Научная статья на тему 'Eortc IN-PATSAT32- сауалнамалық қағазы: тілдік, мәдени бейімделу және сенімділікті тексеру'

Eortc IN-PATSAT32- сауалнамалық қағазы: тілдік, мәдени бейімделу және сенімділікті тексеру Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
108
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
онкология / ӛмір сапасы / EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалық қағазы. / oncology / quality of life / EORTC IN-PATSAT32 questionnaire.

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — А.А. Қожаев

Жұмыста халықаралық EORTC IN-PATSAT32 (онкологиялық науқастарға медициналық кӛмек кӛрсетудің сапасының бағасы) сауалнамалық қағазының кӛмегі арқылы онкологиялық науқастардың ӛмірінің сапасын зерттеуге қатысты заманауи мәліметтер берілген. Халықаралық стандартқа сай EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалық қағазының тілдік және мәдени бейімделуі жүргізілген, популяцияның ерекшеліктері есепке алына отырып этно-лингвистикалық, аспаптың сенімділігін тексеру және EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалық қағазының түпнұсқасына балама қазақша нұсқасы жасалды. Жасалған нұсқада жоғары психометрикалық қасиеттері сипатталған.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

QUESTIONNAIRE - EORTC IN-PATSAT32: LANGUAGE, CULTURAL ADAPTATION AND VALIDATION

In work the modern data concerning research of oncology patients' quality of life by means of the international questionnaire of EORTC IN-PATSAT32 (a quality evaluation of rendering medical care by the oncology patients) are provided. According to international standards language and cultural adaptation of a questionnaire of EORTC IN-PATSAT32 taking into consideration ethno-linguistic population features was carried out, tool validation and equivalent to the original the Kazakh lingual version of a questionnaire EORTC IN-PATSAT32 was created. The created version is characterized by high psychometric properties.

Текст научной работы на тему «Eortc IN-PATSAT32- сауалнамалық қағазы: тілдік, мәдени бейімделу және сенімділікті тексеру»

УДК 618.173, 618.

А.А. КОЖАЕВ

С.Д. Асфендияров атындагы ^аза; ултты; медициналы; университет, Алматы онкологиялы; орталы;

EORTC IN-PATSAT32- САУАЛНАМАЛЫК KAFA3bl: Т1ЛД1К, МЭДЕНИ БЕЙ1МДЕЛУ ЖЭНЕ СЕН1МД1Л1КТ1 ТЕКСЕРУ

Жумыста халы;аралы; EORTC IN-PATSAT32 (онкологиялы; нау;астарга медициналы; квмек кврсетудiц сапасыныщ багасы) сауалнамалы; ;агазыныц квмег'1 ар;ылы онкологиялы; наунастардыц вмiрiнiц сапасын зерттеуге ;атысты заманауи мэл'теттер берлген. Халы;аралы; стандартна сай EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалы; ;агазыныц тiлдiк жэне мэдени бешмделуi жYргiзiлген, популяцияныц ерекшелктерi есепке алына отырып этно-лингвистикалы; аспаптыц сешмд'л'г'ш тексеру жэне EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалы; ;агазыныц тYпн¥скасына балама ;аза;ша нус;асы жасалды. Жасалган нус;ада жогары психометрикалы; касиеттерi сипатталган.

TYÜiHdi свздер: онкология, вм'р сапасы, EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалы; ;агазы.

Kipicne. EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалын нагазы. Медициналын мекемелерде наунастарга керсетшетЫ кемекке нанагаттангандынгарын сипаттайтын сауалнама туршде бершген. Бершген сауалнамалын нагаз, уш шкаланы нурайтын жэне бiр пунктен 32 сурантан, бес муммн болатын жауаптардан турады. Бiрiншi шкалага дэр^ерлердН жумысын багалайтын 11 суран кiредi, екiншi шкалага орта медициналын кемекштердщ жумысын сипаттайтын 11 пункт, ушiншi шкала носымша кемекштердщ жумысын багалайтын 9 сурантан турады жэне соцгы, сауалнамалын нагаздыц 32-шi пункт клиникага келген наунастыц жалпы алган эсерiн сипаттайды [1,2]. Берiлген сауалнамалын нагазды нолданудагы мацызды аспект ол медициналын мекеменщ iшкi жэне сыртны аудит жумысын онкологиялын мекемеде керсеттетш медициналын кемектщ сапасын нолдану мумкшдтнде.

