CC BY
19
УДК:616.2-616-082
Y.C. Самарова1, Р.М. Амирханов2, АД. Садыков2, Ф.С. Рахимжанова1, Д.Е. Калиханова1
Семей цаласыньщ Мемелекеттк медицина университетi, Догамдыц денсаулыц сацтау жэне информатика кафедрасы 2«Догамдыц денсаулыц сацтау» мамандыгы бойынша магистрант
ДЕНСАУЛЫЦ САЦТАУ МЕКЕМЕЛЕР1 ЦЫЗМЕТ1Н МЕМЛЕКЕТ ТАРАПЫНАН БАСЦАРУДЫЦ ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1
Тужырым
Науцастарды емдеу барысында медициналыц кемвктщ сапасын багалау, медицина цызметкерлернщ жумысын дурыс уйымдастырушылыц мэселелерi журшледi. ¥йымдастыру кезiндегi дэргерлер жумысын рейтинг арцылы багалау жуйеан басцару ерекшелiктерi кврсетшген.
Нег'1зг'1 свздер: медициналыц квмек, рейтинг, уйымдастыру.
Такырып езекттт: Казакстан Республикасыныц Президенту« «Саламатты Казакстан» багдарламасы-ныц 2012 жылгы Халыкка жолдауында айтылгандай туэгылыкты жерлердiн халык денсаулыгын ныгайту, медициналык квмектiн колжетмдУпн, уакыттылыгын, сапасын камтамасыз ету. [1]. Денсаулык ЖYЙесiнiн к,азiргi кезендегi взгертiлуiнде казыналык - сактандыру кагидасы бойынша ж^мыс iстеу, сонымен катар экономикалык тештерЫ эбден жетiлдiру. Ец мацызды стратегиялык саланыц дамуы болып, олардыц кызметЫ рейтинг аркылы багалау негiзiнде денсаулык сактау мекемелерiнiц дэрiгерлiк кызметiн баскаруды ыкшамдау, колайландыру. Б^дан баска денсаулык сактау мекемелерУц дэрiгерлiк кызметiн рейтинг аркылы багалау мекеменщ абыройыныц эмбебап индикаторы болып табылады жэне бюджет™ каржыландыруды TYзетуге MYMкiндiк бередi.
Ж^мыс максаты: Денсаулык сактау мекемелерiнiц кызметiн рейтинг аркылы багалау негiзiнде олардыц саласын ЖYЙелi талдау жэне денсаулык сактау мекемелерУц баскаруын жетiлдiру.
Тапсырмалар:
1. Дэргерлк кызметтердiц ерекшелiктерiн аныктау, кызметЫ карастыру жэне дэрiгерлiк кызметтердiц классификациясын вндеу;
2. Денсаулык сактау кызметтерУц мемлекеттiк баскаруды ц негiздерiн зерттеу;
3. Рейтинг аркылы багалауда теориялык жэне эдютемелк негiздерiн колдану бойынша денсаулык сактау мекемелерУц кызметУц баскару эдга мен ^сыныстарыныц внделуiн карастыру;
4. Денсаулык сактау ЖYЙесiндегi дэрiгерлiк кызметтердi рейтинг аркылы багалау эдiсiн вндеу;
Когамдагы болып жаткан взгерiстер, жаьандану Yрдiстерi жэне денсаулык сактау саласындагы кайта к¥рулар осы салага мемлекет тарапынан баскару мэселелерiне жаца туэгыдан карауды талап етедi. Казiргi кезде баскарудыц тек принциптерi гана взгерт коймай, сонымен катар баскарудыц жаца ЖYЙесiн, денсаулык сактау мекемелерiнiц экономикалык кажеттУктерЫ ескеру басым багытта т^р. Денсаулык сактау саласын баскаруда эюмшУк эдiстер басым болуы кажет, вйткен олар денсаулык сактау саласындагы бiрегей саясатты камтамасыз етуге, TYPлi ^йымдардыц жумысын бакылауга, медициналык квмек кврсету сапасын бакылауга багытталуы кажет.[1]
Казакстан Республикасында халык денсаулыгын коргау саласындагы мемлекет тарапынан ЖYPгiзiлiп жаткан баскару саясаты келесi кагидалар негiзiнде ЖYзеге асырылады: денсаулык сактау саласында азаматтардыц к¥кыгын сактау жэне мемлемемлекеттiк денсаулык сактау ^йымдары кврсететiн медициналык-
санитарлык, медициналык-элеуметш жэне дэр1Л1к квмект1н кептд1 квлем1 аясьнда кол жетк1л1кт1л1кт1, тепн кызмет кврсетуд1 жэне оньн ЖYзеге асьрьлу жауапкерш1л1г1н камтамасыз ету; денсаулыгын жогалткан жагдайда азаматтардыц элеуметт1к коргалуын камтамасыз ету; кеп1лд1 медициналык квмек аясында медициналык квмек алуда элеуметш тенд1кт1 камтамасыз ету; туэгындардыц кажеттУктерЫе сэйкес денсаулык сактауды дамыту жэне жекеменш1к TYрiне карамастан медициналык ¥Йымдар Yшiн бiрдей жагдайлар жасау; медициналык-элеуметш шараларды гылыми негiздеу; ерiктi медициналык сактандыруды жэне квптармакты медицинаны дамыту; азаматтардыц денсаулыгын коргау жэне ныгайтуды камтамасыз ету Yшiн орталык жэне жергУкт аткарушы ^йымдардыц жауапкершiлiгiн арттыру; азаматтардыц денсаулыгына келтiрген зардаптары Yшiн медициналык жэне фармациялык кызметкерлердiц жауапкершУпн арттыру; туэгындардыц вз денсаулыгына жэне взЫ коршаган адамдардыц денсаулыгына жауапкершУпн арттыру. [2]
Казакстан Республикасыныц денсаулык сактау саласы элеуметтiк саланыц непзп бвлiгi болып табылады, м^нда мындаган денсаулык сактау ^йымдары жэне 70 мыцнан астам дэрiгерлер камтылады.
