Научная статья на тему 'Хусусий иш билан бандлик хизмати ривожланишининг ҳудудий хусусиятлари'

Хусусий иш билан бандлик хизмати ривожланишининг ҳудудий хусусиятлари Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
190
43
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
меҳнат бозори / хусусий иш билан бандлик хизмати / ишга ёллаш бюролари / дав­ лат ва нодавлат иш билан бандлик хизматлари / кадрлар агентлиги / ишга жойлаштириш / ишчи кучига талаб / ишчи кучи таклифи / ишсизлик / ижтимоий кафолатлар. / labor market / private employment services / employment bureaus / state and non­state employment services / personnel agencies / employment / demand for labor / labor supply / unemployment / social guarantees.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Абдусаидов Акмал Абдувалиевич

Мақолада республикамизда хусусий иш билан бандлик хизмати ривожланишининг зарурати ва ҳуқуқий асослари, нодавлат воситачи фирмаларнинг турлари бўйича таснифи, хусусий иш билан бандлик хизмати ривожланишининг ҳудудий хусусиятлари билан боғлиқ муаммолар ҳамда уларни бартараф этиш йўллари тадқиқ этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

REGIONAL FEATURES OF THE DEVELOPMENT OF PRIVATE EMPLOYMENT SERVICES

There is presented in the article results of explorations the needs and legal framework for the private employment services development in the Republic, the private intermediary firms classification for types, regional features of the private employment services development and the ways to solve the problems in the sphere.

Текст научной работы на тему «Хусусий иш билан бандлик хизмати ривожланишининг ҳудудий хусусиятлари»

Абдусаидов Акмал Абдувалиевич,

Самарканд давлат университети «Иктисодиёт ва тадбиркорлик» кафедраси ассистенти

ХУСУСИЙ ИШ БИЛАН БАНДЛИК ХИЗМАТИ РИВОЖЛАНИШИНИНГ ЩУДИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ

УДК: 331.07

абдусаидов а.а. хусусий иш билан бандликхизмати ривожланишининг худудий хусусиятлари

Маколада республикамизда хусусий иш билан бандлик хизмати ривожланишининг зарурати ва хукукий асослари, нодавлат воситачи фирмаларнинг турлари буйича таснифи, хусусий иш билан бандлик хизмати ривожланишининг худудий хусусиятлари билан боFлик муаммолар хамда уларни бартараф этиш йуллари тадкик этилган.

Таянч иборалар: мехнат бозори, хусусий иш билан бандлик хизмати, ишга ёллаш бюролари, давлат ва нодавлат иш билан бандлик хизматлари, кадрлар агентлиги, ишга жойлаштириш, ишчи кучига талаб, ишчи кучи таклифи, ишсизлик, ижтимоий кафолатлар.

абдусаидов а.а. региональные особенности развития частных служб занятости

В статье исследуются потребности и правовые рамки для развития частных служб занятости в республике, классификация типов частных посреднических фирм, региональные проблемы особенности развития частных служб занятости и пути их решения.

Ключевые слова: рынок труда, частные службы занятости, бюро занятости, государственные и негосударственные службы занятости, кадровые агентства, занятость, спрос на рабочую силу, предложение труда, безработица, социальные гарантии.

abdusaidov a. regional features of the development of private employment services

There is presented in the article results of explorations the needs and legal framework for the private employment services development in the Republic, the private intermediary firms classification for types, regional features of the private employment services development and the ways to solve the problems in the sphere.

Keywords: labor market, private employment services, employment bureaus, state and non-state employment services, personnel agencies, employment, demand for labor, labor supply, unemployment, social guarantees.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2019, 10(130)

Кириш (Introduction). Хозирги вак,тда етакчи давлатлар тараккиёти учун саноат ривожлани-шидан кейинги боскич хос булиб, у мохияти ва мазмунига кура, замонавий хаёт сифатини оши-ришга йуналтирилган инсон капитали ривожла-нишига шарт-шароит яратиш хамда мехнат таксимотининг нисбатан юкори даражага утишини таъминлаш билан боFлик булган инсон фаолия-тининг турли куринишлари ва йуналишларини уз ичига олади.

