CC BY
20Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454
Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-520-525
GIDRAVLIK EKSKAVTORLARNING GIDRAVLIK TIZIMLARIDA TO'XTALISH SABABLARINI TADQIQODI VA TAHLILI
Akbar Shavkatovich Jurayev
Navoiy davlat konchilik institute, Konchilik elektr mexanika kafedrasi dotsenti (PhD), E-mail: j urayevakbar@mail .ru
Shohruh Sherali o'g'li Xalilov
Navoiy davlat konchilik institute, Konchilik elektr mexanika
kafedrasi magistranti, E-mail: j urayevakbar@mail .ru
ANNOTATSIYA
Bugungi kunda tog'-kon sanoatida hamda qurilish sohasida ekspluatasiya qilinayotgan gidravlik ekskavatorlar ish unumdorligini oshirish dolzarb hisoblanadi. Gidravlik ekskavatorlar qo'llanishiga asosiy sabablardan biri uning manyovrligi hamda massasining yengilligi mexanik ekskavatorlardan ustunlik jiharlarini ko'rsatadi. Gidravlik ekskavatorlarning samarali ishlashini taminlash uchun ekskavatorning qisimlarini ishonchli ishlashini taminlash talab etildi. To'xtalishga sabab bo'ladigan omillar qatoriga gidravlik tizimdagi to'xtalishlar ulishi sezilarli darajada ish suratiga tasir ko'rsatadi. Bu maqolada dunyoda ekspluatasiya qilinayotgan gidravlik ekskavatorlarning to'xtalishlarni sabablari atroflicha taqqoslanib tadqiqod tahlilari qilingan.
Kalit so'zlar: Gidravlik ekskavatorlar, gidravlik tizim, moylash materiallari, nosozliklar.
RESEARCH AND ANALYSIS OF THE CAUSES OF STOPPING IN HYDRAULIC SYSTEMS OF HYDRAULIC EXCAVATORS.
ABTRACT
Today, it is important to increase the efficiency of hydraulic excavators used in the mining industry and construction. One of the main reasons for the use of hydraulic excavators is their maneuverability and light weight, which show their superiority over mechanical excavators. To ensure efficient operation of hydraulic
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-520-525
excavators, it was required to ensure reliable operation of the excavator parts. Among the factors that cause downtime is the share of downtime in the hydraulic system, which significantly affects the speed of operation. This article examines the stops of hydraulic excavators in operation around the world. During the study, a detailed comparison was made of the causes of failures in the operating conditions of hydraulic excavators used in the CIS countries and in our country.
Keywords: Hydraulic excavators, hydraulic system, lubricants, faults.
KIRISH
Gidravlik ekskavatorlarni to'xtalishlari berilgan reja asosida, ekspluatatsion, texnologik va texnik normativlaridan belgilanmagan holatidir. Gidravlik ekskavtorning to'xtalishlariga kelib chiqish sabablari rejalashtirilgan va rejalashtirilmagan bo'ladi.
Rejalashtirilgan holatida gidravlik ekskavatorning ekspluatasiyasi normativ hujjatlari asosida berilgan reglamentda amalga oshiriladi. Bularga kabel liniyalarining montaji, rejali profilaktika ta'mirlash, yoqilg'i quyish, burg'ilash portlatish ishlarini olib borilishi, texnik xizmat ko'rsatish va zaboyni tayorlash ishlari kiradi.
Rejalashtirilmagan holatida texnik va tashkiliy to'xtalishlarga ajraladi. Texnik holatida turli hil kichik ta'mirlash ishlari, gidravlik qisimlarni ta'mirlash, sovutish tizimini ta'mirlash, mexanik qisimini ta'mirlash, tormoz qismini ta'mirlash, boshqaruv tizmini ta'mirlash, harakatlanish qisimlarini ta'mirlash, ichki yonuv dvigatelini ta'mirlash, elektr qisimlarini ta'mirlash, buralish platformalarni ta'mirlash, avtomatlashtirilgan tizmini ta'mirlash ishlari kiradi. Tashkiliyda esa avtosamosvalni yuklashda kutish, yoqilg'ining tugab qolishi, elektr energiyaning ochishi, burg'ilab burg'ulash portlatish ishlarini berilgan normadan oshib ketishi, negabaritlarning halaqit berishi, yo'l sharoiti, ta'mirlash ishlarning muddati oshib ketishlari kiradi.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
B.V. Slesarov t.f.n gidravlik ekskavatorlarni to'xtalishlari ta'sirini tadqiqodi shuni ko'rsatadiki zaboyni fizik-mexanik xususiyati va ifloslantiruvchi zarrachalarning mexanik xususiyati hisobga olgan holda ekskavtsiya holatida aniqlashgan.
