CC BY
16ЩЦ
Вестник «Орлеу^-kst
Нуржанова Р.М.,
Костанай облысы бойынша БАИ мониторинг жэне тал-дау бвл1мШц бас маманы
Нег1зг1 свздер: бшмнщ ecyi, бшм сапасы, педагог, уэжде-ме, цажеттшк.
Ключевые слова: приращение знаний, качество знаний, педагог, мотивация, потребность.
Keywords: increment of knowledge, the quality of knowledge, teacher, motivation, requirement.
Б1Л1КТ1Л1КТ1 АРТТЫРУ - Б1Л1МНЩ 0СУ1 Ацдатпа
Макалада кыска мерзiмдi бшктшкт арттыру курсы тьщдаушыларыньщ бшмдершщ есу YPДiсi карастырылган, педагогтардыц бiлiктiлiктерiн арт-тырудыц непзп критерийлерi аныкталган.
Аннотация
В статье рассмотрены процессы приращения знаний слушателей краткосрочных курсов повышения квалификации, выявлены основные критерии повышения знаний педагогов.
Annotation
In this article describes how (students, listener) knowledge of increment of short trainig courses, revealed basic cruteria of improving knowledge of teachers.
^азакстан Республикасындагы бшм беру жYЙ-есшщ ец басты мшдеттершщ бiрi - окушылардыц бшм децгешн халыкаралык дэрежеге жеткiзy ^азiр-ri уакытта педагогтардыц алдында окыту мен тэрби-елеудщ жаца технологияларын пайдалана отырып, жеке т^лганыц дамуына жагдай тугызу кажеттшп т^р. Жацартылган бiлiм беруде эрбiр м¥Fалiмнен талап етiлетiн жагдай - жаца iзденiс, шыгар-машылыкпен ж^мыс iстеy Окушылардыц ой-ерь стерш дамытатын интеллектуалды ж^мыс тYрлерiн тацдау, олардыц пэнге кызыгушылыгын кетеру, жаца технологияны кYнделiктi ж^мыс барысында тиiмдi пайдалану, оку белсендiлiктерiн арттыру жолдарын карастыру - мYFалiмнiц ж^мысыныц бiр кыры.
^ыска мерзiмдi бiлiктiлiктi арттыру курстары-на келген педагогтар окытудыц белсендi эдютерь нен, кэсiби ю-эрекетл жетiлдiруге багытталган бiлiм, тYсiну, колдану, талдау, синтез, багалау ка-тегорияларынан т^ратын тест с^рактарына жауап бередь Тест нормативтьк^кыктык актiлер, педа-гогикалык-психологиялык бiлiм, мазм^ндык бiлiм, технологиялык бшм белiмдерiнен тирады. Педагог нормативтьк^кыктык актшердщ iшiнен - «Бшм ту-ралы» 2007 жылгы 27 шiлдедегi № 319-III ^азакстан Республикасыныц Зацы, ^азакстан Республика-сында бiлiм берудi дамытудыц 2011-2020 жылдарга
Вестник «Oрлеу»-kst
Н
арналган мемлекеттiк багдарламасы, КР Президентшщ Жолдаулары, Сыбайлас жемкорлыкка карсы кYрес туралы
Казахстан Республикасыньщ 1998 ж. 2 шiлдедегi № 267-1 Зацы, Казакстан Ре-спубликасындагы баланыц кукыктары туралы 2002 жылгы 8 тамыздагы № 345-II Казакстан Республикасыныц Зацы т.б. заманауи езгерш отырган зац актiлерiнен хабардар болуы шарт. Сонымен катар пе-дагогикалык бiлiмi - бiлiм берудщ жал-пы негiздерiн, бiлiм беру максаты мен мiндеттерiн бiлуге непзделетш оку мен окыту Yдерiстерi, сабакта колданылатын эдiс-тэсiлдердi бiлу, окушылардыц оку материалын мецгерiп алуын багалау стра-тегиясы туралы бiлiмi болуы кажет. БА курсы барысында акпараттык-коммуни-кациялык технологияларды колдана бiлуi де ез эсерш тигiзедi. Сондыктан кiрiс тестшеушде АКТ-ныц окушыларга жаца бiлiмдi тYсiндiру барысында, оны кабыл-дауына, тYсiнуiне жецiлдетуге мYмкiндiк берiп, муFалiмдерге сабак беруде кемекте-сетiн мацызды курал екендiгiне байланы-сты сурактар бершедь Ал муFалiм жумы-сындагы технологиялык бiлiм - окытудыц косалкы куралдары (бейне, желiлiк мате-риалдар, сандык букаралык акпарат курал-дары жэне т.