Научная статья на тему 'ДЕТАЛЛАРНИНГ ЮЗАЛАРИНИ КИМЁВИЙ-ТЕРМИК ИШЛОВ БЕРИШГА ҚАРАТИЛГАН ТАКЛИФЛАР'

ДЕТАЛЛАРНИНГ ЮЗАЛАРИНИ КИМЁВИЙ-ТЕРМИК ИШЛОВ БЕРИШГА ҚАРАТИЛГАН ТАКЛИФЛАР Текст научной статьи по специальности «Технологии материалов»

CC BY
403
41
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Ключевые слова
тоблаш / қаттиқлик / цементация / углерод / пўлат / цементитлаш печи. / hardening / hardening carburizing / carbon / steel / cementing furnace.

Аннотация научной статьи по технологиям материалов, автор научной работы — Максаджон Мухторович Акрамов

Ушбу мақолада машинасозликда қўлланилувчи деталларнинг термик ишлов беришда ишлатиладиган технологик ускуна ва унинг конструкцияси бўйича таклиф ва тахлиллар, назарий хулосалар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

CHEMICAL DETAILS OF DETAILS SUGGESTIONS FOR HEAT PROCESSING

This article provides suggestions and analysis, theoretical conclusions on the technological equipment used in the thermal processing of parts used in mechanical engineering and its design.

Текст научной работы на тему «ДЕТАЛЛАРНИНГ ЮЗАЛАРИНИ КИМЁВИЙ-ТЕРМИК ИШЛОВ БЕРИШГА ҚАРАТИЛГАН ТАКЛИФЛАР»

ДЕТАЛЛАРНИНГ ЮЗАЛАРИНИ КИМЁВИЙ-ТЕРМИК ИШЛОВ БЕРИШГА ЦАРАТИЛГАН ТАКЛИФЛАР

Максаджон Мухторович Акрамов

Фаргона политехника институти

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада машинасозликда кулланилувчи деталларнинг термик ишлов беришда ишлатиладиган технологик ускуна ва унинг конструкцияси буйича таклиф ва тахлиллар, назарий хулосалар келтирилган.

Калит сузлар: тоблаш, каттиклик, цементация, углерод, пулат, цементитлаш печи.

CHEMICAL DETAILS OF DETAILS SUGGESTIONS FOR HEAT

PROCESSING

ABSTRACT

This article provides suggestions and analysis, theoretical conclusions on the technological equipment used in the thermal processing of parts used in mechanical engineering and its design.

Keywords: hardening, hardening carburizing, carbon, steel, cementing furnace.

Илмий изланишлар ишини бажариш давомида термик ишлов бериш усулларининг цементитлаш ва азотлаш усулларини урганиб, тахлил килинди ва узаро солиштирилди.Солиштиришлар натижасига кура цементитлаш жараёни билан ишлов берилган деталлар сифати юкорирок булиб чикди.

Масалан: цементитланган детал азотланганга караганда каттикрок, цементитланиш детал юзаси буйича бир хилда таксимланади, азотлашга караганда арзонрок булиши маълум булди.Цементитлаш оркали деталлар каттиклигин ошириш куп йиллардан бери кулланилиб келаётган усул булишига карамасдан, бизнинг махаллий корхоналарда куп кулланилмайди. Сабаби махаллий шароитда бундай печларни ишлаб чикарувчи корхоналар йувлиги ва жараён устида такомиллаштириш ишлари олиб борилмаганлигидадир. Бу каби муаммоларни хал килиш максадида уз таклифларимни киритаман. Махаллий шароитларни хисобга олган холда, нисбатан кичикрок ишлаб чикариш корхоналарида хам тайёрлаш мумкин булган цементитлаш печини ва усулини таклиф этаман.

Бу печ содда тузилишга эга булиши билан бир каторда цементитлаш жараёнини мукаммал тарзда бажара олиши билан ажралиб туради. Бу печни

ишлаб чикаришга тадби; этиш оркали кам углеродли пулатларга хам термик ишлов беришни махаллийлаштириш мумкин.

