Научная статья на тему 'ELEKTR TA’MINOTINI IQTISOD QILISHDA “AQLLI” TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH'

ELEKTR TA’MINOTINI IQTISOD QILISHDA “AQLLI” TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH Текст научной статьи по специальности «Физика»

CC BY
98
31
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Область наук
Ключевые слова
Aqlli ko‘cha yoritgichi / Arduino / avtomatlashtirish / energiya / fotodiod / IR LED / IR sensor / LDR / pin

Аннотация научной статьи по физике, автор научной работы — Bositxon Murodjon O‘G‘Li Sidiqov

Aqlli ko‘cha yoritgichi bu ko‘chani avtomatlashtiradigan avtomatlashtirilgan tizim. Aqlli ko‘cha yoritgichining asosiy maqsadi yo‘lda avtomobil harakati bo‘lmaganda quvvat sarfini kamaytirishdir. Yo‘lda transport vositalari bo‘lganda aqlli ko‘cha yoritgichi yuqori intensivlik bilan yonadi, aks holda chiroqlar xira bo‘lib qoladi.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ELEKTR TA’MINOTINI IQTISOD QILISHDA “AQLLI” TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH»

>q )> d )> :>

"Talqin va tadqiqotlar" Respublika ilmiy-uslubiy jurnali №7

ELEKTR TA'MINOTINI IQTISOD QILISHDA "AQLLI"

Ж

>

TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH

I )>*

Bositxon Murodjon o'g'li Sidiqov

Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU talabasi https://doi.org/10.5281/zenodo.6899639

' t

тъ

1> ^ Annotatsiya: Aqlli ko'cha yoritgichi - bu ko'chani avtomatlashtiradigan

avtomatlashtirilgan tizim. Aqlli ko'cha yoritgichining asosiy maqsadi yo'lda

avtomobil harakati bo'lmaganda quvvat sarfini kamaytirishdir. Yo'lda transport

vositalari bo'lganda aqlli ko'cha yoritgichi yuqori intensivlik bilan yonadi, aks holda

chiroqlar xira bo'lib qoladi.

Kalit so'zlar: Aqlli ko'cha yoritgichi, Arduino, avtomatlashtirish, energiya,

fotodiod, IR LED, IR sensor, LDR, pin

Abstract: Smart Street light is an automated system which automates the street.

The main aim of Smart Street light is to reduce the power consumption when there

are no vehicle movements on the road. The Smart street light will glow with high

intensity when there are vehicles on the road otherwise the lights will remain dim.

iw

Keywords: Arduino, automation, energy, IR LED, IR sensor, LDR, photodiode, pin, Smart Street light.

Kirish:

Texnologiyaning rivojlanishi bilan bugungi kunda hamma narsa oddiy va oson bo'lib bormoqda. Avtomatlashtirish - bu mahsulot va xizmatlar ishlab chiqarishda inson mehnatiga bo'lgan ehtiyojni kamaytirish uchun boshqaruv tizimlari va axborot texnologiyalaridan foydalanish. Sanoatlashtirish doirasida avtomatlashtirish mexanizatsiyalashdan tashqarida bir qadam bo'lib, mexanizatsiyalash inson operatorlarini foydalanuvchilarga ishning mushak talablariga yordam berish uchun mashinalar bilan ta'minlagan bo'lsa, avtomatlashtirish insonning hissiy va aqliy ehtiyojlariga bo'lgan ehtiyojni sezilarli darajada kamaytiradi. Avtomatlashtirish tobora kuchayib bormoqda. Avtomatlashtirish jahon iqtisodiyotida va kundalik

J-jt

n -iYM ■ -i m 1 г» rv» лтг/11 At rf г>+1 I r +1 г-ж-« m 1 ni* г» '1 rl r> 1 о 1"ч 1 с

tajribada muhim rol o'ynaydi. Avtomatik tizimlar qo'lda ishlaydigan tizimga

ш

qaraganda afzalroqdir. Tadqiqot ishi ko'cha chiroqlarining avtomatik boshqaruvini ko'rsatadi buning natijasida quvvat ma'lum darajada tejaladi. Aqlli ko'cha chiroqlari