Бугунги кунда мамлакатимизнинг ижтимоий-иктисодий ривожланиши янги боск,ичга кутарил-мокда. Ушбу боскичда республикамизда баркарор ва жадал суръатлар билан иктисодий усишни таъминлаш миллий ривожланиш стратегиясининг бош масаласи хисобланади.

Иктисодий тараккиёт ва инсон салохиятини ривожлантиришда ахолини иш билан бандлиги мухим омил хисобланади. Ахолини иш билан бандлигини таъминлаш унинг такрор ишлаб чикарилиши учун зарур шартдир. Шунинг учун ахолининг иш билан бандлигини таъминлашнинг ижтимоий-иктисодий ва ташкилий жихатларини тадкик этиш бугунги кундаги ижтимоий-иктисодий муаммо сифатида алохида ахамиятга эгадир.

Шу нуктаи назардан Узбекистон Президенти Ш.Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатно-масида «Хукумат бир ой муддатда 2019 йил учун бандликка кумаклашишнинг янги давлат дасту-рини тасдиклаши керак. Бу борада ишсизларни касбга укитиш, уларга хукукий ва бошка масла-хатлар бериш хамда бошка ижтимоий ёрдам усул-ларидан кенг фойдаланиш керак» [1], деб таъкид-ланди. Шунга кура, 2017-2021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта усту-вор йуналиши буйича Харакатлар стратегиясида «янги иш уринларини яратиш хамда ахолининг, энг аввало, урта махсус ва олий укув муассасалари битирувчилари бандлигини таъминлаш, мехнат бозори мутаносиблигини ва инфратузилмаси ривожланишини таъминлаш, ишсизлик даража-сини камайтириш» [2] вазифаси куйилган. Мам-лакатимизда хусусий иш билан бандлик хизмати фаолиятини ривожлантириш мехнат бозорининг алохида сегментларида ишга жойлаштириш куламини кенгайтиради хамда рак,обат мухитини юзага келтиради.

Мавзуга оид адабиётларнинг та^лили (Literature review).

Иктисодий адабиётларда нодавлат иш билан бандлик хизмати ривожланишининг асосий

йуналишлари, хусусий бандлик хизматининг тур-лари ва шакллари, мехнат бозори сегментлари-даги фаолияти, халкаро даражада хусусий бандлик агентликлари шаклланишининг норматив-хукукий асослари, рекрутинг агентликлари фаолияти, улар-нинг ишлаш механизми, ишчи кучини ишга жойлаштириш технологияси, иш билан бандликни тартибга солиш механизмлари хамда иш билан бандликка кумаклашиш буйича виртуал агентлик-лар фаолиятининг айрим жихатлари илмий-назарий ва амалий жихатдан урганилган.

Машхур ик,тисодчи олим Ж.М.Кейнс [6, 112-150-б.] узининг «Пул, фоиз ва бандликнинг уму-мий назарияси» асарида иктисодиётни давлат томонидан тартибга солиш, мехнат бозорида ижтимоий-иктисодий муносабатларни тартибга солиш, ноилож ишсизлик, тулик бандлик, иш билан бандликни давлат томонидан тартибга солиш механизмлари хамда иш билан бандлик, миллий даромад ва жамFариш уртасидаги боF-лик,лик масалаларининг фундаментал жихатларини тадкик этишга алохида эътибор каратган.

Россиялик олима О.А.Варфоломеева [5, 15-105-б.] уз асарида мехнат бозори инфратузилмаси тар-кибий кисмлари ва уларнинг узаро алокадорлиги, нодавлат иш билан бандлик хизмати ривожланиши буйича хориж тажрибаси, нодавлат иш билан бандлик хизматини турли хил мезонлар буйича таснифи ва уларнинг фаолият йуналишлари, рекрутинг агентликлари фаолияти, давлат ва нодавлат бандлик хизматлари ва улар уртасидаги узаро хамкорлик муносабатлари хамда виртуал агентликларни ташкил этиш механизм-ларининг айрим жихатларини тадкик этган.

