Научная статья на тему 'ИМПОРТ ҚИЛИНГАН НАСЛДОР БУҚАЛАРНИ СПЕРМА МАҲСУЛДОРЛИГИНИ ИҚЛИМГА МОСЛАШИШ ДАРАЖАСИНИ ШАКЛЛАНИШИ'

ИМПОРТ ҚИЛИНГАН НАСЛДОР БУҚАЛАРНИ СПЕРМА МАҲСУЛДОРЛИГИНИ ИҚЛИМГА МОСЛАШИШ ДАРАЖАСИНИ ШАКЛЛАНИШИ Текст научной статьи по специальности «Ветеринарные науки»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
сперма / маҳсулдорлик / насл / зот / озиқа.

Аннотация научной статьи по ветеринарным наукам, автор научной работы — Досмухамедова М.Х, Ходжаев У.Т

Швиц зотли наслдор буқаларни сперма маҳсулдорлиги 2018 йил ёз фаслиги нисбатан 2019 йил ёз даврида миқдори пасайган бўлса-да, лекин сперманинг концентрацияси 1,8-1,9 млярдга ва сифати 5 баллга кўтарилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по ветеринарным наукам , автор научной работы — Досмухамедова М.Х, Ходжаев У.Т

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ИМПОРТ ҚИЛИНГАН НАСЛДОР БУҚАЛАРНИ СПЕРМА МАҲСУЛДОРЛИГИНИ ИҚЛИМГА МОСЛАШИШ ДАРАЖАСИНИ ШАКЛЛАНИШИ»

ИМПОРТ ЦИЛИНГАН НАСЛДОР БУЦАЛАРНИ СПЕРМА МА^СУЛДОРЛИГИНИ ИЦЛИМГА МОСЛАШИШ ДАРАЖАСИНИ ШАКЛЛАНИШИ 1Досмухамедова М. Х., 2Ходжаев У. Т.

1Тошкент давлат аграр университети - к.х.ф.д профессор 2Самарканд давлат ветеринария медицинаси, чорвачилик ва биотехнологиялар университетининг Тошкент филиали доценти https://doi. org/10.5281/zenodo.11205376

Аннотация. Швиц зотли наслдор буцаларни сперма маусулдорлиги 2018 йил ёз фаслиги нисбатан 2019 йил ёз даврида мицдори пасайган булса-да, лекин сперманинг концентрацияси 1,8-1,9 млярдга ва сифати 5 баллга кутарилган.

Калит сузлар: сперма, маусулдорлик, насл, зот, озица.

Яхшиловчи зотли наслдор букаларнинг сперма махсулдорлиги уларнинг асосий сифат курсаткичларидан бири хисобланади. Биз уз тажрибаларимизда наслдор букаларнинг сперма махсулдорлигини 2018-2020 йиллар мобайнида уртача фойдаланиш холатида ургандик. 2018-2019 йилларнинг киш фаслида озиклантиришдаги муаммолар туфайли букалар паст озиклантириш меъёрида озиклантиришда букалардан сперма олиш тухтатилди. Чунки, паст меъёрда озиклантиришда унинг микдор ва сифат курсаткичлари пасайиб кетди. Уларнинг сперма махсулдорлиги 2019 йил бахор, ёз ва куз мавсумида урганилди.

Швиц ва флекфих симментал зотларига хос булган барча тажрибадаги наслдор букаларнинг спермаси олиб текширилди.

Швиц зотли ёш букаларни сперма махсулдорлиги. Швиц зотли 5 та букаларнинг сперма махсулдорлиги бахор (апрель) ва ёз (июль) фаслларида аникланди. 1-жадвал

Х,ар бир бука сперма махсулдорлигини урганишда апрель ойида 2 маротаба ва июль ойида 3-4 маротаба уруг эякуляти олинди. Ушбу дозаларда уругларнинг микдор ва сифат курсаткичлари нисбатан бир хилда кузатилди. Апрель ойида олинган эякулят микдори 7 мл3 ни, концентрацияси 1,4-1,8 млярдни, сифати 4 баллни, суюлтирилган сперма дозаси 320-700 ни, ойлик сони 640-800 дозани ташкил этган булса, июль ойида ушбу курсаткичлар тегишлича 6-9 мл3ни, концентрацияси 1,4-1,9 млярдни, сифати 4 баллни, суюлтирилган сперма дозаси 320-480 ни ва ойлик жами сони 1180-1440 дозани ташкил этди. Бу борада Хобот ва Антена лакабли букаларнинг устинлиги кузатилади. 2018 йил (май) - 2020 йил (сентябрь) даврида хар бир букадан 361-487 доза уруг ёки жамики 140780 минг доза уруг етиштирилган. Уругдан 88059 минг доза уруг (63%) вилоятларга сотилган.

