Научная статья на тему 'ДАВРАИ НАВИН ДАР ТАҲКИМИ РОБИТАҲОИ АДАБИИ ШАРҚУ ҒАРБ'

ДАВРАИ НАВИН ДАР ТАҲКИМИ РОБИТАҲОИ АДАБИИ ШАРҚУ ҒАРБ Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
259
30
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
РОБИТАҲОИ АДАБӢ / ШАРқУ ҒАРБ / ШАРқШИНОСОН / ТАРҷУМА / ТАҲКИМИ РОБИТАҲОИ АДАБӢ / АДАБИЁТИ КЛАССИКИИ ФОРС-ТОҷИК / ТАРғИБИ АДАБИЁТ / ШОИРУ НАВИСАНДАГОН

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Муҳидинов Тоҷидин Шамсидинович

Аз охири асри нуздаҳ дар илми ховаршиносии Аврупо давраи навин дар таҳкими робитаҳои адабии Шарқу Ғарб оғоз мешавад. Муаллиф дар ин мақола дар хусуси ин давраи муҳим, ки дар таҳкими робитаҳои адабии Шарқу Ғарб нақши муайян бозидааст, изҳори назар кардааст. Мақсади ин мақола муайян кардани шаклу мазмуни таҳқиқотҳо ва тарҷумаи шоҳкориҳои адабиёти Шарқ дар асри бист мебошад. Аз ин лиҳоз, ҳадафи асосии таҳқиқот ҳалли масъалаҳои зерин мебошанд: омӯзиши адабиёти классикии форс-тоҷик аз ҷониби шарқшиносон ва шоиру нависандагони фаронсавӣ, нақши тарҷумаи асарҳои машҳури суханварони Шарқу Ғарб дар таҳкими робитаҳои адабии Тоҷикистону Фаронса.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

A NEW PERIOD IN THE STRENGTHENING OF LITERARY TIES BETWEEN EAST AND WEST

From the end of the nineteenth century, a new period of strengthening the literary ties between East and West began in Oriental studies. In this article, the author expressed his opinion about this important period, which played a certain role in strengthening literary ties between East and West. The purpose of this article is to determine the form and content of studies and translations of masterpieces of Oriental literature of the twentieth century. From this point of view, the main goal of the study is to address the following issues: the study of Persian-Tajik classical literature by Orientalists and French poets and writers, the role of translations of famous works of Eastern and Western writers in strengthening literary ties between Tajikistan and France. Keywords: literary ties, East and West, orientalists, translation, strengthening of literary ties, classical Persian-Tajik literature, popularization of literature, poets and writers.

Текст научной работы на тему «ДАВРАИ НАВИН ДАР ТАҲКИМИ РОБИТАҲОИ АДАБИИ ШАРҚУ ҒАРБ»

ТДУ: 891.550+82/89

ДАВРАИ НАВИН ДАР ТАХКИМИ РОБИТА^ОИ АДАБИИ ШАРЦУ ГАРБ

Мухцддинов Т. Ш.

Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи Садриддин Айни

Аз охири асри нуздах дар илми ховаршиносии Аврупо давраи навин дар тахкими робитахои адабии Шарку Гарб огоз мешавад. Шаркшиносон бештар хамон асархоеро мавриди тахкику тарчума карор доданд, ки дар замонхои пеш ё омухта нашуда буданд, ё худ баргардонихои аввала ба завки хонандаи руз чавобгу набуданд. Давраи навин боз як махсусият дорад: ба тарчумаи асархои адибони Шарк ба ёрии мутахассисон хунармандони сухан шоиру нависандагон омаданд. Акнун бештар тарчумахои бадей ба майдони адабиёт омаданд. Тахкикот шаклу мазмуни нав касб кард, чаро ки барои нигоштани онхо муаллифон аз услубхои навини адабиётшиносии замон истифода бурда буданд. Ин холатро мо дар навиштахои шаркшиносони франсавие, ки дар огози карни бист зиндагию эчод кардаанд, эхсос мекунем. "Нигохи нав ба мохияти асархои Фирдавсию Хайём, Аттору Румй, Саъдию Х,офизу Ч,омй хоси асархои К. Юар, Э. Блоше, А. Корбэн, Э. Бенвенист, А.М. Гуашон, А. Гй мебошад. Андешахон Юар оид ба осори Румй, Низомй, Асадии Тусй ва тарчумахояш аз эчодиёти ин суханварони форс-точик ахмияти калони илмй-адабй доранд" [5, с. 185]. Блоше барои тахкики пахлухои пештар омухтанашудаи "Авесто" хисса гузошт. Фехристи у тахти унвони "Каталоги дастхатхои форсии китобхонаи миллии Париж" (1905-1934) имруз хам арзиши баланди илмй дорад. Анри Корбэн донишманди машхури франсавй умри бобаракати худро бахри омузиши мероси фалсафии шоирони Ачам сипарй кард. Асархои у "Таърихи фалсафаи исломй" ва "Дар Исломи эронй» барои донишмандону мухаккикони осори адибони Шарк китобхои руимизй гаштаанд. Хонум Мари Гуашон дар омузишу тарчумаи осори Ибни Сино захмати зиёд кашид..