Академик КД.Абдурахмоновнинг «Мехнат иктисодиёти: назария ва амалиёт» номли дарс-лигида [3, 72-131 б.] мехнат бозорининг ижти-моий-ик,тисодий мохияти, мазмуни, унинг шакл-ланиши, ишлаш механизми, ишсизлик ва уни камайтириш йуллари, иш билан бандликни тартибга солиш механизмлари, иш билан бекарор бандлик турлари, инновацион иш билан бандлик шакллари, фрилансинг фаолияти, мехнат ресурс-лари мобиллиги ва мехнат миграцияси муаммо-лари ёритиб берилган.

Н.У.Арабов [4, 10-155 б.] уз монографиясида мехнат бозори инфратузилмасини ривожлантириш самарадорлигини оширишнинг ижтимоий-иктисодий ахамияти, хусусиятлари ва тамойил-лари, инфратузилма таркибий к,исмлари ва уларнинг узаро самарали алокадорлиги, уларнинг

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2019, 10(130)

мезонлари ва курсаткичларини илмий-назарий жихатдан тахлил этган хамда унинг ривожланиш самарадорлигини интеграл бахолаш методика-сини ишлаб чиккан хамда давлат ва нодавлат иш билан бандлик хизматлари ривожланишининг асосий йуналишларини илмий-амалий жихатдан тадкик этган.

Тадцицот методологияси (Research Methodology).

Тадк,ик,от жараёнида хусусий иш билан бандлик хизмати ривожланишининг худудий хусусиятла-рини аниклаш буйича тизимли ёндашув, киёсий ва солиштирма тахлил, гурухлаш усулларидан фойдаланилди.

Тахлил ва натижалар (Analysis and results).

Республикамизда инновацион ик,тисодиётнинг ривожланиб бориши мехнат бозорининг ташки-лий тузилмалари сифатида давлат иш билан бандлик хизмати билан бирга турли йуналишлардаги ихтисослашган ва универсал тижорат иш билан бандлик органлари, укув марказлари, кадрларни танлаш буйича агентликлар мехнат бозорида ахамиятли роль уйнай бошлади.

Узбекистан Республикасининг 2018 йил 16 октябрдаги «Хусусий бандлик агентликлари туFрисида»ги Конуни республикамизда хусусий бандлик агентликларининг фаолияти билан боFлик1 муносабатларни тартибга солувчи асосий хукукий хужжат хисобланади.

Ушбу конуннинг 3-моддасига мувофик,, хусусий бандлик агентлиги - иш кидираётган шахсларга иш танлаш ва ишга жойлашиш буйича, иш берув-чилар учун кадрлар танлаш буйича хизматлар курсатувчи, шунингдек ишга жойлаштириш соха-сида ахборот ва маслахат хизматлари курсатувчи тижорат ташкилотидир. Хусусий бандлик агент-лиги олий маълумотли рахбарни кушиб хисоб-лаганда камида икки нафар ходимга эга булиши керак.

Мазкур конунда хусусий агентликлар пуллик хизматлар асосида Узбекистан Республикасида ва республикадан ташкарида иш кидираётган шахсларни ишга жойлаштириш буйича хизматлар курсатиши белгилаб берилган.

