Научная статья на тему 'Determination of awareness of the disease management program amongst patients with diabetes'

Determination of awareness of the disease management program amongst patients with diabetes Текст научной статьи по специальности «Прочие медицинские науки»

CC BY
101
21
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПРОГРАММА УПРАВЛЕНИЯ ХРОНИЧЕСКИМИ ЗАБОЛЕВАНИЯМИ / САХАРНЫЙ ДИАБЕТ / САМОМЕНЕДЖМЕНТ / СОЗЫЛМАЛЫ АУРУДЫ БАСқАРУ БАғДАРЛАМАСЫ / қАНТ ДИАБЕТі / өЗіН-өЗі БАСқАРУ / CHRONIC DISEASE MANAGEMENT PROGRAM / DIABETES / SELF-MANAGEMENT

Аннотация научной статьи по прочим медицинским наукам, автор научной работы — Тулебаев К.А., Рамазанова М.А., Кашафутдинова Г.Т., Муратхан А.Б., Маджитова Н.О.

В статье приведены результаты социологического исследования больных сахарным диабетом с целью определения уровня информированности о Программах управления заболеваниями. Установлено, что 90% респондентов не знали о существовании Программы управления сахарным диабетом. 62,5% (n=25) опрошенных пациентов хотят участвовать в Программе управления сахарным диабетом, полагая, что это даст возможность улучшения здоровья, развития навыков самопомощи/самоменеджмента, применения эффективных лекарственных препаратов и диетотерапии.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Определение степени информированности о Программе управления заболеваниями у пациентов с сахарным диабетом

The article presents the results of a sociological study amongst patients with diabetes for determination the level of awareness about disease management programs. 90% of respondents did not know about the existence of the Diabetes Management Program. 62.5% (n = 25) of the interviewed patients want to participate in the Diabetes Management Program, believing that this will provide an opportunity for improving health, developing self-help / self-management skills, the use of effective medicines and diet therapy.

Текст научной работы на тему «Determination of awareness of the disease management program amongst patients with diabetes»

G. Kausova1, A. Sharman, K. Pushkarev1

1Kazakhstan Medical University "GSPH", Almaty, Kazakhstan 2Academy of Preventive Medicine, Arlington, VA, USA

PREVENTIVE MEDICINE IS THE GUARANTEE OF THE HEALTH OF THE NATION

Resume: Personification, the creation of combined services of outpatient and inpatient care, as well as increasing the service in patient care today is the main strategy of the medical sector in the economically developed countries of the world. Since the frequency of examinations and the content of periodic examinations should be correlated with each specific person, as it is necessary to have confidence that any procedure will be clinically effective in relation to this particular patient, depending on his needs, age, sex and lifestyle. Preventive medicine clearly regulates the fact that the most important measures to reduce the number of diseases and their severity include those that are related to the measures taken by the patient himself and the targeted measures taken, the result of the survey will be aimed at improving the health status of an individual.

Keywords: preventive medicine, personification, dispensary, check-up diagnostics

КАНТ ДИАБЕТ1МЕН АУЫРАТЫН НАУЦАСТАРДЫН, АУРУДЫ БАСКДРУ БАFДАРЛАМАСЫ БОЙЫНША Б1Л1М

ДЕНГЕЙ1Н АНЫКТАУ

К.А. Тулебаев, М.А. Рамазанова, Г.Т. Кашафутдинова, А.Б. Муратхан,

Н.О. Маджитова, Н.А. Ахметкалиева

С.Ж. Асфендияров атындагы %аз¥МУ, Медициналыц цуцыц жэне сот медицина курсы бар денсаулыц сацтау саясаты жэне басцару кафедрасы

Созылмалы ауруды басцару (Disease Management) - бул белгш бiр науцастагы аурудыц даму урдсше медициналыц KeMCKmi жyргiзу тэртiбi мен гурылымын уйымдастыратын толыц тужырым. Медицина дэрiгерлерi мен мешрбикелер усынган цызмет уйлесмдшгте вз септтн mигiзушi жэне науцастыц цажеттшктерше багытталган медициналыц квмектщ сапасы мен тшмдшгт жацсарту осындай багдарламалардыц негiзгi ерекшелт болып табылады. Багдарлама науцастарга вз ауруларын вздерi басцаруларына сондай-ац, науцастардыц вз ауруларын тустуте багытталган ацпарат беру арцылы квмекреттде жасацталган. Tyurndi свздер: созылмалы ауруды басцару багдарламасы, цант диабету взiн-взi басцару

