Научная статья на тему 'Иқтисодиётни технологик инновациялар асосида модернизация қилишнинг долзарб масалалари'

Иқтисодиётни технологик инновациялар асосида модернизация қилишнинг долзарб масалалари Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
582
123
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ТЕХНОЛОГИК ИННОВАЦИЯЛАР / МОДЕРНИЗАЦИЯ / MODERNIZATION / ИННОВАЦИЯЛАРГА ЭҳТИЁЖ / ТЕХНОЛОГИК ИННОВАЦИЯЛАРНИ ТАТБИқ ЭТИШ / ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНТИРИШ ДАСТУРЛАРИ / ИННОВАЦИЯЛАР САМАРАДОРЛИГИ / ТЕХНОЛОГИЧЕСКИЕ ИННОВАЦИИ / TECHNOLOGICAL INNOVATION / ПОТРЕБНОСТЬ В ИННОВАЦИЯХ / THE NEED FOR INNOVATION / ВНЕДРЕНИЕ ТЕХНОЛОГИЧЕСКИХ ИННОВАЦИЙ / INTRODUCTION OF TECHNOLOGICAL INNOVATION / ПРОГРАММЫ ИННОВАЦИОННОГО РАЗВИТИЯ / INNOVATION DEVELOPMENT PROGRAM / ЭФФЕКТИВНОСТЬ ИННОВАЦИЙ / EFFECTIVENESS OF INNOVATION

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Мавланов Ботир Абдулхофизович

Мақолада иқтисодиёт, хусусан, ҳудудлар иқтисодиётини модернизация қилишда технологик инновацияларнинг ўрни ва долзарблиги очиб берилган. Технологик инновациялар асосида иқтисодиётни модернизация қилишнинг самарали бўлишини таъминлаш учун зарур шартлар, механизмлар таҳлил этилган. Технологик инновациялардан фойдаланиш ва уларни амалиётга татбиқ этиш билан боғлиқ муаммолар аниқланган ҳамда уларни бартараф этиш йўллари таклиф этилган. Иқтисодиётни технологик инновациялар асосида модернизация қилиш бўйича илмий-амалий таклиф ва тавсиялар берилган.В статье освещаются роль и актуальность технологических инноваций в модернизации экономики, в частности, экономики региона. Проанализированы условия и механизмы для обеспечения эффективности модернизации экономики на основе технологических инноваций. Выявлены проблемы использования и внедрения в практику технологических инноваций и предложены пути их решения. Сформулированы практические рекомендации и предложения по модернизации экономики с использованием технологических инноваций.The article highlights the role and relevance of technological innovation in the modernization of the economy, in particular the region's economy. There are considered conditions and mechanisms to ensure the effectiveness of the modernization of the economy based on technological innovation. There are discussed problems of practical implementation of technological innovation and the ways of solving them. There have been suggested practical recommendations and suggestions for the modernization of the economy with technological innovation.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Иқтисодиётни технологик инновациялар асосида модернизация қилишнинг долзарб масалалари»

Мавланов Б.А.,

Тошкент давлат ик,тисодиёт университети х,узуридаги «Узбекистон ик,тисодиётини ривожлантиришнинг илмий асослари ва муаммолари» илмий тадк,ик,от маркази илмий ходими

ИКТИСОДИЁТНИ ТЕХНОЛОГИК ИННОВАЦИЯЛАР АСОСИДА МОДЕРНИЗАЦИЯ КИЛИШНИНГ ДОЛЗАРБ МАСАЛАЛАРИ1

МАВЛАНОВ Б.А. ИЦТИСОДИЁТНИ ТЕХНОЛОГИК ИННОВАЦИЯЛАР АСОСИДА МОДЕРНИЗАЦИЯ ЦИЛИШНИНГ ДОЛЗАРБ МАСАЛАЛАРИ

Мак,олада ик,тисодиёт, хусусан, х,удудлар ик,тисодиётини модернизация килишда тех-нологик инновацияларнинг урни ва долзарблиги очиб берилган. Технологик инновация-лар асосида ик,тисодиётни модернизация килишнинг самарали булишини таъминлаш учун зарур шартлар, механизмлар тах,лил этилган. Технологик инновациялардан фой-даланиш ва уларни амалиётга татбик, этиш билан боFлик1 муаммолар аник,ланган х,амда уларни бартараф этиш йуллари таклиф этилган. Ик,тисодиётни технологик инновациялар асосида модернизация к,илиш буйича илмий-амалий таклиф ва тавсиялар берилган.