Узбекистан Республикаси худудида иш кидираётган шахсларга иш танлаш буйича хизматлар куйидагиларни уз ичига олади:

- иш кидираётган шахслар туFрисидаги ахбо-ротни иш берувчилар уртасида таркатиш, шу

жумладан ахборот-коммуникация технологияла-ридан фойдаланган холда таркатиш;

- буш иш уринларига эга булган иш берувчи-ларни излашни амалга ошириш;

- иш кидираётган шахсларни ишга жойлаштириш учун иш берувчилар билан музокаралар утказиш;

- иш берувчилар ва иш кидираётган шахслар уртасидаги сухбатга тайёргарлик куриш хамда музокараларда (сухбатларда) иштирок этиш;

- иш берувчилар ва иш кидираётган шахслар уртасидаги мехнат шартномалари лойихаларини тайёрлашда иштирок этиш.

Фаолият йуналишларига кура, нодавлат иш билан бандлик хизматини бир неча мезонлар буйича таснифлаш мумкин. Шунга кура, нодавлат иш билан бандлик хизмати мехнат воситачилиги билан шугулланишда давлат иш билан бандлик хизмати сингари узининг фаолиятида бир канча йуналишларга эга.

Мехнат воситачилигининг куринишлари буйича: тижорат иш билан бандлик хизмати ва нотижорат иш билан бандлик хизматига тасниф-ланади. Нодавлат иш билан бандлик хизмати ора-сида иш берувчиларни узларининг мижозлари сифатида фаолият юритишни маъкул курадилар. Шунинг учун мехнат бозорида функцияларнинг так,симланиши буйича хусусий иш билан бандлик хизматлари: ходимларни танлаш буйича агентлик (рекрут агентликлари) хамда фукароларни ишга жойлаштириш буйича агентлик, мехнат биржа-ларига булинади.

Мехнат бозорида фаолият юритувчи нодавлат иш билан бандлик хизмати органлари конкрет тармок,лардаги корхоналар учун ходимларни тан-лашда ихтисослашиши ёки барча касбий-малака белгилари буйича хизматлар курсатиши мумкин. Шунингдек, маълум бир тармокка тегишли иш жойларида фукароларни ишга жойлаштириш буйича хам хизматлар курсатиши мумкин. Шундай экан, ишга жойлаштириш буйича агентликлар универсал ва ихтисослашган агентликларга тас-нифланади.

Шунингдек, хусусий иш билан бандлик тузил-маларининг таснифий белгиларига кура, персо-нални танлаш иерархиясининг корхона даража-сида амалга ошиши, персонални танлашда фирма ичидаги мехнат таксимотининг горизонтал йуналишлари, персонални ёллашнинг турлари, таклиф этилаётган хизматларнинг куринишлари,

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2019, 10(130)

1-расм. Мехнат бозорида рекрутинг хизматлари бозорининг шаклланиш модели.

функцияларнинг таксимланиши буйича; хизмат-ларни такдим килиш усули буйича.

Хорижий манбаларнинг билдиришича, чет элда (хусусан, АКШда) кадрлар агентлиги оркали ишга жойлашган ишсизлар 5 %ни ташкил килади. Биз-нингча, Узбекистонда бу курсаткич (хусусан, унинг худудларида) хали ривожланган мамлакатлардаги каби ахамиятли салмокка эга эмас.

Персонални танлаш буйича хизматларни пирамида куринишидаги модель буйича тавсифлаш мумкин (l-расм). Пирамиданинг асоси куйи дара-жадаги буш иш уринларини тулдириш буйича хизматлар (ишга жойлаштириш буйича агентлик, персонал лизинги), урта даражада - урта буFинга мутахассисларни танлаш, юкори даражада -юкори бошкарув лавозимларига ва энг юкори бошкарув бутинига рахбарларни танлашдан ибо-рат. АКШда рекрутинг хизматлари бозорининг куйи ва уртача даражаларида ишловчи агентлик-лар энг яхши даромадга эга булади. Масалан, Express Personnel Services таркибида 60 % буюрт-малар куйи даражадаги буш иш уринларини тулдириш буйича, 30%и урта даражадаги, 10 %и юкори бошкарув лавозимларига ва энг юкори бошкарув буFинига рахбарларни танлаш буйича буюртмаларни ташкил этади.

