82IJTIMOIY TASHKILOTLAR BILAN XAMKORLIK ORQALI MAKTABGACHA TA'LIM SIFATINI OSHIRISH
Lola Kuzibaevna Narimbaeva
Joshkent viloyati , Chirchiq davlat pedagogika instituti «Maktabgach ta'lim» kafedrasi o'qituvchisi
Аnnotasiya: Maqolada maktabgacha ta'lim tashkilotlari sohasida ta'lim klasterini rivojlantirish muammosini o'rganish, Ijtimoiy tashkilotlar bilan xamkorlik orqali maktabgacha ta'lim sifatini oshirish haqida so'z boradi Jumladan, maktabgacha yoshdagi bolalarni har tomonlama maktab ta'limiga sifatli tayyorlash borasida hamkorlik ishlari ochib berilgan.
Tayanch so'zlar: Ta'lim klasteri, maktabgacha ta'lim tizimi, hamkorlik, bolajonlar, mashg'ulot, dunyoqarash, tarbiyachi, kuzatuv kengashi a'zolari, tashkilot, axborot, ma'lumot.
ПОВЫШЕНИЕ КАЧЕСТВА ДОШКОЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ ЗА СЧЕТ СОТРУДНИЧЕСТВА С СОЦИАЛЬНЫМИ ОРГАНИЗАЦИЯМИ
Ан^тация: В статье рассматривается об исследовании проблемы развития образовательного кластера в сфере дошкольных образовательных организаций, повышении качества дошкольного образования путем сотрудничества с социальными организациями в том числе раскрывается сотрудничество по качественной подготовке детей дошкольного возраста к всестороннему школьному образованию.
Ключевые слова: образовательный кластер, система дошкольного образования, сотрудничество, дети, обучение, мировоззрение, воспитатель, члены наблюдательного совета, организация, информация.
IMPROVING THE QUALITY OF PRESCHOOL EDUCATION THROUGH COOPERATION WITH SOCIAL ORGANIZATIONS
Abstract: The article talks about the problem of the development of the educational cluster in the field of preschool organizations, improving the quality of preschool education through cooperation with social organizations, including cooperation in the field of comprehensive preparation of preschool children for comprehensive school education.
Keywords: education cluster, pre-school education system, cooperation, children, occupation, worldview, educator, members of the supervisory board, Organization, news, information.
Ta'lim klasteri (maktabgacha ta'lim tizimida) - bu o'zaro bog'liq tashkilotlar guruhlarini o'z ichiga olgan moslashuvchan tarmoq tuzilishidir. Zamonaviy, har kuni o'zgaruvchan dunyoda, ta'lim tizimini modernizatsiya qilish sharoitida, ishni qayta ko'rib chiqish va o'quv klasterini amalga oshirish bo'yicha o'zaro bog'liq ishlarni kiritish zaruriyati tug'iladi.
Maktabgacha ta'lim tashkilotlari sohasida ta'lim klasterini rivojlantirish muammosini o'rganish juda dolzarb va amaliy ahamiyat kasb etmoqda. Klaster so'zi Inglizchadan tarjima qilingan (klaster) «to'plam», «dasta», «guruh», «to'plamlarda o'sish», «kontsentratsiya» degan ma'noni anglatadi. Ishlab chiqilgan strategiyaning muvaffaqiyati o'qituvchilar, bolalar, ota-onalar maqsadlarini qay darajada birlashtirilishi, maqsad va vazifalar kelishilganligi, shaxsiy ma'no jihatlari barcha mavzular uchun jozibali bo'lishiga bog'liq. Shunday qilib, ilmiy adabiyotlarda ta'lim tizimidagi klaster sub'ektlar faoliyatining muayyan bosqichida muayyan muammolarni hal qilish samaradorligi va sifati uchun javobgar bo'lgan uning xususiyatlari to'plami sifatida tushuniladi. Ta'lim klasteri, bir tomondan, tarmoqlar va sanoat korxonalari bilan sheriklik asosida birlashtirilgan o'zaro bog'liq bo'lgan kasb-hunar ta'limi muassasalarining to'plamidir; boshqa tomondan, birinchi navbatda zanjir ichidagi gorizontal bog'lanishlarga asoslangan ilmiy-texnika-biznes innovatsion zanjirida o'qitish, o'zaro tanishish va o'z-o'zini o'rganish vositalari tizimi.
