Научная статья на тему 'ИҚТИСОДИЙ БАРҚАРОРЛИКНИ ТАЪМИНЛАШДА ОЗИҚ-ОВҚАТ САНОАТИНИНГ АҲАМИЯТИ'

ИҚТИСОДИЙ БАРҚАРОРЛИКНИ ТАЪМИНЛАШДА ОЗИҚ-ОВҚАТ САНОАТИНИНГ АҲАМИЯТИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
4
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — О.Ш.Исмаилов

Бозор иқтисодиётида жамият эҳтиёжларини қондиришга йўналтирилган ҳар қандай хўжалик фаолияти мақсадга мувофиқ ҳисобланади. Шу нуқтаи назардан озиқ-овқат саноати бозор хўжалик юритиш тизимида алоҳида ўрин тутади. Таъкидлаш лозимки, озиқ-овқат саноати ва агро саноат мажмуаси (АСМ)нинг қайта ишловчи тармоқлари, биринчи галда, саноат ишлаб чиқаришининг барча хусусиятларига эга бўлган индустриал тармоқлар ҳисобланиб, уларнинг якуний истеъмол маҳсулоти – бу тайёрлаш чоғида барча ўзига хос талабларга жавоб берувчи озиқ-овқат маҳсулотидир. Қайта ишловчи саноат корхона-ларида озиқ-овқат саноатида янада ишлов бериш учун озиқ-овқат хом ашёси ёки озиқ-овқат маҳсулотлари ёки бевосита истеъмол қилиш учун тайёр озиқ-овқат товари ишлаб чиқарилади. Шунинг учун ушбу тармоқлар озиқ-овқат саноати тармоқларининг гуруҳини ташкил этади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ИҚТИСОДИЙ БАРҚАРОРЛИКНИ ТАЪМИНЛАШДА ОЗИҚ-ОВҚАТ САНОАТИНИНГ АҲАМИЯТИ»

International scientific and practical conference "Economics, management and digital innovation in education: modern trends and approaches"

March 13, 2024

ИЦТИСОДИЙ БАРЦАРОРЛИКНИ ТАЪМИНЛАШДА ОЗИЦ-ОВЦАТ САНОАТИНИНГ А^АМИЯТИ О.Ш.Исмаилов

Низомий номидаги ТДПУ профессори https://doi.org/10.5281/zenodo.10810048

Бозор иктисодиётида жамият эх,тиёжларини кондиришга йyналтирилган х,ар кандай xyжалик фаолияти максадга мувофик х,исобланади. Шу нуктаи назардан озик-овкат саноати бозор xyжалик юритиш тизимида алох,ида Урин тутади.

Таъкидлаш лозимки, озик-овкат саноати ва агро саноат мажмуаси (АСМ)нинг кайта ишловчи тармоклари, биринчи галда, саноат ишлаб чикаришининг барча xyсyсиятларига эга булган индустриал тармоклар х,исобланиб, уларнинг якуний истеъмол мах,сулоти - бу тайёрлаш чоFида барча узига xос талабларга жавоб берувчи озик-овкат мах,сулотидир. ^айта ишловчи саноат корxона-ларида озик-овкат саноатида янада ишлов бериш учун озик-овкат xом ашёси ёки озик-овкат мах,сулотлари ёки бевосита истеъмол килиш учун тайёр озик-овкат товари ишлаб чикарилади. Шунинг учун ушбу тармоклар озик-овкат саноати тармокларининг гурух,ини ташкил этади.

Шундан келиб чиккан х,олда, озик-овкат саноатини озик-овкат мах,сулотлари ишлаб чикаришга иxтисослашган саноат тармоклари ва алох,ида ишлаб чикаришлар йиFиндиси сифатида таърифлаш мумкин.

Озик-овкат саноати - бу бутун саноатнинг бир xил озик-овкат ва кайта ишловчи корxоналар йиFиндисини бирлаштирувчи, ишлаб чикариладиган якуний озик-овкат мах,сулоти истеъмол йуналиши-нинг ягоналиги билан тавсифланувчи, одатда, кишлок xyжалиги асосли xом ашёни кайта ишловчи, машиналар ва аппаратлар куринишида узига xос моддий-теxника базасига ва тегишли xодимлар таркибига эга булган бир кисмидир.

