Научная статья на тему 'ГАЗЛАМАЛАРНИНГ ФИЗИК ХОССАЛАРИГА ТУРЛИ ТАРКИБЛИ ВА ҚАЙТА ИШЛАНГАН ТОЛАЛАР АРАЛАШМАСИНИНГ ТАЪСИРИ'

ГАЗЛАМАЛАРНИНГ ФИЗИК ХОССАЛАРИГА ТУРЛИ ТАРКИБЛИ ВА ҚАЙТА ИШЛАНГАН ТОЛАЛАР АРАЛАШМАСИНИНГ ТАЪСИРИ Текст научной статьи по специальности «Промышленные биотехнологии»

CC BY
82
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ГАЗЛАМАНИНГ ҲАВО ЎТКАЗУВЧАНЛИГИ / ГАЗЛАМАНИНГ ТАНДА ВА АРқОқ ЙЎНАЛИШИ БЎЙИЧА ғИЖИМЛАНМАСЛИГИ / КИРИШИШИ

Аннотация научной статьи по промышленным биотехнологиям, автор научной работы — Патхуллаев С.У., Шумкорова Ш.П., Очилов Т.А., Парпиев А.П.

Ушбу мақолада турли толалар ва иккиламчи материал ресурслар арлашмасидан олинган пишитилган иплардан олинган газламаларнинг физик хоссалари синов лабораториясидаги замонавий асбоб-ускуналар ёрдамида аниқланди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INFLUENCE OF THE COMPOSITION OF BLENDED YARN CONTAINING RECYCLED FIBERS ON THE PHYSICAL PROPERTIES OF FABRICS

In this flock, on modern testing equipment, the physical properties of fabrics made from twisted yarn obtained from a mixture of various fibers and secondary material resources were investigated.

Текст научной работы на тему «ГАЗЛАМАЛАРНИНГ ФИЗИК ХОССАЛАРИГА ТУРЛИ ТАРКИБЛИ ВА ҚАЙТА ИШЛАНГАН ТОЛАЛАР АРАЛАШМАСИНИНГ ТАЪСИРИ»

Патхуллаев С.У.

доцент

Тошкент тукимачилик ва енгил саноат институты

Шумкорова Ш.П. катта укитувчи Жиззах политехника институти

Очилов Т.А. профессор

Тошкент тукимачилик ва енгил саноат институти

Парпиев А.П. профессор

Тошкент тукимачилик ва енгил саноат институти ГАЗЛАМАЛАРНИНГ ФИЗИК ХОССАЛАРИГА ТУРЛИ ТАРКИБЛИ

ВА КАЙТА ишланган толалар аралашмасининг

ТАЪСИРИ

Аннотация: ушбу мацолада турли толалар ва иккиламчи материал ресурслар арлашмасидан олинган пишитилган иплардан олинган газламаларнинг физик хоссалари синов лабораториясидаги замонавий асбоб-ускуналар ёрдамида аницланди.

Калит сузи: газламанинг уаво утказувчанлиги, газламанинг танда ва арцоц йуналиши буйича зижимланмаслиги, киришиши.

Patkhullaev S. U. assistant professor Tashkent Institute of Textile and Light Industry

Shumkorova Sh.P. senior lecturer Jizzakh Polytechnic Institute Ochilov T.A. professor

Tashkent Institute of Textile and Light Industry

Parpiev A.P. professor

Tashkent Institute of Textile and Light Industry

INFLUENCE OF THE COMPOSITION OF BLENDED YARN CONTAINING RECYCLED FIBERS ON THE PHYSICAL PROPERTIES OF FABRICS

Abstract: in this flock, on modern testing equipment, the physical properties offabrics made from twisted yarn obtained from a mixture of various fibers and secondary material resources were investigated.

Keywords: air permeability of the fabric, crease resistance of the fabric on the warp and weft, shrinkage.

Газламаларнинг асосий хусусиятларидан бири уларнинг хаво, сув утказувчанлиги, буёк мустахкамлиги, киришиши ва хоказолардир. Масалан, газламаларнинг узидан хаво, сув, газ, буг, чанг, тутун суюкликлар, радиоактив нарларини утказиш кобилиятига эгадир. Х,аво утказувчанлиги-намунанинг узидан хаво утказиш кобилияти булиб, у хаво утказувчанлик коэффиценти билан бахоланади. Х,аво утказувчанлик коэффиценти намунанинг икки томонидаги хаво босимларининг маълум булган фарк шароитида бир секунд вакт ичида маълум бир юзадан утган хаво хажмининг микдорини курсатади.

Газламаларнинг хаво утказувчанлиги уларнинг зичлигига боглик булади. Газламалар канчалик зич тукилган булса, уларнинг хаво утказувчанлиги шунчалик паст булади. Шу сабабли, ишлаб чикарилаётган газламалар мавсумий килиб ишлаб чикарилади.

Газламаларни ювганда, хулланганда, хуллаб дазмолланганда, нисбий намлиги катта булган хавода сакланганда улчовлари узгаради. Ана шундай улчовларнинг узгариши газламаларнинг киришиши булиб, бу жараёнда купинча газламаларнинг улчовлари кичраяди. Бу холдаги киришиш мусбат киришиш деб аталади. Айрим газламаларнинг улчовлари ошади. Шундай киришиш манфий киришиш деб аталади.

Газламаларнинг сув утказувчанлиги- маълум даражадаги босим таъсирида узидан сувни утказич кобилияти тушунилади. Бу хусусият сув утказувчанлик коэффиценти билан бахоланади. Сув утказувчанлик коэффиценти эса бир секунд давомида бир квадрат метрга тенг булган, материал юзасидан утган сув хажмининг микдорини курсатади.