Солхои 1900-1930 дустдорони адабиёти Шарк дар Фаронса имкон пайдо кардаанд, ки ашъори баландмазмуни Фирдавсию Хайём, Аттору Румй, Саъдию Х,офизу Ч,омиро тавассути тарчумахои нав мутолиа намоянд. Ба воситаи баргардонихои франсавии Ф. Анрию Ш. Гролло, X. Аллар, Жаккар Макдоналд дустдорони адабиёти Шарк тавонистанд, ки осори бехтарин рубоисарои адабиёти форс-точик Умари Хайёмро кироат кунанд. "Тарчумахои Франс Тусен аз "Бустон"-у "Гулистон" ва рубоиёти Хайём байни франсавиёни солхои бистуми асри бист хеле обру касб карда, борхо гаштаю баргашта нашр шуданд. Тарчумаи осори пайгамбари газал Х,офизи Шерозй аз чониби Шарл Девиле хам, ки соли 1922 ба вукуъ пайвастааст, миёни дустдорони адабиёти Шарк дар Фаронса хонандахои зиёд пайдо кард " [5, с. 186].

Инкишофи робитахои адабии точику франсавй бо ба майдони илми ховаршиносй омадани шаркшиноси номии Фаронса Анри Массэ (фр. Henri Massé; 2 марти 1886-9 ноябри 1969) кавитар гардид. Сахми ин марди фозилу гирифтори ишки шеъри Ачам гардида, дар бобати омузиш ва тарчумаи осори классикони форс-точик басо бузург аст. Рисолахои у оид ба рузгор ва осори Саъдию Фирдавсй то замони мо киммати худро гум накардаанд. Анри Массэ нахустин шаркшиноси фаронсавиест, ки доир ба осори Манучехрй сухан огоз кард. Тарчумахои пурра ва бехтарини «Бахористон»-и Ч,омй (1925), бист газали Х,офиз (1932), рубоиёт ва «Наврузнома»-и Хайём (1937), достони лирикии Низомй «Хусрав Ширин» ба калами ин мутарчими тавоно анчом гирифт. Шаркшиноси франсавй бо нашри «Баёзи адабиёти форсии асрхои XI-XIX" (1950) хизмати арзандаеро барои дустдорони адабиёти форс-точик анчом дод. Анри Массэ _зиёда аз 50-сол дар фазои беканори шеъри баландпарвози форс-точик парвоз кард. У тавонист, ки илми шаркшиносии ватанашро ба куллахои дастнорас бардошта, эътибори онро дар микёси адабиёти чахон нигах дорад. Аксарияти донишмандоне, ки ба омузиши мероси адабй ва илмии ин шаркшиноси машхури франсавй машгуланд, сахми Анри Массэро дар тахкими робитахои адабй нек арзёбй мекунанд. У аъзои Академияи дастхатхои Фаронса низ буд. Мероси адабй ва илмии уро

асархое ташкил мекунанд, ки дар омузиши адабиёти Шарк ва намояндагони машхури он хамто надорад. Далели ин гуфтахо асархои дар зер номбаршуда мебошанд:

Croyances et coutumes persanes (Эътикодот ва анъаноти форсхо).

Le Livre des merveilles du monde (Китоби ачоиботи олам).

Anthologie persane, XIe - XIXe siècles (Хрестоматияи форсии асрхои XI - XIX).

L'Islam (Ислом).

Essai sur le poète Saadi (Очерк. Саъдй-шоир).

Croyances et coutumes persanes (2 vol.) (Эътикодот ва анъаноти форсхо. (ч.2.)).

Le Béharistan de Djami (traduit du persan) («Бахористон»-и Ч,омй. (тарчума аз форсй)).