Таянч иборалар: технологик инновациялар, модернизация, инновацияларга эх,тиёж, технологик инновацияларни татбик этиш, инновацион ривожлантириш дастурлари, инновациялар самарадорлиги.

МАВЛАНОВ Б. А. АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ МОДЕРНИЗАЦИИ ЭКОНОМИКИ НА ОСНОВЕ ТЕХНОЛОГИЧЕСКИХ ИННОВАЦИЙ

В статье освещаются роль и актуальность технологических инноваций в модернизации экономики, в частности, экономики региона. Проанализированы условия и механизмы для обеспечения эффективности модернизации экономики на основе технологических инноваций. Выявлены проблемы использования и внедрения в практику технологических инноваций и предложены пути их решения. Сформулированы практические рекомендации и предложения по модернизации экономики с использованием технологических инноваций.

Ключевые слова: технологические инновации, модернизация, потребность в инновациях, внедрение технологических инноваций, программы инновационного развития, эффективность инноваций.

1 Макола А-2-4 «Формирование и развитие рынка инновационных услуг ние конкурентоспособности экономики регионов Республики Узбекистан» да тайёрланган.

и его влияние на повыше-амалий лойих,аси доираси-

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 4

MAVLANOV B.A. THE ACTUAL ISUES OF ECONOMY MODERNIZATION ON THE BASIS OF TECHNOLOGIC INNOVATIONS

The article highlights the role and relevance of technological innovation in the modernization of the economy, in particular the region's economy. There are considered conditions and mechanisms to ensure the effectiveness of the modernization of the economy based on technological innovation. There are discussed problems of practical implementation of technological innovation and the ways of solving them. There have been suggested practical recommendations and suggestions for the modernization of the economy with technological innovation.

Keywords: technological innovation, modernization, the need for innovation, introduction of technological innovation, innovation development program, the effectiveness of innovation.

Технологик инновацияларни кенг татбиц этиш ицти-содиётни модернизация цилишнинг энг муцим шартлари-дан биридир. %озирги ицтисодий вазиятда ва бозорда инно-вациялар асосида мунтазам модернизация цилиб борилма-ган ицтисодиётнинг рацобатбардошлигини таъминлаш ва шу аснода уни барцарор ривожлантиришнинг имкони йуц.

Технологик инновациялар технологик жих,атдан янги мах,сулотлар, жараёнлар, хизматларни ишлаб чикиш ва амалиётга татбик этиш ёки мавжуд мах,сулотлар, жараёнлар, хизматларда жиддий технологик узгаришларни уз ичига олади. Бунда татбик этилаётган мах,сулотлар, жараёнлар, хиз-матлар самарадорликнинг сезиларли да-ражада ошиши, мех,нат унумдорлиги, фой-данинг усиши, мах,сулот ишлаб чикариш, хизмат курсатиш учун харажатларнинг кискаришига олиб келиши кузда тутилади.

Технологик инновациялар инновацион фаолият натижасида яратилган ёки тако-миллаштирилган мах,сулот, хизмат, усуллар-ни уз ичига олади. Корхона, ташкилот учун сотиб олинган ва татбик этилган х,амда узлари ишлаб чиккан технологик инновациялар бир хилда мух,имдир.

Гарчи охирги йилларда технологик ин-новацияларнинг урни ва ах,амияти кескин ошган булса-да, уларни тадкик этишга йуналтирилган илмий ишларнинг кулами анча тор. Айникса, иктисодиётни модернизация килишда технологик инновациялар-дан фойдаланиш масалаларини урганишга

каратилган уринишлар жуда кам. Шу нуктаи назардан, иктисодиётни технологик инновациялар асосида модернизация килиш масалаларини тах,лил килиш х,амда шу асосда ушбу жараённи такомиллашти-ришга каратилган илмий-амалий тавсиялар ишлаб чикиш долзарб ах,амият касб этади.

