CC BY
61FAT, FAT32, NTFS FAYLLAR TIZIMLARI BILAN ISHLASH IMKONIYATLARI 1Ochilboyev Umidjon Ilxom o'g'li, 2Do'schanov Bekzod Davronbek o'g'li, 3Shamuratov Ulug'bek Alisher Uli, 4Sultonov Muhammadali Ro'ziboyevich, 5Ismonaliyev Sanjarbek
Qambaraliyevich
1,2,3,4,5Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti https://doi.org/10.5281/zenodo.10728755
Annotatsiya. Ushbu maqolada fayllarn bilan ishlash tizimi va uning mezanizmi bilan tanishib chiqiladi. FAT, FAT32, NTFS fayllar tizimlari bilan ishlash imkoniyatlaridanfoydalanish va ularning bir-biridan farqi afzallik va kamchiliklari yoritilgan. O'chirib yuborilgan barcha fayllarni asl nomlari va katalog tuzilishi bilan qayta tiklash.
Kalit so'zlar: Fayl tizimi, "NTFS", "FAT", "FAT32" , "exFAT", "MFTzonasi", Hard
Link.
Xotira qurilmasi axborotlarning xavfsiz joylashuvi uchun javobgardir. Ularning muvaffaqiyatli va xatosiz ishlashi uchun har qanday ma'lumot joylashishini tuzadigan va mavjud resurslarni boshqarishning tartibli usullarini ta'minlaydigan dasturlash interfeysi bo'lishi kerak. Kompyuterlar va noutbuklarda, shuningdek turli xil elektron qurilmalarda saqlanadigan vositalarida katalogizatsiya va sarlavhalar uslublariga muvofiq ma'lumotlarni ichki tartibga solish va buyurtma qilishning tartibga solinadigan boshqariladigan usuli fayl tizimi deyiladi.
Fayl tizimlari o'ziga xos tasnifga va har xil turga ega, shu jumladan keng tarqalgan "NTFS", "FAT", "HFS+", "Extfs", "Ext2", "ReiserFS", "XFS", "HPFS", "ext2", "OpenBSD", "UDF", "YAFFS" va juda kam uchraydigan "ZFS" va boshqa ko'plab variantlar bilan nomlangan. Eng keng tarqalgan va ommaviy ravishda ishlatiladigan fayl tizimlari "NTFS", "FAT", "FAT32" va "exFAT" dir. Ammo oddiy foydalanuvchi har doim ham tizimlar o'rtasidagi farqni aniq anglay olmaydi. Bugungi mavzuda fayl tizimining umumiy konseptsiyasini ko'rib chiqiladi.
Fayl tizimi - bu kompyuterda va raqamli saqlashni o'z ichiga olgan boshqa qurilmalarda ma'lumotlarni saqlash bo'yicha turli xil ma'lumotlarni xavfsiz joylashtirish, saqlash va keyinchalik ularga murojaat qilish uchun qoidalar to'plamini belgilaydigan tartibli buyruq. Fayl tizimining parametrlari dastlab tarkibning formatini aniqlaydi, uni operatsion tizim uchun tushunarli shaklda guruhlaydi, fayllar va kataloglar to'plamini o'z ichiga oladi, fayl va katalog uchun maksimal chegara hajmini belgilaydi, murojaat ustuvorligini boshqaradi, fayllarni shifrlaydi, fayl atributlari to'plamini o'rnatadi.
Kompyuter xotirasini boshqarish dasturiy ta'minoti har qanday diskni bir xil turdagi klasterlar to'plami sifatida identifikatsiya qiladi (aniqlaydi). Fayl tizimining drayverlari mavjud disk maydonidagi fayllar va kataloglarga klasterlarni tashkil qiladi va amalga oshirilgan (tashkil qilinganlik) ro'yxatini o'z ichiga oladi, shu asosda ular ishlatilgan, bo'sh yoki ishlamay qolgan klasterlarni kuzatib boradi va belgilaydi, shuningdek, kerakli saqlash katakchalariga ko'chib o'tadi. Fayl tizimlari har qanday saqlash vositalarini qamrab oladi va turli toifalarni boshqaradi, masalan tasodifiy yoki ketma-ket murojaat vositalari, virtual va tarmoq fayl tizimlari, optik vositalar, va boshqalar.