Маълумки, швиц зотли яхшиловчи букалар кунгир тусли куш махсулдорли ва швиц зотли подаларни такомиллаштиришда сунъий уруглантиришда фойдаланилади. Ушбу зотли моллар катор вилоятларнинг тог олди худудларидаги яратилган кунгир тусли молларнинг макомиллаштиришда кулланилмокда. Ушбу худудлар Андижон, Наманган, Тошкент, Жиззах, ^ашкадарё ва Сунхондарё вилоятларга хосдир.

Флекфих симментал зотли ёш букаларнинг сперма махсулдорлиги. Флекфих симментал зотли моллар Узбекистоннинг фермер хужаликларига импорт килинган ва куп вилоятларга таркатилган. Дунёвий сут-гушт йуналишидаги яхшиловчи зотлардан бири хисобланади. Ушбу зотли 6 та ёш букаларнинг сперма махсулдорлигини апрель ва июль ойларида аникладик. Апрель ойидан 4 та букадан 5-8 эякулятдан уруг олинган. Х,ар бир эякулятдаги сперма микдори апрель ойида 6-9 мл3 ни, концентрацияси 1,8 млярдни, сифати

4-5 баллни, бир эякулятни суюлтирилган сперма дозаси 350-490 ни, жами ойлик сони 22303490 ни ташкил этди.

1-жадвал

Швиц зотли наслдор букалар сперма махсулдорлигининг шаклланиши ва сифат курсаткичлари

Наслдор букала

лакаб и

а

з

о

д

г н и

и т о

л у

с

£

а

ам р

е п с

а жа

н а г л

и р

и

т шт

и т

Фасллар буйича сперма мах,сулдорлиги курсаткичлари

2018 йил ёз даврида

р

а л т я

л у

к я э а

ам р

е п

д р

я

л

и с я и а

а р

трн

е а н о

JK

л л а б

к

ати

и

О

и н о

с р

а л а

з

о

д

а

ам р

е п с

н а г н а

л р

ё й а

H

2019 йил ёз даврида

и р

о

д

к и

р

а л т я

л у

к я э а

ам р

е п

О

д р

я

л

и с я и а

а р

трн

е а н о

JA.

л л а б

к

ати

и

о

и н о

с р

а л а

з

о

д

а

ам р

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

е п с

н а г н а

л р

ё й а

H

2020 йил куз даврида

и р

о

д

к и

р

а л т я

л у

к я э а

ам р

е п

о

д р

я

л

и с я и а

а р

трн

е а н о

JK

ч

4

eö Ю

5 £

s и

и н о

с р

а л а

з

о

д

а

ам р

е п с

н а г н а

л р

ё й а

H

т я о л и

Яхшиловчи букалар

Хобо

DE0816 518107

30 80 0

366

7,0

32 0

7,7

47 5

153 0

Жеси мо

DE0951 803578

21 78 0

360

6,7 0

1, 43

32 0

48 0

846 3

Жеве р

DE0816 518172

28 29 0

344

7,0

40 0

7,6

49 7

240 36

Яхшиловчи лидер букалар

Дори то

DE0952 205634

30 14 0

6

366

6,0

32 0

50 8

239 20

2

Анте на

DE0816 682076

29 77 0

3

4

368

7,0

4

40 0

,0

5

47 3

301 10

Ёз даврида барча 4 та букалардан олинган эякулятлар сони 5-7 ни ташкил этиб, сперма микдори 6-7 мл3 га, концентрацияси 1,8-1,9 млярдга тугри келди. Сперманинг сифати 5 баллга кутарилди. Бир эякулятдан суюлтирилган сперма дозаси 300-390 га тенглашди. Уларнинг ойлик сони 1790-2680 га этди. 2018 йил (май) - 2020 йил (сентябрь) даврида х,ар бир букадан олинган сперма дозалар сони 332-582 га етди. Улардан сотилган

1

4

4

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

5

т

2

4

4

5

3

4

4

5

1

4

4

5

3

6

уруглар микдори 183891 минг дозани ёки 49,4%ни, жами етиштирилган уруглар сони эса 372460 минг дозани ташкил этди.