МДХ давлатларида рекрутинг хизматлари бозори асосан юкори ва урта даражадаги бошкарувга мутахассисларни танлашга ихтисос-лашган. Рекрутинг хизматлари бозорининг куйи даражаси яхши ривожланмаган. Бу жихатдан

республикамиз худудларида, хусусан, кишлок худудларида унинг куйи даражасидан фойдала-ниш имкониятларимиз юкоридир.

Кейинги пайтларда мехнат бозорида ишга жой-лаштиришга кумаклашишнинг давлат ва нодавлат тузилмаларининг шаклланиш самарадорлигини бахолаш масалаларига купчилик тадкикотчилар уз эътиборларини каратмокдалар. Бунда асосан тадкикот объекти булиб, мувофик равишда мижозларига хизмат курсатишнинг худудий, ижтимоий-демографик ва касбий-малака тавсифи хисобланади.

Тадкикотлар шуни курсатмокдаки, кишлок худудларида нодавлат иш билан бандлик хизмат-ларининг ривожланиш жараёни куйидаги холатлар ва омилларга бевосита боFликдир.

Биринчидан, хусусий агентликларнинг фао-лияти асосан марказий шахарларда самарали хисобланади. Чунки, уларнинг фаолияти асосан мехнат бозорининг малакали сегментига туFри келмокда. Агентликларнинг юкори малакали ва эксклюзив мутахассисларни ишга жойлаштириши асосан пуллик хизматлар асосида амалга ошири-лади. Яъни, кишлок механт бозорининг малакали сегментида ишчи кучига талаб ва таклиф уртасида номувофиклик мавжуд ва бу хусусий агентликлар учун етарлича самара бермайди. Шу билан бирга, республикамиз кишлок жойларида ишга жойлаштириш буйича пуллик хизматларни амалга оши-ришнинг имкониятлари муайян даражада чега-раланган. Шунинг учун, кишлок жойларда хусусий

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2019, 10(130)

агентликлар фаолиятини самарали ташкил этиш учун яратилган ва мавжуд иш уринларининг нуфуз даражаси хам катта ахамиятга эга. Бундай холатда кишлок ахолиси, хусусан, кишлок ёшларининг малака даражаси асосан мехнат бозорининг нис-батан паст малакали сегментига туFри келади.

Иккинчидан, хусусий хизматлар мижозлари-нинг купчилигини ёшлар ташкил килади, дедик. Тахлиллар шуни курсатмокдаки, давлат иш билан бандлик хизмати (туман бандликка кумаклашиш марказлари (БКМ))га иш сураб мурожаат килганлар сони йилдан йилга камайиш тенден-циясига эга. Бунинг асосий сабаби, бир томондан, мавжуд иш уринларининг аксарияти иктисодий жихатдан нуфуз даражасининг пастлиги булса, иккинчи томондан, ишсиз сифатида руйхатдан утиш буйича расмийлаштиришдаги тусиклар хамда ишсизлик нафакасининг пастлиги асосий сабаб булмокда. Куриниб турибдики, ишга жой-лашишга мухтож булган кишлок ёшлари давлат иш билан бандлик хизмати (туман БКМ)га иш сураб мурожаат килиш урнига юкоридаги омил-лар сабабли бошка манбалар (уз-узини иш билан бандлигини таъминлаш, мустакил иш излаш, таниш-билишлар, кариндошлар оркали киска муддатли ёки бир марталик ишларга ёлланиш) хисобига ишга ёлланишга харакат киладилар. Кишлок мехнат бозоридаги бундай холат икти-содиётнинг замонавий тармокларининг ривож-ланмаганлиги, кишлок худудлари инвестицион жозибадорлигининг пастлиги билан изохла-нади.

