CC BY
131
mgr Micha! BASIEWICZ
programista Plocman sp. z o.o.
E-LEARNING
Streszczenie
Artykul przedstawia czym jest e-learning, jak i gdzie jest on dzisiaj wykorzystywany. Informuje takze jakie programy e-learningowe stworzyla firma Plocman sp. z o.o. w szeroko rozumianej dziedzinie bezpieczenstwa
i zarz^dzania kryzysowego.
Summary
The article describes what is e-learning and where we can use it. As well informs what e-learning programs were created by Plocman company in scope of safety and risk management.
E-learning to stosunkowo mloda dziedzina informatyki. Sam termin e-learning odnosi si? do dwoch slow electronic [ang] i learning [ang], czyli nauczanie drog^. elektroniczn^.. Jest to szerokie zagadnienie odnosz^ce si? do nauki poprzez oprogramowanie na komputerach osobistych, plytach CD i DVD, telefonach komorkowych i Internet. Pocz^tkowo, zwlaszcza starsze pokolenie wykladowcow akademickich (niezwi^zane z informatyk^) nastawione bylo nieufnie i niech?tnie do „nowinek technicznych”, tj. e-learningu. Obecnie nauczanie na odleglosc jest wspierane przez rz^dy, mi?dzynarodowe instytucje, dzi?ki czemu stalo si? ono standardem nauczania.
Pocz^tki e-learningu si?gaj^. lat 80-tych, kiedy to okreslono pewne standardy nauczania na odleglosc. Rozwijany byl on wowczas glownie na amerykanskich uczelniach, jako wsparcie dydaktyczne dla nauczania standardowego. Byl jednakze uwazany za niszowe podejscie do zdobywania wiedzy. E-learning powszechnie uznawany byl za ciekawy dodatek i wsparcie dla typowego nauczania akademickiego. Opublikowane dane statystyczne przeprowadzone przez Konsorcjum Sloan w 2003 roku dowodzily, ze liczba studentow w Stanach Zjednoczonych korzystaj^cych z tego typu nauczania si?ga 1,9 mln. W przeci^gu
ostatnich 5 lat liczba ta wzrosla do takiego stopnia, ze niewielki odsetek studentow amerykanskich nie uzywa e-learningu w edukacji.1
Wspolczesny rozwoj nauczania na odleglosc skupia si? glownie nad stworzeniem „uczelni wirtualnych”, w ktorych wiedza i egzaminy przeprowadzone przez Internet uprawnic do wydawania dyplomow. W najbardziej rozwini?tych krajach swiata praktyka ta zostala juz wprowadzona, jednak na stosunkowo niewielkc skal?, a dyplomy uzyskane poprzez tego rodzaju studia nie sc rownowazne z dyplomami uczelni standardowych.2
Popularyzowana jest koncepcja tzw. Digital Native, wedlug ktorej „Ci ludzie, ktdrzy wyrosli w otoczeniu urzqdzen elektronicznych, nie majq problemdw z komputerami”3. Koncepcja ta sprzyja pojmowaniu e-learningu jako dziedziny, ktora rozwinie si? w pelni, kiedy pokolenie wychowane od najmlodszych lat w dobie urzqdzen elektrycznych i Internetu wejdzie w wiek akademicki.
Wsrod zalet e-leraningu wymienia si? glownie wygod? i mozliwosc dostosowania etapow nauczania dla indywidualnego uczestnika. Jest to szczegolnie wazne w sytuacji, kiedy inne zobowiczania uniemozliwiajc im podj?cia studiow standardowych. E-learning pozwala uczyc si? we wlasnym tempie, a takze zminimalizowac strach i niesmialosc.
W przypadku nagranych materialow video uczniowie mogc przeglcdac wyklady dowolnc ilosc razy. Wsrod interaktywnych elementow komunikacji wykladowca-uczen wymienia si?: wideokonferencje, forum dyskusyjne, czat, blog, poczta internetowa i inne.4
Glownymi wadami nauczania na odleglosc jest brak bezposredniego kontaktu wykladowcy z uczniami, odosobnienie i izolacja. Osoby uczestniczcce w kursach i klasach on-line zazwyczaj nigdy nie poznajc si? osobiscie. Sposob weryfikacji testow i uwierzytelnienia osob podchodzccych do egzaminow jest kontrowersyjny. Dla wi?kszosci wykladowcow nauczanie jedynie na odleglosc mogloby doprowadzic do wypaczen i oszustw. Ponadto poza tym e-learning uwazany jest za stosunkowo drogi sposob nauczania. Jednakze w przyszlosci koszty zwiczane z technologic informatycznc zostanc prawdopodobnie zredukowane.