J "1 > ^^ >

energiyani tejash uchun yechimni taqdim etadi, bunga infraqizil datchiklar yordamida

yaqinlashib kelayotgan avtomobilni sezish va keyin yuqori intensivlikdagi avtomobil oldidagi ko'cha chiroqlari blokini yoqish orqali erishiladi. Avtomobil yonidan o'tayotganda orqa chironlar avtomatik ravkhHa viralasbaHi ShirnHay nilib biz тНя

o'tayotganda orqa chiroqlar avtomatik ravishda xiralashadi. Shunday qilib, biz juda

i >-;> ]>

H ]>:>

"-w-isr88- й >

: * ^ * n>

>q )> q )> :>

"Talqin va tadqiqotlar" Respublika ilmiy-uslubiy jurnali №7

ko'p energiya tejaymiz. Shunday qilib, avtomagistralda transport vositalari bo'lmasa,

#

>

barcha chiroqlar xira bo'lib qoladi.

Aqlli ko'cha yoritgichi - bu ko'chani avtomatlashtiradigan avtomatlashtirilgan tizim hisoblanadi. Aqlli ko'cha yoritgichining asosiy maqsadi yo'lda avtomobil harakati bo'lmaganda quvvat sarfini kamaytirishdir. Moslashuvchan ko'cha yoritgichi deb ham ataladigan aqlli ko'cha yoritgichi harakat aniqlanmasa xiralashadi, lekin harakat aniqlanganda yorishadi. Ushbu turdagi yoritish an'anaviy, statsionar va yoritgichlardan yoki oldindan belgilangan vaqtlarda xiralashgan ko'cha

J O J O O 1 o

yoritgichlaridan farq qiladi.

Aqlli uy yoritgichlari platformalarining tahlili:

Arduino ochiq manbali, prototip yaratish platformasidir va uning soddaligi uni havaskorlar yoki yangi boshlovchilar, shuningdek, professionallar uchun ideal qiladi. Arduino Uno-da 14 ta raqamli kirish/chiqish pinlari (shundan 6 tasi PWM(Pulse Width Modulation) chiqishi sifatida ishlatilishi mumkin), 6 ta analog kirish, 16 MGts

Vrir+nlli rvfil o+rvr I I v Q îil nnmni rmirTroi î il non li v O o o n t ?n oni irn rf o

kristalli osilator, USB ulanishi, quvvat ulash rozetkasi, ICSP sarlavhasi va qayta

o'rnatish tugmasi mavjud. U mikrokontrollerni qo'llab-quvvatlash uchun zarur bo'lgan hamma narsani o'z ichiga oladi.

Arduino Uno R3 Uno-da joylashgan 8U2 (yoki oldingi avlodlarda topilgan

»

FTDI) o'rniga ATmegal6U2-dan foydalanadi. Bu tezroq uzatish tezligi va ko'proq xotiraga imkon beradi. Linux yoki Mac uchun hech qanday drayverlar kerak emas (Windows uchun faylda kerak va Arduino IDE-ga kiritilgan) va Uno klaviatura, sichqoncha, joystik va boshqalar sifatida ko'rsatilishi mumkin. Arduino Uno avvalgi barcha platalardan farq qiladi. u FTDI USB-seriyali drayver chipidan foydalanmaydi. Buning o'rniga u USB-dan seriyali konvertor sifatida dasturlashtirilgan Atmega8U2 mikrokontroller chipiga ega.

Uno R3 shuningdek, AREF yoniga SDA va SCL pinlarini qo'shadi. Bundan tashqari, RESET pinining yonida ikkita yangi pin o'rnatilgan. Ulardan biri IOREF bo'lib, qalqonlarni taxtadan taqdim etilgan kuchlanishga moslashtirishga imkon beradi. Ikkinchisi ulanmagan va kelajakdagi maqsadlar uchun ajratilgan. Uno R3 barcha mavjud qalqonlar bilan ishlaydi, lekin bu qo'shimcha pinlardan foydalanadigan yangi qalqonlarga moslasha oladi.

