Description of mathematical model by implementation of natural products of sea-buckthorn by a presser process Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

кезешн царастырады. Технологиялъщ процестердщ оцтайландырудыц негiзгi тапсырмалары аныцталган, сонымен бiрге болат балцытатын пештi ацтайландыру параметр процестерi кврсетшген QHdip^mrn вшмшц саны мен сапасына элгктрлжрежимтц кврсететт эсерi сипатталган, сонымен цоса электроэнергияны иiмдi экоономдау ушт режим бершген

In this article a brief analysis of the principles of operation of the arc smelting furnace'sautomated control system and its electric modes has been provided. The current stage of development of the arc smelting installations has been discussed. The main problems of optimization of technological processes, as well as the optimal parameters of the processes in the arc smelting furnace have been indicated. The electric modes affecting the quality and quantity of products, and the mode for effective energy savings have been described.

ЭОЖ 74.22

М. М. КАКИМОВ, А. Л. КАСЕНОВ, Д. Р. ОРЫНБЕКОВ, Ж. Х. ТОХТАРОВ

ТАБИРИ ШЫРFАНАЦ GHIMIH ПРЕСТЕУ ПРОЦЕС1Н ЖУЗЕГЕ АСЫРУДА МАТЕМАТИКАЛЬЩ МОДЕЛДЕУД1 СИПАТТАУ

Бершген мацалада табиги шырганац вшмт престеу процест жузеге асыруда математикалыц моделдеудi сипаттау царастырылган

ЭртYрлi технологияльщ процестердi сипаттау Yшiн математикалык модельдеу эд^ кещрек колданылады. Зерттелетш процесс эртYрлi математикальщ тенд^тердщ кемепмен сипатталады. МысалFа, дифференциалдык тевд^тердщ жYЙесi. Математикалык сипаттамада математикалык статистика жэне ыктималдык теориясынын эдiстерi пай-даланылып, куры^ан дифференциалдык тенджтердщ жYЙесi шешiледi (интегралданады). Дифференциалдык тевд^тер жуйесшщ шешiмдерiн эртYрлi есептеуш машиналардын кемегi аркылы алуFа болады. Шешiмдер карастырылып отырFан процестердiн Yйлесiмдi керестекiштерiн алдын-ала зерттеуге мYмкiндiк бередi.

Шырын сы^у процесiнде престеу процесiн каркындатуды теориялык негiзде зерттеу, Fылыми жумыстын мазмунын жан-жакты аша тYседi. ЭртYрлi тамак ендiрiсiнде престеу процесiн зерттеу непзшде кептеген Fалымдар бiршама жумыстар аткарFан, сонын iшiнде шнектi престер

33

тYрFысында [1]. Алайда престеу процесшщ, сонын шшде шнектi престердiц кYPДелiлiгiне байланысты оны математикалык сипаттауда кептеген iзденiстер болFанымен накты орныкты теориялык есептеу жолдары калыптаспаFан. Сондыктан теориялык зерттеу баFыттары алда KоЙFан зерттеу жумысынын максаттарына байланысты аныкталады. Аймактык табиFи ресурстарды тиiмдi пайдалану Yшiн шырFанак ешмш профилактикалык жэне емдiк тYрFысында тамак енiмдерiне колдану максатында, престеу процесш каркындату.

Сондыктан, колданылып келген теориялык математикалык мэлiметтердi негiзге ала отырып, жYЙелi тYPДе сараптамадан еткiзу, престеу процесiн каркындатуда тиiмдi жолдарды тандап алуFа ез кемегiн тигiзедi.

Шнект престiн математикалык сипаттамалары бiртYтас берж жYЙелердiн тендеулершен, козFалыс, энергиялык жэне реологиялык жаFдайлардан туратын престелушi материалдардын тендеуик жYЙелерi аркылы шешiлуi мYмкiн. Бiрак, бул жYЙелер аркылы материалдардын кисык сызыкты шнектi арналарда престелу процесш накты сипаттау тендеулерш алу ете ^рдель Бiздiн зерттеу жYмысымыздаFы шнек K¥PылFысымен бiрнеше функцияларды, яFни енiмнен суйык фазаны белiп алуFа, сыкап беруге жэне конус тэрiздi шырын шыFатын тор тYрiнде болатын калыптаушы жумыстарын аткаратындыктан, накты математикалык тендеулердш жYЙесiн алуды одан сайын кYPДелендiре тYседi. Сондыктан тендеулердi белгт бiр жорамалдар мен шектеулер юрпзу аркылы шешуге болады [2].