Озик-овкат саноати корxоналарини, биринчи галда, ишлаб чикариладиган узига xос мах,сулот - озик-овкат мах,сулоти ис-теъмол йуналишининг ягоналиги бирлаштиради, бу, биринчи навбатда, укшаш xом ашёга, кулланиладиган теxнологияга, маши-налар тизимига, бутун моддий-теxника базасига ва xодимларга нисбатан куйиладиган узига xос талабларни белгилаб беради.

Озик-овкат саноати тармоклари тармокни шакллантиришнинг асосида ётувчи узига xос белгилар - мах,сулот йуналиши, фойдаланиладиган xом ашёнинг xyсyсияти, кулланиладиган теxно-логияга караб турли йуналишлар буйича таснифланади.

Озик-овкат саноати таркибида казиб чикарувчи, кайта ишловчи ва ишлов берувчи тармоклар мавжуд. ^азиб чикарувчи (овловчи) тармоклар жумласига туз казиб олиш, балик овлаш тармоклари хдмда алкоголсиз саноатнинг бир кисми - маъданли сувларни ер остидан чикариш ва куйиш тармоFи киради. Озик-овкат саноатининг колган тармоклари озик-овкат xом ашёсига ишлов бериш ва озик-овкат мах,сулоти ишлаб чикариш боскичлари буйича кайта ишловчи ва овкат-таъм саноатига булинади. Бу xом ашёга ишлов бериш ва тайёр мах,сулот ишлаб чикаришнинг турли боскичлари х,исобланади.

Озик-овкат саноати иктисодиётнинг барча тармоклари билан узвий боFланган булиб, айнан иктисодиётнинг ушбу йирик тармоклар уртасида объектив тарзда юзага келган узаро алокалар агросаноат мажмуини шакллантирди. Шунинг учун озик-овкат саноатини агросаноат мажмуининг бир кисми сифатида, кайта ишловчи саноатни эса унинг ажралмас органик таркибий кисми сифатида куриб чикиш мумкин.

^ишлок xyжалиги мах,сулотларини кайта ишлаш ва озик-овкат саноатини

International scientific and practical conference "Economics, management and digital innovation in education: modern trends and approaches"

March 13, 2024

ривожлантириш табиий-pecypc салох,иятидан самарали фойдаланишда, аграр секторнинг иктисодий баркарорлигини таъминлашда ва ах,оли фаровонлигини оширишда мух,им рол yйнайди. Иктисодиётнинг ушбу тармоги куйидагилардан иборат 6Ули6, yзига хос хусусиятларга эга:

• биринчидан, мазкур сохдда кишлок хyжалиги мах,сулот-ларига кУшилган киймат х,осил килинади, бу кУшимча даромад манбаи х,исобланиб, кишлокда хдм, шахдрда х,ам янги иш Уринлари яратиш учун катта салох,иятга эга;

• иккинчидан, кишлок хyжалиги мах,сулотларини кайта ишлашнинг ривожланиши ва ракобатбардош озик-овкат саноати-нинг шаклланиши ах,олининг овкатланиш рациони ассортиментини яхшилашга ва кyпайтиришга хизмат килади: 1) билвосита - янада яхшиланган озиклантириш хусусиятларига эга бyлган озик-овкат товарларининг кенг ассортиментини харид килиш учун фойдалани-лиши мумкин бyлган кУшимча даромадни олиш; 2) бевосита - ах,олининг овкатланиш рационини яхшилашга хизмат килувчи сифатли озик-овкат товарларини ишлаб чикариш.

Узбекистон Республикасининг озик-овкат саноати учта кичик тармокдан таркиб топган: овкат-таъм саноати, гушт ва сут саноати ва баликчилик саноати. Ушбу асосий кичик тармоклар мах,сулот-нинг турли хилларини кайта ишлаш бyйича катор йyналишларни Уз ичига олади (2-расм).

Озик-овкат ва кайта ишловчи саноат - бутун саноат ва агросаноат мажмуининг таркибий кисми х,исобланади. Ушбу х,олат уни, бир томондан, иктисодиётнинг энг етакчи тармоги вакилига ва, иккинчи томондан, озик-овкат мажмуининг якунловчи бугинига ва асосига айлантиради. Мазкур х,олатдан келиб чиккан х,олда озик-овкат саноати тармокларига мамлакатнинг озик-овкат хавфсиз-лигини таъминловчи тармок сифатида устувор ахдмият берилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.