Научная статья на тему 'ФУТБОЛ СПОРТ ТУРИДА ДАРВОЗАГА ЗАРБА БЕРИШ АНИҚЛИГИНИ БАҲОЛАШ УСЛУБИЯТИ'

ФУТБОЛ СПОРТ ТУРИДА ДАРВОЗАГА ЗАРБА БЕРИШ АНИҚЛИГИНИ БАҲОЛАШ УСЛУБИЯТИ Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
82
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
Ключевые слова
ДАРВОЗАГА ЗАРБА БЕРИШ / ТУРЛИ УСУЛЛАР / ЁШ ФУТБОЛЧИЛАР / ТЕСТ КЎРСАТКИЧИ / ЯКУНИЙ ЗАРБАЛАР

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Артиқов А.А.

Ҳозирги кунда замонавий футболнинг энг долзарб муаммоларидан бири - дарвозага зарба бериш аниқлигига бағишланган. Футболда дарвозага зарба бериш самарадорлигини баҳолаш методологиясини тақдим этади ҳам 74 нафар ёш футболчини синовдан ўтказиш натижалари муаллиф методологиясидан фойдаланган ҳолда тақдим этилган ва у дарвоза зарба бериш самарадорлигини баҳолашнинг бошқа усуллари билан таққосланади. Тадқиқотда махсус адабиётларни таҳлил қилиш ва умумлаштириш, педагогик кузатиш, ёш футболчиларни гол бўйича зарбалар аниқлиги бўйича синовдан ўтказиш, эксперт баҳолашдан фойдаланилган.Работа посвящена одной из самых актуальных проблем современного футбола - точность ударов по воротам. В нем представлена методология оценки эффективности определение очков в футболе. Результаты тестирования 74 юных игроков представлены с использованием этим методики, которая сопоставима с другими методами оценки эффективности подсчета очков. В исследовании использовались анализ и обобщение специальной литературы, педагогическое наблюдение, тестирование юных игроков на точность зачетных ударов, экспертная оценка.The work is devoted to one of the most pressing problems of modern football - the accuracy of shots on goal. It presents a methodology for evaluating the effectiveness of determining points in football. The test results of 74 young players are presented using this technique, which is comparable with other methods of evaluating the effectiveness of scoring. The study used the analysis and generalization of special literature, pedagogical supervision, testing of young players for the accuracy of scoring strokes, expert evaluation.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ФУТБОЛ СПОРТ ТУРИДА ДАРВОЗАГА ЗАРБА БЕРИШ АНИҚЛИГИНИ БАҲОЛАШ УСЛУБИЯТИ»

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

бир киздан 5- маротаба олинган ва уларнинг уртача кийматлари индивидуал тарзда ифодаланган. 1200 нафар кизларнинг умумий уртача курсаткичлари синфлар буйича 17 сантиметрдан 32 сантиметргача эканлиги аникланди. 1-синфдан 11- синфгача портлаш кобилият курсаткичларининг динамикаси тулкинси-мон шаклда ривожланаётганлиги аникланди демак 1 синф билан 11- синф укувчилари орасида анъанавий машгулотлар жараёнида 15 см усиши кузатилди.

"Жисмоний тайёргарлик даражаси"ни аниклаш учун ишлаб чикилган мезонларни кайта куриб чикиш хамда табакалаштирилган меъёр курсаткичларини амалиётга жорий этиш лозим.

Катта спортга асосий замин бу мактаб хисобла-нишини инобатга олган холда, портлаш кобилиятни ёшлик чогидан ривожлантиришни жорий этилса, спорт турларини эгаллаш вакти кискарар экан.

Мактаб ёшидаги укувчиларнинг спорт турларига саралашда, селекция ишларида «СПОРК» мосламаси-дан фойдаланиш спорт кобилиятларини ривожланти-риш ва базавий техник харакатларини такомиллашти-ришда ижобий натижа беради.