Жилбер Лазар яке аз шогирдони Массэ кори устоди худро сарба-ландона давом дод. Жилбер Лазар (фр. Gilbert Lazard) забоншинос ва эроншиноси машхури франсавй 4-уми феврали соли 1920 дар Париж таваллуд шудааст. Хизмате, ки ин шаркшиноси машхури франсавй барои дустдорони адабиёти Шарк кардааст, бенихоят бузург аст ва аз чониби адабиётшиносону донишмандон таъкид шудааст. Сахми у дар сохаи инкишофи илму адаб хануз дар замони худаш аз тарафи донишмандони давр эътироф ва кадр карда мешавад. Жилбер Лазар аз худ асархои зиёди илмиву адабй ба мерос гузоштааст, ки машхуртарини онхоро номбар кардан бамаврид аст:

1. Grammaire du pe^n contemporain.(Грамматикаи забони форсии муосир).

2. La langue des plus ancients monuments de la prose persane. (Забони кадимтарин ёдгорихои насри форсй).

3. «Pahlavi, pârsi, dari; les langues de l'Iran d'après Ibn al- Muqaffa».(Пахлавй, форсй, дарй: Забонхои Эрон аз нигохи Ибн ал- Мукаффаъ).

4. Dictionnaire persan- français. (Лугати форсй- франсавй).

5. La formation de la langue persane. (Ташаккулёбии забони форсй).

6. Les Premiers Poètes persans (ix -x). (Нахустин шоирони Форс. (асрхои ix-x)).

7. Anthologie de la poésie persan (xi - xx). (Хрестоматияи назми форсй (асрхои ix - x)).

8. Ferdowsi. Le Livre des rois. (Фирдавсй. Китоби шохон).

9. Nouvelles peines. (Новеллахои форсй).

10. Sadegh Hedayat. Trois gouttes de sang. (Содик Х,идоят. Се катра хун). 11. Sadegh Hedayat. Hâdji Aghâ. (Содик Х,идоят. Х,очй Ого).

12. Omar Khayyam. Cent un quatrains. (Умар Хайём. Саду як рубой).

«Офаридахои у оид ба таърихи адабиёти кадими точик барои чилди якуми «Адабиёти умумичахонй» (1956), «Забони ёдгорихои бостонии насри форсй» (1953), «Пайдоиши шеъри форсй» (1971), «Забони рамзии газалиёти Х,офиз», (1978) ва гайра писанди дустдорони адабиёт гаштаанд» [7, с. 218]. Лазар тарчумаи рубоиёти Хайём ва баргардонии «Шохнома»-ро низ бори дигар ба кироати хамзамонони худ омода сохта буд. Ногуфта намонад, ки Анри Массэ, Жилбер Лазар ва Роже Леско мутарчимони фаронсавии баёзи Забехуллои Сафо, ки соли 1964 дар Париж мунташир гардид, мебошанд.

Дар асри XX махсусан дар солхои 1940-1980 бахри таргиби адабиёти классикии форс-точик на танхо шаркшиносони Фаронса, балки шоиру нависандагони фаронсавй низ фаъолият доштанд. Дар ин давра пеш аз хама тарчумахои зиёди рубоиёти Хайём аз чониби шоирони муосири фаронсавй анчом дода шуданд. Аксарияти ин баргардонишхо аз руйи тарчумаи англисии Эдвард Фитсчералд ба вукуъ пайваста, ба рухи адабиёти замон созгор шудаанд. "Ба акидаи донишманди точик Шокир Мухтор нахустин падидахо аз адабиёти фаронсавй ба забони точикй, ки тавассути забони русй сурат гирифта буданд, сурудхои инкилобии шоирони Фаронса Эжен Потие ва Виктор Гюго мебошанд. Сурудхои инкилобии «Интернасионал» ва «Сангари хунин» аз чониби шоири точик А. Лохутй тарчума шудаанд" [6, с. 73]. Гюго ба адабиёти точик нахустин бор на чун шоир, балки чун нависанда кадам гузошт. Соли 1934 асари машхури Гюго «Наваду савум» дар тарчумаи М. Юсуфй нашр шуд. Ин асари Виктор Гюго соли 2009 аз чониби омузгорони кафедраи забони франсавии ДДОТ ба номи Садриддин Айнй Туйчибой Чумъазода ва Шамсиддини Х,акназар аз забони асл (франсавй) бори дигар ба забони точикй тарчума ва нашр шуд. Дар робитахои адабии Точикистону Фаронса накши устод Садриддин Айнй низ басо калон аст. Дар нимаи дуюми асри XX ду китоби Айнй дар Фаронса чоп шуд. Китоби аввал ду кисми «Ёддоштхо»-ро фаро гирифта, онро нашриёти «Галлимар»-и Париж дар баргардонии С. Бородин ва П. Короткий нашр намуда буд. Асари дуюм бо номи "Марги судхур", новеллахои Садриддин Айнй» дар