Maktabgacha ta'lim tizimida o'quv klasteri samaradorlikni sinchkovlik bilan kuzatib borish yangi tadbirlarni bosqichma-bosqich amalga oshirish uchun imkon yaratadi, bunda :
- maktabgacha ta'lim samaradorligi va sifatini oshirish;
- ota-onalar, maktabgacha va boshlang'ich maktab yoshidagi bolalar uchun;
- xizmat ko'rsatish tizimi uchun malakali mutaxassislarni tayyorlash;
- o'quv, iqtisodiy, ijtimoiy va texnologik xarakterdagi yirik dasturlar va loyihalarni yaratish, ilmiy izlanishlar va innovatsiyalarni faollashtirish, shuningdek ularni amalga oshirish uchun sharoit va imkoniyatlar yaratish;
- maktabgacha ta'limni rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlari bo'yicha mutaxassislarni tayyorlash va ilmiy tadqiqotlarni olib borishda tizimlarning intellektual, moddiy va axborot resurslaridan foydalanish samaradorligini oshirish. Shunday qilib, ta'lim klasteri (maktabgacha ta'lim tizimi asosida)
- bu o'zaro bog'liq ob'ektlar guruhlarini (ta'lim muassasalari, jamoat va siyosiy tashkilotlar, ilmiy maktablar, universitetlar, tadqiqot tashkilotlari, biznes tuzilmalar va boshqalar) o'z ichiga olgan moslashuvchan tarmoq tuzilishi. muayyan
muammolarni hal qilish va aniq natijaga (mahsulotga) erishish uchun innovatsion ta'lim faoliyatining asosiy yo'nalishi.
Ta'lim klasterining tarkibiy qismlari («Ayiqcha» MTT misolida ijtimoiy sheriklar bilan o'zaro aloqalar). Maktabgacha ta'lim tashkiloti doirasida klasterni rivojlantirish (amalga oshirish) nafaqat aholining ta'lim ehtiyojlarini ta'minlaydigan, balki madaniy-ma'rifiy muammolarni hal qiladigan bunday maktabgacha ta'lim tashkilotini yaratishga imkon beradi. Oila birligini va maktabgacha ta'lim tashkilotini amalga oshirishda o'z hissangizni qo'shing, tarbiyalanuvchilarning sog'lig'iga, ularning qulay ta'lim olishlariga alohida e'tibor bering va umrbod ta'lim olishga munosabat bildirasiz. Maktabgacha ta'lim tashkilotlarining turli xil ijtimoiy sheriklar bilan yaqin aloqasi barcha resurslarni (moddiy, insoniy, axborot, iqtisodiy) yagona ta'lim klasteriga birlashtirish g'oyasining asosini tashkil etadi. Men MTTning shaharning tarkibiy bo'linmalari bilan o'zaro ta'sir modelini ko'rib chiqishni taklif qilaman.
Diagrammadan ko'rinib turibdiki, Mtt bilan hamkorlik qiladigan barcha tuzilmalar bu ishda qatnashmoqdalar bolalar musiqa maktabi Harbiy muzeyi , 6-oilaviy poliklinika , yong'in havfsizligi bo'limi ,tarbiyalanuvchilarning ota-onalari («Kuzatuv kengashi ») .
Maktabgacha ta'lim tizimiga asoslangan ta'lim klasterining tuzilishi barcha ta'lim tuzilmalarining o'zaro ta'siri haqida batafsilroq ko'rib chiqamiz.