Glownymi sukcesami e-learningu sc szkolenia dedykowane dla poszczegolnych grup zawodowych, spolecznych i akademickich. Wsrod nich najbardziej popularnymi sc kursy j?zykowe, tematyczne, doszkalajcce oraz imitujcce dzialanie okreslonych aplikacji. Szkolenia
1 Internetowa encyklopedia Wikipedia - http://pl.wikipedia.org/wiki/E-learning.
2 Portal internetowy E-learning - http://www.learning.pl/elearning/index.html.
3 Portal internetowy Angielski Edu - http://www.angielski.edu.pl/cpe/digital_native_24566.html.
4 Internetowa encyklopedia Wikipedia - http://pl.wikipedia.org/wiki/E-learning.
dedykowane obejmujc kursy dost?pne w Internecie on-line, szkolenia zakupione i dost?pne na plytach, jak i szkolenia udost?pniane w sieci Intranetu danej firmy, czy uczelni. Gros uczelni udost?pnia na stronach internetowych materialy dla swoich studentow.
Szkolenia j?zykowe od wielu lat cieszc si? duzym stopniem popularnosci. Konwencjonalna nauka j?zykow obcych jest droga, dlatego od dluzszego czasu szukano sposobu, aby koszty te zredukowac. Poczctkowo popularne byly podr?czniki z kasetami, na ktorych lektorzy nagrywali lekcje. Nauka ta obejmowala zarowno nauk? slyszanego tekstu, nauk? wymowy, jak i wykonywanie cwiczen gramatycznych. Obecnie kursy j?zykowe wzbogacone zostaly o dodatkowe elementy, tj. piosenki, weryfikacjc wypowiadanego tekstu, wideokonferencje, gry i zabawy.
Szkolenia tematyczne i doszkalajcce obejmujc nauk? pewnych zagadnien tematycznych. Ich zakres moze byc bardzo rozny. Wprowadzone zostaly w celu szybkiego i latwego dost?pu do materialow niedost?pnych w inny sposob lub tez uatrakcyjnic ich przyswajanie. Wi?kszosc duzych firm decyduje si? na prowadzenie takich szkolen wsrod pracownikow. W porownaniu z zatrudnianiem mentorow i wysylaniem pracownikow na szkolenia, e-learning sprzyja polityce minimalizacji kosztow.
Szkolenia imitujcce dzialanie okreslonych aplikacji to kursy: omawiajcce dzialanie jakiejs aplikacji, imitujcce jej dzialanie i ostatecznie weryfikujcce wiedz? teoretycznc i praktycznc w poslugiwaniu si? danym programem. Sc to cz?sto obszerne aplikacj?, skladajcce si? z wielu modulow, w ktorych poruszane sc problemy, z jakimi mozna spotkac si? w pracy z programem. Tego rodzaju kursy mozna podzielic na: informacyjne, edukacyjne, jak i restrykcyjnie nastawione na zbadanie wiedzy uczestnika.
Od czasu pojawienia si? definicji precyzujccej zagadnienie e-learningu pojawilo si? wiele systemow i standardow tworzenia takich kursow.
Do najwazniejszych systemow mozna zaliczyc:
• LMS - Learning Management System [ang] (System Zarzqdzania Nauczaniem), ktory zapewnia efektywny sposob sledzenia indywidualnych umiej ?tnosci i kompetencji, proste metody lokalizacji aktywnosci uczestnikow
i rejestracji na kursy.5
• LCMS Learning Content Management System [ang] - to wyspecjalizowane oprogramowanie, ktore sluzy do projektowania, tworzenia, modyfikowania, przechowywania oraz wielokrotnego wykorzystywania tresci nauczania (learning content) i dostarczania spersonalizowanych materialow szkoleniowych w postaci
б
Portal internetowy E-mentor - http://www.e-mentor.edu.pl/artykul_v2.php?numer=19&id=4G6.