Тукувчиликда газламаларга намлаб-иситиб ишлов берган пайтда хам унинг улчовлари кичраяди (кириштириб дазмоллаш жараёни) ёки ошади (чузиб дазмоллаш жараёни). Намлаб иситиб ишлов бергандаги киришиш мажбурий-киришиш деб аталади.

Мажбурий кириштириш ёрдамида тукувчилик буюмларига маълум керакли шакл берилади. Мажбурий кириштириш ёрдамида тукувчилик буюмларига маълум керакли шакл берилади. Мажбурий кириштиришдан бошка киришишлар газламаларнинг салбий курсаткичларидир. Газламаларнинг киришиши натижасида улардан тикилган буюм ва буюм кисмларининг кичрайиши ва шакли бузилиши мумкин.

Газламаларнинг физик хоссаларини урганиш борасида тадкикот ишлари олиб борилди. Унинг учун, ишлаб чикариш шароитида 10% нитрон, 60% пахта ва 30% иккиламчи толалар аралашмасидан олинган

хамда лаборатория шароитида пилталаш машинасида келтирилган схема асосида 3-хил вариантда 66,4% пахта толаси, 28,8% иккиламчи тола ва 4,8% нитрон толаси аралашмасидан пилта ва пневмомеханик йигириш машинасида ипдан газлама ишлаб чикарилди ва физик хоссалари аникданди. Олинган тадкикот натижалари куйидаги 1-жадвалда келтирилган.

1-жадвал

Турли таркибли ва кайта ишланган толалар аралашмасидан олинган

газламаларнинг физик хоссаларининг узгариши

т/р Курсаткичлар 10% нитрон, 60% пахта ва 30% иккиламчи толалар аралашмасидан Пилталаш машинасига 66,4% пахта толаси, 28,8% иккиламчи тола ва 4,8% нитрон толаси аралашмасидан пилталарни жойлаштириш схемаси буйича

олинган олинган

1 2 3

1. Х,аво утказувчанлиги, dm3/sm2 Бек 965 1085 1008 833

Гижимланмаслиги, %

2. танда буйича 56,7 58,4 57,6 55,3

аркок буйича 53,3 61,8 61,7 56,7

Киришиши, %

3. танда буйича -7,5 -7,5 -6,5 -7,5

аркок буйича -5,0 -5,0 -5,0 -6,0

Тадкикот натижаларини ишлаб чикариш шароитида 10% нитрон, 60% пахта ва 30% иккиламчи толалар аралашмасидан олинган газламанинг курсаткичларига нисбатан солиштирсак, 1 -вариант буйича олинган газламанинг танда буйича гижимланмаслиги 3,0% га, газламанинг аркок буйича гижимланмаслиги 13,8% га, газламанинг хаво утказувчанлиги 11,1% га ошди, 2-вариант буйича олинган газламанинг танда буйича гижимланмаслиги 1,5% га, газламанинг аркок буйича гижимланмаслиги 13,6% га, газламанинг хдво утказувчанлиги 4,3% га ошди, 3-вариант буйича олинган газламанинг танда буйича гижимланмаслиги 2,5% га камайди, газламанинг аркок буйича гижимланмаслиги 6,0% га ошди, газламанинг хаво утказувчанлиги 13,7% га камайди. Бундан куриниб турибдики, пилталаш машинасидан пилта олишда схема асосида четки кисмларида куйилган ва ишлаб чикариш шароитида олинган пилтадан ишлаб чикарилган газламаларнинг гижимланмаслик ва хаво утказувчанлик курсаткичлари маълум даражада узгарди, яъни пилталаш машинасининг четки кисмида куйилган пилтадан ишлаб чикарилган газламаларнинг сифат курсаткичлари юкори эканлиги аникланди. Сабаби, пилталаш машинасининг четки кисмидан толаларнинг бир хилда таксимланиши, параллелашиши натижасида хосил булади.

Пилталаш машинасида пилталарни кандай холатда кушишлигимиз газламанинг хаво утказувчанлигига салбий таъсир курсатмайди, лекин газламанинг гижимланмаслигига таъсир курсатади.

Синов натижалари тахлилидан куриниб турибдики, ишлаб чикариш шароитида 10% нитрон, 60% пахта ва 30% иккиламчи толалар аралашмасидан олинган газламанинг курсаткичларига нисбатан лаборатория шароитида олинган газламанинг танда буйича гижимланмаслиги 1,5% дан 3,0% гача, газламанинг аркок буйича гижимланмаслиги 6,0% дан 13,8% гача, газламанинг хаво утказувчанлиги 4,3% дан 13,7% гача ошганлиги аникланди.

Адабиётлар руйхати:

1. Фролов В.Д. Технология и оборудование текстильного производства. 4.1. Производство пряжи и нитей Текст./ В.Д. Фролов, Г.В. Башкова, А.П. Башков. Иваново: ИГТА, 2006. - 436 с.

2. Tuft feeder for roller cards with web profile control Текст.// International Textile Bulleti. -1989. v. 36. -№1. - P. 65 - 66 (на англ. яз.).

3. Калашник В.Я. Совершенствование процесса разволокнения отходов тканей Текст. / В.Я. Калашник//Текстильная промышленность 1989-№6.-С. 37-39.

4. Ростов Е.Ф., Баршиполец В.Т. Пути интенсификации использования вторичного сырья: Обзорн. информ./ УкрНИИНТИ. К., 1987. -52 с.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.