Maktabgacha ta'lim tashkiloti - klasterning asosiy qismidir. Bizning holatlarimizda bu "Ayiqcha" MTT. Maktabgacha ta'lim tashkiloti bolalarni maktabga umumiy tayyorlash vazifasini bajaradi. Biroq, ushbu bosqichda allaqachon shaxsiy moyillikka kiritilishi kerak bo'lgan bolaning moyilligini aniqlash mumkin, buning asosida maktabgacha yoshdagi bolaning psixologik portreti tuzilishi mumkin. Bu erda ham bolaning uzluksiz ta'limiga munosabat amalga oshiriladi. Toshkent shahar Mirzo Ulug'bek tumani TTZ hududida yosh avlod salomatligini nazorat qiluvchi 6 oilaviy poliklinika mavjud. Bolalalarni maktabga tayyorgarligi tor mutaxassislar tomonidan ko'rikdan o'tkaziladi.Pediatr ham tarbiyachilar,o'qituvchilar, ham ota-onalar uchun maslahatlar berib boradi.
"Ayiqcha" MTT;
221-sonli o'rta maktab;
2-sonli musiqa maktabi o'quvchilari;
MTTning "Kuzatuv kengashi;
Oilaviy poliklinika.
MTT "boshqa tashkilotlar bilan hamkorlik aloqalarini". Bola atrofidagi dunyoning yaxlit g'oyasini yaratish, kognitiv motivatsiyani rivojlantirish, insoniy qadriyatlarni o'zlashtirish, shaxsiy madaniyatning asosini shakllantirish uchun biz yong'in xavfsizligi bo'limi, bolalar musiqa maktabi bilan yaqin aloqalar o'rnatdik.
Harbiy muzey va bolalar ijodiyoti markazi misolida qaraydigan bo'lsak: ushbu muassasalar o'z makonida turli xil vaqtinchalik aloqalarni, axloqiy, badiiy va estetik qadriyatlarni birlashtiradi. Muzey tarbiyalanuvchilarni, musiqa maktabi o'qituvchilari va o'quvchilarini, yong'in xavfsizligi inspektorlari va tarbiyachilarning yaqin hamkorligi samarali pedagogik natijaga erishishga imkon berdi. Musiqa maktabi o'quvchilari bilan maktabgacha ta'lim tashkiloti tarbiyalanuvchilari qo'shma konsertlar tashkil etib unda faol ishtirok etadilar, ("Biz qo'ng'irog'imizda juda quvnoq yashaymiz").
MTT "Shahar qayerdan boshlanadi" muzey tematik mashg'ulotlari tashkil etiladi, "Shahar va uning ramzlari", "Men yashaydigan shahar", "Mening shahrim" va hokozo.
Xalqimizning moddiy va ma'naviy madaniyati bilan yaqindan tanishtirish maqsadida "sayohat ko'rgazmasi" tashkil etishda "Kuzatuv kengashi" -tashkilotning a'zolarini jalb qilish va ularning faol ishtirokini ta'minlash yaxshi natija beradi.
Maktabgacha ta'lim tashkilotlari va o'rta maktablarning o'zaro aloqalarida axborot-ta'lim makonini tashkil etish (ish tajribasidan). Maktab allaqachon keyingi ta'lim bosqichi. MTT maktab bilan uzluksiz ishlashni amalga oshiradi. Maktab
bilan uzluksiz ishlash bo'yicha tayyorglov guruhi bolalari bilan matematika va savodxonlik darslarining ochiq ko'rinishlari, qo'shma sport tadbirlari tashkil etildi (maktab MTTdan bolalarni taklif qiladi; MTT maktab o'quvchilarini taklif qiladi). Maktabgacha ta'lim tashkiloti tarbiyachilar birinchi sinf o'quvchilarining darslarida qatnashish imkoniyatiga ega. MTTva maktabning birgalikdagi hamkorlik natijasi:
- birinchi sinf o'qituvchilarining maktabga oson moslashishini yuqori baholash;
- mashg'ulotlarda muvaffaqiyat qozonish;
- o'qishga bo'lgan yuqori bilim qiziqishini rivojlantirish;
- bitiruvchilar va ularning ota-onalarining ijtimoiy vakolatlari;
- ota-onalar va bolalarning faol hayotiy pozitsiyasini shakllantirish. Shunday qilib, klasterda tizimni shakllantirish omili pedagogik natijadir, ya'ni maktabgacha yoshdagi bolaning o'zi.