Модельдеуге жорамалдарды кебiрек кiргiзген сайын, сараптамалык шешiмдi табу соFYрлым женiлдей тYседi. Бул жерде бiр ескеретiн жаFдай модельдеу жорамалын накты дурыс тандай бiлу, неFурлым шешiмнiн дэл шь^уына кемектеседi.

Осы турFысында математикалык модельдi мына тYPДе жорамалдаймыз: престеушi шнеки козFалмайды деп алып, керiсiнше сырткы туFырды айналдырсак. Булай жорамалдап есептеу математикалык шешiмнiн онайырак алынатынына кемектесетшш алдаFы есептеулерде кезiмiз жетедi. Накты алып карасак бул жерде айырмашылык жок. Тек кана енделетiн массаны машинаFа тиеудiн ынFайсыздыFына байланысты емiрде мундай эдiс колданылмайды.

1 - суретке сэйкес пресс жабды^ынын жумысшы курылFыларынын KозFалысына кенiл аударсак: престеушi шнек козFалмайды, сырткы турыFы айналуда.

34

Сyрeт 1 - MaTeMaTHKanbiK модeльдeyдeгi npecTÍ4 курылымдык (a) жэж ecenTÍK (б) cyлбaлapы

Шкты шнeктi apHa бiздiц жaFдaйдa тжтертбурышты бypaмaлы ойык KHMacbi TYpiндe. Бул бYpaмaлы ойык KHMacbrn жaзып, тжтертбурышты кимглы YзындыFы бYpaмaлы ойык^ тeц кeлeтiндeй apHa TYpiндe aлып жоFapы жоpaмaлдa кepсeтiлгeн козFaлыcпeн жылжитындaй ^ш 6epceK. Жоpaмaлды нус^ MeH TaMaK eндipiсiнiц шнeк apнaлapыныц нaкты paдиyстapыныц eсeптeyлepiн сaлыстыpa кeлгeндe кaтeлiк 8^10 % acna^ji, яFHи бiздiц жaFдaЙFa пaйдaлaнyFa кeлeдi.

Бул такты 6YpaManbi жэнe жоpaмaлды нycкaлap,дын кaтынacтapын кeлeсi TYPДeгi фоpмyлa apкылы ecenTen тaбyFa болa,ды

5 =

мунда ß = —.

7-i--

,

Соныман модeль eKi K^binFEwatt бipiншici шнeктi apHaFa бeлгiлi 6ip apтык эр кысым тyдыpaтын шырын шыFaтын конус тэpiздi торлы шетю кaбыpFacы козFaлмaлы кypылFыдaн (козFaлыcтaFы туркы) Typca, eкiншi курьюты пpecтeyшi тpaпeция тэpiздec кимaдaн Typa^i. Бул apнaнын шыFa

беркщдеп калыптаушы курылты ecepÎHeH жорамал тYPДегi шнект келгмщдеп eнделетiн материалдын козгалысына карсы эр кысым пайда болады.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Кошевой, Е. П. Технологическое оборудование предприятий производства растительных масел. Санкт-Петербург, 2001. - 368 с.

2 Касенов, А. Л., Какимов, М. М., Тохтаров, Ж. Х. / Рациональное использование облепихи в пищевом производстве и медицине / Аграрная наука - сельскому хозяйству междунардная научно - практическая онференция. АГАУ, Барнаул 2010. - С. 529-531.

С. Торайгыров атындагы Павлодар мемлекетлк университет^ Павлодар к.

Материал 20.09.12 баспага тусть

М. М. Какимов, А. Л. Касенов, Д. Р. Орынбеков, Ж. Х. Тохтаров

Характеристика математической модели выполнением природной продукции облепихи прессовочным процессом

Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар.

Материал поступил в редакцию 20.09.2012.

M. M. Kakimov, A. L. Kasenov, D. R. Orinbekov, Zh. H. Tohtarov

Description of mathematical model by implementation of natural products of sea-buckthorn by a presser process

Pavlodar State University after S. Toraigyrov, Pavlodar.

Material received on 20.09.12.

В статье рассматривается характеристика математической модели выполнением природной продукции облгпихи прессовочным процессом.

In the article description of mathematical model is examined by implementation of natural products of sea-buckthorn by a presser process.

36