Научная статья на тему 'G‘O‘ZA QATOR ORALARIGA BIRINCHI ISHLOV BERISHDA QATQALOQNI YUMSHATISHNING AHAMIYATI'

G‘O‘ZA QATOR ORALARIGA BIRINCHI ISHLOV BERISHDA QATQALOQNI YUMSHATISHNING AHAMIYATI Текст научной статьи по специальности «Сельскохозяйственные науки»

CC BY
667
47
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Paxta / g‘o‘za / ishchi organ / ishlov berish / qator ora / qatqaloq / yumshatish / oraliq masofa. / Cotton / cotton / working part / processing / rowing.

Аннотация научной статьи по Сельскохозяйственные науки, автор научной работы — Mukimov, Zoxidjon Alijonovich

Mazkur maqolada paxta hosilini yetishtrish g‘o‘zani parvarishlash agrotexnologiyasini ishlab chiqish va uni koʻpaytrish orqali sanoatni xom-ashyo yetkazib berish xususiyatlari tahlil qilingan.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE STRENGTH IN THE FIRST WORK BETWEEN COTTON ROWS

This article analyzes the features of the supply of raw materials to the industry through the development of agrotechnology of cotton crop cultivation and cotton care.

Текст научной работы на тему «G‘O‘ZA QATOR ORALARIGA BIRINCHI ISHLOV BERISHDA QATQALOQNI YUMSHATISHNING AHAMIYATI»

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 10 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

G'O'ZA QATOR ORALARIGA BIRINCHI ISHLOV BERISHDA QATQALOQNI YUMSHATISHNING AHAMIYATI

Mukimov Zoxidjon Alijonovich

Farg'ona davlat universiteti o'qituvchisi Zoxidjonmukimov1974@gmail.com

ANNOTATSIYA

Mazkur maqolada paxta hosilini yetishtrish g'o'zani parvarishlash agrotexnologiyasini ishlab chiqish va uni ko'paytrish orqali sanoatni xom-ashyo yetkazib berish xususiyatlari tahlil qilingan.

Kalit soizlar: Paxta, g'o'za, ishchi organ, ishlov berish, qator ora, qatqaloq, yumshatish, oraliq masofa.

ВАЖНОСТЬ РАЗМЯГЧЕНИЯ ПРОЧНОСТИ В ПЕРВОЙ РАБОТЕ

МЕЖДУ РЯДКАМИ ХЛОПКА

АННОТАЦИЯ

В данной статье анализируются особенности обеспечения сырьем отрасли за счет развития агротехники возделывания хлопчатника и ухода за ним.

Ключевые слова: Xлопок, хлопок, рабочая часть, обработка, рядовка.

THE STRENGTH IN THE FIRST WORK BETWEEN COTTON ROWS

ABSTRACT

This article analyzes the features of the supply of raw materials to the industry through the development of agrotechnology of cotton crop cultivation and cotton care.

Keywords: Cotton, cotton, working part, processing, rowing.

G'o'zalarni yahshi rivojlanishi uchun suvdan samarali foydalanishda g'o'za qator oralariga ishlov berish muhum ahamiyat kasb etadi. Qator oralarga ishlov berishda tuproq-iqlim sharoiti, mikrobiologik xususiyatlari, havo almashinuvi va ozuqa tartibi yahshilanadi, begona o'tlar yo'qotiladi, tuproq xususiyatlari, joyning relefi, suv bilan ta'minlanganligi inobatga olinib ishlov berish chuqurligi, soni hamda muddati belgilanadi.

G'oza qator oralari 60 sm bo'lganda cultivator ishchi organlari, jami 33 ta va qator orasi 90 sm bo'lganda, jami 37-39 ta ishchi o'rganlari o'rnatiladi.