>

i j>#

i^t ^iir

vïp

:>q> q

• > >>d > >q ] - > >

-Tn^r^m^Tci—rtaÊsh >

37

is* v

ы>

* : >

PV

>>

#<b> J >j> Ы )>

] J> >

эй*

ы >

! J>i>

О И* ЩУ

>q ^

Ян Ы )> Я*

Ы>

! >5>

Ы )

г : >

>>>

Щ

»

ш >>

*ф>

pi j>

Ы >

> >p

рч*'

Ы >

> $$>

q

1 >

1-rasm. Arduino mikrosxemasining ko'rinishi Arduino UNO xususiyatlari:

Microkontroller: ATmega328 Boshqaruv(ish) Kuchlanishi: 5V Kirish Kuchlanishi (tavsiya etilgan): 7-12 V Kirish Kuchlanishi (limitlari): 6-18V

Raqamli Kirish / Chiqish Pinlari: 14 (ulardan 6 tasi PWM chiqishni

ta'minlaydi)

Analog Kirish Pinlar: 6 DC tok kuchi har bir K/Ch Pin: 40 mA DC tok kuchi 3.3 V Pin uchun: 50 mA

Flash Xotira: 32 KB undan 0.5 KB yuklovchi tomonidan ishlatiladi SRAM: 2 KB (ATmega328) EEPROM: 1 KB (ATmega328) Takt Tezligi: 16 MHz Aqlli yoritgichni tashkil etuvchilarining xususiyatlari: Infraqizil datchik - bu atrofdagi ba'zi jihatlarni his qilish uchun chiqaradigan elektron qurilma. IR (infrared) sensori obyektning issiqligini o'lchashi mumkin, shuningdek, aralashuv yoki uzilish tufayli harakatni, shuningdek, obyektning mavjudligini aniqlaydi. Ushbu turdagi sensorlar passiv IR sensori deb ataladigan uni chiqarish o'rniga faqat infraqizil nurlanishni o'lchaydi. Odatda infraqizil spektrda barcha obyektlar termal nurlanishning qandaydir shaklini chiqaradi. Ushbu turdagi nurlanishlar infraqizil sensor tomonidan aniqlanishi mumkin bo'lgan ko'zlarimizga ko'rinmaydi. Emitent shunchaki IR LED (yorug'lik chiqaradigan diod) va detektor oddiygina IR fotodiod bo'lib, u IR LED chiqaradigan to'lqin uzunligi bilan bir xil uzunlikdagi IQ nuriga sezgir. IR nuri fotodiodga tushganda qarshiliklar va bu chiqish kuchlanishlari qabul qilingan IR nurining kattaligiga mutanosib ravishda o'zgaradi.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Ishlash mexanizmi. IR sensori asosan bir juft IR LED va fotodioddan iborat bo'lgan qurilma bo'lib, ular birgalikda optron deb ataladi. IR LED infraqizil

Ж

L Г»* "

Ш >

q >4» >

q И> ^H >

-J , im *ф>

и*-

q >j#

Ш >

q

Щ >

q ] >Ъ

ЗИ > ы >

1 ж*

ч

Ъ4>

Qj^f^S).

38

q зй : q ]й№

Ы >

q iHo-

ы>

* : >

й*

>>

#ф>

^ >3> 1

Я>

>3» Ы у! Й> #ф>

>j* ' >s#

>

я*

Ы>

i >5 '

j ]> f V

mW

J>

+И >

Ш>

j

ЩУ

>

эй* *ф>

Ы >

*ф>

* - ]>

nurlanishni chiqaradi, qabul qilish va / yoki qabul qilish intensivligi fotodiod tomonidan sensorning chiqishini belgilaydi. Endi nurlanish fotodiodga yetib borishi yoki yetmasligi mumkin bo'lgan juda ko'p usullar mavjud.

Biz IR LEDni to'g'ridan-to'g'ri fotodiodning oldida ushlab turishimiz mumkin, shunda deyarli barcha chiqarilgan nurlanish fotodiodga yetib boradi. Bu IR LED va fotodiod o'rtasida ko'rinmas IR nurlanish chizig'ini hosil qiladi. Endi, agar bu chiziqqa to'sqinlik qiladigan shaffof bo'lmagan obyekt qo'yilsa, nurlanish fotodiodga yetib bormaydi va to'sqinlik qiluvchi obyekt tomonidan aks ettiriladi yoki so'riladi. Ushbu mexanizm obyekt hisoblagichlarida qo'llaniladi.