Болалар портловчи харакат кобилиятини шакл-лантириш нафакат жисмоний тарбия дастурини узлаштиришга, балки муайян спорт турларини эгал-лашга ижобий таъсир этади. "«СПОРК»" мосламасида сакраш нафакат жисмоний тарбия давлат стандарт-ларини муваффаккиятли топшириш билан чекланиб

колмай балки мусобакалашув воситаси сифатида хам куллаш мумкин. Чунки "«СПОРК»"да мусобакалашув жараёнида укувчилар мутлок жарохат олмайди. Мусобакалашув шароити болаларнинг портловчи харакат кобилиятини устиришга каратилган мотивациясини хам кучайтиради. Бу эса портловчи харакат кобилиятни оммавий тарзда ривожланишига олиб келади.

Адабиётлар:

1. Ачилов А.М.Акрамов Ж.А. Гончарова О.В.Болаларнинг жисмоний сифатларини тарбиялаш Лидер пресс нашриёти, тошкент 2009йил. 198 бет.

2. Аршинник, С. П., Лысенко, В. В., Амбарцумян, Н. А., Фаддеева, А. Д., & Фаддеева, С. В. (2020). Актуализatsiя нормативов физической подготовленности обучающихся в соответствии с требованиями комплекса ГТО. Физическая культура, спорт-наука и практика, (2), 9-16.;

3. Gapparov, Z. &Ishtayev, J. M., (2022). Development of explosive ability in schoolchildren (on the example of 10-11 grades). Eurasian Journal of Law, Finance and Applied Sciences, 2(2), 56-59.;

4. Ибрагимов, А. К. (2018). Основа физкультурного образования школьников-знания по физической культуре. Рекомендовано к изданию Советом по качеству УралГУФК Протокол, (8), 128.;

5. Petrova, M., & Tarnichkova, M. Dynamics of the development of the physical ability of pupils of primary school age. In Proceeding book. International Scientific Congress „Applied Sports Sciences ", NSA Press, Sofia (2021. pp. 405-412).

6. Самохвалов Д.И. Особенности развития силовых качеств у старших школьников на уроках физической культуры Волгоград, 2016г.

7. Salamov R.S.jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyati. Darslik. T.: "ITA-PRESS",2015. 296 bet.;

8. Усманходжаев Т.С. Научно-педагогические основы физического совершенствования детей в связи с их двигательной активностью Автореферат диссертatsiи док.пед.наук. ташкент,1995-50ст.;

9. Ходжаев П. Развитие двигательных качеств учащихся 6-7 классов школ Узбекистана. Дис..,канн.пед.наук.-Т.,1993, 50ст.;

Педагогика фанлари буйича фалсафа доктори (PhD), доцент А.А. АРТЩОВ1

Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, Чирчи^ шахри, Узбекистан

Муаллиф билан богланиш учун:

artiqov.80@mail.ru

ФУТБОЛ СПОРТ ТУРИДА ДАРВОЗАГА ЗАРБА БЕРИШ АНЩЛИГИНИ БАДОЛАШ УСЛУБИЯТИ

Аннотация

Annotation

eg eg о eg

m та ■с

0 d.

со

1

Работа посвящена одной из самых актуальных проблем современного футбола - точность ударов по воротам. В нем представлена методология оценки эффективности определение очков в футболе. Результаты тестирования 74 юных игроков представлены с использованием этим методики, которая сопоставима с другими методами оценки эффективности подсчета очков. В исследовании использовались анализ и обобщение специальной литературы, педагогическое наблюдение, тестирование юных игроков на точность зачетных ударов, экспертная оценка.

Ключевые слова: удар по воротам, разные методы, молодые игроки, контрольный балл, завершающие удары.

Хозирги кунда замонавий футболнинг энг долзарб муаммоларидан бири - дарвозага зарба бериш аниклигига багишланган. Футболда дарвозага зарба бериш самарадорлигини бахолаш методологиясини такдим этади хам 74 нафар ёш футболчини синовдан утказиш натижалари муаллиф методологиясидан фойдаланган холда такдим этилган ва у дарвоза зарба бериш самарадорлигини бахолашнинг бошка усуллари билан таккосланади. Тадкикотда махсус адабиётларни тахлил килиш ва умумлаштириш, педагогик кузатиш, ёш футболчиларни гол буйича зарбалар аниклиги буйича синовдан утказиш, эксперт бахолашдан фойдаланилган.

Калит сузлар: дарвозага зарба бериш, турли усуллар, ёш футболчилар, тест курсаткичи, якуний зарбалар.

