаник,лик эхтимоли булган ва келгусида кутилаётган кийматга капитал-нинг аник бугунги кийматини алмаштириш-дан иборатдир. Бунинг далили сифатида инвестицияларнинг сафарбар этилишида уларнинг онгли равишда аник ва ноаник булган рисклар билан боFланишини кел-тириш мумкин. Бу уринда шуни таъкидлаш жоизки, инвестицияларнинг харакатидан келиб чикиб замон ва маконнинг алмаш-тирилиши ва узга иктисодиётга кириб бо-риши намоён булади. Инвестицияларнинг турли шаклларда узга иктисодиётларга ки-риб бориши янгидан инвестиция фаолияти-ни йулга куйишда, уларнинг тури ва шакл-ларидан катъи назар, янгидан сафарбар этилишини ва боFланишини билдиради.

Хорижий инвестициялар, хорижий ин-весторларни жалб килишда мухим омил-лардан булиб мамлакатдаги баркарор иктисодиёт, хукукий-инвестицион мухит, сиёсий ва иктисодий хавфсизлик, ривож-ланган инфратузилма, малакали мутахас-сислар ва албатта яратилган имтиёзлар ва кафолатлар хисобланади.

Инвестицияни жалб килишда хар бир мамлакатда давлатнинг роли ва урни алохида булганлиги сабабли инвестицион муносабатларда давлат фаол иштирокчига айланади. Жумладан, у инвестицион сиё-сатнинг узок муддатли стратегиясини ишлаб чикиш чораларини куради ва амалга оширади, иктисодий, хукукий нормалар-

ни, хукукий химоя воситаларини яратади. Солик ставкалари, санкциялар ва имтиёзлар инвестиция окимининг кириб келиши-ни таъминлайди ва инвестицион мухит ва сиёсатининг устувор йуналишларини амал-га оширади.

Шу билан бирга, мамлакатда инвестицион мухит куп жихатдан инвестиция фаолиятини тартибга солувчи конун хуж-жатларига боFлик. Хакикатан хам, инвестицион мухитга таъсир этувчи бошка омиллар, жумладан баркарор иктисодиёт, ривожланган инфратузилма, инновацион молиялаштириш кабилар хам уз таъсири-ни курсатсада, бирок буларнинг барчаси факат конунларга асосланган булиши ло-зим.

Республикамизда иктисодиётни мо-дернизациялаш ва ислох этиш хамда ин-новацион молиялаштиришнинг хозирги боскичида давлат молиявий карзларини бошкариш тизими алохида урин эгаллай-ди. Давлат молияси баркарорлигининг ва инвестицион мухит жозибадорлигини таъ-минлашнинг мухим омилларидан бири -давлат карзларини самарали бошкариш йуллари хисобланади. Шунингдек, давлат карзлари муаммосини хал килиш мамлакат молия тизимининг таркибий кисмидир. Ай-нан, давлат карзларининг бошкариш сама-радорлигини ошириш, давлат карздорлиги билан боFлик муаммоларни хал этишни ишлаб чикиш, хизмат курсатиш ва иш ба-жариш жараёнини доиравий айланиши-нинг узвийлигини таъминлайди. Шунингдек, жамият субъектларининг молиявий маблаFлар билан доимий равишда таъмин-лаб турилишига кулай шароит туFдиради. Молиявий муносабатларни туFри ташкил этиш, ривожлантириш ва такомиллашти-риб боришда давлат карзларини самарали бошкариш, инновацион молиялаштириш ва инвестицион мухитнинг ривожланиши катта ахамият касб этади.

Инвестицион мухитни белгилаб берув-чи омиллар, уни тез ва тубдан яхшилаш, инвестицион мухитнинг мухим молиявий жихатлари, окилона сиёсати, вазиятни

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

боскичма-боскич доимий яхшилаб бориш, назорат килиш ва бошкариш инновацион молиялаштиришга таъсири билан бир-бири билан чамбарчас боFликдир.

Иктисодиётнинг келажаги бошка омил-ларга нисбатан купрок айнан инвестицион мух,итнинг мух,имлигига боFлик. Иктисодий муаммолар чигаллигини факат иктисодий усишни таъминлайдиган инвестицион мух,ит х,ал этиши мумкин. Бу вазифани факат кенг микёсда инвестициялар окими ёрдамида х,ал этиш мумкин. Амалда инвестицияларни амалга оширишнинг бир-биридан туб фарк киладиган икки йули мавжуд.

Биринчи йул - ресурсларни давлат кули-да мобилизациялаш ва давлат капитал куйилмаларининг усишини таъминлаш.

Иккинчи йул - йирик микёсдаги хусу-сий инвестицияларни жалб килиш, бу бо-зор иктисодиёти учун купрок мос келади. Бирок улар учун шунчалик кулай инвестицион мух,ит керакки, у жамFармаларни раFбатлантириши ва халкаро капитал бозорида уз урнига эга булиши лозим. Факат шу х,олдагина чет эл инвестицияла-ри ва мах,аллий капитал окимининг чи-киб кетиши тухтатилади. Бу сох,ада туб узгаришларга эришиш биринчи навбатда-ги вазифадир. Уни х,ал этиш буйича ишлар

ислох,отларнинг зарур тузилмаларига улар учун зарур булган янги х,аётий умид бе-риш лозим. Шунга кура, мавжуд муаммо-ларни бартараф этишда реал сектор кор-хоналарини бир катор асосий йуналишлар буйича куллаб-кувватлашни амалга оши-риш максадга мувофиклиги уз исботини топмокда.

Хулоса килиб айтиш мумкинки, х,озирги иктисодий адабиётларда инновацион мо-лиялаштиришнинг инвестицион мух,итга таъсири тушунчаси берилган ягона ёнда-шувнинг мавжуд эмаслиги ва етарлича ёритилмаганлиги сабабли мамлакатимиз манфаатлари, давлат сиёсатининг асосий йуналишлари ва инфратузулмаларига мос равишда инновацион молиялаштиришнинг инвестицион мух,итга таъсири х,укукий-инвестицион мух,ит, сиёсий ва иктисодий хавфсизлик, ривожланган инфратузил-ма, малакали мутахассислар, яратилган имтиёзлар ва кафолатлари билан бирга солик ставкалари, санкциялар ва имтиёзлар, давлатнинг ички ва ташки молия-вий карздорликлари ва муаммоларининг назарий жих,атларини тадкик килиш ва назарий-услубий ишланмалар ишлаб чикиш зарур, деб уйлаймиз.

Адабиётлар:

1. Каримов И.А. 2014 йил юкори усиш суръатлари билан ривожланиш, барча мавжуд имкониятларни сафарбар этиш, узини оклаган исло^отлар стратегиясини изчил давом эттириш йили булади. / Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг мамлакатимизни 2013 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2014 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мух,им устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Ма^камасининг мажлисидаги маърузаси. // «Халк сузи», 2014 йил 18 январь.

2. Узбекистон Республикасининг 1998 йил 30 апрелдаги «Чет эл инвестициялари туFрисида»ги 609-1-сон конуни. // Узбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ах-боротномаси, 1998 й., 5-6-сон, 91-модда.

3. Теплова Т.В. Инвестиции. / Учебник для вузов. - М.: «Юрайт», 2011.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.