O'rta maktab fizikasi bizga qora rang barcha nurlanishni o'zlashtirishini va oq rang barcha nurlanishni aks ettirishini o'rgatdi. Biz ushbu bilimdan IR sensorimizni yaratish uchun foydalanamiz. Agar biz IR LEDni va fotodiodni yonma-yon, bir-biriga yaqin joylashtirsak, IR LEDning nurlanishi to'g'ridan-to'g'ri IR LED yo'nalishi bo'yicha tarqaladi va fotodiod ham shunday bo'ladi va shuning uchun fotodiodga radiatsiya tushishi u yerda bo'lmaydi. Yaxshiroq tushunish uchun quyida keltirilgan rasmning o'ng qismiga qarang. Ammo, agar ikkalasining oldiga shaffof bo'lmagan obyektni qo'ysak, ikkita holat yuzaga keladi:

Reflektiv yuza. Agar obyekt aks ettiruvchi bo'lsa (Oq yoki boshqa ochiq rang), u holda radiatsiyaning ko'p qismi aks etadi va fotodiodga tushadi. Qo'shimcha tushunish uchun, iltimos, quyidagi rasmning chap qismiga qarang.

Reflektiv bo 'Imagan yuza. Agar obyekt aks etmaydigan bo'lsa (qora yoki boshqa quyuq rang), u holda nurlanishning katta qismi u tomonidan so'riladi va fotodiodga tushmaydi. Bu sensor uchun umuman sirt (obyekt) yo'qligiga o'xshaydi, chunki ikkala holatda ham u hech qanday nurlanishni olmaydi.

J

* >

ой» шъ

ш

Ц J>

> J '

s1 >i#;

2-rasm. IR sensor sxemasi

3-rasm. IR sensor ko'rinishi

Qj^f^S). .—

39

*Ф>

*Ф>

S

) J Jn

Ш >

g >j

Ш >

m >

i> *

*Ф>

Ц >p

Щ >

i >3

Ы >

q

q >3*

*4>

>>

* : >

PV

>>

#ф>

Ы J> 1

Я>

>3»

Ы y-*ф>

>j*

+Й )>

>j*

ы>

! >5>

Ы )>

• >4>

+И >

Ш>

J:

-иф

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

kiir

i >>

&Í J>

! Ш

Ы >

> >p

рч*'

LDR ( Light Dependent Resistor ) yoki yomg'likka bog'liq razistoñai, ayniqsa yoгug'lik / qoгong'i sensorii davгlaгda juda foydali. Odatda LDR ning qa^hiligi juda yuqoгi, ba'zan 1000000 ohmgacha yuqoгi, lekin Шяг yoгug'lik qaгshiligi bilan yoritilganda keskin pasayadi. Elektron sensorlar - bu ko'rinadigan yoki ko'rinmas yoгug'lik mavjudligida ulaming elektг xususiyatlaгini o'zgaгtiгadigan qurilmalar Ushbu tuгdagi eng mashhrn- quiilmalai yoгug'likka bog'liq qarshilik (LDR), fotodiod va fototransistorlardir. Nomidan ko'гinib turibdiki, yoгug'likka bog'liq гezistoг qaгshilikning o'zgarishi uchun yoгug'likka bog'liq. LDR kadmiy sulfid yoki kadmiy selenid plyonkasini yoгitilmaganda yoki juda kam bo'sh elektron^ bo'lmagan keramika substratiga joylashtirish orqali amalga oshiгiladi. Ip qanchalik uzun bo'lsa, qaгshilik qiymati shunchalik yuqoгi bo'ladi. Chiziq ustiga yorng'lik tushganda, qaгshilik kamayadi. Yoгug'lik yo'qligida qarehilik 10K ohm dan 15K ohm gacha bo'lishi mumkin va qorong'u qarehilik deb ataladi. Yorng'lik ta'siriga qarab qarshilik 500 ohmgacha tushishi mumkin. Quvvat ko^satkichlari odatda kichikraq va 50 mVt dan.5 Vt gacha. Yomg'likka juda sezgn bo'lsa-da, o'tish vaqti juda yuqori va shuning uchun yuqori chastotali ilova^ uchun ishlatib bo'lmaydi. Ul ar maydalagich kuchaytiгgichlaгida qo'llaniladi. Nwga bog'liq гezistoгlaг 0,5 sm dan 2,5 sm gacha bo'lgan disk^ sifatida mavjud. Qorang'i shaгoitda qarehilik bn necha Mega ohmgacha ko'tariladi.

P..