УДК 616.379-008.64:002.6

Ауруды бас;ару багдарламасы (АББ) 6ipK£Tap келей мэселелердi шешуге багытталган: нау;астардыц денсаулыгын жа;сарту, езше e3i кемек керсету шеберлштерш дамыту /езш e3i бас;ару, дэр>дэрмектерд тшмд ;абылдау жэне нау;астардыц емделу ic-шараларына деген тезiмдiлiгiн арттыру. Нэтижейнде аурулардыц ас;ыну жэне ;озу керсетюштершщ темендеу мен стационарлы; жэне жедел медициналы; кемек ;ажеттШпнщ азаюын кутуге болады [1].

Бершген багдарламаныц сэтт жузеге асырылуы ушш дэр^ерлердщ ;атысуы гана емес, сонымен ;атар, мэртебелерiнiц есуi мен функционалды; ;ызмет аясыныц кецеюiне уческелiк мешрбикелердщ де осы багдарламага белсене ;атысуы мацызды. АББ-сыныц сэттi орындалуы учаскелш ;ызмет дэрiгерлерi мен салалы; мамандары арасындагы езара ;арым-к;атынасыныц жа;саруына жэне нау;астарга арналган тиiмдi бiлiм беру багдарламалар мен куралдардыц жаса;талып, таралуына себепшi болады [1]. Соцгысы ауруларды бас;ару саласында негiзгi белiк болып табылады. Бул багдарламада а;параттанган белсенд нау;ас пен оныц медициналы; мамандармен тиiмдi TYрдегi ;арым-;атынасы жетекшi рел ат;арады. АББ енгiзу эрекет нау;ас пен медициналы; мекемелер арасындагы езара ;арым-;атынасына жэне олардыц релдерi мен жауапкершiлiктерiне жаца ;ырдан ;арауга MYMкiндiк бередi [2,4].

Кант диабетi кец таралган созылмалы ауру TYрлерiнщ бiрi екенi белгiлi. Хальщаральщ диабет федерациясыныц деректерiне CYЙенер болса; (IDF), дYHие ЖYзiнде 250 млн. астам адам ;ант диабетiне шалдывдан, 2030 жылга ;арай бул керсетгаш 380 млн. -га жетпек. Аурулардыц жалпы курылымында 95 % белшн 2 типтегi ;ант диабетi иеленсе,

5-7 % белшн 1 типтеп кант диабетi алып жатыр [3]. Кант диабетiн емдеу шаралары тек наукас емес, дэрiгердiц де катысуымен болатын уза; жэне емiрлiк жалгасымы бар Yрдiс. Осыган байланысты, журпзшш отырган емнiц сэттiлiгi наукастыц ез ауруын каншалыкты децгейде езi баскара алуына тiкелей байланысты. Кант диабет сауатты TYPДе баскарылуы Yшiн сол аурудыц TYрi бойынша медициналы; бтмнщ болуы жэне ауруды кайтаруга деген ынтаныц жогары децгейде болуы кажет. Наукас диабет ауруын дэрiгердiц жэне метрбикенщ кемегi аркылы сауатты TYPДе баскара алады. Медициналы; мамандар наукасты ;арап ;ана коймай, оган дурыс емшара колданып, наукасты диабетпен емiр CYPУДi Yйретуi жэне уза; мерзiмдi емдiк бакылауга алуы кажет [5,6, 8].

Зерттеудщ максаты: кант диабетсмен ауыратын наукастарга элеуметтш-демографиялы; сипаттама жасау жэне олардыц кант диабетiн баскару багдарламасы туралы бiлiм децгейлерiн аньщтау.

Зерттеу куралдары мен эдiстерi: С.Ж. Асфендияров атындагы Каз¥МУ iшкi аурулар емханасында 1 жэне 2 типтеп кант диабетiмен ауыратын 40 нау;ас;а элеуметтiк зерттеу (сауалнама) ЖYргiзiлдi (п=40).