Fayl tizimining asosiy funksiyalari saqlash joylarini ichki tashkil etishning mantiqiy modelini yaratish, elektr uzilishlari, apparat va dasturiy ta'minot xatolariga chidamli bo'lish, hamda operatsion tizim elementlari va dasturiy ta'minotni axborot vositalarida joylashgan axborot resurslari bilan uzviy bog'liqligini ta'minlashga qisqartiriladi.
""FAT", "FAT32", "exFAT" va "NTFS" fayl tizimlari nima?
Windows operatsion tizimi dunyodagi kompyuter qurilmalarini boshqarish tizimlarining eng katta vakili sifatida turli xil fayl tizimlari (NTFS va FAT) bilan o'zaro aloqada bo'lish uchun tuzilgan, ammo NTFS katta hajmdagi fayl va hajm o'lchamlarini qo'llab-quvvatlaydi va ma'lumotlarni yanada samarali tashkil qilishni ta'minlaydi. Ularning umumiy maqsadlari birligiga qaramay, NTFS va FAT fayl tizimlari diskdagi ma'lumotlarni qanday tashkil qilish va saqlashda, shuningdek fayllarga biriktirilgan atributlarning turlarini belgilashda farq qiladi.
Features NTFS FAT32 FAT16 FAT12
Max Partition Sue 2TB 32GB 4GG 1&MB
Ma* File Size 16TB 4GB 2GR Less than 16MB
Cluster Size 4KB 4KB to 32KB 2KB to 64KB 0.5KB lo 4KB
fault Tolerance Auto Repair No No No
Compression Yes No No No
Security Local and Network Only Network Only Network Onfy Network
Compatibility Windows 10/a/7/XP/Vist3/2ÛÛÛ Windows Mt/2000/XP/7/S.1 Windows ME/200Û/XP/7/8.1 Windows MÉ/2000/XP/?/a.1
"FAT" fayl tizimi
"FAT" ("File Allocation table) - "Fayllarni taqsimlash jadvali" degan ma'noni anglatadi. Bu dastlab kichik disklar va oddiy papka tuzilmalari uchun mo'ljallangan oddiy klassik fayl tizimining arxitekturasi edi. Boshqacha qilib aytganda, FAT fayl tizimi bu guruhlarni tashkil etish usuli bo'lib, unda fayllarni joylashtirish jadvali alohida mantiqiy sohada ajratilgan va "tom" (local disc D - singari) ning boshida joylashgan. Jadvalning to'g'ri ko'rsatilishiga ta'sir qilishi mumkin bo'lgan tasodifiy xatolarga yo'l qo'ymaslik uchun tizim xavfsizlik maqsadida indekslar qatori nusxasini saqlaydi.
"FAT32" fayl tizimi
"FAT32" bu "FAT", "FAT12" va "FAT16" fayl tizimlarining oldingi versiyalarini o'rnini bosuvchi amaldagi standart bo'lib, jimlik holati bo'yicha olinadigan axborot vositalarining aksariyat turlarida asosiy sifatida o'rnatiladi. "FAT32" maydoni mantiqiy ravishda uchta qo'shni sohaga bo'linadi: xizmat ko'rsatish tuzilmalari uchun ajratilgan maydon, ko'rsatkichlarning jadval shakli va fayl tarkibini yozib olish uchun tezkor maydon. Fayl tizimi unga asoslangan disklarni nafaqat zamonaviy kompyuter modellarida, balki USB bilan jihozlangan eskirgan qurilmalarda va konsollarda ham ishlatishga imkon beradi.
Biroq, FAT32 standartida ma'lum tizim cheklovlari mavjud. FAT32 diskidagi alohida fayllar 4 gigabaytdan oshmasligi kerak. Bundan tashqari, butun "FAT32" bo'limi sakkiz terabaytdan kam bo'lishi kerak.
"exFAT" fayl tizimi
"exFAT" - bu ingliz tilidagi to'liq nomi "extended FAT". Standart Microsoft tomonidan yaratilgan FAT32 fayl tizimining yangilangan versiyasidir. "exFAT" tizimining asosiy parametrlari "FAT32" ga juda o'xshash. Ammo asosiy farq foydalanuvchilarga 4 gigabaytdan kattaroq fayllarni saqlashga imkon beradigan FAT32 fayl tizimidagi cheklovlarni bekor qilishdir.