4-rasm. LDR sxemasi

t 0

GN0 ■>()<* Il

5-гasm. Yoгug'likka bog'liq гesistor

jW^ У

q ж**

Ш

!>3*:

Ш

»

Ыщ

* I |>

q

4 >i#;

q

»ф> *ф> *ф>

л А jfs

ш >

q

>

Yorug'lik chiqaradigan diod (LED) ikki o'tkazgichli yarim o'tkazgichli yorug'lik manbai. Bu faollashtirilganda yorug'lik chiqaradigan p-n o'tish diodidir. Uzoq terminal ijobiy, qisqa terminal esa salbiy. Qo'rg'oshinlarga mos oqim qo'llanilganda, elektronlar qurilma ichidagi elektron teshiklari bilan qayta birlasha oladi va fotonlar shaklida energiya chiqaradi. Bu ta'sir elektroluminesans deb ataladi va yorug'likning rangi (fotonning energiyasiga to'g'ri keladi) yarim o'tkazgichning energiya tasmasi bo'shlig'i bilan belgilanadi. LEDlar odatda kichik (1 mm2 dan kam)

m>

*Ф>

4

Щ>

*ф>

]>Ж

*4> ,*ф>

1

*л>

q

>

Qj^f^S).

40

q H

q ]й№

Щ >

q i

*Ф>

зй*

* : >

эй*

эй*

эй* Ы>

>3* *ф>

^ >3> 1

эй*

ы >

"Talqin va tadqiqotlar" Respublika ilmiy-uslubiy jurnali №7

va o'rnatilgan optik komponentlar radiatsiya naqshini shakllantirish uchun ishlatilishi mumkin.

LEDlar yo'naltirilgan yorug'lik manbasini ishlab chiqaradi va intensivligi unchalik yuqori bo'lmasa-da, ko'zlaringiz uchun qo'shimcha ehtiyot bo'lish kerak. LEDlarni sinovdan o'tkazishda unga qarshilik qo'llanilishi kerak.Shuningdek, yarimo'tkazgich qurilmasi bo'lgani uchun ular statik zaryadlarga sezgir.

M >

Ш>

i >> Щ >

ЩУ

>3*

i ]>s*

>3*

ы ]>

эй*

*i 1 у> -s J >

1 х : > ? * .

Ер or у lens/case Wire bond Reflective cavity Semiconductor die

Leadframe

Cathode short)

*ч>

>s*'

ж -f>

>> ! >

q > >

!>j*;

6-rasm. LED strukturasi

7-rasm. LED

-J , <M

Щ >

*ф>

, JÏ

Я*

Ш

зэи*

эй*

>

эй* *ф>

Ы р

ы >

3 >4» *ф>

эй* Ы i>

Arduino platasida qurilmalarni ulash va olingan natijalar:

Aqlli ko'cha chiroqlarini qurish quyidagi ketma-ketlikda amalga oshiriladi (Barcha tadqiqotlar laboratoriya muhitida bajarilgan va natijalar olingan):

1. LDR pinining chiqishi Arduino Uno platasining A0 (analog) portiga ulangan.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

2. IR sensorlarining barcha chiqishlarini mos ravishda A1, A2, A3, A4 va A5 port raqamlariga (analog) ulang, bu Arduino platasiga kirish signalidir.

3. GND portiga barcha IR datchiklarining groundlarini ulang.

4. LEDning chiqish signallari mos ravishda 5, 6, 9, 10 va 11-raqamli portlarga ulanadi.

5. Yana LEDlarning barcha salbiy terminallarini GND portiga ulang.

6. Quvvat Arduino ga uzatiladi (7-12V)

: l> m-

ш

i>

* 5

4

I]

>

m>

m

»

Ц >p

q >4o;

5> i !>

Qj^f^S). .—

41

*Ф>

>

ы>

зй*

* : >

>3*

эй* Ы>

Ы )> эй*

Ы >

эй*

ы >

эй*

Cgi . IR Sensor

_LJ_L

•o«' Arduino

LDR

^OH1

-Of-

OP

LED

8-rasm. IR datchiklari yordamida qurilgan aqlli ko'cha chiroqlarining sxemasi

j

ы>

Ы >

i >j>

эй* »q i>

-^fV-liT }»--f.—

42

i

*Я з>

Uf>

q >> 1Й*:

9-rasm. Dastlabki sozlash bosqichi 1

9-rasmda apparatning dastlabki o'rnatilishi tasvirlangan. Barcha komponentlar har bir boshqa komponentga mos keladi. Beshta IR sensori bir-birining yonida joylashgan. Arduino taxtasi o'rnatilishi va oqim oqimi uchun tashqi quvvat manbaiga ulanmoqchi. Barcha beshta IR sensori Arduino platasiga ulanadi. Panel bilan barcha simlar o'rnatilgan.