Иктисодиётни инновациялар асосида модернизация килиш деганда инновацияларни кенг татбик этган х,олда иктисодиётни юкори технологик, илмий сиFими юкори булган, кам энергия та-лаб этадиган мах,сулотлар, хизматларнинг салмоFини оширишга хизмат киладиган структуравий узгаришларни амалга оши-риш оркали янги даражага олиб чикиш жа-раёнини тушуниш мумкин. Иктисодиётни инновациялар асосида модернизация килишнинг пировард натижаси инновация иктисодиётини шакллантиришдан иборат.

Технологик инновациялар иктисодиёт-нинг модернизациясига жиддий турт-ки булишини таъминлаш учун бир катор шартлар бажарилиши лозим, хусусан:

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 4

- фан, бизнес ва давлат уртасида тех-нологик инновацияларни амалга ошириш учун самарали узаро х,амкорлик;

- ишлаб чикилаётган технологик инновацияларни амалиётга татбик этиш учун зарур институционал асос, ташкилий ту-зилмалар, уларни узлаштириш учун зарур инфратузилма;

- инновацияларни татбик этиш учун тулов кобилиятига эга булган эх,тиёж.

Булардан ташкари, технологик инновацияларни амалиётга татбик этиш буйича инструмент ва механизмлар доимий ра-вишда такомиллаштириб борилиши талаб этилади, чунки айрим х,олатларда айнан мазкур инструментларнинг мавжуд х,олатга етарлича мослашмаганлиги, замонавий та-лабларга жавоб бермаслиги яратилган ин-новацияларнинг уз вактида ва самарали узлаштирилишига тускинлик килади.

Объектив омилларга кура саноат сох,аси иктисодиётнинг технологик инновациялар асосида модернизация килишнинг асо-сий локомотивларидан бири х,исобланади. 2013 йилда иктисодиётнинг реал сектори тармокларида яратилган 121 та янги тех-нологиялар (техник натижалар), дастур мах,сулотларининг 103 таси айнан саноат тармоFига тегишли.

Шуларни х,исобга олган х,олда иктисо-диётни модернизация килишда иннова-цияларнинг ролини оширишга каратилган х,аракатлар, биринчи навбатда, саноат сох,асини модернизация килиш буйича тад-бирлар билан уЙFунлашган х,олда олиб бо-рилиши кузда тутилади.

Саноатни инновациялар асосида модернизация килишнинг самарадорлигини таъ-минлаш вазифасини амалга ошириш учун тегишли механизмни шакллантириш талаб этилади. Мазкур механизм иктисодиётни модернизация килиш йуналишларини х,ам-да мазкур жараёнга алокадор булган бар-ча институтларнинг функцияларини аник белгилаб бериши зарур. Шу нуктаи на-зардан давлатнинг иктисодий жараёнлар-ни ташкил этишдаги роли, иктисодиётнинг инновацион-технологик даражасини оши-

риш шартлари, модернизациянинг молия-вий таъминотини ташкил этишга ёндашув-лар х,амда иктисодиётни модернизация килишдаги бозор механизмларини уз ичига олувчи куйидаги механизм диккатга са-зовор (1-расм).

Албатта мазкур механизмни инновацион ривожлантиришнинг мукаммал инструмен-ти деб булмайди, хусусан, бу механизмни самарали кулланиши учун инновацион ривожлантиришнинг меъёрий-х,укукий асос-лари етарли даражада шаклланган булиши лозим. Бундан ташкари, иктисодиётнинг инновацион-технологик даражасини оширишга йуналтирилган тадбирлар мажмуаси инновацияларни амалиётга татбик этишдаги иктисодий рискларни камайтириш, технологик инновациялар юзасидан маъ-лумотларни олиш ва таркатиш буйича тадбирлар ва шу кабиларни уз ичига олиши зарур.