WYLmuj
Oprogramouanie GCZK - ELIKSIR
Pi ogi ,1111 wspoinagajacr
Plan Reagowania Komunikator 0 programie
Kryzysowego
obiektow szkoleniowych (learning objects),6
Do najwazniejszych standardow mozna zaliczyc:
• SCORM Sharable Content Object Reference Model [ang] przedstawia sposob komunikacji pomi?dzy klientem oraz serwerem. SCORM definiuje rowniez, w jaki sposob powinny byc skompresowane dane do prezentacji (format ZIP); Wykorzystuje technologi? XML. 7
• AICC Aviation Industry CTB Committee [ang] okresla sposob komunikacji mi?dzy platform^. LMS a kursem e-learningowym.8
Ryc. 1. Program ELIKSIR
Jednym z przykladow praktycznego zastosowania e-learningu jest szkolenie dotycz^ce programu wspomagaj^cego Gminne Centrum Zarz^dzania Kryzysowego ELIKSIR przygotowane przez firm? Plocman Sp. z o.o. Program przygotowany zostal na zlecenie Zarz^du Glownego Ochotniczych Strazy Pozarnych RP, w oparciu o zalozenia merytoryczne stworzone przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej im. J. Tuliszkowskiego dla gminnych jednostek samorz^du terytorialnego. Wraz z rozwojem samej aplikacji narodzila si? idea wdrozenia elektronicznego szkolenia.
Program ELIKSIR pozwala na:
• korzystanie z raportow na podstawie danych zgromadzonych w module
Bazy Danych,
• tworzenie i drukowanie Planu Reagowania Kryzysowego,
• tworzenie i rozsylanie komunikatow dotycz^cych zagrozen,
6 Ibidem.
7 Portal internetowy Wikipedia - http://pl.wikipedia.org/wiki/SCORM.
8 Portal internetowy E-mentor - http://www.e-mentor.edu.pl/artykul_v2.php?numer=19&id=406
Ryc. 2. Strona tytulowa szkolenia dotyczcce programu wspomagajccego Gminne Centrum
Zarzcdzania Kryzysowego ELIKSIR
Wyspecjalizowane narz?dzia, ktore przygotowane sc z myslc o konkretnych odbiorcach, zazwyczaj nie posiadajc wsparcia mentorskiego. Szkolenia odbywajc si? przy wdrazaniu projektu. Z uplywem miesi?cy i lat w kazdej jednostce administracyjnej dochodzi m.in. do: rotacji stanowisk, awansow, czy pojawienia si? nowych jeszcze nie przeszkolonych pracownikow. Sama dokumentacja techniczna i zarazem brak mozliwosci si?gni?cia ponownie po material szkoleniowy powoduje, ze nawet najlepiej przygotowany system nie jest sprawnie wykorzystywany.
W wyzej opisanym problemie najlepiej sprawdza si? szkolenie e-learningowe. Zasi?g, a takze liczba odbiorcow pozwala przygotowac plan nauczania ukierunkowane na konkretne problemy i ogolny opis modulow programu. Najwazniejszymi elementami szkolen jest wizualizacja systemu, a takze mozliwosc sprawdzania uzyskanej wiedzy.
Oprogramowanie ELIKSIR posiada trzy podstawowe moduly:
• Baza Danych,
• Plan Reagowania Kryzysowego,
• Komunikator.
Kazdy z wyzej wymienionych modulow posiada zlozonc struktur? pozwalajccc na analiz? problemu, dopasowania go do konkretnej dziedziny i przygotowania planu zgodnego z obowiczujccymi przepisami. Wiele rozwiczan przyj?tych w oprogramowaniu ELIKSIR jest odpowiedzic, na pragmatyczne potrzeby odbiorow.
Szkolenie e-learningowe, zostalo podzielone na elementy. Osoba szkolona nie musi przechodzic kazdego punktu szkolenia po kolei. Jednakze zalecane jest, by przy pierwszej stycznosci z aplikaj odbyla cale szkolenie. Zarazem uzytkownik moze powrocic do pewnych zagadnien, w przypadku zaistnienia problemow, ktore wczesniej mogly wydawac
si? marginalne.