Ы >

ц \>p

q > > ж*-

slH >

Ыэ>

]й*;

q >>

Ы >

q зйс>1 wi >

Щ >

. зй* Ыз^

щ з>

+N 3>

q >>

А

1 >

q з> >

q ]й№

q

*4>

* : > >>

#ф> J >j>

ы )>

] J> >

1>>

J>

Ы y Ья*

ЩУ

i ]>s*

H J )>

Ы >

! >i> Ы )

1 >>>.

] >4>

Ы >

\ Й:> Щ

Ш>

i >p

Ы j> Ы >

i >4>

Ы >

11-rasm. Operatsion bosqich 1

-^fV-iir j---f.—

43

*ф> Ш >

Ы >

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

q > >

slH >

л J J

»ф>

#ф>

10-rasm. Dastlabki sozlash bosqichi 2 10-rasmda barcha LEDlar Arduino bilan bog'langan va Arduino o'rnatilgan ikkinchi bosqich tasvirlangan. Barcha ulanishlar tugallandi, Arduino kirishiga 5V quvvat manbayi berilishi bilanoq, sxema mukammal ishlay boshlaydi.

>>

По*

Ы >

M l>

>

»Ф>

*ф>

q

q

1 >

q > >

q ж** q >3*

• J^W

ы )>

й*

*ф>

э>> Ы>

mi

I >

"Talqin va tadqiqotlar" Respublika ilmiy-uslubiy jurnali №7

11-rasmda tabiiy yorug'lik sharoitida Arduinoga quvvat berilganda dastlabki ish ko'rsatilgan. Shunday qilib, LDR sxemasi yorug'likni aniqlaydi va LDR izolyator sifatida ishlaydi, oqimning sxema orqali olib o'tilishiga yo'l qo'ymaydi. Shunday qilib, LEDlar o'chirilgan holda qoladi.

>

L

ы>

зй*

Ы >

ЩУ

i >s#

ЗЙ

Ы )>

Ы >

! >i> H >{

I IK<J>:

)

12-rasm. Operatsion bosqich 2 12-rasmda LDR tabiiy qorong'u holatni yaratish uchun barmoq uchi bilan yashiringan. Yorug'lik yo'qligi sababli LDR ning qarshiligi juda past bo'lib, oqim LDR pallasida o'tishiga imkon beradi. Shunday qilib, LEDlar xira yonadi.

i >4>

Ы >

эй:

m

ш>

! >1 l3>-

m>

Ы p

] й> Ы >

i >i>

*4 >

л w> -

13-rasm. Operatsion bosqich 3

]>ji

» : )!

2Й»

-^fV-iir f---f.—

44

jW^ У

q ж*-

!>3*:

*4>

Ы*

cJ

>

>

q > > ж*-

slH >

Ыэ> *ф>

) J Jn

q

>

ж*-Щ >

q>3*:

Ыэ>

m >

q> *

*Ф>

q >3*

q

>

q > >

q щъ q >3*

*4>

ы>

зй*

* : >

3>>

ЗЙ*-*ф>

^ >3> 1

ЗЙ*:

ы >

! й:>

ЩУ

ы> ♦g*

ЗЙН

Ы )>

ЗЙ*

ы>

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

M

Ы)> • з>4>

3 зй#

Ш »

ш

Ы)

зй* < >>>

\ê>

iW

13-rasmda birinchi datchik tomonidan har qanday obyekt aniqlanganda, birinchi ikkita qo'shni LED to'liq intensivligida yonib, qolgan LEDlarning xira yonishi tasvirlangan.

14-rasm shuni ko'rsatadiki, to'rtinchi IR sensori obyektni aniqlaydi va mos keladigan LED va ketma-ket LEDni to'liq intensivlik bilan yondiradi, qolgan LEDlar xira yonadi.

j1

M

lo !>

Ы*

14-rasm. Operatsion bosqich 4

Xulosa: Aqlli ko'cha yoritgichidan foydalanib, natriy bug'li lampalarni LED bilan almashtirish va xavfsizlik maqsadida qo'shimcha xususiyatni qo'shish orqali amalga oshiriladigan ortiqcha energiya miqdorini tejash mumkin. Bu kerak bo'lmaganda ko'cha chiroqlarini qo'lda almashtirish natijasida yuzaga keladigan elektr energiyasini ortiqcha isrof qilishning oldini oladi. U IR datchiklari yordamida samarali va aqlli avtomatik ko'cha chiroqlarini boshqarish tizimini ta'minlaydi. Bu energiya sarfini kamaytirishi va xarajatlarni ushlab turishi mumkin. Tizim ko'p qirrali, kengaytirilishi mumkin va foydalanuvchi ehtiyojlariga to'liq moslashtiriladi.