The work is devoted to one of the most pressing problems of modern football - the accuracy of shots on goal. It presents a methodology for evaluating the effectiveness of determining points in football. The test results of 74 young players are presented using this technique, which is comparable with other methods of evaluating the effectiveness of scoring. The study used the analysis and generalization of special literature, pedagogical supervision, testing of young players for the accuracy of scoring strokes, expert evaluation.

Key words: goal kick, different methods, young players, control score, final shots.

Долзарблиги. Радиб жамоасининг хужуми охири-да фойдали голли вазиятларни амалга ошира олмаслик замонавий футболнинг асосий камчиликларидан бири булиб ^олмовда [1,2,3]. Уйин давомида футболда гол уриш самарадорлигига эришиш ^да мухим, чунки

битта анщ зарба ^ийин ва кескин уйин тавдирини хал ^илади. Шу муносабат билан, дарвозага зарба бериш анщлигини бахолаш услубияти хозирги кунда катта ^изщиш мутахассислар томонидан уйготади.

Бу масала ихтисослаштирилган дарсликлар, у^ув

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

кулланма, услубий кулланма ва маколларда бир неча бор куриб чикилган. Масалан, А.А.Смирновнинг диссертация ишларида футболчилардаги зарбанинг аниклигига таъсир килувчи омиллар урганилган, фут-болда зарбалар аниклигини ошириш буйича амалий тавсиялар берилган [4]. Зарба харакати назарияси сохасидаги, футболчиларни техник тайёрлаш наза-риялари, шунингдек, футболда дарвозага зарба бериш самарадорлигига таъсир курсатувчи муаммоларнинг назарий ва услубий ишланмалар мутахассислар то-монидан олиб борилган тадкикотлар [1,2,3,4,5] ушбу муаммонинг мухимлигини таъкидланган. Шу билан бирга, уйин самарадорлиги муаммосининг айрим жихатлари, хозирда футболчиларнинг дарвозага зар-баларининг аниклиги кам урганилган [1, 2, 3, 4, 5, 6], бу тадкикотнинг долзарблигини белгилайди.

Ишнинг максади. Тадкикотлар давомида дар-возага зарба бериш усуллари асосида турли ёшдаги футболчиларнинг тайёргарлигини аниклаш.

Тадкикотнинг вазифалари:

- турли мутахассисларнинг дарвозага зарба бериш аниклигини бахоловчи тест меъёрларини урганиш;

- танлаб олинган тест меёърлари оркали турли ёшдаги футболчиларнинг тайёргарлигини бахолаш.

Тадкикот усуллари ва ташкил этилиши. Иши-мизда куйидаги усуллардан фойдаланилди: Махсус адабиётларни тахдил килиш ва умумлаштириш; пе-дагогик кузатиш; дарвозага зарба бериш аниклигини бахоловчи тестлар; экспорт бахолаш усулларидан фойдаланилди.

Ушбу тадкикот 2019-2020 йилларда, Пахтакор футбол клуби кошида укув-машгулотларида иштирок этувчи 13-17 ёшли шугулланувчилар иштирок этди (Узбекистан Республикасида етакчи «Пахтакор» футбол клуби). Унда 74 та шугулланувчилардан 13 ёшдан 17 ёшгача булган футболчилар иштирок этди. Экспорт бахолашда юкори малакали ва етакчи футбол мутахассисларидан 10 таси иштирок этди.

Тадкикот натижалари ва уларнинг мухокамаси. Махсус адабиётлар маълумотларини, шунингдек педа-гогик кузатувларни тахлил килиш ва умумлаштириш натижасида амалда мураббийлар дарвозага зарба бериш бахолаш учун турли усуллардан фойдаланиш-лари аникланди. Куп холларда куч ва аниклигини бахолаш учун харакатсиз турган тупга зарба бериш асосида усуллар фойдаланилди [2]: вертикал буйича иккига булинган дарвозанинг курсатилган томонига 16,5 м масофадан харакатсиз турган тупга 5 маротаба зарба берилади (дарвоза лента ёки устунлар ёрдамида икки кисмга булинади). Туп дарвоза чизигини хавода кесиб утиши ва дарвозадан камида 10 м узок масофага бориб тушиши керак.