9мiр сапасын (9С) тура багалау ушiн сауалнамалын нагаздыц халынаралын стандартна сай тiлдiк жэне мэдени бейiмделуi жургiзiлуi керек. Сауалнамалын нагазда ттдж жэне мэдени бейiмделуi, популяцияныц этно-лингвистикалын ерекшелiктерi есепке алына отырып басна тiлде нуралдыц тупнуснасына балама нурал нурудыц кепсатылы урдiсi болып табылады. Ол натац турде халынаралын стандартна сай жузеге асырылады жэне мамандар мен наунастардыц натысуын нажет етедк Тiлдiк жэне мэдени бейiмделудi журпзу сапасы нуралдыц психометрикалын насиетiн анынтайды. [1,3]. Бул мансатна жету ушш келесi есептердi шешу керек:

1) сауалнамалын нагаздыц кезектi аудармаларыныц процедураларын жузеге асыру;

2) популяцияныц этно-лингвистикалын ерекшелiктерiне сай сауалнамалын нагазды бешмдеу;

3) аныргы нуснасы мен тупнуснасына парапар сауалнамалын нагазбен намтамасыз ету.

Испанияныц зерттеушiлерi Juan Ignacio Arraras et al. [2] EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалын нагазын нолданып эртурлi натерлi id^H нозология-лын турiмен ауыратын 80 наунасты зерттеу арнылы алынган зерттеулерЫщ нэтижесiн керсетедi. Авторлардыц керсетуi бойынша сауалнамалын нагаздыц барлын шкаласы ушЫ Кронбахтыц a-коэффициентi 0,77 - 0,97 шамасында болгандыгы, будан нуралдыц сешмдшт туралы айтуга болады.

Elísabet Hj0rleifsdóttir et al. [3] 22 жас пен 91 жас аралыгындагы амбула-торлы жагдайда химия мен сэулелi терапия алган 217 наунасты зерттеген. Наунастар керсетiлген кемекке жогары децгейде нанагаттанган. Осылайша алынган нэтиженi анынтайтын непзп терт фактор анынталды: «медбикешц жумысына нанагаттангандын», «дэр^ердщ жумысына нанагаттангандын», «бершген анпаратна нанагаттангандын» жэне «мекеменщ кут^ мен нызметiне нанагаттангандын». Авторлар клиникалын практикада сауалнамалын нагазды нолданудыц улкен мэн бар екенiн айтады, амбулаторлын ем набылдаган онкологиялын наунастардыц саны (бвдН республикада орны бар жэне орнын басатын - стационар кемекке кешуЫе байланысты) кебейгенiн, жэне халынна нызмет керсету мен кутiмiне байланысты наунастардыц нанагаттангандын-тарын бiлуде, бугiнгi тацда медициналын кемек керсетудiц сапасын жансартудыц езектi жэне нажеттi аспектiсi болып табылатындьнын айтады. Осылайша, нэтиженi жансарту мансатында онкологиялын практикада кецiнен орнын

басатын - стационар кемект енпзу^ негiздеуге мYмкiндiк бередi.

