Научная статья на тему 'ГЛОБАЛЛАШУВ ШАРОИТИДА ЁШЛАРНИ МАФКУРАВИЙ ТАҲДИДЛАРДАН ҲИМОЯ ҚИЛИШ – ДАВР ТАЛАБИ'

ГЛОБАЛЛАШУВ ШАРОИТИДА ЁШЛАРНИ МАФКУРАВИЙ ТАҲДИДЛАРДАН ҲИМОЯ ҚИЛИШ – ДАВР ТАЛАБИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
249
50
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
глобаллашув / мафкура / ахборот хуружлари / урф-одат / қадрият / шукроналик / менталитет. / globalization / ideology / information attacks / tradition / value / gratitude / mentality

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Ў.М. Мавлонов

Ушбу мақолада глобаллашув ва бу жараён ортидан юзага келаётган турли таҳдидлар ҳақида фикр юритилади. Ёшларни мана шу глобаллашув жараёни билан боғлиқ турли ахборот хуружларидан, ёт мафкуравий таъсирлардан ҳимоя қилишда миллий урф-одатлар ва қадриятларнинг аҳамияти масалалари таҳлил қилинган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PROTECTING YOUNG PEOPLE FROM IDEOLOGICAL THREATS IN THE CONTEXT OF GLOBALIZATION THE REQUIREMENT OF THE TIME

This article discusses globalization and the various threats associated with this process. The importance of national traditions and values in protecting young people from various information attacks and foreign ideological influences associated with this process of globalization is analyzed.

Текст научной работы на тему «ГЛОБАЛЛАШУВ ШАРОИТИДА ЁШЛАРНИ МАФКУРАВИЙ ТАҲДИДЛАРДАН ҲИМОЯ ҚИЛИШ – ДАВР ТАЛАБИ»

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

Scientific Journal Impact Factor

R

О

VOLUME 1 | ISSUE 3 ISSN 2181-1784 SJIF 2021: 5.423

ГЛОБАЛЛАШУВ ШАРОИТИДА ЁШЛАРНИ МАФКУРАВИЙ ТАХДИДЛАРДАН ^ИМОЯ КДЛИШ - ДАВР ТАЛАБИ

У.М. Мавлонов Узбекистан давлат санъат ва маданият институты катта укитувчиси utkiriy@umail.uz

Аннотация: Ушбу мацолада глобаллашув ва бу жараён ортидан юзага келаётган турли таудидлар уацида фикр юритилади. Ёшларни мана шу глобаллашув жараёни билан боглиц турли ахборот хуружларидан, ёт мафкуравий таъсирлардан уимоя цилишда миллий урф-одатлар ва цадриятларнинг ауамияти масалалари таулил цилинган.

Калит сузлар: глобаллашув, мафкура, ахборот хуружлари, урф-одат, цадрият, шукроналик, менталитет.

PROTECTING YOUTH AGAINST IDEOLOGICAL THREATS IN THE CONTEXT OF GLOBALIZATION - A NEED OF TIME

О. M. Mavlonov

Senior lecturer at the Department of Social Sciences and Humanities of the

utkiriy@umail.uz

Abstract: This article discusses globalization and the various threats associated with this process. The importance of national traditions and values in protecting young people from various information attacks and foreign ideological influences associated with this process of globalization is analyzed.

Keywords: globalization, ideology, information attacks, tradition, value, gratitude, mentality

Хрзирда дунёнинг геосиёсий, иктисодий ва ижтимоий, ахборот-коммуникация манзарасида чукур узгаришлар руй бераётган, турли мафкуралар тортишуви кескин тус олаётган бир вазиятда яшамокдамиз. Ахборот сохаси жадал суръатлар билан ривожланиб бораётган мазкур шароитда, глобал интернет тармоги турли давлатлар ва минтакалар уртасидаги сиёсий ва географик чегараларни очиб ташлади, бу имкониятлардан баъзи бузгунчи кучлар уз максадлари йулида мафкуравий курол сифатида фойдаланаётгани хаммага маълум. Бундай глобаллашув шароитида мамлакатимиз ёшларининг маънавий дунёкарашини юксалтириш, уларда миллий-маънавий иммунитетни мустахкамлаш оркали нафакат уз хаёти, оила аъзолари, Ватани ва миллати