- Tizim endi faqat avtomagistrallarda bir tomonlama harakatlanish uchun ishlatiladi.

- Xatto kunduzi ham LDR va IR sensorlaridan doimiy foydalanish mumkin.

- Quyosh botishidan oldin yoqilmagan holatda bo'ladi.

Aqlli yoritish tizimi joriy tizimni ikki tomonlama harakatga aylantirish uchun yanada kengaytirilishi mumkin, bu tizimni yomg'irli kunlarda yanada moslashuvchan qiladi va GSM-ga asoslangan xizmat orqali chiroqlarni boshqarish usullarini joriy qiladi. O'rnatiladigan tizim quyidagi afzalliklarni beradi:

НИ J*

] >>

Ы >

!Й#: M J ^

\ 3> J 34

q >> Ы з>

5*М 3>

q з> > >

л ) j

Ыз>

q з>> Ы з>

q 3ЙО1 q >Ъ

q ЗЙ*'

#nO>

нмз>

q зй#;

Ы ]>

q > >

Ы з>

q зй* Щ з>

45

>q )> q )> :>

"Talqin va tadqiqotlar" Respublika ilmiy-uslubiy jurnali №7

- Ko'cha chiroqlarini boshqarish sxemasi oddiy yo'llarda, magistrallarda,

ekspress yo'llarda va hokazolarda ishlatilishi mumkin.

- Loyiha, shuningdek, savdo markazlari, mehmonxonalar, sanoat yoritgich tizimlari va yana to'xtash joylarida ham qo'llanilishi mumkin.

- Agar yorug'lik tizimi barcha LED yoritgichlarni qo'llasa, texnik xizmat ko'rsatish xarajatlarini kamaytirish mumkin, chunki LEDlarning ishlash muddati va chidamliligi odatda ko'cha chiroqlari sifatida ishlatiladigan Neon asosidagi

»

<><> >

chiroqlarga qaraganda yuqori.

- Chiroqlar avtomatik ravishda yoqilsa yoki o'chirilsa, katta miqdorda energiya tejash mumkin.

- Ushbu tizim boshqa tizimlarga qaraganda arzonroq, o'rnatish va texnik xizmat ko'rsatish xarajatlari kamroq va samaraliroq.

Shunga qaramay tizim quyidagi kamchiliklardan holi emas:

»

- Ushbu tizim faqat bir tomonlama trafik uchun ishlatilishi mumkin.

- Tizimda avtomatik nosozliklarni aniqlash moslamasi mavjud emas.

- Tegishli sensor qo'shilishi bilan qutbning shikastlanishini aniqlash

„ .. Ж:

amalga oshirilishi mumkin.

»

Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati:

1 D луг С //

1. B.M.Sidiqov, S.M.Sidiqov // "Aqlli uy" konsepsiyasini amalga oshirishda foydalaniladigan platformalar // International scientific and practical conference "Youth, science, education: topical issues, achievements and innovations". Vol. 1, №. 1. Prague, Czech - 2022. - P. 18-26

a

2. S.M.Sidiqov, B.M.Sidiqov // "Aqlli uy" konsepsiyasini amalga

oshirishda datchiklardan foydalanish // "International Conference on Learning and

Teaching". № 9. Uzbekistan, Tashkent - 2022. - B. 342-347

e

3. Maxkamov B.Sh., Muminova S.Sh., Sidiqov S.M., Sidiqov B.M., "Ensuring fire safety during the implementation of the "Smart house" concept",

m-

"Ensuring fire safety during the implementation of the "Smart house" concept", International scientific journal "Science and Innovation". № 3. Tashkent - 2022. - P.

338-345.

#

4. K.Santha Sheela,S.Padmadevi, "Survey on Street Lighting System Based On Vehicle Movements".

5. "Smart Street Light Using Arduino Uno Microcontroller". International Journal of Innovative Research in Computer and Communication Engineering. (An ISO 3297: 2007 Certified Organization). Vol. 5, Issue 3, March 2017.

> > > y>

>> ¡>

>q ] i )> >

46g > j

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.