Хозирги вактда х,удудларда технологик инновациялардан фойдаланиш ва уларни амалиётга татбик этиш билан боFлик катор муаммолар мавжуд. Хусусан:

• иктисодиётни технологик ва бошка турдаги инновациялар ёрдамида ривож-лантириш, мунтазам равишда модернизация килиб бориш буйича тадбирлар ва х,аракатларнинг мужассамлаштирилмаган-лиги, хусусан бу максадларга йуналтирилган дастурий ва стратегик х,ужжатларнинг ишлаб чикилмаганлиги, инновацион ривож-лантиришга комплекс ёндашувнинг мавжуд эмаслиги;

• технологик инновацияларни яратув-чилар, ундан потенциал фойдаланувчилар уртасидаги алокаларнинг заифлиги, инновацион кластерларнинг мавжуд эмаслиги, уларни ташкил этиш учун раFбатлантирувчи омилларнинг етарли эмаслиги;

• технологик инновацияларни амалиётга татбик этишни тартибга солувчи меъёрий-х,укукий х,ужжатларнинг мукаммал эмаслиги. Бу муаммо технологик инновациялар натижаларидан фойдаланиш ис-тагида булган субъектлар х,амда мазкур ин-новацияларнинг яратувчилари уртасидаги

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 4

1-расм. Саноатни инновациялар асосида модернизация цилиш механизми

Иктисодий жараён-ларда давлатнинг ролини ошириш

• жамиятда сиесии баркарорлик ва тизимли узгаришларни таъминлаш;

• узок муддатли модернизация стратегиясини амалга ошириш;

• тадбиркорликнинг фаолият юритиши учун кулай шароитлар яратиб бериш;

• халкаро х,амкорлик сало^иятидан фойдаланиш;

• икггисодиётда давлат ва бизнес *амкорлигини кучайтириш.

Иктисодиётнинг инновацион-технологик даражасини ошириш

Модернизация-нинг молия-кредит механизмлари

• миллим инновацион тизимни шакллантириш ва ривожпантириш;

• фанни ташкил этиш ва молиялаштириш тизимини такомиллаштириш;

• илмий-тадкикот ишларининг натижаларини сотиш учун шароитлар яратиш;

• жамиятнинг интеллектуал ва маълумот салохиятини ошириш;

• инновацияларни ривожпантириш ва институционал таъминлаш муассасаларининг ролини ошириш;

• хащаро хамкорлик салохиятидан фойдаланиш;

• иктисодиётда давлат ва бизнес хамкорлигини кучайтириш.

• давлатнинг солик-пул сиёсатини такомиллаштириш;

• модернизация жараёнларини молиялаштиришга масъул институтларнинг фаолиятини такомиллаштириш;

• молия-кредит тизими и нфратузи л маси н и кенгайтириш.баркарор-лигини ошириш;

• фонд бозорини ривожпантириш;

• кулай инвестицион мухит яратиш.

Иктисодиётни модернизациялаш бозор механизмлари

• бизнесни ташкил этишнинг инновацион шаклларини (кичик инновацион корхоналар, френчейзинг) ривожлантириш;

• иктисодиётни корпоратив бошкариш тизимини

такомиллаштириш; •корхоналарнинг кластер

ташаббусларини куллаб-кувватлаш;

• халкаро инновацион кооперация ва ^амкорликни кенгайтириш.

муносабатларни тартибга солиш сохасида айникса долзарб;

• пировард моддий хамда технологик самараси жихатдан унча катта булмаган инновациялар тоифасига кирадиган технологик инновацияларни молиялаштириш учун манбаларнинг камлиги. Бундай холатнинг юзага келиши кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларининг ак-сарият холларда бундай инновацияларни амалиётга татбик этиш учун техник ва технологик, молиявий имкониятлари, кадрлар салохияти етарли эмаслиги сабабчи. 2013 йилда тадбиркорлик субъектлари уртасида утказилган суров натижалари хам бу фикр-ни тасдиклайди: суралганларнинг деярли хар туртдан бири (24%) янги ишланмалар-ни амалиётга татбик этиш киймати баланд эканини таъкидлашган. Йирик бизнес учун эса кичик даражадаги технологик иннова-

циялар иктисодий жихатдан камсамарали хисобланади ва улар томонидан инвестиция киритилиши эхтимоли жуда паст;