KIRISH

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 10 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

G'o'za qator orasiga birinchi ishlov berish, g'oza nihollari 75-80 foiz unib chiqib, qator orasi ko'ringada boshlanadi. Birinchi ishlov berishda kultivatorga rotatsion yulduzcha, pichoqlar va chuqur yumshatish panjalarini o'zaro mos holda joylashtirish kerak. Shunda yulduzchalar 3-5 sm, o'rtadagi organlari 12-14 sm, chekkadagilari 6-8 sm ga o'rnatiladi. Yuqoridagilarda kelib chiqib, g'o'za qator oralariga birinchi ishlov berishga puxta tayyorgarlik ko'rishlari va bu tadbirni diqqat bilan amalga oshirishlari kerak. Chunki bu paytda g'o'za nihollari va ularning ildizlari nihoyatda nozik va mo'rt bo'ladi. E'tiborsizlik bilan berilgan birinchi ishlov bir qism nihollarni nobud bo'lishiga olib keladi. Bunday holatlarni oldini olish va tadbirlarni sifatli o'tkazish uchun quyidagilarga jiddiy qarash kerak:

- kultivator agregatini yuqori malakali mexanizator boshqarishi shart;

- dalalarda g'o'za nihollari unib chiqib, qatorlar yaqqol ko'zga tashlanishi bilan birinchi ishlov berishda boshlash (aks holda agregatni to'g'ri, barqaror yurgizib bo'lmaydi);

- ishchi organlarni tuproqqa birmuncha yuza botadigan qilib o'rnatish (aks holda nozik g'o'za ildizlari o'rnidan qo'zg'aladi va nihollar nobud bo'ladi);

Keyingi ishlov berish ishlari paxta maydonlarini har galgi sug'orishdan so'ng tuproq namligi talab darajasiga kelganda o'tkaziladi. Shundagina mayda va donador tuproq hosil bo'ladi.

Hozirda Respublikamiz hududlarining tuproq-iqlim sharoitidan kelib chiqib, g'o'za qatorlar orasining kengligi 90, 76 va 60 sm lik sxemalarda ekilmoqda.

Tabiiyki har bir sxema uchun shu kengliklarga mos ishchi organlar turi va soni to'g'ri tanlanishi lozim.

TADQIQOT MATERIALLARI VA METODOLOGIYASI

Har qanday yog'ingarchilik chigit ekilgan dalalarda qatqaloq paydo bo'lishiga olib keldi. Dalaga ekilgan ekinlarning tuproq yuzasida qatqaloq paydo bo'lishi unib chiqqan nihollarning rivojlanishiga salbiy ta'sir ko'rsatadi, hali unmagan chigitlarning to'la unib chiqishiga imkon bermaydi va natijada ko'chatlar siyrak bo'lib qoladi. Bunga yo'l qo'ymaslik uchun kuchli yog'ingarchilikdan keyin hosil bo'lgan qatqaloq tuproqning yuza qismi yetilib-yetilmay tezlik bilan 1-2 kun ichida bartaraf etilishi lozim.

Shuni yodda tutish lozimki, kuchli yog'ingarchilikdan keyin hosil bo'lgan qatqaloq o'z vaqtida tezlik bilan bartaraf etilsa, unib chiqqan nihollarning seravj rivojlanishiga, unayotgan chigitlardan esa to'la-to'kis ko'chat olinishiga erishiladi.

- birinchi ishlov berishda traktor tezligini 3-5 km/soat dan oshirmaslik.

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 10 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

TADQIQOT NATIJALARI

Barcha maydonlarda qatqaloq 1-rasmda tasvirlangan MVX-5,4 rusumli rotatsion motigalardan foydalanib yumshatilishiga erishish lozim. Chunki bunda qatqaloqni yuqori tezlik va unum bilan hamda nihollar va urug'larga kam zarar yetkazgan holda sifatli yumshatilishiga erishiladi.

1-rasm. MVN-5,4 motigasi

Ish jarayonida ko'rsatilgan motigalardan tuzilgan agregatlar ekilgan qatorlar bo'ylab harakatlanishi lozim.