Дарвозага зарба бериш самарадорлигини аниклаш куйидагича бахоланди:

• бахолаш «коникарли» 2 марта туширганига (2 очко);

• бахолаш «яхши» - 3 марта туширганига (3 очко);

• бахолаш «аъло» - 4 марта туширганига (4 очко).

Бундан ташкари тупни олиб юришдан сунг дарво-

зага зарба бериш харакатларини аниклигини аниклан услубиятидан фойдаланилди: жарима майдони ва

майдон маркази оралигига 5 метр оралатиб 5 та устун жойлаштирилади. Устунларни алдаб утгач, жарима майдони ташкарисидан дарвозага зарба берилади. Туп албатта дарвоза чизигини кесиб утиши шарт. Вакт тупни олиб юриши билан бошлаб, туп дарвоза чизигини кесиб утиши билан тухтатилади. Агар туп дарвозага тушмаса, имтихон топширувчи бахолан-майди. Имтихон топширувчига иккита имконият берилади. Бу тестни бажаришда сарфланадиган вакт ва тупни дарвозага аник тушириш бахоланади [2].

Венгриялик мутахассис Шандором Ченде томони-дан таклиф килинган техникадан хам фойдаланилади [7]. Услубияти шундан иборатки, дарвозага отли марта кучли оёк ва кучсиз булган оёклар билан учга булинган дарвозага зарба берилади. Зарба берилган дарвозанинг урта кисми бахоланмайди. Зарбалар оёк кафтининг ички кисми томонидан шундай бажарила-дики, туп ерга тегмасдан дарвозага учиб кириши шарт эди, акс холда зарба хисобланмайди. Спорт мактаби шугулланувчиларинг ёши ва боскичлари зарбанинг узоклигига боглик булди (жадвал 1) (1 й боскич-дарвозадан 16,5 метр масофа, 2 й боскич - дарвозадан 20 м, 3 й боскич - 25 м, 4 й боскич - 30 м).

Такдим этилган усулларни тахлил килганда, улар жуда субъектив эканлиги таъкидланди. Масалан, би-ринчи ва учинчи методикаларда дарвозадаги зарбалар харакатсиз турган тупда бажарилади, аммо футбол уйини пайтида зарбаларнинг аксарияти харакатда бажа-рилади. Иккинчи услуб тупни олиб юришдан сунг тупни дарвозага зарба аниклиги бахолаш учун мулжалланган, аммо турган жойдан харакатсиз турган тупга зарба бе-риш холати кабул килинмайди. Бундан ташкари барча зарбалар жарима майдонидан амалга оширилди.

Шундай килиб, куриб чикилаётган усулларда маълум камчиликлар мавжуд булиб, улардан асосий-си-бу усулларни бажаришдадир шартларининг паст узгарувчанлиги.

1-жадвал

Шандором Ченде томонидан ишлаб чикилган дарвоза зарбаларининг самарадорлигини бахолаш учун меъёрий талаблар

Бахолаш (баллда) Футболчилар ёши ва киритилган туплар сони

11 12 13 14 15 16 17 18

Мос (2) 4 5 5 6 6 7 7 7

Коникарли (3) 5 6 6 7 7 8 8 9

Яхши (4) 6 7 7 8 8 8 9 10

Аъло (5) 7 8 8 10 10 11 11 12

Зарбалар амалга оширилган масофани аниклашда биз томонимиздан венгриялик мутахассис Бела Гелтл [7] утказган тадкикотлардан келиб чикдик. Унинг маълумотларига кура, турли зоналардан гол уриш самарадорлигида узига хослик мавжуд.

Ушбу маълумотларга караганда, дарвозабон майдонидан (а зонаси) кичик микдордаги зарбалар амалга оширилади - 26, аммо юкори самарадорлик билан - 42,3%. Б, С, Д ва Д зоналари купгина зарба-лар амалга ошириши курсатилган булса хам аммо бу зарбаларнинг самарадорлиги анча паст.