MUHOKAMA
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-520-525
Bunda yemirilish bo'yicha 2 ta PC-5500 gidravlik ekskavator uchun 300 soatga teng bo'lib, shulardan gidravli tizim tomonidan umumuy yuzaga keldigan to'xtalishlar 197 soatga to'g'ri keladi. Gudravlik tizimning ishdan chiqish turlari to'xtalish soatiga nisbatan ko'radigan bo'lsak. 108 soati gidrosilinrdan, yuqori bosimli rukavdan, burash gidrodvigatelida, zichlagichlarning yemirilishi natijasida ishchi suyuqlikni sirg'ib ketishiga to'g'ri keladi. 56 soati quvurlarni yorilishi va rukavlarning ishqalnishida yemirilishi va egilishiga to'g'ri keladi. 11 soati gidrosilindirni ishdan chiqishiga to'g'ri keladi. 22 soat esa eng havli holati yuqori bosimli rukavlarni yorilishi va fiting qismidan ajralishiga to'g'ri keladi. Agar gidravlik qisimlar uchu alohida to'xtalishalrni vaqtini ko'radigan bo'lsak, 32 soat gidrosilindirdan ishchi suyuqlikni sirg'ishi uchun to'talishiga, 27 soat gidronasosdan ishchi suyuqlik to'xtalishiga, 16 soat yuqori bosim quvurni yorilishi natijasida
yuqori bosimli gidrosilindirni
rukavlarni yorilishi ishdan chiqishi
va fiting qismidan 6% \
to'xtalishiga, 4 soat yuqori bosim rukavadan sirqishi natijasida to'xtashiga, 7 soat gidrosilindirni almashtirish natijasida to'xtalishiga, 8 soat rukavlarni yorilishi natijasida to'xtalishiga to'g'ri keladi. [1,3,4,5]
1-rasm. Yemirilishi yuzasidan gidravlik tizimda yuzaga keladigan to'xtalishlar.
NATIJALAR
Demak gudravlik ekskavatorlarning to'xtalishlari ko'p miqdori gidravlik
quvurlarr va ruka ishqalnisniaa yemirilishi va egilishi 28%
ajralis 11%
ishchi suyuqlikni sirg'ib ketishi 55%
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-520-525
tizimga to'g'ri kelib, uning ekspluatasion parametirlarini tushirib ekskavtorga bo'lgan harajatlar oshadi. Respublikamizning murakkab muhitning konlarida gidravlik ekskavatorlarning ekspluatasiya tahlili shuni ko'rsatadiki to'xtalishlar soni ko'p qismi, 2 % akkumulyatorning nosozligi, 26 % ichki yonuv dvigatelning nosozligi, 11 % nasosning nosozligi, 2% avtomatik moylash tizmi nosozligi, 38% gidravlik tizimning zahira detallarini yo'qligi uchun to'xtalishligi, 3% gidravlik qisimlarni nosozliklari, 2% kovushning nosozligi, 10% yuqori bosim rukavlarni nosozligi, 5% gidrotizimni gidroyuritmasini nosozligi to'g'ri keladi.
kovushning nosozligi
gidravlik qisimlarni nosozliklari
yuqori bosim rukavlarni nosozligi
gidravlik tizimning detallarini tiklash uchun zahira yo'qligi
uchun to'xtalishligi
gidrotizimni gidroyuritmasi ni nosozligi to'g'ri kradi
akkumulyatorn ing nosozligi
ichki yonuv dvigatelning nosozligi
nasosning nosozligi
avtomatik moylash tizmi nosozligi
2-rasm. Respublikamizning murakkab muhitning konlarida gidravlik ekskavatorlarning to'xtalishlari sababi.