Klaster a'zolari (bolalar, ota-onalar, o'qituvchilar) bir xil vazifalarni bajarmaydilar, mehnat taqsimoti mavjud va ularning har biri o'z qiziqishlari va ixtisosligini rivojlantiradi. Guruhni umumiy maqsad birlashtiradi, uning har bir a'zosi bolalarni maktab ta'limiga sifatli tayyorlashda o'ziga xos hissa qo'shadilar.
Shu bilan birga, klaster ishida ishtirok etib, bolalar turli yosh toifalari va kasblari: bolalarning ota-onalaridan tortib boshlang'ich umumiy ta'lim tizimi o'qituvchilarigacha bo'lgan hamkorlik tajribasini to'playdilar. Klasterni shakllantirish jarayoni barcha tuzilmalar o'rtasida ma'lumot almashishga asoslangan. Klasterning barcha a'zolari uchun turli xil kanallar orqali bepul ma'lumot almashish va yangiliklarni tezkor tarqatish mavjud. Shuni ta'kidlashni istardimki, ta'lim klasterining elementlari umuman tashkilotlar (universitet, biznes tuzilmasi, o'quv muassasasi va boshqalar) yoki uning alohida tuzilmalari, vazifani hal qilishda ishtirok etadigan tuzilmalar kombinatsiyasi bo'lishi mumkin. Ta'lim klasteri ishtirokchilarining tarkibi (uning elementlari) sharoitga qarab to'ldirilishi mumkin. Shunday qilib, maktabgacha ta'limning klaster rivojlanishi mavjud tizimning istiqbolli alternativasi bo'lib, u ta'lim sohasidagi mutaxassislarni, ilg'or g'oyalar va moddiy resurslarni maqsadli birlashtirishni nazarda tutadi.
REFERENCES
1. O'zbekiston Respublikasining Prezidenti Sh.M. Mirziyoyevning "2017-2021-yillarda maktabgacha ta'limtizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi Qarori. -Т.:2016 у., 29-dekabr.
2. U.Xodjamkulov "Pedagogik ta'lim innovasion klasteri:xorijiy tajriba va milliy tashabbus" Boshlang'ich ta'lim innovatsionklasteri va raqamli ta'lim: ehtiyoj,
zarurat, natija Respublika miqyosidagi ilmiy-amaliy konferensiya materiallari (10 mart, 2021 yil)
3. Ismoilova M. Noan'anaviy ish uslublari orqali bolalaming ijodiy qobiliyatlarini o'stirishyo'llarini axtaryapmiz: Tajriba minbari // Maktabgacha tarbiya, 1992, №2, 44-46 b.
4. Maktabgacha ta'lim muassasasida pedagogik kengash. V.Belaya. -М., 2009.
5. Mo'minova L. R. Maktabgacha yoshdagi bolalarni savodga o'rgatish dasturi. -Т., 1996.
6. Otavaliyeva 0 „. Bola tarbiyasida bog'cha va oila hamkorligi.
7. Shodmonova Sh. - Oilada kichik maktab yoshidagi bolalar milliy qadriyatlar asosida axloqiy tarbiyalshning pedagogik asoslari. Avtoref. dis. kand. ped 2001
yil.
8. Narimbaeva L. "Maktabgacha yoshdagi bolalar hayotida teatrning o'rni" Xalq ta'limi. (2 son 2021 yil.)
9. Narimbaeva L. "Maktabgacha ta'limda pedagogic jarayonlarning samaradorligida MTT vf jila hamkorligi". Zamonaviy fan va ta'lim va tarbiya:Muammo, echim va natija , ilmiy amaliy onlayn konferensiya materiallari (10 ,2020yil)