Еуропалын зерттеуштер тобына Brëdart А. et а1. iсiгiн емдеу жэне зерттеу бойынша EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалын нагазын нолдану арнылы 9 мемлекеттiц емдеу жэне б^м беретiн медициналын мекемелердiц натысуымен, Германия, Бельгия, Франция, ¥лыбритания, Испания, Италия, Польша, Швеция сиянты 8 еуропалын мемлекет, жэне сонымен натар натарына азиялын мемлекет - Тайвань (Тайвань ¥лттын университетi) [1] енген Yлкен мультиорталынты зерттеу жYргiзiлген. Зерттеу онкологиялын аурумен ауыратын 762 наунасна жYргiзiлген, психометрикалын сауалнама мансатында стационардан Ysге шыннаннан кейiн EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалын нагазын толтыру усынылган. Зерттеуге мрген 762 наунастыц 15% сураннаманы найтара алмаган. Ал 647 наунастыц 63% стационардан шыннаннан кейiн 15 мин шшде тол-тырган жэне ал 82% - не сураннаманы бтруде кемек нажет болмаган. Авторлар EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалын нагазы наунастар Yшiн нолайлы екенiн, жэне болашантагы зерттеулерде сауалнамалын нагаз тиiмдi багалау Yшiн нурылымын жетiлдiру мансатында психометрикалын сешмдтИн керсетедi. Материалдар мен Эдiстер. Т1лдт нуснасын нуру мансатындагы жасалган барлын амалдар мен шаралар бYтiндей 3 багытна багыттталды:

• тiзбектелген аударма;

• аударманыц сараптамасы;

• аударманы жетiлдiру.

Белгiлi болгандай сауалнамалын нагаз тiлдiк нуснасы халынаралын зерттеулерде халынаралын стандартна сай бешмделу процедурасы орындалу шарты орындалган кезде Гана нолданылу нуныгына ие болады. Бейiмделу жэне сешмдтт^ тексеру нэтижелерi берiлгеннен кешн Гана сауалнамалын нагаз нуснасы зацды болып табылады. EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалын нагаз тiлдiк жэне мэдени адаптациясы халынаралын стандартна сай, бiрнеше кезецдерден турды. 1-шi кезецде (сауалнамалын нагаздыц тYпнусна-тiлiнен сезбе-сез аударма) тYпнуснасыныц 2 тэуелсiз аудармасы болды. Бул кезецде аудармашыларга нанты талаптар талап еттдн олар (2 адам):

1) жогары медициналын бiлiмдерi болуы;

2) бершген сауалнамалын нагазбен бурын таныс емес болуы;

3) назан ттЫ бiлетiндер болуы;

Аудару барысында мацызды аспектлер натары есепке алынды:

• сезбе-сез аудармауга тырысты;

• сурантыц магынасын нанты беруге тырысты;

• тYсiнiктi эрi нарапайым тiл нолданылды.

Ал 2-шi кезецде (келiсiм) сарапшы комитетке 2 тура аударма непзЫде сауалнамалын нагаздыц алдын ала нуснасы нурылды. Осылайша балама аударманы нолдану арнылы барлын тYйiн шешiлдi. Сарапшы комитетке келеа талаптар нойылган аудармашы да ендi:

1) жогары медициналын бiлiмi болуы;

2) берiлген сауалнамалын нагазбен бурын таныс емес болуы жэне оны аударуга натыспаган;

3) назан ттЫ бiлетiн болуы;

3^ кезец керi аударма тYрiнде болды. Бул кезецде жумыс нужаты ретшде алдын ала нуснасы болды, ал нэтижеа ретiнде -алдын ала нуснасыныц 2 керi аудармасын нуру болды.

Бул кезецде аудармашыларга (2 адам) 1фйылатын талап келесщей болды:

1) жогары медициналыщ бiлiмдерi болуы;

2) агылшын тшш бiлетiн жэне ^аза^ тiлiнде ермн сейлей алатын болуы;

3) берiлген сауалнамалы^ ^агазбен бурын таныс емес болуы жэне алдыцгы кезецнщ жумыстарына ^атыспаган; Аудармашыларга практикалыщ нус^аулы^тыц сапасы ретiнде келес ^ажетплттер атап айтылды:

• сура^тыц магынасын беруге тырысу;

• сура^тыц барлы^ магыналарын тiзiп керсету;

• ^арапайым тiлдi ^олдану.

