Научная статья на тему 'ГЛOБAЛЛAШУВ ШAРOИТИДA ЎЗБEКИCТOН ИЖТИМОИЙ-СИЁСИЙ БАРҚАРОРЛИГИГА ТАҲДИД СОЛУВЧИ АХБОРОТ XAВФCИЗЛИГИНИ ТAЪМИНЛAШ: МУAММO ВA EЧИМЛAР'

ГЛOБAЛЛAШУВ ШAРOИТИДA ЎЗБEКИCТOН ИЖТИМОИЙ-СИЁСИЙ БАРҚАРОРЛИГИГА ТАҲДИД СОЛУВЧИ АХБОРОТ XAВФCИЗЛИГИНИ ТAЪМИНЛAШ: МУAММO ВA EЧИМЛAР Текст научной статьи по специальности «Компьютерные и информационные науки»

CC BY
20
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
глобаллашув / ахборот хавфсизлиги / жамият / оммавий ахборот воситалари / интернет / маданият. / глобализация / информационная безопасность / общество / СМИ / Интернет / культура.

Аннотация научной статьи по компьютерным и информационным наукам, автор научной работы — Набиев, Бекзод Мухаммадумарович

Бугунги кундa глoбaллaшув шaрoитидa дунё мaмлaкaтлaри жамиятда ижтимоий-сиёсий барқарорликни таъминлаш ва мустаҳкамлашда ўзига хос механизмлардан фойдаланмоқдалар. Ушбу мақолада жамият ижтимоий-сиёсий барқарорлигини мустаҳкамлаш масалалари ёритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ОБЕСПЕЧЕНИЕ ИНФОРМАЦИОННОЙ БЕЗОПАСНОСТИ, УГРОЖАЮЩЕЙ СОЦИАЛЬНО-ПОЛИТИЧЕСКОЙ СТАБИЛЬНОСТИ УЗБЕКИСТАНА В УСЛОВИЯХ ГЛОБАЛИЗАЦИИ: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ

Сегодня в условиях глобализации страны мира используют собственные механизмы обеспечения и укрепления социальной и политической стабильности в обществе. В данной статье освещены вопросы укрепления социально-политической стабильности общества.

Текст научной работы на тему «ГЛOБAЛЛAШУВ ШAРOИТИДA ЎЗБEКИCТOН ИЖТИМОИЙ-СИЁСИЙ БАРҚАРОРЛИГИГА ТАҲДИД СОЛУВЧИ АХБОРОТ XAВФCИЗЛИГИНИ ТAЪМИНЛAШ: МУAММO ВA EЧИМЛAР»

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

ГЛОБАЛЛАШУВ ШАРОИТИДА УЗБЕКИСТОН ИЖТИМОИЙ-СИЁСИЙ

барцарорлигига тахдид солувчи ахборот

ХАВФСИЗЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ: МУАММО ВА ЕЧИМЛАР

Бугунги кунда глoбaллaшув шaрoитидa дунё мaмлaкaтлaри жамиятда ижтимоий-сиёсий барцарорликни таъминлаш ва мустаукамлашда узига хос механизмлардан фойдаланмоцдалар. Ушбу мацолада жамият ижтимоий-сиёсий барцарорлигини мустщкамлаш масалалари ёритилган.

Калит сузлар: глобаллашув, ахборот хавфсизлиги, жамият, оммавий ахборот воситалари, интернет, маданият.

Сегодня в условиях глобализации страны мира используют собственные механизмы обеспечения и укрепления социальной и политической стабильности в обществе. В данной статье освещены вопросы укрепления социально-политической стабильности общества.

Ключевые слова: глобализация, информационная безопасность, общество, СМИ, Интернет, культура.

Инсониятнинг глобал муаммолари, глобаллашувнинг реал жараёнлари ва шаклларини аниклашда, биринчи навбатда, ёшлар параметри туради. Айнан ёшлар иктисодий ва ижтимоий томондан азият чекадилар ва можаролар марказига бориб колишлари мумкин. Аввало, ёшлар янгиланиб бораётган дунёвий этикани пухта эгаллаб, унинг асосида яшашни урганишлари керак. Мустакил хаётга кириб келаётган ёшларимиз тинчлик маданиятини англашлари ва тушуниб етишлари, глобализация жараёнига ижтимоий масофадан карашлари мухимдир"1.

Узбекистан ахолисининг "18,9 млн. нафари ёки 54 фоизини 30 ёшгача булган ёшлар ва болалар ташкил этади. Ёшларнинг 9,5 миллиони эркак, 9,4 миллиони эса аёл жинсига мансуб.