Денсаулык сактау туралы Зацга сэйкес халык денсаулыгын коргау мемлекетпк баскарудыц барлык ^йымдарыныц, ж^мыс берушiлердiц, лауазымды кызметкерелрдщ мiндетi болып табылады. Денсаулык сактауды баскару субъекттерЫе когамдык ^йымдар да енедк кэсiптiк одактар, дэрiгерлер мен провизорлар-дыц ассоциациясы, Кызыл Крест ^йымдары жэне т.б.
Денсаулык сактау саласын шелей баскару денсаулык сактаудыц салалык ^йымдарына, ягни аумактык жэне ведомстволык ^йымдарга ЖYKтелген. Денсаулык сактаудыц аумактык ^йымдары белгiлi-бiр аумакта кызмет етедi жэне взiне багынышты ^йымдармен бiрге мемлекеттiк баскарудыц бiрегей ЖYЙесiн к¥райды. Оларга Министрлiк, жергiлiктi аткарушы ^йымдардагы департаменттер (бвлiмдер) жатады. Ауылдык жерлерде денсаулык сактау бвлiмдерi кыскартылган, олардыц кызметi аудандык орталык ауруханаларга ЖYKтелген.[3]
Т^ргындарга кврсетiлетiн медициналык квмек TYPлерi твмендегiдей:
1. Т^ргындарга кврсеттетЫ медициналык квмек TYPлерi: алгашкы медико-санитарлы квмек, арнайы медициналык квмек, медициналык-элеуметш квмек жэне сауыктыру.
2. Жедел медициналык квмек тепн ересектерге жэне балаларга вмiрге кауiптi жагдайларда, ауыр
наукастарда арнайы медициналык ^йымдармен (жедел медициналык кемек станциялары жэне бвлiмдерi) кврсетiледi.
3. Алгашкы медико-санитарлык кемек ap6íp азамат Yшiн негiзгi, кол жетiмдi жэне тепн кемек TYрi болып табылады жэне ол нег:$элым кед тараган ауруларды, жаракаттарды, улануды жэне баска да желед жагдайларды емдеуге, санитарлы-гигиеналык жэне эпидемияга карсы шараларды ЖYPгiзуге, мадызды аурулардыд медициналык профилактикасын ЖYзеге асыруга, отбасы, ана мен бала коргау бойынша шараларды iске асыруга жэне туэгылыкты жерде баска да медициналык кемек TYPлерiн керсетуге багытталган.
4. Арнайы медициналык кемек азаматтарга амбулаторлы-поликлиникалык жэне стационарлы ^йымдармен керсетiледi, ол диагностиканыд, емдеудiд арнайы эдiстерiн жэне KYPделi медициналык технологияларды пайдалануды кажет етедi.
5. Медициналык-элеуметтiк кемек медициналык-элеуметтiк типтес ^йымдарды к¥ру жэне дамыту, туэгын YЙ жедiлдiктерiн беру, кызметкерлердi сауыктыру бойынша ж^мыс беруштерге н^скаулыктардыд орындалуын, рационалды едбек пен тамактануды ^йымдастыру бойынша шаралар ЖYЙесiн жасауга багытталган.