Учинчидан, «Хусусий бандлик агентликлари туFрисида»ги Конуннинг 10-моддасига мувофик,, хусусий агентликлар Узбекистон Республикасидан ташк,арида иш кидираётган шахсларни ишга жой-лаштириш билан хам шугулланишлари мумкин. Шунга кура, конуннинг 13-моддасига кура, Узбекистон Республикасидан ташкарида иш кидираётган шахсларни ишга жойлаштириш буйича хизматлар курсатиш учун хусусий бандлик агентликлари захира килинадиган сумма сарф-ланган такдирда маблаFларнинг урнини тулдириш, шунингдек лицензия тугатилган ёки бекор к,илинган такдирда маблаFларни кайтариш шарт-лари билан эллик минг АК,Ш доллари микдоридаги маблаFларни Узбекистон Республикаси Бандлик ва мехнат муносабатлари вазирлиги хузуридаги Хорижда мехнат фаолиятини амалга оширувчи фукароларни куллаб-кувватлаш хамда уларнинг хукук ва манфаатларини химоя килиш

жамFармасида захира килиб куйиши келтириб утилган. Бундан куринадики, кишлок жойларда хусусий агентликлар хорижга ишчи кучини экспорт к,илиши анча самарали фаолият хисобланади. Бирок масаланинг иккинчи томони шундаки, бундай фаолиятни амалга ошириш буйича рухсат олиш учун молиявий жихатдан етарлича муам-моларга дуч келиш мукаррар.

Туртинчидан, кишлок, ахолиси, хусусан, ёшлар ичида хорижда уз мехнат фаолиятини амалга оширмокчи булганлар купчиликни ташкил этади. Кишлок худудларида ёшларнинг хусусий агентликлар оркали хорижга ишлаш учун боришидан кура, МДХ мамлакатлари ичида рухсат этилган-ларига норасмий ишга бориш афзалрок хисобланади. Бунинг асосий сабаби, агентликка муайян бадални тулаш (иш хакидан), хужжатларни рас-мийлаштириш, муайян вакт мобайнида кутиш билан боFлик жараёнга дуч келгандан кура, хусусий холда шахсий хох,ишига кура хорижга бориб ишлаш афзалрок хисобланади.

Бешинчидан, кишлок ахолисининг касбий куникмалари ва малака даражасига кура, шахар ахолисига нисбатан кам ракобатбардош хисобланади. Хусусий агентликлар мехнат бозорида ракобатбардошлиги паст булган ахоли катего-риялари (касбий тайёргарликка эга булмаган ёшлар; узок вакт ишсиз булганлар ва х.к.) билан кам холларда ишлайдилар. Шунинг учун, шахар ва шахар атрофидаги ишлаб чикариш ва хизмат курсатиш объектларига, кушма корхоналарга кишлок худудларидан мутахассиларни ишга жойлаштириш корхона ва фирмалар учун хам, хусусий агентликлар учун хам самарали хисобланмайди.

Олтинчидан, давлат иш билан бандлик хизмати мижозлари уртасида умумий 20 дан 30 йил-гача мехнат стажига эга фукаролар купчиликни ташкил этади. Бу вактда мазкур курсаткич тижо-рат хизматларида 1 йилдан 10 йилгачани ташкил этади (2 йилдан 5 йилгача булган гурухлар иш стажи устунлик килади)1. Кушимча мутахассис-ликка эга давлат иш билан бандлик хизмати мижозларининг солиштирма микдори тижорат хизматларининг мижозларига нисбатан анча паст, чунки улар ишга жойлаштириш буйича хусусий агентликларнинг потенциал имкониятларини юкори бахолайдилар. Шунинг учун, агентликда фаолият юритаётган мутахассислар юкори ком-петенцияга эга булишлари керак. Чунки уларнинг

1 Муаллиф томонидан утказилган экспресс бахолаш натижаларига кура аникланган.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2019, 10(130)

фаолияти максадига кура, фойдага каратилган. Бундай холатда юкори малакали мутахассислар шахардаги юк,орирок, иш х,ак,ига эга хусусий банд-лик агентликларида фаолият юритишни афзал курадилар.