Wybierz temat szkolenia:
1. Wprowadzeiiie
* Ogolne omowienie
2. Baza danvch
* Omowienie
* Wprowadzanie danych
о formula rz pro sty о formula rz zlozony I stopnia о formula rz zlozony II stopnia
* Zarz^dzanie uzytkownik a mi
3. Plan reaaowania krvzvsoweqo
* Omowienie
* Wprowadzanie danych
о edytor о matryce о zat^c.zniki
* Przegl^d utworzonego planu
* Wprowadzanie danych
о wydruk catego planu о wydruk ostatnio zaktualizowanego planu о wydruk wariantowy
4. Koinunikator
* Omowienie
* Wprowadzanie danych
о wprowadzanie komunikatow о wprowadzanie odbiorcow
* Wysylanie komunikatow
Ryc. 3. Spis modulow i tematow szkolenia
Szkolenie stworzone jest w srodowisku Flash. Jest to przyjazna technologia wykorzystuj^ca strumien przesylanych danych. Pozwala on na odtwarzanie aplikacji, gdy nie
wszystkie dane dotarly do uzytkownika. Jest to wazne szczegolnie przy wykorzystaniu wizualizacji projektu. Technologia Flash pozwala wykorzystywac sekwencje zmian na ekranie, co w efekcie znacz^co zmniejsza szkolenie (w porownaniu do tradycyjnie przygotowanego filmu szkoleniowego jest to rz^d wielkosci nawet kilkadziesi^t do kilkuset MB).
Oprogramowanie GCZK - ELIKSIR
Program wspoinagaj^cy
Baza Danych
Plan Reagowania Komunikator O programie
Kryzysowego -
Po prawidlswym zalogowaniu, uzytkownik moze pracowac na jednym z dost^pnych modutow systemu GCZK:
idycji danych podstawowych niezb^dnych do
izliwiaj^py przegl^danie wersji elektronicznej planu, artych w planie oraz wydruk petnego planu jak i jego
- Baza Danych - moduJ przegladania, wprowadz< utworzenia Planu Reagowania Kryzysowego
- Plan Reagoivania Kryzysoiyego - modit umo wprowadzanie i edycji danych rozszerzonych z poszczegolnych elementow
- Komunikator - umozliwia szybkie ostrzeganie oraz informowanie mieszkancow gminy poprzez www oraz mailing
- O programie - informacje o programie
Ryc. 4. Przykladowy ekran prezentujecy tresc szkolenia
Dobrze przygotowane srodowisko szkolenia e-learningowego pozwala na wykorzystanie:
• obrazu,
• dzwi?ku,
• animacji,
• interakcji uzytkownika z komputerem.
Idee przyswiecajece tworcom aplikacji szkoleniowej ELIKSIR bylo unikni?cie
przerostu formy nad trescie prezentowane w szkoleniu. Kazdy z wyzej wymienionych elementow powinien skoncentrowac odbiorc? na tresci prezentowanej, a nie na formie przekazu.
Tworcy aplikacji szkoleniowej nie se w stanie przewidziec profilu odbiorcy, jego preferencji, stopnia umiej?tnosci poslugiwania si? komputerem, czy szybkosci czytania i analizowania tresci. Szkolenie zostalo przygotowane tak, aby mozliwie w jak najszerszym zakresie dostosowac si? do odbiorcow, ktorzy moge indywidualnie wykorzystac je do swoich potrzeb
Literatura :
1. Internetowa encyklopedia Wikipedia - http://pl.wikipedia.org/wiki/E-learning.
2. Portal internetowy E-learning - http://www.learning.pl/elearning/index.html.
3.Portal internetowy Angielski Edu http://www.angielski.edu.pl/cpe/digital native 24566.html
4. Internetowa encyklopedia Wikipedia - http://pl.wikipedia.org/wiki/E-learning
5. Portal internetowy E-mentor -http://www.e-mentor.edu.pl/artykul v2.php?numer=19&id=406.
6. Portal internetowy Wikipedia - http://pl.wikipedia.org/wiki/SCORM.
7. Portal internetowy E-mentor -http://www.e-mentor.edu.pl/artykul_v2.php?numer=19&id=406