Bundan tashqari, exFAT fayl tizimida ma'lumotni to'g'ridan-to'g'ri saqlash uchun javobgar bo'lgan tarmoqlarni qayta yozish soni sezilarli darajada qisqartirildi, bu flesh-disklar
uchun juda muhimdir, chunki ma'lum miqdordagi yozish operatsiyalaridan keyin yacheykalarning qaytarilmas eskirishi va bo'sh joy ajratish mexanizmi takomillashtirilgan.
"NTFS" fayl tizimi
NTFS ("New technology file system - Yangi Texnologik Fayl Tizimi") asosan FAT fayl tizimlarining cheklovlari va kamchiliklarini bartaraf etish, ishlashi, ishonchliligi va disk maydonidan foydalanish samaradorligini oshirish, axborotni himoya qilish va saqlashning ishonchli mexanizmini yaratish uchun yaratilgan. "NTFS" fayl tizimi "Asosiy fayllar jadvali" ("MFT") dagi fayllar haqidagi ma'lumotlarni saqlaydi, turli foydalanuvchilar uchun ma'lumotlarga murojaatni farqlaydi, "Shifrlash fayl tizimi" deb nomlangan shifrlash tizimidan foydalangan holda fayl tarkibiga ruxsatsiz murojaatni oldini oladi. Bunda ma'lumotlarni "shaffof shifrlash" ning himoya usulidan foydalanadi.
"NTFS" , "FAT" , "FAT32" va "exFAT" fayl tizimlari o'rtasidagi farq
FAT fayl tizimi dastlab kichik disklar uchun yaratilgan va 4 gigabaytgacha fayl hajmini qo'llab-quvvatlashni tashkil etadi, NTFS esa o'lcham chegarasini 16 terabaytgacha oshirdi. Boshqa farqlar quyida keltirilgan:
"NTFS"
Katta hajmdagi fayllar va disklarni qo'llab-quvvatlash, boshqa fayl tizimlaridan kattaroq tartibda o'rnatadi va quyidagi xususiyatlarga ega bo'ladi:
• Kengaytirilgan fayl nomlarini, shu jumladan ko'plab murakkab tillarni qo'llab-quvvatlashni ta'minlaydi.
• Standart tizimni nazorat qilish dasturi "chkdsk" juda sekin ishlaydi.
• Fayllarni shifrlash usuli joriy etilishi tufayli xavfsizlik darajasi oshirildi.
• 40 gigabaytdan kam disklarda sezilarli darajada tezroq.
• Kichikroq fayl klasterlariga ega.
• Diskdagi bo'sh joyni kamaytirish uchun fayllar, kataloglar va drayvlar uchun fayl tizimining arxivlanishini qo'llab-quvvatlaydi.
Maxsus fayl va papka uchun ruxsatlar:
• Agar uzilgan klaster tozalangan bo'lsa, fayl nusxalari "bekor qilinadi"
• Kichik fayllar disk boshidagi asosiy fayllar jadvalida saqlanadi.
"FAT"
• «Windows» operatsion tizimining so'nggi versiyasiga mos kelmaydi.
• Disklarni 32 megabaytdan 2 terabaytgacha qo'llab-quvvatlaydi.
• Qayta tiklash vositalarining yanada kuchli shakllari va ishlash xususiyatlari.
• Disk holatini tez tekshirishni qo'llab-quvvatlaydi.
• Operatsion tizimni joylashtirishning oddiy usuli va fayllarni tez o'qish algoritmi.
• 10 gigabaytdan kam bo'lgan disklarda tezroq.
• To'xtatilgan nusxalardan olingan ma'lumotlarni o'z ichiga olgan klaster zanjirlari buzilgan deb belgilanadi.
• Asosiy fayllar jadvali boshqa fayllardan ajralib turadi.
"FAT 32"
• Zamonaviy NTFS fayl tizimining xavfsizlik xususiyatlari yo'qolgan.
• «Windows» operatsion tizimining so'nggi versiyasini o'rnatib bo'lmaydi (chunki fayl hajmi katta va uni faqat «NTFS» tizimida formatlangan disklarga o'rnatish mumkin ).
"ExFAT"
"Linux" operatsion tizimidagi "exFAT" fayl tizimiga ega disklarga faqat tegishli dasturni o'rnatgandan so'ng kirish mumkin. "Windows" operatsion tizimining barcha versiyalari va «Mac OSX» tizimining zamonaviy versiyalari bilan ishlaydi.