6. Туа б^кен жэне ЖYре пайда болган, етф жэне созылмалы аурумен, жаракат салдарынан пайда болган аурулармен ауыратын наукастарга медициналык, физикалык, психологиялык жэне элеуметпк сауыктыру сэйкес емдеу-профилактикалык жэне сауыктыру ^йымдарында керсетiледi.[2]
Денсаулык сактау мекемелерiн мемлекеттiк баскару формалары к¥кыктык жэне к¥кыктык емес деп белЫедк К^кыктык баскару формаларыныд ерекшелт денсаулык сактау саласындагы субъектiлер Yшiн заддылыктардыд сакталуында. Б^л зад шыгару-шы жэне задды колдану эрекетЫе байланысты болады. Жалпы ереже бойынша зад шыгарушы функция ^азакстан Республикасы Денсаулык сактау Министр-лiгiне тиестк Баскарудыд к¥кыкты емес формаларына акпараттык-¥йымдастыру (кедестер, отырыстар) жэне материалды- техникалык (денсаулык сактауды баскаруда техникалык к¥ралдарды жэне аналитикалык материалдарды пайдалану) формалар жатады.[5]
Мемлекеттiк баскару эдiстерi дегенiмiз -мемлекеттiк-баскару функцияларын тэжiрибеде ЖYзеге асыру к¥ралдары болып табылады. Эдетте экономикалык, экiмшiлiк жэне идеологиялык баскару эдiстерi колданылады. ^азакстан Республикасында денсаулык сактау саласы Yшiн мемлекет тарапынан баскарудыд экiмшiлiк эдiстерi орын алады, атап
айтканда кызмет ету т^ бойынша б^йрыктар, н^скаулыктар шыгару. Б^л мемлекетке экономикалык жагынан тиiмдi болып табылады. Сонымен катар денсаулык сактау саласын мемлекет тарапынан баскаруда идеологиялык эдютер де, айталык TYPлi саяси багдарламалар, элеуметтiк концепцияларды ЖYзеге асыру бойынша доандар, Yндеулер мадызды орын алады (мысалы, темекi кораптарыныд сыртында темекiнiд зияны туралы Денсаулык сактау МинистрлгУд ескертуi жазылган). Олай болса, денсаулык сактау саласын мемлекетпк баскару дегенiмiз - мемлекеттiк бакару ^йымдарыныд багытты, жоспарлы, YЗДiксiз эрекетi, ол денсаулык сактау ^йымдарына аткарушы жэне ^йымдастырушы баскару формалары TYрiнде кeрiнедi жэне туэгындарга мемлекет тарапынан кеп^ тегiн, сапалы жэне жогары технологиялы медициналык кeмектi камтамасыз ету максатында ЖYзеге асырылады.[4]
Эдебиеттер:
1. Государственная программа развития здравоохранения Республики Казахстан «Саламатты Казакстан» на 2011 - 2015 годы, утвержденная Указом Президента РК от 29 ноября 2010 года № 1113; http://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30861087
2. Кодекс Республики Казахстан о здоровье народа и системе здравоохранения (с изменениями и дополнениями по состоянию на 04.07.2013 г.). http://www.zakon.kz/148589-kodeks-respubliki-kazakhstan-ot-18.html
3. Приказ МЗ РК №249 от 12.04.2010 года о разработке системы дифференцированной оплаты труда медицинских работников в зависимости от результатов, где нормами предусмотрена возможность использования сверхплановых финансовых средств по расширение фонда оплаты труда, полученных по результатам выбора пациентом медицинских организации и других экономий. http://adilet.zan.kz/rus/docs/V1100006972
4. Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 5 января 2011 года № 7 Об утверждении Положения о деятельности организаций здравоохранения, оказывающих амбулаторно-поликлиническую помощь. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 февраля 2011 года №6774. http://adilet.zan.kz/rus/docs/V1300008732
5. Синявский В.М., Журавлев В.А. Организация системного управления, учета и контроля в амбулаторно-поликлинической службе // Главврач. -2006., №6. - с.41-50;
Аннотация
ОСОБЕННОСТИ ГОСУДАРСТВЕННОГО УПРАВЛЕНИЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ УЧЕРЕЖДЕНИЯ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ У.С. Самарова, Р.М. Амирханов, А.К. Садыков, Ф.С. Рахимжанова, К.Е. Калиханова Государственный медицинский университет города Семей, Кафедра общественного здравоохранения
В ходе лечения больных проводится оценка качества медицинской помощи и системы правильной организации работы медицинских работников. Показаны особенности управления деятельности врачей на рейтинговой основе.
Ключевые слова: медицинская помощь, рейтинг, организация.
Summary
FEATURES OF STATE MANAGEMENT ACTIVITIES OF INSTITUTION OF HEALTH U.S. Samarova, R. Amirkhanov, A.K. Sadykov, F.S. Rakhimzhanova, K.Ye. Kalikhanova State medical university of Semey city, Department of Public Health
The quality assessment of health care and the system of right organizations of health care workers are hold during the treatment of patients. There are showed features of management activities and it is based on the rating of doctors.
Key words: medical help, rating, organization.