Uzbek State Institute of Arts and Culture

КИРИШ

Oriental Renaissance: Innovative, R VOLUME 1 | ISSUE 3

educational, natural and social sciences О ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423

олдидаги, балки атроф-табиат, бутун курраи замин ва жами башарият олдидаги маънавий бурч ва масъулият туйгусини шакллантириш масаласи бугунги куннинг энг мухим вазифаларидан бирига айланиб колди.

Бугун мустакиллик туфайли мамлакатимиз келажагининг мустахкам таянчи була олишга кодир, янгича дунёкараш, демократик тафаккурга эга булган ёшларнинг янги авлоди шаклланмокда. Таъкидлаш жоизки, демократик давлат ва фукаролик жамияти куриш максади сари илдамлаётган давлатимиз учун ёшларнинг маънавий баркамол булиб тарбияланиши мухим стратегик ахамият касб этади. Чунки демографик нуктаи назардан караганда, мамлакатимиз ахолисининг ярмидан ортигини ташкил этувчи ёшлар якин келажакда давлат ва жамият бошкарувини уз зиммасига оладилар.

Тан олиш керакки, глобаллашув, интеграциялашув ва "ахборот асри" деб аталмиш жараёнлар жадаллашиб кетган хозирги вактда ёшларни турли ахборот хуружларидан, ёт мафкуравий таъсирлардан химоя килиш долзарб масалалардан булиб колганлиги хеч кимга сир эмас.

Хуш, хаётий-амалий ахамиятга эга булган, ёшлар хаёти ва тарбиясига катта хавф солаётган, бутун жахонда бало-казодек таркалиб бораётган бундай хуружларга карши кандай курашиш керак.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ Бу масалада, Узбекистон Республикасининг Биринчи Президенти И.А.Каримов томонидан "Бугунги кунда ёшларимиз нафакат укув даргохларида, балки радио-телевидение, матбуот, интернет каби воситалар оркали хам ранг-баранг ахборот ва маълумотларни олмокда. Жахон ахборот майдони тобора кенгайиб бораётган шундай бир шароитда болаларимизнинг онгини факат ураб-чирмаб, уни укима, буни курма, деб бир томонлама тарбия бериш, уларнинг атрофини темир девор билан ураб олиш, хеч шубхасиз, замоннинг талабига хам, бизнинг эзгу максад-муддаоларимизга хам тугри келмайди" - деган фикрлар билдирилиб, ёшларни бу ахборот хуружлардан химоя килиш факат таъкиклаш йули билан амалга ошириб булмаслиги эътироф этилганини куриш мумкин. Юртбошимиз Ш.М.Мирзиёев бу борада Ислом хамкорлик ташкилоти Ташки ишлар вазирлари кенгаши 43-сессиясининг очилиш маросимидаги сузлаган нуткида "Дунё шиддат билан узгариб, баркарорлик ва халкларнинг мустахкам ривожланишига рахна соладиган турли янги тахдид ва хавфлар пайдо булаётган бугунги кунда маънавият ва маърифатга, ахлокий тарбия, ёшларнинг билим олиш, камолга етишга интилишига эътибор каратиш хар качонгидан хам мухимдир" - деган фикрларни билдириб, бу тахдидларга карши туришда биринчи навбатда маънавият ва маърифатга, ахлокий тарбия, ёшларнинг билим олишига эътибор каратиш мухимлигига эътибор каратган.