1-расм. Цементилаш печининг куриниши.

2-расм. Цементитлаш печи. 1-корпус, 2-ички бункер, 3-ут ёкиш камераси, 4харорат курсатгичи, 4.1-харорат датчики, 5-;оп;ок, 6-эшик, 7-дуд канали, 8-газ чикариш канали, 9-таглиг, 10-хаво регуляторлари.

Цементитлаш печи (2-расм) ишлаш пиринципи куйидагича: бункерга карбуризаторни (писта кумир) соламиз ва унинг ичига цементитланаётган деталларни 3-5 мм зазор оралигида жойлаштириб чикамиз. Деталлар жойлашгандан кейин, бункер ичидаги хароратни бир меъёрда ушлаш учун харорат датчиги (термостат)ни харорат курсатгичига улаймиз, харорат курсатгичини эса хаво регуляторларига улаймиз. Харорат датчигининг вазифаси бункер ичидаги харорат 9300С га етганда термостат термометр оркали хаво регуляторларига узатади. Хаво регуляторлари харорат ошган сари ташкаридан кираётган хаво окимини киса бошлайди ва бункер ичи харорати 900-930 0С булганда каво окимини ёпади.

Бункер огзини герметик копкок билан ёпамиз ва винтлар оркали махкамланади. Унга карбуризатордан чикаётган газларни чикариб юбориш учун икки канал урнатилади ва печ ичига туширилади. Печнинг копкогини ёпилади.

Цементитлаш печини ишга туширамиз яъни, печнинг ут ёкиш камерасига кокс кумирини соламиз ва оловни ёкамиз. ^изиётган печни кизишини доимо кузатиб турилади яъни, бир режимда ушлаб турилади. Биз танлаган режимда харорат 900 0С булганда олов пасайтириб борилади ва ушбу градусда 5-6 соатлар ушланади. Вакт тугагандан кейин печдан олиниб мойга солиб совутиладияъни закалка килинади. Совуган деталларни каттиклигини текширилганда HRC буйича 62-74 га тенг булади.

Демак, йукоридаги жараёндан шуни хулоса килиб айтиш мумкинки, узимизда илаб чикарилаётган "стал 3" материалини катиклигини HRC 35-40 дан HRC 6274 га оширса булар экан.

ХУЛОСА

Демак, хар кандай ривожланган ишлаб чикариш корхоналарида хам энг замонавий ишлаб чикариш техника ва технологиялари мавжуд булса хам янада ривожланишга булган талаб хамиша мавжуд булади. Бу талабларни кондириш учун турли йуллар мавжуд булиб, уларда иктисодий, техник, технологик ва хаттоки ижтимоий жихатлар хам турлича булиши мумкин. Х,озирги бозор иктисодиёти шароитида энергия тежамкор технологиялардан фойдаланган холда, ресурслардан окилона фойдаланиб иктисодиётни ривожлантириш мамлакатимиз тараккиёти учун мухим масала булиб турибди. Шу жумладан, машинасозлик сохасининг автомобилсозлик тармогини хам янада ривожлантириш учун турли илмий ва амалий ишлар олиб борилмокда. Автомобиль саноатини жадал ривожлантириш ва унинг инвестициявий жозибадорлигини оширишни таъминлаш, илгор халкаро тажриба асосида замонавий бозор механизмлари ва бошкарув усулларини жорий килиш, шунингдек, ички ва ташки бозорларда ракобатбардош ишлаб чикаришни яратиш максадида енгил автомобиллар ишлаб чикариш хажмини 350 минг донагача ошириш кузда тутилган.

Машинасозлик ривожланар экан унинг деталларига булган талаб хам ортиб боради. Деталларнинг сифатини ошириш учун, ушбу деталларни ишлаб чикарадиган станокларга хам булган талаб ва сифат ортиб боради.

Машинасозлик деталларига булган талаб ортган сари уни тайёрлаётган деталларнинг материалига булган талаб хам ортади.