• республиканинг худудларида хориж-дан янги, илтор технологиялар, ишлан-малар, ноу-хау, дастурий махсулотларни харид килиш, жалб этиш даражаси паст-лигича колмокда. 2013 йил давомида республика буйича бор-йути 45 та шундай харидлар амалга оширилган ва уларнинг барчаси Тошкент шахри ва Тошкент вилоя-ти хиссасига тутри келади;

• инновацион ишланмаларни молиялаштириш учун корхонанинг уз маблат-ларидан бошка, кушимча молиявий ре-сурсларни жалб этишдаги кийинчиликлар. Тижорат банклари ва бошка молиявий манбалар учун инновацияларни амалиётга татбик этиш буйича ратбатлантирувчи ме-ханизмларнинг мажуд эмаслиги уларнинг

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 4

мазкур вазифани амалга оширишдаги иш-тирокини чеклайди, натижада технологик инновациялар (жумладан, уларга хос бул-ган рискларнинг юкорилиги туфайли) мо-лиялаштириш учун устуворлиги паст булган лойих,алар сирасида колиб кетаверади;

• ахборот алмашинуви жадал ривожла-ниб бораётгани х,амда технологик иннова-цияларнинг ривожланиши учун долзарбли-гига карамасдан, х,анузгача янги техноло-гиялар, инновацияларни сотиш бозорлари туFрисида маълумотларнинг етишмаслиги муаммоси сакланиб колмокда. Тадбир-корлар субъектлари уртасида утказилган суров натижаларига кура, суралганларнинг 13,7%и мазкур омилларни инновация-ларнинг зарур даражада ривожланмаёт-ганлигининг асосий сабаблари сифатида курсатганлар;

• технологик инновацияларни жалб этиш ва татбик килиш буйича тадбиркор-лар учун укитиш, тренинг дастурлари мав-жуд эмаслиги.

Статистик маълумотлар х,удудларда инновацияларни уз ичига олувчи техноло-гияларни ишлаб чикиш даражаси паст-лигини курсатмокда. 2013 йил давомида барча х,удудларда бор-йуFи 230 та янги технология (техник натижалар), дастур мах,сулотлари яратилган. Республиканинг 5 та вилоятида бутун йил давомида янги технолиялар умуман руйхатга олинмаган.

Яратилган янги технолияларнинг иктисо-диёт тармоклари буйича тах,лили инновацияларни яратиш асосан саноат сох,асида амалга оширилаётганидан дарак беради. 2013 йилда яратилган янги технологиялар (техник натижалар), дастур мах,сулот-ларининг деярли ярми айни шу тармок хиссасига туFри келди, номоддий ишлаб чикариш сохасида ишлаб чикилган техно-логияларни хисобга олмаганда бу улуш 80 фоиздан ошик. Бу тенденция мос равиш-да янги технологияларни ишлаб чикиш сохасида саноати яхши ривожланган хамда саноат махсулотлари ишлаб чикариш буйича республикада етакчи уринларни эгаллайдиган ^удудларнинг улуши юкори

булишини белгилаб беради. Республика буйича яратилган ихтиролар, саноат наму-налари, фойдали моделлар, фойдаланиш учун лицензиялар, тадкикот ва ишланма-лар натижалари, ноу-хау, дастур таъмино-тининг 55%и бор-йуFи 4 та худуднинг (Тош-кент ша^ри, Кашкадарё, Бухоро, ФарFона вилоятлари) ^иссасига туFри келади. Бошка томондан 2013 йил якунларига кура, республикада ишлаб чикарилган жами саноат мах,сулотининг 57,8%и мазкур х,удудлар улушига туFри келади.

Худудларда харид килинган янги технологиялар (техник натижалар), дастур мах,сулотларининг салмоFи ута пастлиги-ча колмокда. 2013 йил мобайнида харид килинган янги технологияларнинг 82%и Тошкент шах,ри х,иссасига туFри келади, КоракалпоFистон Республикаси, Сурхонда-рё, ФарFона вилоятларида бундай харид-лар умуман амалга оширилмаган.

Юкорида келтирилган курсаткичлар ^удудларда иктисодиётни инновациялар, шу жумладан, технологик инновациялар, асосида ривожлантириш ва модернизация килиш учун салох,иятнинг шаклланиш даражаси пастлигини, бу йуналишда комплекс чора-тадбирлар амалга ошириш зарурли-гини курсатмокда.