б.) туралы бшм. Бул бшм технологиялык курылгылар саласындагы жеткiлiктi хабардарлыкты да, оларды баскару Yшiн кажетт дагдыларга ие бо-луды да мецзейдь Осыган орай тестше-уде сандык технологияга катысты бiлiм операциялык жYЙелер жэне компьютерлiк аппараттык куралдарды бiлу, сондай-ак мэтiндердi теру мен тYзету, электронды кестелер куруга мYмкiндiк беретiн багдар-ламалык куралдардыц стандартты жиын-тыгы, браузерлер мен электронды пошта-ны пайдалана алуга байланысты сурактар кездеседi. Бiлiмнiц есуiн багалауда сандык сауаттылык та камтылады. М:р-ал1мдердщ сандык технологияны пайдалана отырып, акпараттыц орналаскан жерiн аныктау, акпаратты уйымдастыру, тYсiну, багалау
жэне куру кабiлетi де аныкталады. Техни-калык жагынан сауатты болу окушылардыц сандык куралдарды пайдалана бiлуiн + сыни тургыдан ойлауын + элеуметлк хабардарлыгын + окуга элеуметтiк тар-тылуын бiлдiредi. Педагогтардыц баста-пкы бiлiмi мен бiлiктiлiктi арттыру курсы соцындагы алган бiлiмi арасындагы айы-рмашылык шыгыс тестiлеуiнiц нэтиже-сшен керiнедi. Бул педагогтардыц бшм-дершщ каншалыкты ескендерiн керсетедi. Ал бшмшц есуi темендегiдей жагдайга байланысты:
1. Кэсшпен канагаттану; 2. Курстан курска канагаттану динамикасы. 3. Канагатта-нуды калыптастыруга ыкпал ететiн фак-торлар: педагогикалык, психологиялык, жасы. 4. КэЫби уэж проблемалары, оныц шшде тацдап алынган мамандыкка пози-тивт жэне негативтi катынасты аныктай-тын уэж иерархия жYЙесi т.б. сурактар катары. Заманауи бiлiм жYЙесiне койыла-тын талапка сай казiр оку YPДiсiне шыгар-машылык эдiс колдануга басымдылык берiледi. Шындыгында да жаца стратегия-лар, технологиялар окудыц эдю-тэсшдер^ кундылык багдарлары курска жаца жагым-ды эсер бередi. Будан ондаган жыл бурын калыптаскан Йеркс-Додсон зацы адамныц эрекетiнiц тиiмдiлiгi оныц уэж ^шше байланысты екендiгiн дэлелдейдi. Баска-ша айтканда, эрекетке канша катты ыкы-ластану болса, сонша нэтижелшт жога-ры болады. Бiрак тура байланыс белгiлi бiр шекке дешн гана сакталады. [1]. Бул тыцдаушылардыц кiрiс тестiнде тапсы-рган нэтижелерi мен шыгыс тестiлерiнiц нэтижелерi арасындагы айырмашылыкты керсетедi. Д.М.Узнадзе кажеттiлiктер туралы ез теориясында уэж белсендшш кезi ретiнде, ол ерiктi мшез-кулык туындата-тын мiндеттi шарт болып табылатынын керсетедi. Бундай белсендiлiк кажеттшкл канагаттандыруга багытталады. Кажет-тiлiк канагаттандырылган кезде оган тэу-елдiлiк болмайды. Кажеттiлiк - субъектiде кандай да бiр нактылыктыц жетюпеушшь
т
о
Рч РЧ
О
О
о &
Й -а X X О
к
т
о
X
ЩЦ
Вестник «Oрлеу»-kst
п, ал бершген объективтi жэне субъек-тивтi ортада кджеттшк'п кднагаттандыру немесе кднагаттандырмау шешiмiне не-
гiзделген уэж [2]. Бшмищ eсуi тeмендегi кестедегiдей болады. ^ажеттшктщ уэжге айналуы.
^аз1рг1 уакытта БА курстарында бшм сапасы басты назарда. М. А. Джабраилов «Методика определения качественных показателей приращения знаний социального субъекта в условиях современной экономики» деген макаласында «Бшм сапасы темендепдей критерийлердк бшм алушылардыц бастапкы бшм1 жэне олардыц жаца бшм алуга дайын болуы; оку багдарламасыныц, окулыктыц, эдь стемелш к¥ралдардыц, жаца технология-лардыц, окыту эдютемесшщ т.б. сапасы; элеуметл субъектшщ материалдык-тех-никалык жабдыкталуы; элеуметл субъектшщ окытушыларыныц бшм децгеш; бшм сапасын бакылаудыц тшмдшт; бо-лашак мамандардыц кажетттшш болжам-дылыгын пайдаланумен багаланады» [3] § деп атап керсеткен болатын.