Дозирги кунда дунё металлургия камбинатларида ишлаб чикарилаётган пулатларнинг маркалари "пулат 3", "пулат 4", "пулат 5", "пулат 20" лар ишлаб чикарилади. Бу маркали пулатлар каттиклиги кам (HRC 35-45), яни юмшок пулат хисобланади. Бизнинг максадимиз "стал 20" маркали пулатни каттиклигини HRC 35-40 дан кимёвий-термик ишлов бериб, яни, цементитлаб унинг каттиклигини HRC 62-74 гача олиб чикиб, ушбу деталларни ишлаш муддатини узайтиришдан иборат.

Азотлаш билан таккослаганда Цементлаш бир катор мухим афзалликларга эга, бу еса пулатдан иш фаолиятини яхшилашнинг асосий йулига айланади.

REFERENCES

1. Fayzimatov S., Rubidinov S. DETERMINATION OF THE BENDING STIFFNESS OF THIN-WALLED SHAFTS BY THE EXPERIMENTAL METHODOLOGICAL METHOD DUE TO THE FORMATION OF INTERNAL STRESSES //International Engineering Journal For Research & Development. - 2021. - Т. 6. - №. 2. - С. 5-5.

2. Юсуфжонов О. F., Гайратов Ж. F. ШТАМПЛАШ ЖАРАЁНИДА ИШЧИ ЮЗАЛАРНИ ЕЙИЛИШГА БАРДОШЛИЛИГИНИ ОШИРИШДА МОЙЛАШНИ АДАМИЯТИ //Scientific progress. - 2021. - Т. 1. - №. 6. - С. 962-966.

3. Qosimova Z. M. Influence of The Design of The Rolling Roller on The Quality of The Surface Layer During Plastic Deformation on the Workpiece. - 2021.

4. Omonov A. A. O. G. L. HAVO YOSTIQLI KONVEYERLARNING FIK NI OSHIRISH //Scientific progress. - 2021. - Т. 1. - №. 6. - С. 967-971.

5. Косимова З. М. и др. Повышение эффективности средств измерения при помощи расчетно-аналитического метода измерительной системы //Science and Education. - 2021. - Т. 2. - №. 5. - С. 435-440.

6. Мамуров Э. Т., Косимова З. М., Собиров С. С. РАЗРАБОТКА ТЕХНОЛОГИЧЕСКОГО ПРОЦЕССА С ИСПОЛЬЗОВАНИЕМ CAD-CAM ПРОГРАММ //Scientific progress. - 2021. - Т. 2. - №. 1. - С. 574-578.

7. Мамуров Э. Т., Косимова З. М., Джемилов Д. И. Повышение производительности станков с числовым программным управлением в машиностроении //Science and Education. - 2021. - Т. 2. - №. 5. - С. 454-458.

8. Рубидинов Ш. F. У., Акбаров К. И. У. МАШИНАСОЗЛИКДА СОЧИЛУВЧАН МАТЕРИАЛЛАРНИ ТАШИШДА ТРАНСПОРТЕР ТИЗИМЛАРИНИНГ АДАМИЯТИ //Scientific progress. - 2021. - Т. 2. - №. 2. - С. 182-187.

9. Akramov M. M. METALLARNI KORROZIYALANISHI VA ULARNI OLDINI OLISH SAMARODORLIGI //Scientific progress. - 2021. - Т. 2. - №. 2. - С. 670-675.

10. Тешабоев А. Э. и др. Машинасозликда юза тозалигини назоратини автоматлаш //Scientific progress. - 2021. - Т. 1. - №. 5.

11. Nomanjonov S. et al. STAMP DESIGN //Экономика и социум. - 2019. - №.

12. - С. 101-104.

12. Юсупов С. М. и др. КОМПАЗИЦИОН МАТЕРИАЛЛАРНИ БОРЛАШ //Scientific progress. - 2021. - Т. 1. - №. 4.

13. Файзиматов Ш. Н., Рустамов М. А. Аэродинамический эффект для автоматизации процесса перекачки химических агрессивных реагентов //Современные исследования. - 2018. - №. 6. - С. 112-115.