MUHOKAMA

Nihollar to'liq unib chiqqan dalalarda qatqaloqni yumshatish uchun rotatsion yulduzchalar bilan jihozlangan paxtachilik kultivatorlaridan foydalanish mumkin. Bunda kultivator har bir gryadilining o'ng va chap tomonidan bir juftdan rotatsion yulduzchalar o'rnatiladi va ular qator oralariga 2-rasmda ko'rsatilgandek, ya'ni g'o'za qatorlaridan 3 sm qochirib va 4-5 sm chuqurlikda yuradigan etib joylashtirilishi lozim. Bu yerda ham agrégat g'o'za qatorlari bo'ylab harakatlanadi.

Paxta hosilini yetishtirishda muhum ahamiyatga ega bo'lgan g'o'za parvarishini ilmiy jihatda o'rganilib, tuproq-iqlim sharoitini yahshilash, yerning namligini saqlash, begona o'tlarga qarshi kurash, kuchli yog'ingarchiliklar natijasida vujudga kelgan qatqaloqlarni yumshatish ishlarini bajarishda samarali agrotexnik tadbirlaridan iborat bo'ladi. Buning natijasida g'ozaga ishlov berishning asosini tashkil etib, bajariladigan agrotexnik tadbirlarni shaklini va tartibini belgilab beriladi.

REFERENCES

1. Эшпулатов, Ш. Я., & Джураева, Д. Э. (2021). Интродукция и выращивание лекарственных растений в условиях Узбекистана. Тенденции развития науки и образования, (71-1), 170-173.

XULOSA

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 10 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

2. Isag'aliyev, M., Obidov, M., & Matholiqov, R. (2019). Morphogenetic and biogeochemical features of the medicinal capparis spinosa. Scientific journal of the Fergana State University, 2(4), 46-49.

3. A. Turdaliev, M. Usmonova, & R. Matholiqov (2022). ОЛИЙ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА У^ИТУВЧИНИНГ МЕТОДИК КОМПЕТЕНТЛИГИНИ МОХДЯТИ. Science and innovation, 1 (B6), 450-455. doi: 10.5281/zenodo.7164839.

4. Маматожиев, Ш. И., Тожимаматов, Д. Д. У., Камолов, З. В. У., & Холщов, М. Б. У. (2020). ФАКТОРЫ, ВЛИЯЮЩИЕ НА ПРОЦЕССЫ ХРАНЕНИЯ ЗЕРНА И НА ПОКАЗАТЕЛИ КАЧЕСТВА. Universum: технические науки, (124 (81)), 75-78.

5. Маматожиев, Ш. И., Тожимаматов, Д. Д. У., Камолов, З. В. У., & Холщов, М. Б. У. (2020). ПРЕИМУЩЕСТВА НОВОЙ СИСТЕМЫ ПРИ ПРИЕМКЕ ЗЕРНА. Universum: технические науки, (12-2 (81)), 96-99.

6. Anvarjonovich, D. Q., & Ogli, X. M. B. (2021). The effect of grain moisture on grain germination during grain storage. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 11(5), 418-421.

7. Газиев, М. А., Мирзахмедова, Х., Арипжанова, М., & Омурзакова, Г. (2008). ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ СРЕДСТВА ЗАЩИТЫ ХЛОПЧАТНИКА ОТ ЗАБОЛЕВАНИЯ ВИЛТОМ. Известия, (1), 84.

8. Эшпулатова, Г. Т. (2015). Гумус в древних палеопочвах сероземного пояса. Проблемы современной науки и образования, (8 (38)), 49-51.

9. Исаков, В. Ю., Мирзаев, У. Б., & Юсупова, М. А. (2009). К характеристике почв песчаных массивов Центральной Ферганы. In Современное состояние и перспективы развития мелиоративного почвоведения. Матер. межд. конф. посященной (pp. 35-38).