Gidravlik ekskavtorning MDH davlatlarida keng qo'llanilmasligi shuni tashkil qiladiki: zaboy parametriga gidravlik ekskavatorning to'g'ri kelmasligining degan notug'ri takliflar, murakkab gidravlik tizimni xizmat ko'rsatishga tayorgarlik holati pastligi sababi ekspluatasiya ishonliligi kamayishi, servis hizmatining tan narxi yuqoriligi hisoblaydi. [2,6,7,8]
Gidravlik ekskavtorning to'xtalishlariga kelib chiqish sabablari rejalashtirilgan va rejalashtirilmagan holatini qo'yidagicha ko'rishimiz mumkin. (3-rasm).
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-520-525
XULOSA
Demak gidravlik ekskavatorni ishlab chiqaruvchi korxono tomonidan bizninng konlarimizning murakkab sharoitlariga mos ravishda jihozlantirishi yetarlicha bo'lmayotgani va bu tan narxi oshib ketishini olib kelishi, zahira detallarini talab darajada yetkizilmasligi unumdorligini salbiy ta'sir qiladi. Shuning uchun gidravlik ekskavatorning ishonchli ishlashini ta'minlashni lokalizasiyalash chora tadbirlarini ko'rib chiqishni talab etadi.
Karonkani almashtirish
Yoqilg'I quyish Avtomatik boshqaruv bloki Elektr qismi _
Gidravlik tiz
Ko'chirish. Boshqalar texnologik
Avtosamosvalsiz qolishi
Moy almashtirish
Boshqalar tashkiliy
Gusinisaning nosozligi
Ichki yonuv dvigateli
Moylash tizmi
Rejali profilaktika ta'mirlash
Texnik ko'rik
Oylik xizmat ko'rsatish
Burg'ilash portlatish ishlarini
Kovush ta'mirlash Mexanik qismi Yilik ta'mirlash
Kapital ta'mirlah
3-rasm Gidravlik ekskavtoming to'xtalishlariga kelib chiqish sabablari rejalashtirilgan va rejalashtirilmagan to'xtalishlar.
REFERENCES
1. Б.В.Слесарев Обоснавание параметров и разработка средств повышения эффективности эксплуатации карьерных гидравлических экскаваторов. Дисс. кан. т.н. 2005. Стр-70-73.
2. Келш Х.Р. Обоснование силовых и режимных параметров копания и средств адаптации карьерных гидравлических экскаваторов к условию Якутии. Дисс. кан. т.н. 2010. Стр-40.
3. Abduazizov N. A., Tabulin AA, Filipova LG, Jurayev A. Sh."Analysis of
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-520-525
influence of working liquid temperature on the performance of hydraulic excavators." //International conference on innovative development of zarafshanregion: Achievements, challenges and prospects Uzbekistan. Navoi. - 2019. - С. 19-24.
4. Azamatovich A. N. et al. Simulation of the Motion of Dusted Air Flows Inside the Air Filter of a Hydraulic System of a Quarry Excavator //International Journal of Grid and Distributed Computing (IJGDC), ISSN. - 2005. - Т. 4262. - С. 11-18.
5. Abduazizov N. A. et al. GIDRAVLIK EKSKAVATORNING ISHCHI SUYUQLIKLAR IFLOSLANISHI VA FILTRLASH IMKONIYATLARINI TAHLIL QILISH //Journal of Advances in Engineering Technology. - 2021. - №. 1.
- С. 43-46.
6. Жураев А. Ш. АНАЛИЗ СОСТОЯНИЯ ЭКСПЛУАТАЦИИ ГИДРАВЛИЧЕСКИХ ЭКСКАВАТОРОВ НА ЦЕНТРАЛЬНЫХ КЫЗЫЛКУМСКИХ МЕСТОРОЖДЕНИЯХ //The 4 th International scientific and practical conference—Achievements and prospects of modern scientific researchll(March 7-9, 2021) Editorial EDULCP, Buenos Aires, Argentina. 2021. 306 p. - 2021. - С. 160.
7. Jurayev A. S. GIDRAVLIK EKSKAVATORLARNI RIVOJLANISHINI TAHLIL QILISH //Academic research in educational sciences. - 2021. - Т. 2. - №.
8. - С. 286-294.
8. Жураев А. Ш. и др. Исследования гидродинамической очистки жидкостей, предложенной профессором Финкельштейном З. Л //EUROPEAN RESEARCH: INNOVATION IN SCIENCE, EDUCATION AND TECHNOLOGY.
- 2018. - С. 28-30.