14. Mamirov A., Omonov A. APPLICATION OF VACUUM CAPTURING DEVICES IN MECHANICAL ENGINEERING //Интернаука. - 2020. - №. 42-2. - С. 73-75.

15. Рубидинов Ш. F. У. Бикрлиги паст валларга совук ишлов бериш усули //Scientific progress. - 2021. - Т. 1. - №. 6. - С. 413-417.

16. Nodir T. et al. Development Of Technology To Increase Resistance Of High Chromium Cast Iron //The American Journal of Engineering and Technology. - 2021. -Т. 3. - №. 03. - С. 85-92.

17. Тешабоев, Анвар Эргашевич, et al. "Машинасозликда юза тозалигини назоратини автоматлаш." Scientific progress 1.5 (2021).

18. Юсупов, Сардорбек Маъруфович, et al. "КОМПАЗИЦИОН МАТЕРИАЛЛАРНИ БОРЛАШ." Scientific progress 1.4 (2021).

19. Nomanjonov, S., et al. "STAMP DESIGN." Экономика и социум 12 (2019): 101-104.

20. Рубидинов, Шохрух Fайратжон Угли. "Бикрлиги паст валларга совук ишлов бериш усули." Scientific progress 1.6 (2021): 413-417.

21. Юсуфжонов, О. F., and Ж. F. Fайратов. "ШТАМПЛАШ ЖАРАЁНИДА ИШЧИ ЮЗАЛАРНИ ЕЙИЛИШГА БАРДОШЛИЛИГИНИ ОШИРИШДА МОЙЛАШНИ АДАМИЯТИ." Scientific progress 1.6 (2021): 962-966.

22. Qosimova, Z. M. "Influence of The Design of The Rolling Roller on The Quality of The Surface Layer During Plastic Deformation on the Workpiece." (2021).

23. Рубидинов, Шохрух Fайратжон Угли, and Камолиддин Инхомали Угли Акбаров. "МАШИНАСОЗЛИКДА СОЧИЛУВЧАН МАТЕРИАЛЛАРНИ ТАШИШДА ТРАНСПОРТЕР ТИЗИМЛАРИНИНГ АДАМИЯТИ." Scientific progress 2.2 (2021): 182-187.

24. Fayzimatov, Sh, and Sh Rubidinov. "DETERMINATION OF THE BENDING STIFFNESS OF THIN-WALLED SHAFTS BY THE EXPERIMENTAL METHODOLOGICAL METHOD DUE TO THE FORMATION OF INTERNAL

STRESSES." International Engineering Journal For Research & Development 6.2 (2021): 5-5.

25. Medatovna, Kosimova Zamira, and Dzhemilov Denis Igorevich. "Welding Equipment Modernization." International Journal of Human Computing Studies 3.3 (2021): 10-13.

26. Улмасов, Ахаджон Акрамжон Угли, and Отабек Хожакбар Угли Исмоилов. "ШТАМПЛАР БАР^АРОРЛИГИНИ ОШИРИШ ИТЩБОЛЛАРИ." Scientific progress 2.1 (2021): 924-928.

27. Мамуров, Элдор Турсунович, Замира Медатовна Косимова, and Рамиль Русланович Гильванов. "ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ПРОГРАММ ДЛЯ РАСЧЕТОВ ОСНОВНОГО ТЕХНОЛОГИЧЕСКОГО ВРЕМЕНИ." Scientific progress 2.1 (2021): 918-923.

28. Hurmamatov, A. M., and Z. M. Hametov. "Results of preparation of oil slime for primary processing." ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal 10.5 (2020): 1826-1832.

29. Hurmamatov, A. M., and Z. M. Hametov. "Definitions the division factor at purification of oil slime of mechanical impurity." ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal 10.5 (2020): 1818-1822.

30. Файзиматов, Шухрат Нумонович, and Бехзод Бахтиёржон Угли Маткаримов. "Автоматизация назначения режимов обработки и интегрирование конструктивных параметров комбинированного импульсно-ударного центробежного раскатника с системой Компас 3D." Academy 7 (10) (2016).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.