Ушбу зотли наслдор букаларни сперма махсулдорлиги 2018 йил ёз фаслиги нисбатан 2019 йил ёз даврида микдори пасайган булса-да, лекин сперманинг концентрацияси 1,8-1,9 млярдга ва сифати 5 баллга кутарилган. Ушбу курсаткичлари бошка зотларникининг устиворлик килди. 2019 йилнинг куз фаслидаги сперма махсулдорлигининг сифат курсаткичлари сакланиб борган. Флекфих симментал зотли букалар уругини таркалиш даражаси кора-ола голштин зотли букаларники сингари юкоридир.

2-жадвал

Флегфих симментал зотли наслдор букалар сперма махсулдорлигини шаклланиши ва сифат курсаткичлари

Наслдор букалар

лакаб и

и т о

л у

с

£ м а

м р

е п с

а жа

н а г л

и р

и

т шт

и т

JE

Фасллар буйича сперма махсулдорлиги курсаткичлари_

2018 йил ёз даврида

р

Ч

H «

ч у

и

а

аз

о

д

г р

н и

о

д р

я

л

и с я

и ц

а р

трн

е ц

н о

JA.

л л а б

s

а ф

s о

р

а л а

з

о

д

а

ам р

е п с

н а г н а

л р

ё й а

H

2019 йил ёз даврида

и р

о

д

к и

р

а л т я

л у

к я

э

а ам

ир

ие нп

О

д р

я

л

и с я

и ц

а р

трн

е ц

н о

ч

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

4

eö Ю

5 £

ф

s и

р

а л а

з

о

д

а

ам р

е п с

н а г н а

л р

ё й а

H

2020 йил куз даврида

и р

о

д

к и

р

а л т я

л у

к я э а

ам р

е п

о

д р

я

л

и с я

и ц

а р

трн

е ц

н о

JA.

л л а б

к

ати ф

и

о

р

а л а

з

о

д

а

ам р

е п с

н а г н а

л р

ё й а

H

иу

m x

Яхшиловчи букалар

Отелл о

DE0816 561211

86 05 0

33 9

35 0

9,0

63 0

2856 0

Русти к

DE0816 488942

96 15 0

4

31 2

1,9

30 0

55 2

5782 0

Яхшиловчи лидер букалар

Епигр аф

DE0952 105773

92 02 0

6

34 8

1,9

30 0

9,0

59 3

4821 0

2

Хероз

DE0951 894656

98 24 0

1

4

32 9

5

1,9

5

30 0

8,2

5

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

55 4

4930 1

Флекфих симментал зотли букалар ичида узининг сперма махсулдорлиги буйича юкори курсаткичларга эга булган букаларидан Хероз, Хубра ва Рустикни курсатиш мумкин. 6 та буканинг 2 тасидан апрель ойида уруг олинмаган. Ёш букаларнинг сперма махсулдорлиги буйича айтиш мумкинки урта меъёрда озиклантириш даражасида букалардан олинган уругдар микдор ва сифат курсаткичлари буйича коникарли даражададир. Ёзнинг иссик фаслида сперма махсулдорлигининг пасайиши паст даражада утган.

5

1

4

6

5

5

4

6

2

4

5

5

5

1

4

5

5

5

0

6

REFERENCES

1. У. У. Носиров., Ф. Носиров., Т. Носиров - " Чорвачиликда классик ва замонавий селекция усуллари" Тошкент - 2008й

2. Рузибев Н.Р. Сигирларнинг биринчи тугишдаги тирик вазни ва сут мах,сулдорлиги. Ж. "Агроилм", Т., 2013, №2, 53-54 б.

3. Носиров У.Н. «Узбекистонда наслчилик иши ва наслчилик базасини такомиллаштириш муамммолари" Ж. "Зоотехния", Т., №10, 2009 й., б.15.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.