Raqamli ma'lumotni saqlash, uzatish va tarqatish uchun har xil ichki yoki tashqi saqlash moslamalari ishlatiladi, ularning har biri fayl tizimi bilan jihozlangan. Axborotni saqlash uchun bir vaqtning o'zida ishlatiladigan va fayl tizimi standartlarining turli xil o'zgarishlaridan foydalanadigan disklarni saqlashning har xil turlari bitta nusxa bilan chegaralanmaydi va har xil xususiyatlarga ega bo'lishi mumkin.
NTFS fayl tizimi
Windows NT oilasining Microsoft operatsion tizimlarini hozirda mavjud bo'lgan eng murakkab va muvaffaqiyatli fayl tizimlaridan biri bo'lgan NTFS fayl tizimisiz tasavvur qilib bo'lmaydi. Bugungi mavzuda ushbu tizimning xususiyatlari va kamchiliklari nimada, axborotni tashkil etish qanday printsiplarga asoslanganligi va tizimni qanday qilib barqaror holatda saqlash kerakligi, NTFS qanday imkoniyatlarni taqdim etishi va ulardan umumiy foydalanuvchi qanday foydalanishi mumkinligi haqida ma'lumot beriladi.
NTFS ningfizik tuzilishi
NTFS nazariy jihatdan deyarli har qanday hajmda bo'lishi mumkin. NTFS ning maksimal hajmi faqat qattiq disklar hajmi bilan cheklangan. Biroq, NT4 bo'limga o'rnatishga urinishda muammoga duch keladi, agar uning biron bir qismi fizik disk hajmidan 8 Gb dan kattaroq bo'lsa, lekin bu muammo faqat yuklash qismiga ta'sir qiladi.
Boshqa har qanday tizim singari NTFS ham barcha foydali maydonlarni klasterlarga ajratadi (klaster - bir vaqtning o'zida ishlatiladigan ma'lumotlar bloklari). NTFS deyarli har qanday klaster hajmini qo'llab-quvvatlaydi - 512 baytdan 64 KB gacha, 4 KB klaster esa ma'lum bir standart sifatida qabul qilinadi. NTFS disk an'anaviy ravishda ikki qismga bo'linadi. Diskning dastlabki 12% MFT zonasi uchun ajratilgan. Ushbu hududga hech qanday ma'lumot yozib bo'lmaydi. MFT zonasi har doim bo'sh holda saqlanadi - bu eng muhim xizmat fayli (MFT) o'sishda fragmentatsiya bo'lmasligi uchun amalga oshiriladi. Drayvning qolgan 88% an'anaviy fayllarni saqlash joyidir.
MFT zonasi
Ammo bo'sh disk maydoni barcha fizik bo'sh joylarni o'z ichiga oladi - MFT zonasining bo'sh qismlari ham shu yerga kiritilgan. MFT zonasidan foydalanish mexanizmi quyidagicha: fayllarni endi odatdagi bo'sh xotira qismiga yozib bo'lmaydigan bo'lsa, MFT zonasi shunchaki qisqartiriladi (operatsion tizimlarning amaldagi versiyalarida to'liq ikki marta), shu bilan fayllarni yozish uchun joy bo'shatiladi. Oddiy MFT xotirasida bo'sh joy paydo bo'lganda, xotira hajmi
yana kengayishi mumkin. Shu bilan birga, ushbu zonada oddiy fayllar qolishi mumkin: bu yerda anomaliya yo'q. MFT metafayli bu keraksiz bo'lsa ham bo'linishi mumkin.
MFT va uning tuzilishi
NTFS fayl tizimi - bu tizimni tuzishdagi ulkan yutuqdir: tizimning har bir elementi faylga oid ma'lumotdir. NTFS-dagi eng muhim fayl MFT (yoki Master File Table - umumiy fayllar jadvali) deb nomlanadi. Aynan u MFT zonasida joylashgan va diskdagi barcha boshqa fayllarning markazlashtirilgan katalogidir. MFT belgilangan o'lchamdagi yozuvlarga bo'linadi (odatda 1 KB) va har bir yozuv faylga mos keladi. Dastlabki 16 ta fayl xizmat xususiyatiga ega va operatsion tizim uchun murojaat qilish imkoni yo'q - ular metafayllar deb nomlanadi va birinchi metafayl bu MFT - ning o'zi. MFTning ushbu dastlabki 16 elementlari diskning sobit pozitsiyaga ega bo'lgan yagona qismidir. Qizig'i shundaki, dastlabki uchta yozuvning ikkinchi nusxasi, ishonchliligi uchun diskning o'rtasida aniq saqlanadi.