Еттинчидан, таккосланаётган ташкилий тузил-малар мижозлари уртасида жиддий фарк булиб, хусусий агентликларга купинча янги иш излаш максади билан ишлайдиган фукаролар, туманлар БКМларига эса купинча иш жойига эга булмаган фукаролар мурожаат килади. Шундай экан, БКМлар хизматини хусусий тузилмаларга солиш-тирганда асосан мехнат бозорида етарлича юкори ресурс имкониятига эга фукаролар мурожаат киладилар: олий маълумот, иш жойи, муайян фаровонликка эга ёшлар; нафакат иш киди-рувчилар, балки кушимча иш хаки олишга эга булмокчи булганлар. Бундай сифатларга эга фукаролар кишлок жойларда нисбатан кам сонли хисобланади.

Хулоса ва таклифлар (Сопс1деюпЖесот-mendations).

Юкорида келтирилган холатлардан келиб чикиб, хусусий бандлик агентликлари фаолиятини ташкил этиш учун куйидаги хулосалар чикарилди:

1. Хар кандай хусусий агентлик максади мус-такил равишда учта масалани ечишдан иборат: 1) буюртмачи-компаниянинг кадрларга эхтиёжини тушуниш; 2) бу эхтиёжларга энг куп даражада мувофик келадиган таклифлар ичидан топиш; 3) келгуси ишчиларнинг максимал омилкорлиги

ва тартиблилиги буйича буюртмачига кафолат бериш максадида олдинги номзодларни текши-риш.

2. Республикамиз мехнат бозорида турли хил ташкилий тузилмаларнинг фаолият сохалари етарлича аникланган. Бунда давлат ташкилотлари ахолининг барча категориялари учун амалда кенг микёсда бепул хизматларни курсатади хамда мехнат бозорида ночор ахоли катламларини ижтимоий химоя килиш ва куллаб-кувватлашни амалга оширади. Республикамизда «Хусусий бандлик агентликлари туррисида»ги Конуннинг кабул килиниши натижасида мехнат бозори ташкилий тузилмаларининг мехнат воситачилиги сохасида давлат ва нодавлат хизматлари бир вактнинг узида ривожланмокда ва мутлако турли хил фаолият билан шугулланмокда.

Кишлок худудларида хусусий иш билан бандлик хизмати ривожланишининг самарали ташкилий механизмлари куйидаги тадбирларни уз ичига камраб олади: кишлок худудларида хусусий бандлик агентликларини ташкил этиш; кишлок мехнат бозорининг муайян сегментида хусусий бандлик агентликлари фаолиятини ихтисослаштириш; туманлар БКМлари билан хамкорликни йулга куйиш; хорижга ишчи кучини экспорт килишни рарбатлантириш; хусусий агентликларни кишлок мехнат бозорида ракобатбардошлиги паст булган ахоли категориялари билан ишлашини йулга куйиш.

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистан Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Муро-жаатномаси. // «Халк сузи» газетаси, 2018 йил 28 декабрь.

2. Узбекистан Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «Узбекистан Респуб-ликасини янада ривожлантириш буйича Харакатлар стратегияси туррисида»ги ПФ-4947-сон фармони.

3. Абдурахмонов К.Х. Мехнат иктисодиёти: назария ва амалиёт. Дарслик. Кайта ишланган ва тулдирилган 3-нашри. - Т.: УзФА «FAN» нашриёти, 2019. -592-б.

4. Арабов Н.У. Узбекистан Республикасида мехнат бозори инфратузилмасини ривожлантириш самарадорлигини ошириш. Монография. - Т.: <^ап va texnologiya», 2017. -272-б.

5. Варфоломеева О.А. Становление инфраструктуры рынка труда в переходной экономике. - СПб., Издательство СПбУЭФ. 2001. -С. 125.

6. Кейнс Дж.М. Общая теория занятости, процента и денег. - М.: «Гелиос», 1999. -С.112.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2019, 10(130)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.