Зерттеу нэтижесi: Сауалнама алынган ;атысушылардыц орта жасы 59 жасты курады [95% СА 22-78 жас]. Жынысты; белгiлерiмен белiнуi: ерлер - 25%, эйелдер - 75%. Сауалнама нэтижелерi бойынша катысушылардыц 52,5% (п=21) орта-мамандандырылган бiлiмге ие, 12% (п=5) катысушыныц бiлiмi толымсыз орта бiлiм,10% (п=4) катысушы орта бiлiмдi, 24% (п=10) катысушы жогары бiлiм иелерi. 52,5% (п=21) сауалнама берушi зейнеткерлiк жаста. Катысушыныц 65%- ы (п=26) Yйленген/турмыс курган,

338

Вестник КазНМУ №4-2017

7,5% (n=3) катысушы бойдак/турмыс курмаган, 20% (n=8) жесiр, 7,5% ( n=3) ажыраскан.

85%- дыц басым белМ (n=34) 2 типтегi кант диабе^мен ауыратын наукастар, 15%-ын (n=6) 1 типтеп кант диабетiмен ауыратындар иелендь Денсаулык бойынша 0зiндiк бага беру нэтижелелерше сэйкес келесi к0рсеткiштер аныкталды: сауалнама берушiлердiц 45%-ы (n=18) ез денсаулыктарына жаксы деген бага бердь 37,5%-ы( n=15)- канагаттанарлык деген бага койды, 10%( n=4)-денсаулыктары ете тамаша ойда, 5%- ы( n=2)-денсаулыктарын нашар деп багалады, 2,5% (n=1)-денсаулыктары ете тамаша. Наукастардыц басым кепшiлiгi ауру бойынша он жылдык етiлi бар.

10 баллдык керсеткiш бойынша катысушылардыц шаршау бойынша орташа децгейi 6 баллды курады. 10 баллдык керсеткiш бойынша катысушылардыц ауруын сезiнуi бойынша орташа децгей 5 баллды керсеттi. Наукастардыц непзп шагымдары: шелдегiштiгiнiц артуы, ауыз куысыныц кургауы, журек айнуы немесе локсуы, жиi зэр шыгару, бас айналу, аштык сезiмiнiц жиiлеуi, куйзелкте болуы. 92,5% ( n=37) наукастыц глюкометрi бар болды, 7,5%( n=3) наукастыц глюкометрi жок. Сауалнама берушшщ 65%-ы ( n=26) кандагы кант мелшерш KYHделiктi елшеп отырган, 10% ( n=4) катысушы кант мелшерш MYЛдем елшемеген. 25% ( n=10) катысушы кан кысымын KYHде елшеп отырмаган. 70% ( n=28) катысушы кандагы кант мелшерiн ез бакылауына алмай, жазба ЖYргiзбеген,30%( n=12) катысушы канынтагы кант мелшерiн ЖYЙелi TYPДе ез бакылауына алып, нэтижелерiн жазбасына алып отырган. Сауалнама ЖYргiзу барысында тек 65% (n=26) катысушы медициналык кызметкерлерден ез аурулары бойынша нускаулыктар алганы аныкталды. 90% (n=36) катысушы медициналык мамандардан диета бойынша кэйби кецес алды. Сауалнаманыц талдау жумыстарына CYЙенсек,

катысушылар орта есеппен тэулшне терт мэрте тамактанып,тамактану арасында бiрнеше рет ауыз тиетiн болып шыкты. Аурудыц аскыну каупi туралы бшгендер 80% (n=32) курады.