Metafayllar NTFS diskining asosiy katalogida joylashgan - ular "$" belgisidan boshlanadi, lekin standart vositalar yordamida ular haqida ma'lumot olish qiyin. Ushbu fayllar uchun juda katta hajm ko'rsatilganligi qiziq xolat- masalan, operatsion tizim butun diskni $ MFT fayl hajmiga qarab katalogizatsiya qilish uchun qancha xotira sarflashini bilib olish mumkin. Quyidagi jadvalda hozirda ishlatilgan metafayllar va ularning vazifasi ko'rsatilgan.
$MFTmirr Diskning o'rtasida joylashgan birinchi 16 MFT yozuvlarining nusxasi
$LogFile Jurnalni qo'llab-quvvatlash fayli (pastga qarang)
r , Xizmat ma'lumotlari -jild yorlig'i (folder label), fayl tizimi versiyasi va
$Volume , , , boshqalar
$AttrDef Standart fayl atributlari ro'yxati
$. Asosiy katalog
$Bitmap Bo'sh joy xaritasi
$Boot Yuklash sektori (agar bo'lim bootable bo'lsa)
^ Disk maydonidan foydalanishda foydalanuvchi huquqlarini qayd
etuvchi fayl (faqatgina NT5 dan keyingi versiyalarda)
Fayl - joriy hajmdagi fayl nomlaridagi katta va kichik harflarning moslik jadvali. Bu asosan NTFS-da fayl nomlari Unicode-da yozilganligi sababli, bu 65 ming xil belgidan iborat bo'lib, ularning katta va kichik ekvivalentlarini juda noan'anaviy deb topadi.
NTFS nimani o'z ichiga oladi?
• Avvalo, NTFS dagi majburiy element bu MFTdagi yozuvdir, chunki barcha disk fayllari MFTda qayd etilgan. Bu yerda haqiqiy ma'lumotlar bundan mustasno, chunki unda fayl haqidagi barcha ma'lumotlar saqlanadi, ya'ni fayl nomi, hajmi, alohida qismlarning diskdagi joylashuvi va boshqalar. Agar ma'lumot uchun bitta MFT yozuvi yetishmayotgan bo'lsa, unda ketma-ket emas, bittasi ishlatiladi.
• Ixtiyoriy element bu fayl ma'lumotlarining oqimlaridir. Birinchidan, faylda ma'lumotlar bo'lmasligi mumkin - bu holda u diskning o'zida bo'sh joyni sarflamaydi. Ikkinchidan, fayl juda katta bo'lmasligi mumkin, bunda fayl ma'lumotlari to'g'ridan-to'g'ri MFTda, bitta MFT yozuvidagi asosiy ma'lumotlardan qolgan joyda saqlanadi. Yuzlab baytni egallagan fayllar odatda asosiy fayl maydonida o'zlarining "fizik" birlashmasiga ega emaslar - bunday faylning barcha ma'lumotlari bir joyda - MFTda saqlanadi.
Fayl ma'lumotlari bilan bog'liq vaziyat: NTFS-dagi har bir fayl, umuman olganda, biroz mavhum tuzilishga ega - unda bunday ma'lumotlar mavjud emas, lekin oqimlar mavjud. Ammo fayl atributlarining aksariyati oqim hisoblanadi. Shunday qilib, faylda faqat bitta asosiy obyekt mavjud - MFTdagi raqam, qolganlari esa ixtiyoriy. Ushbu abstraktsiya juda qulay narsalarni yaratish uchun ishlatilishi mumkin - masalan, istalgan ma'lumotni yozib, faylga boshqa oqimni "yo'naltirish" mumkin. Ushbu qo'shimcha oqimlar standart usullar bilan ko'rinmaydi, bu kuzatilgan fayl hajmi shunchaki an'anaviy ma'lumotlarni o'z ichiga olgan asosiy oqimning o'lchamidir. Masalan, nol uzunlikdagi faylga ega bo'lishingiz mumkin, uni o'chirishda ba'zi bir dastur yoki texnologiya gigabayt hajmidagi qo'shimcha oqimni (muqobil ma'lumotlar) "yo'naltirish" qo'yganligi sababli 1 Gb bo'sh joy bo'shatiladi. Aslida taxminlarga ko'ra ular mumkin bo'lsa ham, oqimlar hozirgi paytda deyarli qo'llanilmaydi, shuning uchun bunday holatlardan qo'rqmaslik kerak. Shuni yodda tutish kerakki, NTFS fayli disk kataloglarini ko'rib chiqishni tasavvur qilishdan ko'ra chuqurroq va globalroq tushuncha hisoblanadi. Fayl nomi har qanday belgilarni, shu jumladan alifbolarning to'liq to'plamini o'z ichiga olishi mumkin, chunki ma'lumotlar Unicode-da taqdim etilgan - bu 65535 ta turli xil belgilar beradigan 16-bitli vakolatdir. Fayl nomi uchun maksimal uzunlik 255 belgidan iborat.