4-шi кезец (сараптау) сарапшы комитетке жYргiзiлдi. 3 тэуелаз сарапшы (1 лингвист, 1 психология, денсаулы^ жэне медицина саласыныц маманы, 1 координатор). Толтырылган хаттама бойынша эрбiр сарапшы езЫщ тэуелаз багасын ^ойып отырды. Бул кезецде орфографиялы^ жэне грамматикалы^ редактрлеуде ^арастырылды. Нэтижесiнде сауалнама нус^асы ^урылды. Ары ^арай пилотты^ сауалнама немесе претестинг (5-шi кезец) жYргiзiлдi. Пилотты^ зерттеудщ нэтижеанщ талдауы мэдени жэне тшдт дэстYрiне жэне популяцияныц ерекшелiктерiне сауалнамалы^ ^агаздыц концепциясына жа^ындауына мYмкiндiк бередк

НЭтижелерi. Пилотты^ зерттеуге 60 адам ^атысты. Осылайша тацдаманыц сапалы репрезентативттИ са^талды. Пилотты^ сауалнама мэнi сауалнамалы^ ^агаз децентерингi (сухбаттасудыц нэтижесi бойынша езгертулер енпзшген) мен онкологиялы^ нау^астармен сухбаттасуда. Сухбаттасуды -^аншалы^ты аны^, шындыда Yйлесiмдi жэне ^олайлы сия^ты критерийлерге, сура^тар жауап беретiндiгiн б1лу Yшiн жYргiзген. Сухбаттасудан кейiн децентеринг жYргiзiлген.

Сенiмдiлiктi тексергеннен кейiн (EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалы^ ^агаздыц психометрикалы^ 1^асиетЫ тексеру) ЭС-ныц берiлген ^уралдыц багасыныц сезiмталдыfын [4,5], сенiмдiлiгiн тексеру Yшiн сенiмдiлiк талдауы жYргiзiлген. Сауалнамалы^ ^агаздыц сенiмдiлiгiн тексеру Yшiн сауалнамалы^ ^агазды удайы Кронбахтыц [6] а-коэффициентЫ аны^тау эдiсiмен есептелген. EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалы^ ^агазы барлы^ шкаласы бойынша бертген керсеткштН шамасы 0,73 мен 0,95 аралыгында екенi белгiлi. Сауалнамалы^ ^агаз барлы^ шкала бойынша Кронбахтыц а-коэффициентшН мэнi 0,7-тен Yлкен болса, онда сауалнамалы^ ^агаздыц сенiмдiлiк шкаласы жэне ^урал ^анагаттанарлы^ децгейде екен ескерiлдi. EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалы^ ^агазын сенiмдiлiгiн багалауда (елшеуге мiндеттi непзп сипаттамасын елшеу |^аб1лет0 жэне сауалнамалы^ ^агаздыц (респондентпц жагдайыныц езгеруiне сэйкес 9С балын езгерту ^абтетш беру) сезiмталдыfы, онкологиялы^ нау^астар Yшiн ^урылган EORTC N PATSAT32 сауалнамалы^ ^агазы 9С багасымен сенiмдi жэне сезiмтал ^урал екендiгi белгiлi болды.

^уралдыц психометрикалы^ ^асиеттерш (сенiмдiлiгiн) тексергеннен соц, EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалы^ ^агазына тт жэне мэдени бейiмделуi жYргiзiлгеннен кешн, берiлген сауалнамалы^ ^агаздыц на^ты нус^асы ^урылды (кесте). Кесте - EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалы^ ^агазыныц нус^асы Бiз бiздiц клиникада болган уа^ытыцызда Ш жэне Сiздiц алган эсерiцiз туралы бiрнеше фактiлердi бiлуге ^уштармыз. 9з бетiцiзше, Сiзге келетiн сура^ты, жауаптыц санын децгелектеу ар^ылы барлы^ сура^тарга жауап беруiцiздi етiнемiз. Бул сауалнамада «дурыс» немесе «дурыс емес» деген жауаптар жо^. Сiздерге берiлген аппарат ^атац тYPде ^упия са^талады.