Катысушылардыц орта салмагы 74 кг [95% СА 51-103 кг]. Катысушылардыц 55% (n=22) белiгi соцгы алты айда салмактарыныц айрыкша езгергенiн байкаган. Тек 67,5% (n=27) катысушыныц кан курамындагы кант мелшерш темендететш дэрiлердi ЖYЙелi TYPДе кабылдап отыргандыгы аныкталды. Инсулиндi шприц аркылы кабылдаган катысушылардыц белiгi 25% (n=10) курады, 47,5% (n=19) инсулиндш каламдар колданган. 90%(n=36) катысушы тургылыкты мекенжайлары бойынша орналаскан емханаларда эндокринолог пен салалык мамандарда Yнемi бакыланып отырады. Алайда, тек 77,5% (n=31) катысушы учаскелiк дэрiгер мен эндокринологтан диабет мектебшщ бар екендiгiн бшген. 90% (n=36) катысушы кант диабетш баскару багдарламасы туралы MYЛдем еспмеген.

Сауалнама нэтижесiнде 62,5% (n=25) катысушыныц кант диабетш баскару багдарламасына медициналык мамандармен тшмд TYPДе карым-катынаста болуга MYMкiндiк беретiнiне сенiм арта отырып, катысу ниетi бар екенi белгт болды. Мысалы олар емдiк тагамтану, кант диабетiнiц аскынуы, емдiк дэр>дэрмек TYрлерi мен психологиялык оцалту туралы толыгырак мэлiмет алу болып табылады.

Осылайша, созылмалы аурулары бар наукас пен мамандар арасындагы серiктес ретiндегi карым-катынаста денсаулыкты сактау жэне ныгайту максатында езiн-езi бак;ылау,езiне-езi кемек керсету ,койылган максатка жетудегi сенiмдiлiк дагдыларын куруда белгШ бiр тэртiп стилi пайда болады

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Внедрение программ управления заболеваниями в практическое здравоохранение. Методические рекомендации. - 2008. - 49 с.

2 Греков И.Г. Высокотехнологичные сестринские клинические манипуляции в лечебных отделениях ЛПУ // Главная медицинская сестра. - 2005. - №9. - С. 35-47.

3 Коновалова Т.В. Опыт организации и оценки качества работы среднего медицинского персонала в дневном стационаре женской консультации // Главная медицинская сестра. - 2006. - № 3. - С. 13-24.

4 Жихарева Н.А. Научное обоснование процессуальной модели управления качеством сестринской помощи: автореф. дис. ... канд. мед. наук - СПб., 2007. - 22 с.

5 Белякова Н.В. Функции медицинской сестры при оказании паллиативной помощи // Главная медицинская сестра. - 2008. -№11. - C. 12-18.

6 Вахитов Ш.М., Нуриева Э.В. Роль медицинских сестер в современном здравоохранении / / Казанский медицинский журнал. -2010. - Т.91, №2. - С. 260-263.

7 Шляфер С.И. Кадровый потенциал сестринской службы Российской Федерации // Главная медицинская сестра. - 2011. - № 7. - С. 20-28.

8 Венглинская Е.А., Парахонский А.П. Роль и задачи медицинских сестер с высшим образованием в современном обществе // Альманах сестринского дела. - 2013. - №1. - С. 34-41.

К.А Тулебаев, М.А. Рамазанова, Г.Т. Кашафутдинова, А.Б. Муратхан, Н.О. Маджитова, Н.А. Ахметкалиева

КазНМУ имени С.ДАсфендиярова, кафедра политики и управления здравоохранением с курсом медицинского права и судебной медицины

ОПРЕДЕЛЕНИЕ СТЕПЕНИ ИНФОРМИРОВАННОСТИ О ПРОГРАММЕ УПРАВЛЕНИЯ ЗАБОЛЕВАНИЯМИ

У ПАЦИЕНТОВ С САХАРНЫМ ДИАБЕТОМ

Резюме: В статье приведены результаты социологического исследования больных сахарным диабетом с целью определения уровня информированности о Программах управления заболеваниями. Установлено, что 90% респондентов не знали о существовании Программы управления сахарным диабетом. 62,5% (n=25) опрошенных пациентов хотят участвовать в Программе управления сахарным диабетом, полагая, что это даст возможность улучшения здоровья, развития навыков самопомощи/самоменеджмента, применения эффективных лекарственных препаратов и диетотерапии. Ключевые слова: программа управления хроническими заболеваниями, сахарный диабет, самоменеджмент

K.A. Tulebayev, M.A. Ramazanova, G.T.Kashafutdinova, A.B. Muratkhan, N.O. Madjitova, N.A. Akhmetkalieva