Худудлар иктисодиётини технологик инновациялар асосида модернизация килиш буйича тадбирларни амалга ошириш учун зарур инструментларни куйидагиларни инобатга олган х,олда танлаш зарур:

а) х,удудларда инновацион мух,ит, инфраструктура даражаси сезиларли даражада фарк килади ва бу асосан улардаги иктисодий, институционал базанинг х,олати билан боFлик;

б) технологик инновацияларни амалга ошириш учун технологик, ишлаб чикариш ва кадрлар салох,иятининг мавжудлиги;

в) х,удуднинг бошка худудлар, ташки бо-зор билан алокаларининг интенсивлик да-ражаси ва ш.к.

Иктисодиётни инновациялар ёрдамида ривожлантиришнинг энг мухим вазифала-ридан бири узок муддатли истикболда

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 4

инновацион ривожлантиришнинг етакчиси булишга кодир саноат тармокларини аник-лаб, инновацияларнинг бошка тармокларга таркалишини раFбатлантириш оркали ин-новацияга асосланган саноатнинг ядроси-ни шаклланлантиришдан иборат.

Иктисодиётни инновациялар асосида ривожлантириш мамлакат, худудларнинг ривожланиш стратегиясининг асосий йуна-лишларидан бири эканини хисобга олган холда мамлакатда инновацион ривожланиш стратегияси хамда хар бир худудни узок ва урта муддатларда инновацион ри-вожлантириш дастурларини ишлаб чикиш ва кабул килиш зарур.

Ишлаб чикилган худудларни инновацион ривожлантириш дастурларини амалда-ги худудларни ижтимоий-иктисодий (комплекс) ривожлантириш дастурларига интеграция килиш талаб этилади.

Мазкур дастурлар худудни инновацион ривожлантиришга каратилган тадбирлар-нинг мазмуни, молиялаштириш манбала-ри, ресурс таъминоти, ижрочилар ва муд-датларини белгилаб беришдан ташкари инновацион фаолият иштирокчиларининг хар бир тоифаси, давлат бошкарув идора-ларининг вазифаларини белгилаб бериши лозим. Барча чора-тадбирлар инновацион фаолиятни раFбатлантириш хамда худуд иктисодиётини инновацион иктисодиётга айлантиришни кузда тутувчи пировард на-тижага йуналтирилган булиши зарур.

Инновация дастурлари кабул килин-гандан сунг уларнинг уз вактида ва тулик амалга оширилишини таъминлаш учун зарур булган тегишли меъёрий-хукукий хуж-жатларнинг кабул килиниши мухим.

Дастурларни ишлаб чикишда куйидаги-ларни хисобга олиш зарур:

- иктисодиёт, биринчи навбатда саноатнинг технологик базаси, таркиби, мавжуд таркибий номутаносибликлар ва уларнинг юзага келиш омиллари;

- инновацион тадбирларни молиялаш ва кредитлашнинг амалдаги тизими;

- илмий-тадкикот базаси, кадрлар таъминоти ва салохияти;

- инновацияларни амалиётга татбик этиш механизмлари ва мавжуд тусиклар;

- худуднинг ракобатбардошлигини таъ-минловчи асосий омиллар ва ш.к.

Дастурларда, жумладан куйидаги мухим шартлар ва йуналишлар уз аксини топиши зарур:

- аник асосланган устувор инновацион йуналишлар ва лойихалар турлари белгилаб берилиши, уларни амалга ошириш учун зарур молиявий ва бошка имтиёзлар, куллаб-кувватлаш механизмлари;

- корхоналарни, айникса саноатни ривожлантиришнинг устувор йуналишларига мансуб юкори технологик ишлаб чика-ришга асосланган корхоналарни инновацияларни кенг жалб этиш ва инновацион ривожланишга раFбатлантириш тизими;

- кузда тутилаётган тадбирлар чукур тахлилга асосланган булишини таъминлаш;

- иктисодиётни инновациялар асоси-да ривожлантириш учун зарур кадрлар салохиятини шакллантиришга каратилган тизимни шакллантириш;

- худудий хокимият идораларига инновацияларни куллаб-кувватлаш буйича ку-шимча чора-тадбирларни амалга ошириш-да кенг ваколатлар бериш.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Булардан ташкари, дастурлар технологик инновацияларни ишлаб чикиш ва татбик этиш билан юкорида кайд этиб утилган му-аммоларни хал этиш чораларини кузда ту-тиши зарур.