NTFS katalogi - bu boshqa fayllar va kataloglarga havolalarni saqlaydigan, diskdagi ma'lumotlarning ierarxik tuzilishini yaratadigan ma'lum bir fayl. Katalog fayli bloklarga bo'linadi, ularning har birida fayl nomi, asosiy atributlari va katalog elementi to'g'risida to'liq ma'lumot beruvchi MFT elementiga havola mavjud. Katalogning ichki tuzilishi binar daraxtdir. Buning ma'nosi: chiziqli katalogda berilgan nomni, masalan, FAT kabi faylni topish uchun operatsion tizim kerakli katalogni topguncha barcha katalog yozuvlaridan o'tishi kerak. Ikkilik (binar) daraxt fayl nomlarini shunday joylashtiradiki, faylni qidirish tezroq amalga oshiriladi - fayl joylashuvi haqidagi savollarga ikki xonali javob olish orqali. Ikkilik daraxt javob bera oladigan savol: ushbu elementga nisbatan kerakli guruh qaysi guruhda joylashgan - yuqorida yoki pastda? Tizim o'rta elementdan qidiruvni boshlaydi va har bir javob qidiruv maydonini o'rtacha yarmini qisqartiradi. Fayllar, masalan, oddiygina alifbo tartibida tartiblangan va savolga javob aniq tarzda - dastlabki harflarni taqqoslash orqali amalga oshiriladi. Ikki baravarga qisqartirilgan qidiruv maydoni xuddi shu tarzda, yana o'rta elementdan boshlab o'rganila boshlanadi. daraxt qidirish
vcmd.exe
spchtel.dll
speech.cnt
speech.dll
speech.hip
vcauto tlb
vcmshl dll
Vdict dll
f vtxtauto tlb
WrapSAPI dll
Xcommand dll
Xlisten.dll
XTel Dll
Xvoice.dll
Yengillik bilan qidirish
-► vcmd.exe
spchtel dll
speech.cnt
speech dll
speech hip
vcauto tlb
vcmshl dll
Vdict dll
; VTexi dll
vtxtauto tlb
WrapSAPI dll
Xcommand.dll
Xlisten.dll
XTel.Dll
Xvoice.dll
ikki tuzilishli binar daraxt
Bitta faylni 1000 ta fayllik ro'yxatdan qidirish uchun, masalan, FAT o'rtacha 500 ta taqqoslashni amalga oshirishi kerak va daraxtga asoslangan tizim atigi 12 ta taqqoslashni bajaradi
(2 A 10 = 1024). Vaqt tejalishi aniq, lekin an'anaviy tizimlarda (FAT) hamma narsa shunday ishlaydi deb o'ylamaslik kerak. Chunki birinchidan, fayllar ro'yxatini ikkilik daraxt shaklida saqlash juda yaxshi natija beradi, ikkinchidan, hatto zamonaviy tizim (Windows) bajarilishida FAT ham qidirishda shunga o'xshash optimallashtirishdan foydalanadi.