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

Scientific Journal Impact Factor

R

VOLUME 1 | ISSUE 3 ISSN 2181-1784 SJIF 2021: 5.423

Ey ^uKpgapgaH KeguS hukus afiTum MyMKuHKu, SyHgafi axSopoTgapra Tatous; Kyfium fiygugaH эмaс, SagKu 6y KaSu xypy^gapra Kapmu Typa ogaguraH cornoM Ma^KypaBHH uMMyHuTeTHu maKggaHTupumHuHr Som^a caMapagu fiyggapHu u3gaS Tonum, MatHaBu^T Ba Matpu^aira, axgoKufi TapSua, ëmgapHuHr SuguM ogumura эtтнSop Kaparum xo3upHHHr энг Myx,HM MacagagapugaH Supu SyguS KonMOKga.

ffly SugaH Sup KaTopga, ygKaH axSopoT yMMOHuga ënroH xaSapgap HucSaru muggar SugaH opTuS SopaëTraH xp3upru TaxguKagu 3aMoHga 6y xypy^gapra Kapmu KypamHuHr TatcupnaH ycyggapugaH Supu a^goggapuMroHuHr Sofi ugMufi MepocugaH caMapagu ^ofigagaHum, ëmgapuMu3Hu Muggufi yp^-ogaraapuMro, Kagpu^raapuMro pyxuga TapSu^gamra эtтнSopнн KynafiTupum KaTTa caMapa SepaguraH ^M^araapgaH Supugup. KpgaBepca, 6y Tapuxufi cuHoBgapgaH MyBa^^aKu^Tnu yTraH aMaguëTgapgaH Supugup.

TaSuufiKu, ëmgapuMu3HuHr Sofi ugMufi MepocuMu3gaH SaxpaMaHg Sygumu, Muggufi yp^-ogaraapuMro, Kagpu^raapuMrora SygraH xypMarnuHr, coguKguKHuHr maKggaHumu ygapga y3 x,aëTgapugaH MaMHyHguK, myKpoHaguK Kafi^utfraapuHu yfiroTumga x,aM MyxuM oMug SyguS xu3Mar Kugagu.

Acguga, x,aKgu paBumga ëmgapuMu3 y3 x,aëTgapugaH MaMHyH Sygumgapu, myKpoHaguK Kafi^u^ruga amamgapu ynyH MaMgaKaruMro xyKyMaru ToMoHugaH Sapna mapourgap aparuS Sepuggu.

TaH ogum KepaKKu, myHna aparuS SepugaëTraH uMKoHutfrgapra KapaMacgaH, xp3upru ëmgap ypTacuga FypypgaHum Ba u^Tuxop этнm Macagacuga Supo3 ynupugum SopgeK Ha3apuMu3ga. X,o3upru mapouTga ëmgapuMu3, Kyn xoggapga ëmu ygyF KumugapHuHr naHg-Hacuxaraapura SenucaHgguK SugaH KapaS, HoKoHyHufi fiyggap SugaH SofiguK oprrapum, kum y3apra y3uHuHr maxcufi xy3yp -xagoBaru fiyguga x,aëT KypumgaH $axp Ba u^raxop KugaëTraHgap KaMMu? ëku, ugrapu кнmнgapнмнз y3gapuHuHr MatHaBufi gyHëcu, aKgufi 3aKoBaru, axgoKufi cu^araapu SugaH Som^agapra ypHaK SygraH Sygcagap x,aMga yHgaH uhku Fypyp Ba MatHaBufi KoHuKum xocug KugraH Sygcagap, xp3upga Typgu fiyggap SugaH TonugraH opra^na nyggapugaH MaKTaHum xpgaraapuHuHr W3ara Kegumura HuMa gefium MyMKuH. AgSaTTa, SyHgafigap ^yga KaM Sygcaga, Sy Sopaga KuguHaguraH umgap TagafiruHa экaнgнгнgaн gagogaT Sepagu.