10. Исаков, В. Ю., Мирзаев, У. Б., & Юсупова, М. А. (2020). Особенности характеристики почв песчаных массивов Ферганской долины. Научное обозрение. Биологические науки, (1), 15-19.

11. Litvishko, V., Litvishko, O., Myaskovskaya, T., Isaqov, V., Yusupova, M., Matveeva, L., ... & Nikulin, O. (2017). Innovations in technical and natural sciences: Monograph.

12. Исаков, В. Ю., Юсупова, М. А., & Хошимов, А. Н. (2016). Геоэкология и химические свойства песчаных почв Ферганской долины. Учёный XXI века, (1

13. Турдалиев, А., & Юлдашев, Г. (2015). Геохимия педолитных почв. Монография. Т." Фан, 41-48.

(14)), 3-6.

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 10 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

14. Маматожиев, Ш. И., & Усаркулова, М. М. (2020). Определение процедуры, состава и методики процесса увлажнения пшеницы. Актуальная наука, (1), 18-

15. Маматожиев, Ш. И. (2020). Влияние минимализации до посевной обработки на агрофизические свойства почвы. ЖУРНАЛ АГРО ПРОЦЕССИНГ, 2(3).

16. Маматожиев, Ш. И. (1990). Приемы минимализации допосевной обработки почвы и их влияние на плодородие и урожайность хлопчатника в условиях луговых сазовых почв Ферганской долины (Doctoral dissertation, ВНИИ хлопководства).

17. Маматожиев, Ш. И., Мирзаева, М. А., & Шокирова, Г. Н. (2021). Влияние технологии допосевной обработки на содержание влаги в почве. Universum: технические науки, (6-3 (87)), 46-49.

18. Kimsanov Ibrohim Xayitmurotovich, Mirzakarimova Gulshanoy Mirzaraxmat Qizi, & Mamatqulov Orifjon Odiljon O'g'li. (2021). Root System Development And Its Activity. The American Journal of Engineering and Technology, 3(03), 65-69. https://doi.org/10.37547/taiet/Volume03Issue03-10

19. O. Mamatqulov, S. Qobilov, & A. Abdullaaxatov (2022). FARG'ONA VILOYATI SHAROITIDA TOK KASALLIKLARIGA QARSHI KURASHISH. Science and innovation, 1 (D6), 307-311. doi: 10.5281/zenodo.7194057.

20. Sodiqova, Z. T. (2022, May). DANAKLI MEVA KASALLIKLARIGA QARSHI KURASHISH YO'LLARL In INTERNATIONAL CONFERENCES ON LEARNING AND TEACHING (Vol. 1, No. 8, pp. 240-244).

21. Ugli, M. O. O. (2021). RECYCLING OF THE CURVE PLANNING IN GAT TECHNOLOGY (Auto CAD) PROGRAM. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, 9(11), 480-483.

22. Mamatkulov, O. O., & Numanov, J. O. (2021). Recycling of the Curve Planning in Gat Technology (Auto Cad) Program. Middle European Scientific Bulletin, 18,

23. Эшпулатов, Ш. Я. ВЛИЯНИЕ ОРОСИТЕЛЬНЫХ ВОД НА ПЛОДОРОДИЕ СВЕТЛЫХ СЕРОЗЕМОВ. Актуальные вопросы современной науки, 25.

24. Эшпулатов, Ш. Я., Турдалиев, А. Т., & Мирзаев, Ф. (2017). Почвенно-археологический метод для определения возраста древних орошаемых палеопочв. Актуальные вопросы современной науки, (2), 63-67.

25. Эшпулатов, Ш., Тешабоев, Н., & Мамадалиев, М. (2021). INTRODUCTION, PROPERTIES AND CULTIVATION OF THE MEDICINAL PLANT STEVIA IN

21.

418-423.

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

О

VOLUME 2 | ISSUE 10 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

THE CONDITIONS OF THE FERGHANA VALLEY. EurasianUnionScientists, 2(2 (83)), 37-41.