DETERMINATION OF AWARENESS OF THE DISEASE MANAGEMENT PROGRAM AMONGST

PATIENTS WITH DIABETES

Resume: The article presents the results of a sociological study amongst patients with diabetes for determination the level of awareness about disease management programs. 90% of respondents did not know about the existence of the Diabetes Management Program. 62.5% (n = 25) of the interviewed patients want to participate in the Diabetes Management Program, believing that this will provide an opportunity for improving health, developing self-help / self-management skills, the use of effective medicines and diet therapy. Keywords: Chronic disease management program, diabetes, self-management.

ОЦЕНКА НАПРЯЖЕННОСТИ В ТРУДОВОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

ВРАЧЕЙ ОБЩЕЙ ПРАКТИКИ

Л.Б. Сейдуанова

Казахский Национальный Медицинский Университет им. С.Д. Асфендиярова, Алматы

В работе представлены результаты исследования напряженности труда у врачей общей практики в зависимости от степени освоения компетенции на этапе становления семейной медицины в Казахстане. По данным хронометражных исследований установлен, что труд врачей общей практики по степени напряженности относится вредному классу, связанный с усилением компенсаторных механизмов психологического статуса.

Ключевые слова: трудовой процесс, нервно-эмоциональное состояние, интеллектуальные нагрузки, сенсорные нагрузки.

УДК 614.253.1:331.108.6 (574)

Введение. Возрастание нервно-эмоциональных нагрузок в процессе трудовой деятельности формирует состояние напряжения, а нередко и перенапряжения функционального состояния организма, что можно расценивать как формирование производственного стресса [1,2,3]. Согласно данным ЕРБ ВОЗ в Европе 3-4% глобального груза болезней составляет стресс, связанный с работой [4], а по данным РгопеЪе^ В. [5] около 18% всех проблем со здоровьем работающего населения приходится на стресс, депрессию и беспокойство. Это наиболее характерно для профессий умственного труда. У различных категорий работников, в первую очередь, работников социальной сферы, врачей, служб правопорядка выявлялись различные проявления стрессовых реакций вплоть до синдрома эмоционального выгорания [6,7]. Однако практически отсутствуют сведения о развитии профессионального стресса у медицинских работников с высоким нервно-напряженным трудом. Целью настоящей работы являлось провести оценку напряженности труда у врачей общей практики в зависимости от степени овладения компетенциями на этапе становления семейной медицины в Казахстане. Материалы и методы исследования.

Объектом исследования были врачи поликлинического звенья ГУЗ г.Алматы, общее количество обследуемых составило 65 человек, которое было разделено на 2 группы: 1-группа врачи ВОП, не совмещающие функцию врача акушера-гинеколога (35 человек); 2-я группа: врачи ВОП,

совмещающие функцию врача акушера-гинеколога (30 человек).

Проводилась на основе анализа трудовой деятельности и ее структуры по данным хронометражного исследования врачей общей практики. Учитывался комплекс факторов (стимулов, раздражителей), создающий предпосылки для возникновения неблагоприятных нервно-эмоциональных состояний (перенапряжения). Изучены факторы (показатели) трудового процесса по видам нагрузок: интеллектуальные, сенсорные, эмоциональные, монотонные, режимные нагрузки в соответствии с Руководством «Гигиеническая оценка факторов рабочей среды и трудового процесса. Критерии и классификация условий труда». Р 2.2.2006-05 [8]. Результаты.

Были проанализированы показатели напряженности трудового процесса по интеллектуальным нагрузкам (таблица 1).

Анализ раздела «Содержание работы» показал, что врачи ВОП в процессе своей трудовой деятельности решают задачи, не требующие рассуждений, цель работы ясный четко сформулирован, многие задачи выполняются в соответствии с клиническим протоколом, за исключением отдельных случаев, когда задача может включать несколько подзадач. Следует отметить, что у врачей ВОП, не совмещающих функцию врача акушер-гинеколога, в процессе работы принятие решений происходит на основе необходимой и достаточной информации по известному алгоритму (протоколу, инструкции), труд по этому показателю расценивается как 3.1.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.