Уйин амалиётида дарвоза томони йулланган зарба-лар Б ва С зоналарида амалга оширилиши кузатилади (майдон марказидаги зарбалар самарадорлиги мос равишда 24,7% ва 7,6%). Бундан ташкари, Б зонаси

см см о см

го га

0 ^

ю

1

с го

№1-2022

www.fansports.uz

49

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

болалар ва усмирлар спорт мактабларида шугуллана-ётган ёш футболчилар томонидан дарвозага зарбалар аниклигини аниклаш учун назорат машкларида хам кулланилишини хисобга олиш керак [2]. Шунинг учун, зарбалар футболчилар томонидан энг куп ба-жариладиган зарбалар бериладиган масофа сифатида, дарвозага йулланган зарбаларининг самарадорлигини бахолаш учун жарима майдончаси чизигини танлаш такотф етилади.

Расм 1. Турли зоналардан дарвозаларга зарба бериш самарадорлиги (Белл Гелтлега кура)

Тахлиллар келиб чикиб, педагогик кузатувлар асосида дарвозага зарба бериш самарадорлигини бахолашнинг универсаллигини таъминлайдиган методология ишлаб чикилди. Бундан келиб чикиб куйидагиларни эътиборга олдик:

Дарвозага йулланган зарба футболчиларнинг уйин фаолиятида юзага келадиган турли хил бошлангич позицияларидан (харакатсиз туп оркали, тупни олиб юриш ва алдаб утиш) амалга оширилиши керак.

Дарвозага йулланган зарбалар максадга нисбатан турли хил бошлангич нукталардан амалга оширилиши керак, бу ёш футболчиларнинг хакикий ракобатбар-дош фаолиятида учрайдиган вазиятларнинг узгарув-чанлигини акс эттиради;

Дарвоза зарбаларининг самарадорлигини бахолаш учун зарба марказидан штангага якин булган зонани бахолаш билан купрок зоналарга булиш керак, бу еса гол зарбасининг мураккаблигини бахолаш доирасини кенгайтиради.

Ушбу конун-коидалар уйинчининг жарима майдончаси чизигида жойлашишини белгилайдиган зарбалар ва дарвозага йулланган зарбалар самарадор-лигини бахолаш буйича таклиф килинган методоло-гиямизда келтирилган.

см см о см

СО

га

0 С! И

1

С СО

2-Расм. Уч хил позициядан (чап, марказ, унг) учта бош.мишч позицияда дарвозага зарба бериш самарадорлигини аниклаш схемаси.

Ушбу методикани тажрибани синовдан утказиш учун 13-17 ёшдаги (п= 74) ёшлар жамоалари билан амалга оширилди. Синов пайтида дарвоза йулланган зарбалар учта бошлангич позициядан амалга оши-рилди.

Биринчи бошлангич холат: жарима майдончаси чизигида схема буйича туп харакатсиз холатда, туп

югуриб келиб зарба берилади.

Иккинчи бошлангич холат: зарба 10 метр масо-фадан тупни жарима майдончаси чизигигача олиб юришдан сунг амалга оширилди.

Учинчи бошлангич позиция: 10 метр масофада жарима майдончаси чизигигачан бешта фишкани орала-тиб утгандан сунг дарвозага зарба амалга оширилади.

Барча холатларда туп дарвоза майдонини хаво оркали кесиб утиши керак. Дар бир бошлангич позицияда дарвозага зарба бериш учун учта позиция аникланди (чап, марказ, унг). Дарвозага йулланган зарбалар дарвозада белгиланган зоналарини ракамлаш схемасига мувофик балларда бахоланди.

Дар бир позициядан 3 та зарба (барча зарбалар «энг кучли» оёк билан бажарилган) белгиланган усуллар би-лан бажарилган: тупга югуриб келиб харакатсиз турган тупга зарба бериш; тупни олиб юргандан сунг; бешта фишкани оралатиб утгандан сунг зарба. Дар бир пози-циядан учта дастлабки позициядаги барча йулланган зарбалар очколари йигиндиси аникланди. Очколарнинг умумий йигиндиси: 27 зарба х4 очко =108 очко.