26. Эшпулатов, Ш. Я., Тешабоев, Н. И., & Мамадалиев, М. З. У. (2021). ИНТРОДУКЦИЯ, СВОЙСТВА И ВЫРАЩИВАНИЕ ЛЕКАРСТВЕННОГО РАСТЕНИЕ СТЕВИЯ В УСЛОВИЯХ ФЕРГАНСКОГО ДОЛИНЫ. Евразийский Союз Ученых, (2-2 (83)), 37-41.

27. Маматожиев, Ш. И., & Усаркулова, М. М. К. (2020). Влияние изменения физико-химических свойств зерна в зависимости от влажности на равномерное распределение нагрузки по поверхности дробильного вала. Проблемы современной науки и образования, (4-2 (149)), 5-8.

28. Газиев, М. А., & Турдалиев, А. Т. (2019). Роль органических и минеральных удобрений в развитии физиологических групп микроорганизмов в системе севооборота. Современные фундаментальные и прикладные исследования, (2), 9-12.

29. Sobirov, A., Gaziev, M., & Gulomova, G. (2021, August). THE USE OF THE MEDICINAL PLANT OF THE LEONURUS L. AND ITS AGROTECHNOLOGY OF GROWING: https://doi. org/10.47100/conferences. v1i1. 1407. In RESEARCH SUPPORT CENTER CONFERENCES (No. 18.06).

30. Sobirov, A., Gaziev, M., & Gulomova, G. (2021, July). THE USE OF THE MEDICINAL PLANT OF THE LEONURUS L. AND ITS AGROTECHNOLOGY OF GROWING. In Конференции.

31. Газиев, М. А., Турдалиев, А. Т., & Тухтасинов, М. Р. (2018). Пути восстановлении биоценоза типичных сильно-зараженных вилтом сероземов. Современные научные исследования и разработки, (6), 168-171.

32. Закирова, С., & Газиев, М. (2010). ВЛИЯНИЕ ПРИМЕНЕНИЯ ОРГАНИЧЕСКИХ И МИНЕРАЛЬНЫХ УДОБРЕНИЙ НА АГРОХИМИЧЕСКИЕ СВОЙСТВА СПЛАНИРОВАННЫХ БУГРИСТО-БАРХАНИСТЫХ ПЕСКОВ. Известия ВУЗов (Кыргызстан), (6), 175-176.

33. Idrisov, X. A., Atabayeva, X. N. (2022, may). Loviya va mosh ekinlarining umumiy ahamiyati va biologik xususiyatlarini tahliliy o 'rganish. In international conferences on learning and teaching (vol. 1, no. 8, pp. 644-651).

34. Xalima, A., Xusanjon, I., & Abdulvosid, S. (2022). O 'tloqi-botqoq tuproqlar sharoitida mosh (Phaseo1is aireis piper) ning o 'sishi, rivojlanishi va don hosildorligi. Research and education, 1(2), 373-381.

35. Xusanjon, I., & Abduxolik, K. (2022). Moshning yangi navlarini yaratishda seleksiya ko'chatzorida o 'tkazilgan tadqiqotlar. Research and education, 1(4), 50-56.

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

0

VOLUME 2 | ISSUE 10 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

36. Abdujabborovich, I. X., Ozodbek, A., Nodirbek, X., & Abrorbek, a. (2022). Sug 'oriladigan maydonlarda mosh (Phaseolus aureus Piper) navlarining simbiotik faoliyatiga ekish muddati va me 'yorining ta'sirini o 'rganish. Science and innovation, 7(1), 615-624.

37. Abdujabborovich, I. X., o'gli, u. X. I., qizi, a. D. A., qizi, y. M. N., & ogli, m. A. A. (2022). Tipik bo'z tuproqlar sharoitida mosh (Phaseolus aireus Piper) navlarini tadqiq etish. Science and innovation, 7(d2), 160-165.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.