Узбекистондаги тараккиётнинг характерли хусусиятларидан бири шиддат билан кенгайиб бораётган глобаллашув жараёнида ижтимоий, сиёсий маданий,

1 Бабаджанов C.C. Хрзирги медиамухит шароитида ёшларни деструктив ахборотлардан химоя килишнинг самарали воситаси сифатида медиатаълимнинг зарурияти. Замонавий таълим / Современное образование 2017,

Набиев Бекзод Мухаммадумарович

Наманган мухандислик-курилиш институти укитувчиси

АННОТАЦИЯ

АННОТАЦИЯ

КИРИШ

57 б.

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

маънавий хаётнинг ялпи ахборотлашувидан иборатлигидир. К,айд килиш лозимки глобаллашув ва ахборотлашув узаро бир-бирига бoFлик булган диалектик бирликдаги ижтимоий вокеликдир. Глобаллашув феномени хакида гапирганда, бу атама бугунги кунда илмий-фалсафий, хаётий тушунча сифатида жуда кенг маънони англатишини таъкидлаш лозим, глобаллашув-бу аввало хаёт суръатларини бекиёс даражада тезлашуви демакдир2.

МУ^ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Глобал (французча, лотинча-ер шари)-инсоният хаётига тегишли мухим масалаларнинг мажмуасини, таъсир доирасини, куллашни ифодалайди, хозирги давр ижтимоий, иктисодий тараккиётининг такдирига дахлдор масалаларнинг хал этилиши билан бoFлик. Глобал мауаммолар жамиятнинг барча сохаларини камраб олган, унга хос булган муаммоларнинг ечимини топиш ва хал этишда ялпи ахборотлашув, ахборот технологияларини ривожлантириш, информацион маданиятини шакллантириш ва мунтазам такомиллаштириш мухим амалий ахамият касб этади.

Ахборот технологиялари жамиятнинг хамма сохаларини эгаллаб, ижтимоий-иктисодий хаётини тобора замонавийлашувини, такомиллашувини таъминламокда ва фундаментал, ижтимоий-гуманитар фанларнинг энг янги ютукларидан унумли фойдалангани холда барча фанларнинг мунтазам ривожига шарт-шароит яратди. Бунинг натижаси уларок биотехнология, генмухандислиги (генинженерия)га асосланган кишлок хужалиги, турли инновациялар, юкори технологияларга асосланган саноат ва телекоммуникация алокалари ва компьютер технологияларига асосланган хизмат курсатиш сохалари вужудга келди. Хрзирги даврнинг мазмуни ва мохияти интеллектуал билим даври ва "билимга асосланган" жамиятдир.

Шахс информацион маданиятининг шаклланиши ва эволюцияси жараёнини тахлил килишга дифференциал ёндашиш зарурлигини вужудга келтиради. Бизнинг фикримизча, информацион маданияти шаклланиши жараёнига куйидагилар мухим роль уйнайди.

Биринчидан, интернетдан фойдаланишга асосан ёшлар кизикади ва ёшлар динамик равишда усиб борувчи ижодий куч, мамлакатни, миллатни, давлатнинг келажагидир. Интернет ёшларнинг дунёкараши, тафаккури, ахлокини, ижтимоий-сиёсий ва маданий-маънавий онгини шакллантирувчи мухим манба хисобланади.

Иккинчидан, интернет оммавий ахборотни воситаларининг энг кулай ва таъсирчан шаклига айланди. Интернетдан оммавий ахборот воситаларининг

2 Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. -Тошкент: Маънавият, 2008. -111 б.

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

вакиллари, журналистлар, публицистлар, ёзувчилар, шархловчиларнинг ахборот манбасига ва минбарига айланди. Интернет кишилар онги, ижтимоий катламларнинг ахборотга эга булган эхтиёжларини кондирмокда.

Учинчидан, интернет тизимида катта ёшдаги авлодга мансуб, жамиятда муайян ижтимоий мавкега эга булган ижтимоий катлам вакиллари: сиёсатшунослар, хукукшунослар, иктисодчилар, маданиятшунослар, файласуфлар, барча фанлар вакиллари фаол иштирок этмокда.

Туртинчидан, интернет тизими билан ижтимоий фикр лидерлари, давлат ташкилот вакиллари, сиёсий партия, нодавлат, нотижорат ташкилотларининг етакчилари, самарали ишламокда.

Жамият тараккиётининг янги боскичида интернет бепоён ахборот майдонига айланди. Ахборотлашув жараёнинг асосий субъекти ва харакатлатирувчи кучлари манфаатларига хизмат киладиган бундай саъй-харакатлардан кузланган максад миллий манфаат ва кадриятларга таянган ананавий тафаккур тарзига зарба бериб, бутун дунёда Faрбoнa андозаларга асосланган, иктисодий, ижтимоий, сиёсий ва маданий жихатдан ягона тамаддун хукумронлигини урнатишдан иборат3.