Ey Macagara эtтнSop KapaTumgaH MaKcag ëmgapra apaTuS SepugraH mapouTgapHu caHaS yTum, ygapHuHr Ta^guguHu Kugum эмac, SagKu ygapga xaëTgaH myKpoHaguK Kafi^u^raHu cuHrgupumga Muggufi yp^-ogaTgapuMu3 Ba KagpuaTgapMu3HuHr HaKagap axaMuaTgu экaнgнгнгa эtтнSopнн KapaTMoK^uMro.

^ap Sup xagKHuHr yp^-ogaTu, Kagpu^raapu MaB^ygKu, aHa my xagKHuHr MatHaBufi oMugu SyguS xu3MaT Kugagu. ^yMgagaH, y3uHuHr Sofi Tapuxura эгa

MYXOKAMA

Oriental Renaissance: Innovative, R VOLUME 1 | ISSUE 3

educational, natural and social sciences О ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423

булган халкимизнинг хам узига хос урф-одати, кадриятлари миллий менталитети доирасида шаклланган булиб, асрлар давомида маънавий кадрият сифатида авлоддан-авлодга утиб келади.

Шаркона миллий кадриятларимиздан бири фарзандларнинг ота-онага мехрибон булиши, умуман ёшларнинг катта ёшдаги кишиларнинг барча айтган гапларини сузсиз бажаришдир.

Бугунги кунда маърифий ва маънавий хаётимизда сезиларли узгаришлар руй бераётган, миллий анъаналаримиз ва кадриятларимизнинг урни янада мустахкамланиб бораётган бир даврда катта ёш тоифасидаги кишиларнинг ёшларда хаётдан шукроналик кайфияларини сингдиришдаги хиссаси каттадир.

Катта хаётий тажрибага эга, ахолига, айникса, ёшларга соглом турмуш тарзини карор топтириш, миллий урф-одат ва анъаналарни асраш ва ривожлантириш масалаларида ижобий таъсир утказадиган, шахсий намуна була оладиган фаол кишилар жойларда маънавий мухит баркарорлигини таъминлашда мухим ахамият касб этади.

НАТИЖА

Зеро, махаллаларимизда нуроний отахону онахонларнинг хурмати баланд, ёши катталарга алохида эхтиром курсатилади, уларнинг гап-сузларига кулок тутилади. Ёшлар шуурида хаётдан мамнунлик хиссини шакллантиришда махаллада шаклланган айнан шундай фазилатлардан фойдаланиш нихоятда кул келади. Жумладан, хар бир ишда катталарнинг шахсий намунаси, панд-насихатлари ёшларни нотугри карашлардан химоялайди.

ХУЛОСА

Хулоса сифатида шуни айтиш мумкинки, оиладаги маънавий мухитни шакллантиришда, фарзандлар тарбиясида баркамоликка эришишда аждодлардан колган буюк меросни яъни, урф-одатларни, анъана ва кадриятларимизни канчалик оилада фарзандлар онгига сингдирсак, ёш авлодни хар томонлама комил инсон булиб етишишига замин яратган буламиз. Зеро, бугуннинг талабига жавоб берадиган авлодни тарбиялаш барчамизнинг зиммамизга юксак масъулият юклайди.

Колаверса, миллий кадриятларимиз, мафкурамизнинг тарихий илдизлари: аждодларимизнинг ибратли хаёт йули, тафаккур тарзи, амалий фаолияти, бунёдкорлик ишлари, энг яхши урф-одатлари хамда анъаналари мустахкам иймон-эътикодли фукароларимиз учун ибратли йулланмадир.

АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ (REFERENCES)

1. И.Каримов. Юксак маънавият - енгилмас куч. Т:, МАЪНАВИЯТ.2008.

Б.112.

2. Ш.Мирзиёев. Миллий тараккиёт йулимизни катъият билан давом эттириб, янги боскичга кутарамиз. 1-жилд. Т:,УЗБЕКИСТОН. 2017. Б.27

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.