баргардонии С. Бородину Вуано дарч гардид, ки «Мактаби кухна», «Марги судхур», «Чаллодони Бухоро» ва «Одина»-ро дар бар мегирад.

Осори ситораи дурахшани адабиёти нимаи якуми саддаи XIX-и Фаронса Оноре ду Балзак дар тахкими робитахои Шарку Гарб макоми арзанда дорад. Нахустин тарчумаи асари Балзак ба забони точикй ин повести "Гобсек" мебошад, ки соли 1955 аз чониби Холида Айнй анчом пазируфт. "Тарчума ва нашр гардидани асархои Балзак «Гобсек» (1955) ва очеркхои «Бадбахт»-у «Мулокот дар як сол» (1959), Г. Флобер «Соддадил» (1956), А. Стил «Зарбаи якум» (1956), П. Гамарра «Фарзандони кашшокй» (1955), А. Аллег «Дар зери шиканча» (1958), П. Тийяр «Маллохи озодй» (1959) дар баргардонихои X. Айнй, X,. Ахрорй, М. Фархат, Ф. Ниёзй, Г Мухаммадиев, Р. Дошим, М. ^аноатов собит мекунанд, ки аз аввали солхои панчохи асри гузашта cap карда дар боби робитахои адабии точикону дигар халкхо давраи нав огоз мешавад ва он то кунун инкишофи бемайлон дорад" [3, с. 49].

Дар нимаи дуюми асри XX романи машхури Г. Флобер «Хонум Боварй» дар тарчумаи мутарчими маъруф Э. Муллокандов пешкаши хонандагони точик гашт. «Нома ба дустон» ном шеъри Франсуа Вийон дар баргардонии А. Сидкй (1966) ягона намунаест аз адабиёти асримиёнагии фаронсавй ба забони точикй. Шоири ширинкаломи мо Лои; Шералй бошад соли 1969 ба тарчумаи точикии «Сангари хунин»-и Гюго ду шеъри нав зам кард. Соли 1982 романи машхури Стендал «Сурх ва Сиёх» дар тарчумаи Б. Муртазоев ба нашр расид. Сеюмин асари калонхачми Балзак «Падар Горио» дар тарчумаи Х,абиб Ахрорй соли 1983 чоп шуд. Мутарчими маъруфи точик Шариф Шараф повести нависандаи машхури Фаронса Эрве Базен «Оташи Оташнишон»- ро соли 1983 пешкаши дустдорони насри фаронсавй гардонд. Шоири точик Х,икмат Рахмат осори ба мавзуъхои инкилоб навиштаи шоири франсавй Эжен Потиеро бо унвони «Накши Коммуна» дар шакли китоби алохида тарчума кард. Соли 1984 асари машхури нависандаи франсавй Александр Дюма «Се мушкетиёр» аз чониби тарчумони касбй Ч,. Азизкулов баргардон шуд. Бо кушиши А. Насимов новеллахои Мопассан бо номи «Омурзиш» дар шакли китоби алохида нашр гардид.

Тарчумаю интишор ёфтани шохкорихои адибони фаронсавии дар замонхои мухталиф зиндагию эчодкарда дар Точикистон идома дорад. Ин тарчумахо дар тахкими робитахои адабии Фаронса ва Точикистон накши сазовор дорад. Хушбахтона, имруз Точикистон, ки дар микёси чомеаи байналхалкй ба хайси як давлати сохибистиклоли дунявй ва демократй эътироф шудааст, хамкадами замон ва дар рохи чахонишавй собиткадам буда, барои мустахкам кардан ва рушду такомули муносибатхои байналхалкй дар риштаи ичтимоиёт, иктисодиёт ва сиёсату хамзистии осоишта бо мамолики хорича гомхои устувор монда истодааст.