Шахснинг информацион маданиятини шакллантиришнинг энг таъсирчан кучли воситаси булиб, унда ижтимоий фикр оммавий тарзда ва турли ёндашувда акс эттирилади, шу маънода интернетни оммада ижтимоий фикрни шакллантириши, карор топтириш ва информацион маданиятини шакллантириш майдони хисобланмокда. Интернет инсон учун уз илмий, мафкуравий, маънавий эхтиёжларини кондиришнинг жуда кулай шаклидир. Интернет оркали инсон шахс сифатида узини намоён килади, маънавий дунёси илмий савиясини ривожлантириш имкониятларини яратади. Интернетда хар бир шахс ижод килиши, илмий янгилик яратиши, интеллектуал имкониятларини намоён килиши мумкин.

Интернет туфайли шахс узи истаганча, чекланмаган холда узининг шахсий камолоти хакида кaЙFуриши ва илмий ижодий фаолият курсатиш имкониятига эга булади. Интернет тизимида шахс узининг аклий кобилияти ва ижодий имкониятларини намоён килиш учун кенг шарт-шароитлар мавжуд интернетда, унинг эркин ижоди юзага чикади. Бу уринда мавжуд шарт-шароитлардан ижодий фойдаланиш назарда тутилади. Бундай шарт-шароитлар ахборот оламида эндигина уз-узини намоён этиб келаётган ва ахборотларга мунтазам эхтиёж сезадиган ёшларга зарур булади.

3 Б.Алиев, А.Мелщулов. Ахборот хуружларидан хабардормисиз?. -Тошкент: Маънавият. 2015. -13 б.

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

AxSopoT TexHO.orHa.apH KeHraHHS, ny^yp.amHS SopHmH, HHCTeHCHB pHBO^.aHHmH HaTH^acHga maxcHHHr TypMym Tap3H y3rapH6 SopMOKga, ca.6HH BOKe.HKKa KapmH, xapaKaTH, Ta^aKKypH y3rapgH. EyHHHr y3Hra xoc xycycHaTH maxc нн$opмaцнoн MagaHHaTHHHHr y3rapH6 SopHmHgHp, MyKaMMa.amyBHgHp. fflaxc нн$opмaцнoн th3hmh BOCHTacHga нн$opмaцнoн MagaHHaTH maK..aHHmHga acocHH Ba3H$a KOMntroTep TexHO.orua.apu, HHTepHeT, a.o^a BOCHTa.apu 3HMMacHra roKca.raHgHp. fflaxcHHHr нн$opмaцнoн Ma3MyHgarH 6u.HM.apHH OH.HmHga KOMntroTep TexHO.orHacHHHHr ypHH Ba po.H TyFpucugarH My.oxa3a.apHH 6aeH этнm, TagKHK KH.Hm .O3HM.

REFERENCES

1. EaSag^aHOB C.C. X,O3HprH MegHaMyxHT mapoHTHga em.apHH gecTpyKTHB axSopoT.apgaH x,HMoa KH.HmHHHr caMapa.H BOCHTacH CH^aTHga MegHaTat.HMHHHr 3apypHaTH. 3aMOHaBHH Tat.HM / CoBpeMeHHoe o6pa3OBaHHe

2017, 57 6.

2. KapHMoB H.A. ^KcaK MatHaBHaT - eHrH.Mac Kyn. -TomKeHT: MatHaBHaT, 2008. -111 6.

3. E.A.HeB, A.Me.HKy.oB. AxSopoT xypy^.apHgaH xa6apgopMHcH3?. -TomKeHT: MatHaBHaT. 2015. -13 6

4. Bekzod, N. (2021). Systems of spiritual-ideological propaganda and their peculiarities. Asian Journal of Research in Social Sciences and Humanities, 11(12),

5. Bekzod, N. (2021). Ideological factors of eliminating threats to national spirituality. Asian Journal of Multidimensional Research, 10(9), 707-711.

6. Набиев, Б. М. (2022). Жамиятда ижтимоий-сиёсий баркарорликни мустахкамлашда маънавиятни урни. Science and Education, 3(10), 570-573.

7. Набиева, С. М., & Набиев, Б. М. (2022). Становление и развитие политико-правовой идеологии. Science and Education, 3(5), 1404-1407.

8. Nabiev, B. M. (2021). THE MAIN PRINCIPLES OF SOCIO-POLITICAL STABILITY.

9. Nabiyev, B. M. ILMIY AXBOROTNOMA FALSAFA 2021-yil, 4-son UDK 130.122 IDEOLOGICAL FACTORS OF STRENGTHENING SOCIO-POLITICAL STABILITY IN UZBEKISTAN. ILMIY AXBOROTNOMA, 70.

263-272.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.