Бшм сапасыныц децгешн аныктай-
м • •
О тын непзп критерийлер: с£ 1. Бшм беру жYЙесiнде м^гал1м бшм беру сапасын камтамасыз ететiн ец ба-сты т^лга. ^ажетт сапаны камтамасыз ^ етуге койылатын талап ж^мыска уэжде-О удi кYшейтудi болжайды. М^гал1мдердщ ^ жогары педагогикалык шеберлiгi педа-л гогикалык психология, заманауи техно® логияны мецгерулерiмен шектеседi. & 2. Оку-эдiстемелiк камтамасыз етшу^ ^ окыту эдiстерi мен технологиясы. § ДэстYрлi жэне инновациялык бiлiм беру § технологиясы, окытудыц дэстYрлi жэне
проблемалык эдiстерi карастырылады.
3. Материалды-техникалык база. Оку Yрдiсiнде техникалык к¥ралдарды пай-далану материалды мецгеруге, таным-дык белсендiлiктi арттыруга зор ыкпа-лын тигiзедi.
4. Интелектуалды элеует - жогары-да аталгандардыц барлыгын БА курстарында дэрю окитын дэрiскерлер на-зардан тыс калдырмайды. Осыган орай бшмнщ eсуi де ез нэтижесiн керсетедь Бiлiктiлiктi арттыру курстарында окыту сапасыныц кeрсеткiшi мецгеру сапасыныц децгеш: темен - 50 %-ке дешн, орта - 50-85%, жогары - 85%. Курска келген м¥гал1мнщ бшмнщ eсуiн багалауды зерттеу заманауи м¥гал1мнщ канша-лыкты бiлiктi екенiн керсетедь Мониторинг нэтижесiнде алынган мэлiметтердi талдау курска келген тыцдаушылардыц кандай багытта ж^мыс iстеу кажетттт-не назар аударуга болады. Курс тыцда-ушыларыныц жетiстiк мониторингi Yшiн непзп ем кeрсеткiштi колданады: 1.Бiлiм сапасы. Б^ган кыска мерзiмдi курста тапсырган тест ж^мыстарыныц жаксы немесе ете жаксы алган багалары мен тыцдаушылардыц саны (%) енедi [4]. ^ыска мерзiмдi курска келген пе-дагогтардыц бiлiмдерiнiц eсуiне тыцдаушылардыц уэждер^ кажеттiлiктерiмен бiрге институт окытушыларыныц берген дэрiстерi ез Yлесiн косты.
Вестник «Орлеу^-kst
2015 жылгы eткiзiлген курстарга талдау педагогтардыц нормативтi кукыктык модуль бойынша курска келгенде 52,1%-Ti керсетсе, шыгыс тестiлеуiнде 97,6 %, есу динамикасы 45,5%, психолого-педагоги-калык бiлiм 73,4 %, шыгыс тестшеушде
94,4%, есу динамикасы 21 %. Мазмундык бiлiм кeрсеткiшi мрю тестiлеуiнде 48,6 %, шыгыс тестшеушде 95,7%, динамика- 47,1%, технологиялык модуль бойынша- мрю 67,3%, шыгыс - 95,1%, динамика -27,8% .
2015 жылгы БА курсы тьщдаушыларынын бЫмдершщ ecyi, % 97,6 94,4 95,7 95,1
Бшмнщ eсуi жаца бiлiмдi курайтын жэне жаца когамныц дамуыныц калып-тасуына ыкпал ететiн басымды интелек-туалды ресурс. Бiлiм адам санасындагы эрекеттердiц объективтi сипаттамасыныц бейнесi. Бшктшкт арттыру курсына кел-ген мугал1мдердщ элеуетi олардыц мYм-кiндiктерiн керсетедь Ол муFалiмдердщ бiлiктiлiк курамын, заманауи акпараттык технологияны каншалыкты мецгерген дэрежесiн анык айкындайды. МуFалiм-дердiц бiлiм сапасы оныц каншалыкты бэсекеге кабшеттштн кeрсетедi. Ал бшм кызмет кажеттшк жиынтыFын eтейтiн бшм сапасы.
ЭДЕБИЕТ
1. Реан А., Бордовская Н., Розум С. Психология и педагогика []. С-Пб.: Пи-
тер, 2005.- С. 155, 350-351.
2. Томашевский, Н.И., Гринчишин, Л.А., Кириллов, А.Н. Мотивация личности студента в учебном процессе [Текст]/ Томашевский Н.И., Гринчишин Л.А., Кириллов А.Н. Народное образование. Педагогика № 6. - 2008.
3. Джабраилов, М.А. Методика определения качественных показателей приращения знаний социального субъекта в условиях современной экономики [Текст]/ М.А.Джабраилов. - Народное образование. Педагогика. - 2012. - № 4.
4. Клочкова, Г.М. Мониторинг функционирования и развития системы [Текст]/Г.М. Клочкова. Электронный научный журнал «Современные проблемы науки и образования». - 2013.- № 5.
m
о
<с
Рч
w О
О
о &
Й -а X X О
s
m
о х