Технологик инновацияларни чукур татбик этиш оркали иктисодиётни ривожлантириш ва модернизация килишга каратилган харакат дастурлари ва чора-тад-бирларнинг самарали булишини таъмин-лашнинг энг асосий шартларидан бири инновацион ишлаб чикариш технологияла-ри, хизматлар, ишларни жорий этиш учун зарур инфратузилмани яратишдан иборат. Бундай инфратузилма биринчи навбатда илмий-тадкикот муассасалари, кон-структорлик ташкилотлари, корхоналар-нинг инновация тузилмалари, инновацион бизнес-инкубаторларини мазкур инновацияларнинг истеъмолчилари хисобланган

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 4

корхона, ташкилот ва бизнес субъектлари, инновацион-технологик фирмалар билан узаро алокаси ва хамкорлигини кафолат-лайдиган кластерларни уз ичига олиши лозим.

Республиканинг аксарият худудларида йирик минерал хом ашё базасининг мав-жудлиги хамда сунгги йилларда уларни узлаштириш самарадорлигини ошириш-га каратилган харакатларнинг кучайиб бораётганини хисобга олган холда минерал хом ашёлар, табиий бойликларни узлаштириш сохасида технологик иннова-цияларни ишлаб чикиш ва кенг куллашни раFбатлантириш буйича комплекс чора-тадбирларни амалга ошириш зарур. Бунда, биринчидан, давлатнинг салмокли иш-тироки талаб этилади, иккинчидан, охир-ги йилларда мазкур сохада дунёда куплаб янги технологик инновациялар яратилга-нини инобатга олганда айнан мавжуд янги технологик инновацияларни узлаштириш ва татбик этиш вазифасини самарали хал этишга купрок ахамият каратиш талаб этилади.

Сунгги йилларда республикада саноат-ни жадал ривожлантириш, хорижий инвес-тицияларни жалб этишни кенгайтириш

максадида Навоий, Жиззах вилоятлари, Ангрен шахрида эркин индустриал зона-лар ташкил этилди. Мазкур зоналарда жой-лаштириладиган корхоналар учун катор имтиёзлар кузда тутилгани боис инвести-цион лойихаларни амалга ошириш учун талабгорлар сони тобора ошиб бормокда. Эркин индустриал зоналарда амалга оши-риладиган инвестицион лойихаларни тан-лаб олишда технологик инновациялар асосида яратиладиган махсулотлар ишлаб чикаришни кузда тутадиган лойихаларга устуворлик бериш, буни лойихаларни тан-лашдаги асосий мезонлардан бири сифа-тида белгилаш инновацияга асосланган лойихаларни куллаб-кувватлашдаги мухим омил вазифасини утайди. Ушбу талаблар-ни Узбекистан Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2014 йил 31 декабрда-ги «Кичик саноат зоналарини барпо этиш ва уларнинг фаолиятини ташкил килиш тартиби туFрисидаги низомни тасдиклаш хакида»ги 378-сонли карори доираси-да ташкил этиладиган кичик саноат зона-ларида жойлаштириладиган инвестиция лойихаларига хам татбик этиш мумкин.

Адабиётлар:

1. Жигайло В.В. Теоретические и методологические вопросы управления инновационным обеспечением модернизации промышленности. // Автореферат диссертации на соискание ученой степени. Санкт-Петербург, 2012.

2. Батукова Л.Р. Управление инновационной модернизацией экономики регионов Сибири. // Диссертация доктора экономических наук. Сибирский государственный аэрокосмический университет- Красноярск, 2014. -С. 450.

3. Основные показатели развития научно-технического потенциала и инноваций Республики Узбекистан в 2013 году. // Статистический бюллетень. Государственный статистический комитет Республики Узбекистан. Ташкент, 2014.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 4

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.