Таблица 1 - Клиникада болган уа^ытта Сiз бiздiц дэр

ерлердiц жумысын ^алай багалайсыз:

№ Сура^ Нашар ^анагат- танар- лы^ Орташа Жа^сы Эте жа^сы

1 Дэр^ерлердН бЫм^ соныц iшiнде Сiздiц ауруыцызга ^атысты бiлiмдерi? 1 2 3 4 5

2 Дэрiгерлердiц Сiзге керсеткен медициналы^ кемегi мен емi? 1 2 3 4 5

3 ОздН мэселецiзге ^атысты дэрiгерлердiц назары? 1 2 3 4 5

4 ОздН барлы^ арызыцызды тыцдаудагы дэрiгерлердiц дайындыгы? 1 2 3 4 5

5 Жеке тулга ретiнде Сiзге деген дэр^ерлердщ кез^арасы? 1 2 3 4 5

6 Дэрiгерлер тарапынан Озге кемек пен ^олдау ^амтамасыз етiлдi ма? 1 2 3 4 5

7 Сiздiц ауруыцызга ^атысты дэр^ердН аппарат беруi? 1 2 3 4 5

8 Сiздiц талдамацызга ^атысты дэрiгердiц аппарат беруi? 1 2 3 4 5

9 Сiздiц ем^зге ^атысты дэрiгердiц аппарат беруi? 1 2 3 4 5

10 Дэр^ер жиiлiгi келу / консультацияда? 1 2 3 4 5

11 Озге белiнген дэрiгердiц уа^ыты келгенде /консультацияда? 1 2 3 4 5

Таблица 2 - Клиникада болган уа^ытта Сiз бiздiц медбикелердiц жумысын ^алай багалайсыз:

12 Медбикелер Оздщ физикалы^ 1 2 3 4 5

керсеткiштерiцiздi ^алай ба^ылады (тамыр

согысын, температурацызды елшедО?

13 Медбикелер йзге ^андай жагдай жасады (дэрi бердi, инъекция ектi)? 1 2 3 4 5

14 Озге жайлы болуы Yшiн медбикелердiц Озге керсеткен назары? 1 2 3 4 5

15 Жеке тулга ретЫде Сiзге деген медбикелердiц кез^арасы? 1 2 3 4 5

16 Медбикелер тарапынан Сiзге кемек пен Нолдау намтамасыз етiлдi ма? 1 2 3 4 5

17 Медбикелердiц адами 1^асиеттер1 (сыпайылы^, нурметтеу,^айырымдылы^, мейiрiмдiлiк,шыдамдылыrç )? 1 2 3 4 5

18 ОздН талдамацызга натысты медбикелердiц берген аппараты? 1 2 3 4 5

19 Сiздiц кYтiмüзге натысты медбикелердщ берген аппараты? 1 2 3 4 5

20 Сiздiц емiцiзге натысты медбикенiц аппарат беруi? 1 2 3 4 5

21 Сiздiц ша^ыртуыцызга медбикелердiц жылдам зейiн ^ойды ма? 1 2 3 4 5

22 Озге медбикелердiц белген уа^ыты? 1 2 3 4 5

Таблица 3 - Клиникада болган уанытта CÎ3 бвдН носымша кемекштердН жумысын налай багалайсыз:

23 Кутушмер арасындагы бiр -бiрiмен аппарат алмасуы? 1 2 3 4 5

24 ЭммшЫк, техникалын жэне лаборанттын кемекштердН кемектесуге деген дайындыгы жэне ттектестт? 1 2 3 4 5