Синов иштирокчилари чапдан унгга харакат-ланиб, хар бир холатда тупни дарвозага зарбани амалга оширишади. Тест топширувчиларнинг нати-жалари 2-жадвалда бешта ёш буйича маълумотлар (13,14,15,16,17-ёшлар) келтирилган. Жадвалга кура, ёш футболчилар орасида енг кенг таркалган курсаткич 31 дан 60 баллгача (тест топширувчиларда 83%). Енг куп спортчилар 41-50 балл туплади (спортчиларнинг 36%). Факат 9 футболчининг натижаси 61-70 балл да-ражасида курсатди (барча танлаб олинган ёшларнинг 12,2%). Энг паст натижани битта спортчи курсатди (21-30 балл) ва иккитаси энг юкори натижани курсатди (71 дан 80 баллгача). Спортчиларнинг жами натижалари эътиборга олсак, улар уртача натижани курсатишди. Шу билан бирга таъкидлаш керакки, энг юкори натижани 13-15 ёшли футболчилар курсатиш-гани аникланди. 13-14 ёшдаги спортчилар эса бошка гурухларга нисбатан уртача натижа (50 баллгача) купрок курсатдилар. Бинобарин, ушбу танлаб олинган тест топширувчиларда куйидаги конуният аникланди: ёш канчалик кичик булса, шунча натижалари яхши-лиги аникланди.

2-жадвал

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Дарвозага зарба бериш натижалари бахолаш курсаткичлари

№ Очколар иигандиси Тест топширувчилар сони ва тупланган очколар сони Жами тест топширувчи ва бир хил очко олганлар

1 гурух (13 ёш) п=16 2 гурух (14 ёш) п=17 3 гурух (15 ёш) п=16 4 гурух (16 лет) п=11 5 гурух (17 лет) п=14

1 91-108 0

2 81-90 0

3 71-80 2

4 61-70 4 9

5 51-60 4 4 4 17

6 41-50 27

7 31-40 4 4 18

8 21-30

9 11-20 0

10 0-10 0

Куриниб турибдики, мураббийлар катта гурухлар-да дарвоза зарба бериш самарадорлигига етарлича

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

эътибор беришмаяпти. Ёш футболчилар томонидан укув-машгулотда фойдаланиладиган дарвозага зарба бериш аниклигини бахолаш методикаси (№1, .№2, №»3 юкорида курсатилган), шунингдек, биз томонимиздан таклиф килган методика (№4) эксперт бахолашдан утказилди, буни Пахтакор ва Бунёдкор футбол клу-бларида фаолият олиб борадиган тажрибали мура-ббий-укитувчилари амалга оширдилар. Бахолаш 0 дан 10 баллгача булган ораликда амалга оширилди (3-жадвалга каранг).

3-жадвал

Футболда дарвозага зарба бериш самарадорлигини бахолаш усулларини урганиш натижалари

Мезон Курсаткичлари Усулларнинг узига хос курсаткичлари (балл)

№ 1 № 2 № 3 № 4

Дарвозага зарба бериш учун турли холат Дарвозага зарба бериш бериш позицияларни куп куп кирралиги 4,8 5,2 5,4 7,8

Зарба беришга нисбатан бошлангич нукталарнинг узгарувчанлиги Зарба бериш учун бошлангич нукталарнинг узгарувчанлиги 4,9 5,1 5,6 8,1

Дарвоза зоналари Дарвоза кисмларига зарба бериладиган зоналар сони 5,1 3,0 6,3 8,2

зарба бериш самарадорлигини бахолаш учун ишлаб чикилган методологияси амалда мавжуд булганларга караганда футбол спорт турида дарвозага зарба буйича якуний зарбаларни тулик ва хар томонлама бахолашга имкон беради.

Хулоса. Тадкикот давомида амалда кулланила-диган футболчиларнинг аник дарвозага зарбалари самарадорлигини бахолашнинг учта тест усуллари аникланди. Бу методларнинг асосий камчилиги бул-маса хам кам фойдаланилади.

Экспорт бахолаш методикаси оркали дарвозага зарба бериш аниклигини самарадорлигини бахо-лашда куйидаги омиллар танлаб олинди: футболчиларнинг зарба бериш холатлари кайд этилди

(харакатсиз турган тупга, тупни олиб юришдан, фишкаларни орасидан олиб юриб); дарвозани турли кисмлар купрок зоналарга булиш оркали зарбаларнинг мураккаблигини ошириш; тупни дарвозага зарба бериладиган нукталарни нисбатан жойлашишининг узгарувчанлиги.