Дар тахкими робитахои адабии Точикистону Фаронса дар замони шуравй ва давраи истиклолият накши устодони кафедраи забони франсавии ДДОТ ба номи Садриддин Айннй назаррас аст. Имруз вакте сухан дар бораи робитахои адабии Точикистону Фаронса равад, дар радифи аввали он номи олими забардаст, адабиётшиноси маъруф, мутарчими бехамто, доктори илмхои филологй, профессор Шокир Мухтор пеши назар меояд. Профессор Шокир Мухтор аз чехрахои тобноки диёри беканори суханшиносии точик буда, бо андеша ва афкори гаронмоя, бо сухани тозаву ботадбир, бо калами муъчизаофарин ба олами адабиёт ворид гардида, дар ин диёр бармахал воломаком ва сохибэхтиром гардидаст. Фаъолияти илмии Шокир Мухтор дар кафедраи забони фаронсавии факултаи забонхои хоричии Институти педагогии ба номи Т.Г.Шевченко (баъдтар Донишгохи омузгории ба номи ^андил Чураев ва холо Донишгохи давлатии омузгории Точикистон ба номи Садриддин Айнй) сурат гирифта, у то охири лахзахои умр ба ин даргохи илм ва маърифат содик монд. Номбурда дар давоми фаъолияти омузгории худ дар тарбияи мутахассисон захмати зиёд кашидааст. Шодравон Шокир Мухторов муаллифи 20 китоби илмй ва зиёда аз 320 маколахои илмй-методй, илмй-таълимй ва оммавй мебошад. Аз асархои шодравон метавон инхоро номбар кард: "Ситорохои Бурчи Эйфель. Душанбе: Ирфон, 1982; Адабиёти точик дар Франция. Душанбе: Ирфон, 1985; Савтхои Ховар. Душанбе: Адиб, 1986; Франция читает «Гулистан». Душанбе: Дониш, 1987; Замон ва тарчумон. Душанбе: Адиб, 1989; Фирдавсй дар шеъри дунё. Душанбе: Адиб, 1991; Хафиз. Избранное / русй ва точикй /.Душанбе: Ирфон, 1993; История развития французкой научной иранистики. Душанбе: Н П И И Центр, 1996; Рудакй бояд, ки ояд бори дигар бар чахон. Панчакент: 1996; Адабиёти замони Сомониён дар Фаронса. Душанбе: 1999; Фирдоуси во Франции. Душанбе, 1999; Шухрати Румй дар Фаронса.- Душанбе: Сино, 2000; Маколот - Душанбе: Матбуот, 2000; Муховараи фаронсавй-

точикй.- Душанбе, 2002; Фарханги фаронсавй ба точикй.- Душанбе, 2003;. Баёзи назми классикии форс-точик дар Фаронса. -Душанбе: Деваштич, 2003; Нури хофиз. Душанбе, Деваштич. 2004» [4, с. 17].