25 Клиникада жат^анда Шге бертген аппарат? 1 2 3 4 5

26 Клиникадан шыданда Сiзге берiлген аппарат? 1 2 3 4 5

27 Талдау нэтижелерш алудагы кYту уа^ыты? 1 2 3 4 5

28 Талдау/емдеудi жYзеге асыру жылдамдыгы? 1 2 3 4 5

29 Клиникага мру жецшдИ (туран, транспорт маршруттары)? 1 2 3 4 5

30 0з Yшiн клиниканыц бeлiмшелерiн табу жецшдИ? 1 2 3 4 5

31 Клиниканы ^оршаган орта (тазалын, ^арапайымдылы^, тыныштын)? 1 2 3 4 5

Таблица 4 - Бвдщ клиникадан алган жалпы эсер^з:

32 0з бiздiц клиникадан алган ем^з бен 1 2 3 4 5

кYтiмiцiздi налай багалайсыз?

Кортынды. Онкологиялын наунастардыц денсаулыгы Yшiн 9С багасыныц эдiсiн нолдану сешмд^ анпараттын жэне тиiмдi эдiс болып табылады. Онкологиялын зерттеулерде 9С багасы емдеудщ тиiмдi багасы болжамдын мэн бар мацызды критерииi болып табылады. Онкологиялын наунастардыц реабилитациясы жэне емдеу багдарламасы негiзiнде жасалатын 9С мэлiметтерi «матрица» болып табылады. Шетелде егер 9С-на талдау жYргiзiлмесе, онда ешнандай жаца эдiс нолданылмайды.

9С-ныц багасы клиникалын зерттеулерде зерттеудН сапасын жансартады. Медицинадагы «наунасты емдеу, ауруды емес» негiзгi нагида осы 9С-ныц кeмегiмен жYзеге асуы мYмкiн. Халынаралын стандартна сай EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалын нагазы ттдщ жэне мэдениеттi бешмделушен кейiн, популяцияныц ерекшелiктерi есепке алына отырып этно-лингвистикалын, аспаптыц сешмдЫп жэне EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалын нагазыныц тYпнусrçасына балама ^аза^ша нус^асы жасалды. Жасалган EORTC IN-PATSAT32 сауалнамалын ^агазыныц нус^асы клиникалын зерттеулерде онкологиялын

наунастарга кецЫен нолдануга мумкшдж 6epeTiH, жогары психометрикалын HacneTrepiMeH сипатталган.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Brédart A., Bottomley A., Blazeby J. . et al. An international prospective study of the EORTC cancer in-patient satisfaction with care measure (EORTC IN-PATSAT32) // Eur. J. Cancer, 2005. - Vol. 41, N 9. - Р. 2120-2131.

2 Juan Ignacio Arraras, Ruth Vera, Maite Martinez et al. The EORTC cancer in-patient satisfaction with care questionnaire: EORTC IN-PATSAT32 Validation study for Spanish patients // Clinical and translational oncology, 2009. - Vol. 11, N 4. - Р. 237-242.

3 Elisabet Hjörleifsdottir, Ingalill Rahm Hallberg, Elin Dianna Gunnarsdottir Satisfaction with care in oncology outpatient clinics: psychometric characteristics of the Icelandic EORTC IN-PATSAT32 version // Journal of Clinical Nursing, 2010. - Vol. 19, N 7. - Р. 1784-1794.

4 Новик А.А., Ионова Т.И. Исследование качества жизни в медицине: учеб. пособие // под ред. Ю.Л.Шевченко. - М.:ГЭОТАР-МЕД, 2004. -304 с.

А.А. ХОЖАЕВ

ОПРОСНИК - EORTC IN-PATSAT32: ЯЗЫКОВАЯ, КУЛЬТУРНАЯ АДАПТАЦИЯ И ВАЛИДАЦИЯ

Резюме: В работе представлены современные данные, касающиеся исследования качества жизни у онкологических больных при помощи международного опросника EORTC IN-PATSAT32 (оценка качества оказания медицинской помощи онкологическим больным). Согласно международных стандартов проведена языковая и культурная адаптация опросника EORTC IN-PATSAT32 с учетом этно-лингвистических особенностей популяции, валидация инструмента и создана казахско-язычная версия опросника EORTC IN-PATSAT32, эквивалентная оригиналу. Созданная версия характеризуется высокими психометрическими свойствами. Ключевые слова: онкология, качество жизни, опросник EORTC IN-PATSAT32.