Учта анъанавий усулни киёсий текшириш ва дар-возага зарба бериш самарадорлигини бахолаш буйича тажриба усулида таклиф килинган методологиянинг афзаллигини курсатди. У турли ёш гурухларида ва ёш футболчиларнинг турли даражадаги тайёргарлиги жараёнида фойдаланилиши мумкин.

Беш ёш гурухидаги футболчиларни синовдан утказиш жараёнида уларнинг натижалари уртача кур-саткичдалигини аниклади, бу эса мураббийларнинг дарвозага зарба бериш аниклигини оширишга укув машгулотларда мураббийлар томонидан етарлича эътибор бермаслигини курсатади.

Адабиётлар:

1. Буравель О. И. Физиологическая характеристика ударно-целевых действий у футболистов: авто-реф. дис. канд. мед. наук. Томск, 2012.

2. Вихров К., Догадайло В. Педагогический контроль в процессе тренировки. Киев: Научно-методический отдел Федерации футбола Украины, 2001. С. 40-45.

3. Савченко О. Г. Формирование технико-тактических действий при розыгрыше углового удара у квалифицированных футболистов на основе математического моделирования: автореф. дис. канд. пед. наук. Малаховка, 2009.

4. Смирнов А. А. Техническая подготовка юных футболистов на основе направленного развития функции вестибулярного анализатора: автореф. дис. ... канд. пед. наук. Л., 1988.

5. Зациорский В. М., Казаков П. Н., Смирнов Г. А. Факторы, влияющие на точность ударов футболистов // Теория и практика физической культуры. 1975. № 5. С. 5-20.

6. Кураш В. П. Формирование у школьников техники игры в футбол на основе развития целевой точности движений: автореф. дис. ...кан. пед. наук. М., 2006.

7. Подготовка футболистов / под ред. В. И. Козловского. М.: ФиС, 1977. С. 15, 69-93.

Муаллиф билан боFланиш учун:

davronbekmamatqulov@gmail.com

Укитувчи

Д.А. МАМАЩУЛОВ1

Тулистон давлат университети Гулистон шахри, Узбекистон

ВОЛЕЙБОЛЧИЛАРНИНГ ЧИДАМКОРЛИК ЦОБИЛИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ УСЛУБИЯТИ

Аннотация

Annotation

В статье приведены результаты исследования по изучению развития выносливости волейболистов с помощью совокупности специальных упражнений, положительно влиюящих на выносливость спортсменов. В экспериментальной группе определены значительно высокие и статистически достоверные приросты по всем изученным тестам по отношению к начальному уровню, чем соответствующие показатели в контрольной группе в ходе педагогического эксперимента.

Ключевые слова: физическая подготовка, выносливость волейболистов, технико - тактическая подготовка, физкультурное самосовершенствование, тренировка, упражнения по стрельбе из лука, прыжки.

№1-2022

Ма^олада спортчиларнинг чидамкорлигига ижобий таъсир курсатадиган махсус маш^лар тупламидан фойдаланиб, волейболчиларнинг чидамкорлигини ривожланти-риш даражасини урганиш буйича натижалар келтирилган. Х,амма урганилган тестлар буйича назорат гурухидаги натижаларга нисбатан тажриба гурухидаги мос курсаткичлар педагогик тажриба давомида тажриба бошидагига нисбатан анча ю^ори ва статистик ишончли узгарганлиги ани^ланган.

Калит сузлар: жисмоний тайёргарлик, волейболчиларнинг чидамкорлиги, техник - тактик тайёргарлиги, жисмоний маданият уз-узини такомиллаштириш, машгулот, арчасимон машц, сакраш.

The article presents the results of a study on the development of endurance of volleyball players with the help of a set of special exercises that have a positive effect on the endurance of athletes. In the experimental group, significantly higher and statistically significant increments were determined for all the studied tests in relation to the initial one than the corresponding indicators in the control group during the pedagogical experiment.

Keywords: physical training, endurance of volleyball players, technical and tactical training, physical culture self-improvement, training, archery exercises, jumping;

www.fansports.uz

51

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.