Arxivlash (siqish)
NTFS fayllari bitta foydali xususiyatga ega - "arxivlash". Har qanday fayl yoki katalog diskda alohida siqilishi mumkin - bu jarayon dasturlar uchun to'liq shaffofdir. Faylni siqish juda yuqori tezlikka ega lekin bitta katta salbiy Tomoni shundaki: bu siqilgan fayllarning katta virtual bo'lagiga ega bo'lishidir. Siqish 16 klaster bloklarida amalga oshiriladi va "virtualklasterlar" deb nomlanadi, yuqori effektlarga erishishga imkon beradigan o'ta moslashuvchan xolatlardan biri bu faylning yarmi siqilishi mumkin, yarmi esa yo'q. Bunga ba'zi bir qismlarni siqish haqidagi ma'lumotni saqlash odatdagi fayllarni parchalanishiga (fragmentatsiya) juda o'xshashligi tufayli erishiladi: masalan, haqiqiy (siqilmagan) fayl uchun odatdagi fizik joylashuv haqidagi quyidagi yozuvlari:
• 1 dan 43 gacha bo'lgan fayl klasterlari 400 dan disk klasterlarida saqlanadi
• 44 dan 52 gacha bo'lgan fayl klasterlari 8530 dan boshlab disk klasterlarida saqlanadi...
Odatda siqilgan faylning fizik joylashuvi:
• 1 dan 9 gacha bo'lgan fayl klasterlari 400 dan boshlanadigan disk klasterlarida saqlanadi
• 10 dan 16 gacha bo'lgan fayllar hech qanday joyda saqlanmaydi
• 17 dan 18 gacha bo'lgan fayl klasterlari 409 dan boshlangan disk klasterlarida saqlanadi
• 19 dan 36 gacha bo'lgan fayl klasterlari hech qaerda saqlanmaydi
-4- 16 ta klasterui blok » Haqiqiy klasterlar Virtual Virtual
: al FA - 1 7I 11 SU10|11|12|13 14 15 M 6 1 J 19 20121I22I23 24 I
\ \
\ 1| 2 3| 4) 5| 6| 7 I 8| 9|1G 111112 [ 13114 Diskdagi fizik klasterlar 15| 16|17| 1QI .. J
fayl klasterlari
Ko'rinib turibdiki, siqilgan faylda "virtual" klasterlar mavjud bo'lib, ularda haqiqiy ma'lumotlar yo'q. Tizim bunday virtual klasterlarni ko'rishi bilanoq, avvalgi blokning 16 ga ko'paytmasi bo'lgan ma'lumotlar dekompressiya qilinishi kerakligini darhol anglaydi va natijada olingan ma'lumotlar virtual klasterlarni
Hard Link - bir xil faylning ikkita nomidir (fayl katalogiga bir nechta ko'rsatgich yoki turli xil kataloglar bir xil MFT yozuviga ishora qiladi). Misol uchun xuddi shu faylda 1.txt va 2.txt nomlari bor. Agar foydalanuvchi 1-faylni o'chirib tashlasa, 2-fayl qoladi, agar u 2-ni o'chirib tashlasa, 1-fayl qoladi, ya'ni yaratilgan paytdan boshlab ikkala ism ham mutlaqo tengdir. Fayl fizik tarafdan faqat oxirgi nomi o'chirilganda o'chiriladi.
NTFS-ni birlashtirish xususiyatlari
Ma'lumki, bo'sh joy tugaganda, boshqa fayllardan qolgan kichik klasterlardan foydalanish zarur bo'lganda, tizim fayllarni qismlarga ajratishi mumkin. Bu esa to'g'ridan-to'g'ri
qattiq parchalanishga yordam beradigan NTFSning birinchi xususiyatidir. NTFS disk ikki zonaga bo'lingan. Diskning boshida MFT zonasidir. Zona diskning kamida 12 foizini egallaydi va ushbu zonaga ma'lumot yozish mumkin emas. Bu MFT parchalanmasligi uchun amalga oshiriladi. Ammo diskning qolgan qismi to'ldirilganda, zonaning yarmi qisqartiriladi. Har qanday yozuv uchun harakatlar algoritmi mavjud. U diskning ma'lum bir qismi olinadi va u to'xtaguncha fayl bilan to'ldiriladi. Birinchi navbatda katta yecheykalar, keyin kichik yecheykalar to'ldiriladi. NTFS-da fayl qismlarining hajmi bo'yicha odatiy taqsimoti quyidagicha (fragment o'lchamlari): 16 - 16 - 16 - 16 - 16 - [orqaga qarab] - 15 - 15 - 15 - [orqaga] - 14 - 14 - 14.... 1 - 1 - 1 -1
- 1...