A.A. KHOZHAYEV

QUESTIONNAIRE - EORTC IN-PATSAT32: LANGUAGE, CULTURAL ADAPTATION AND VALIDATION

Resume: In work the modern data concerning research of oncology patients' quality of life by means of the international questionnaire of EORTC IN-PATSAT32 (a quality evaluation of rendering medical care by the oncology patients) are provided. According to international standards language and cultural adaptation of a questionnaire of EORTC IN-PATSAT32 taking into consideration ethno-linguistic population features was carried out, tool validation and equivalent to the original the Kazakh lingual version of a questionnaire EORTC IN-PATSAT32 was created. The created version is characterized by high psychometric properties.

Keywords: oncology, quality of life, EORTC IN-PATSAT32 questionnaire.

УДК 378.147:004.9.

А.А. ХОЖАЕВ

Казахский Национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова, Алматинский онкологический центр

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

ПРОБЛЕМНО-ОРИЕНТИРОВАННОЕ ОБУЧЕНИЕ В ПРЕПОДАВАНИИ ДИСЦИПЛИНЫ «ОНКОЛОГИЯ»

В работе представлены результаты внедрения в образовательный процесс инновационного метода обучения в преподавании дисциплины «Онко-логия» по циклу «Основы онкогинекологии» - проблемно-ориентированного обучения или PBL (Team-based learning) -метода. Сравнительная оценка показала несомненное преимущество нового метода перед традиционным, что заключалось как в положительных отзывах учащихся, так и в улучшении показателей обучения, включая лучшее осмысление и усвоение учебного материала, а также повышение выживаемости знаний и, соответственно, - возможности использования их в последующей практической деятельности.

Ключевые слова: онкология, медицинское образование, проблемно-ориентированное обучение (PBL-метод).

Введение. В настоящее время в медицинском образовании значительное внимание уделяется внедрению инновационных методов обучения в учебный процесс. В связи с этим, все большую популярность приобретают современные методы обучения, направленные на выработку у студентов определенных практических навыков. Одним из таких методов является проблемно-ориентированное обучение (ПОО) или PBL (Problem-based learning) - метод, который направлен на самостоятельную работу студента [1,2].

PBL-метод подразумевает максимально возможное вовлечение студентов в процесс сознательного, осмысленного, а самое главное, - мотивированного обучения, процесс анализа реальной ситуации. В данном методе акцент обучения смещается с преподавателя на студента, так как теперь студент занимает более активную роль, пытаясь решить поставленную практическую задачу. При этом, преподавателю отводится роль фасилитатора, эксперта по обсуждаемой проблеме и консультанта по использованию информационных источников. Большинство студентов, обучаемых по традиционному методу,

связанному главным образом с заучиванием и запоминанием учебного материала, как показывают результаты, с трудом пользуются полученными знаниями. Поиск же самостоятельного решения поставленной задачи развивает чувство ответственности, делает людей инициативными, заинтересованными в процессе обучения [3,4,5]. Материалы и методы исследования. РBL-метод обучения в качестве технологии проведения практических занятий был использован для студентов 4 курса факультета «Общая медицина» на цикле «Основы онкогинекологии». При этом, с целью выяснения мнения студентов о данном методе был использован разработанный опросник с пяти вариантами ответов по шкале Ликерта, ранжированными от «Совсем не нравится» до «Очень нравится». Кроме того, для выяснения эффективности использованного метода обучения в усвоении материала, были проанализированы в сравнительном аспекте ко-нечные результаты обучения в группах с традиционным методом (контрольная группа, п=102) и инновационным (основная группа, п=111). При этом группы

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.