Ushbu jadvalda FAT32, FAT va NTFS kabi bugungi kunda keng tarqalgan tizimlarning barcha ijobiy va salbiy tomonlari jamlangan.
2-jadval
FAT FAT32 NTFS
qo'llab- quvvatlovchi tizimlar DOS, Windows9X, NT barcha versiyalari Windows98, NT5 NT4, NT5
Maksimal hajm hajmi 2 GB amalda cheksiz amalda cheksiz
Maks. hajmdagi fayllar soni taxminan 65 ming amalda cheksiz amalda cheksiz
Fayl nomi uzun ismlarni qo'llab-quvvatlash bilan - 255 ta belgi, tizim belgilar to'plami uzun ismlarni qo'llab-quvvatlash bilan - 255 ta belgi, tizim belgilar to'plami 255 ta belgi, har qanday alifbo belgisi (65 ming xil variantda)
Mumkin bo'lgan fayl atributlari Asosiy to'plam Asosiy to'plam dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchilari uchun aqlga kelgan narsa
Xavfsizlik Yo'q Yo'q ha (NT5.0 dan beri ma'lumotlarni fizikaviy shifrlash qobiliyati o'rnatilgan)
Siqish Yo'q Yo'q Ha
Xatolarga bardoshlik o'rta (tizim juda sodda va shuning uchun buzadigan hech narsa yo'q :)) yomon (tezlikni optimallashtirish vositalari ishonchlilikning zaif tomonlarini paydo bo'lishiga olib keldi) biron bir nosozlik yuz berganda tizimni to'liq avtomatik ravishda tiklash (fizik yozuvdagi xatolarni hisobga olmaganda, biri yozilganda, aslida boshqasi yozilgan)
Daromadlilik minimal (katta disklardagi katta klaster o'lchamlari) klaster o'lchamlarini kamaytirish orqali yaxshilandi maksimal. Juda samarali va ko'p qirrali saqlash tizimi
kichik miqdordagi fayllar uchun yuqori, ammo kataloglarda ko'p sonli fayllar bo'lishi bilan pasayadi. natija - zaif to'ldirilgan disklar uchun - maksimal, to'liq uchun - past
FATga to'liq o'xshash, ammo katta disklarda
gigabayt) juda muammolar ma'lumotlarning umumiy tashkil
etilishidan boshlanadi
paydo (o'nlab tezda jiddiy
kichik va oddiy bo'limlar uchun tizim unchalik samarali emas (1 Gbaytgacha), lekin katta miqdordagi ma'lumotlar va ta'sirchan kataloglar bilan ishlash imkon qadar samarali tashkil qilingan va boshqa tizimlarga qaraganda ancha tezroq Xulosa qilib aytadigan boTsak, FAT, FAT32 yoki NTFS tanlash bo'yicha ba'zi umumiy tavsiyanomalarni o'z ichiga qamrab oladi. Windows 2000 boshqarilishida ishlaydigan kompyuterda bu fayllar tizimining har qaysisini ishlatish mumkin (biroq serverli platforma uchun NTFS ni tanlash har doim avzalroq). Bundan tashqari bu fayl tizimlarni birga ishlatish ham mumkin. Fayl tizimlarning tanlashda quyidagi omillar ta'sir ko'rsatadi: Kompyuterni ishlatishda qo'yiladigan maqsad (server yoki ishchi stansiya); Qattiq disklarning soni va ularning hajmi. Xavfsizlik talablari. NTFS 5.0 qo'shimcha imkoniyatlarining ishlatish zarurligi.
FAT bilan taqqoslaganda NTFS qator ustunliklarga ega bo'lib keyinroq bayon etiladi.
REFERENCES
1. M Aripov, B.Begalov va boshqalar. Axborot texnologiyalari. O'quv qo'llanma. T.:, "Noshir", 2009 у.
2. Andreew S. Tanenbaum. Structured computer organization. Sixth edition. 2012. - 801 s.
3. Мусаев М.М. "Компьютер тизимлари ва тармоклари". Тошкент.: "Aloqachi" нашриёти, 2013 йил. 8 боб. 394 бет. - Олий укув юртлари учун кулланма.
4. ^аххоров А.А., Авазов Ю.Ш., Рузиев У.А. Компьютер тизимлари ва тармоклари.Тошкент. Фан ва технологиялар. 2019.-356с