Дар осори ин мухаккик масъалахои зерин мавриди тадкик карор гирифтаанд: тахлили осори донишмандони фаронсавй перомуни эчодиёти адибони классику муосири точик; тахкики тарчумахои фаронсавии осори суханварони пешину муосири точик; муайян намудани сахми суханварони Ачам дар бунёду пешравии назми Урупо дар асрхои ХШ-ХХ; тахкики масъалахои пайвандхои адабии Шарку Гарб; пажухиши робитахои мадании Точикистону Фаронса; пажухиши масъалаи таъсири шуарои Ачам ба шеъри дунё ва гайра. Хизмати бузурги Шокир Мухтор боз дар он аст, ки у тавонист шогирдони зиёдеро дар рохи илм хидоят кунад. Омузгорони зиёди забони франсавй, ки имруз дар мактабхои миёна, мактабхои олй ва вазифахои баланди давлатй фаъолият карда истодаанд, аз мактаби устод сабак гирифтаанд. Яке аз шогирдони фаъол ва давомдихандаи кори Шокир Мухтор ин шодравон Шамсиддини Х,акназар буд. "Давоми умри кутохи худ (1962-2006) Шамсиддин тавонист тарчумаи хикоя ва маколахои адибону мухаккикони франсавиро аз чумла, Г. Аполлинер «Хотироти марди лакй» (1989), Стефан Дюдуанйон «Дар дили Осиёи Вусто» (1992), Эрнест Ренан - «Шохнома» (1992), Гесуи Чахонгирй «Заминахои болоравии хувияти миллии точикон» (1997), Андре Вюрмсер- «Ёдоштхо»- и Айнй, Жан Русело- «Марги судхур» (1997), Пол Гаржон-«Бухоро», «Марги судхур» (1997), Пйер Лагард-«Бухорои Айнй» (1997), Ассаф Хеле Челеби - «Рубоёти Мавлоно Румй» (1997), Жан -Луи Херберт «Ислом ва акалияти шаркй» (2000), Леон Каюн -«Мусул -Жое Буске»- «Волтер ва Ислом» (2007), Теофил Готйе - «Шеъри форсй Рубоёти Умари Хайём» (2007), Жорж Ривуар (Х,айдар Баммат)- «Шеъри форсй, Рубоёти Умари Хайём» (эссе) (2007), Фирдавсии Бихиштй (2009) Стефан Дюдуанйон «Пешгуфтор бо нашри фаронсавй», «Тухафи ахли Бухоро» (2008), Жилбер Силуе - романи «Абуалй ё рох ба суи Исфахон» (2011) ва гайраро ба забони точикй тарчума ва пешкаши хонандагон намояд" [4, с. 18]. Дастпарвари дигари мактабии адабии устод Шокир Мухтор Туйчибой Чумаев омузгори Донишгохи Миллии Точикистон мебошад. Номзади илмхои филологй, дотсент Чумаев Т. дар тахкими муносибатхои Точикистону Фаронса сахми намоён дорад. Омузгор Туйчибой Чумаев аз нахустин тарчумонхое мебошад, ки аз забони фаронсавй ба точикй ва баръакс осори адибонро мустакиман тарчума менамояд. Натичаи захматхои мавсуф буд, ки як катор асархои адибони номдори Фаронса ба забони точикй пас аз солхои 2000-ум тарчума ва дастраси хонандаи точик гардид. Хусусан тарчумаи баёзи назми муосири Фаронса бо унвони «^иёми сабзи дарахт» дар хамкорй бо шоири халкии Точикистон Гулназар, романи «Бегона»-и Албер Камю ва «Парвози шабона»-и Антуан де Сент Эгзюперй писанди дустдорони адабиёт гардид.

Адабиёт

1. Бартольд, В. В. История изучения Востока в Европе и в России /В. В. Бартольд. Л., 1925. - 326 с.

2. Брагинский, И. С. Взаимосвязи литератур Востока и Запада /И. С. Брагинский. М.: Изд-во восточной литературы, 1961. - 251с.

3. Мухторов, Ш. Адабиёти тоцик дар Фаронса (Таджикская литература ва Франции). /Ш. Мухторов. -Душанбе: Ирфон, 1985. - 186 с.

4. Ёдномаи профессор Шокир Мухтор. Душанбе, 2007, -164 с.

5. Мухторов Ш. Замон ва тарцумон (Время и переводчик). /Ш. Мухторов. - Душанбе: Адиб, 1989. - 206 с.

6. Мухтор Шокир, Шамсиддини Хацназар. Баргузидаи насри Фаронса. Душанбе : Истеъдод, 2011.- 560 с.

7. Anthologie persane de Henri Massé (Sous la direction de), (1997) Payot (Petite Bibliothèque Payot), 520p.

ДАВРАИ НАВИН ДАР ТАХКИМИ РОБИТАХОИ АДАБИИ ШАРЦУ ГАРБ

Аз охири асри нуздах дар илми ховаршиносии Аврупо давраи навин дар тахкими робитахои адабии Шарку Гарб огоз мешавад. Муаллиф дар ин макола дар хусуси ин давраи мухим, ки дар тахкими робитахои адабии Шарку Гарб накши муайян бозидааст, изхори назар кардааст. Максади ин макола муайян кардани шаклу мазмуни тахкикотхо ва тарчумаи шохкорихои адабиёти Шарк дар асри бист мебошад. Аз ин лихоз, хадафи асосии тахкикот халли масъалахои зерин мебошанд: омузиши адабиёти классикии форс-точик аз чониби шаркшиносон ва шоиру нависандагони фаронсавй, накши тарчумаи асархои машхури суханварони Шарку Гарб дар тахкими робитахои адабии Точикистону Фаронса.

Калидвожахо: робитахои адабй, Шарку Гарб, шаркшиносон, тарчума, тахкими робитахои адабй, адабиёти классикии форс-точик, таргиби адабиёт, шоиру нависандагон.

НОВЫЙ ПЕРИОД В УКРЕПЛЕНИИ ЛИТЕРАТУРНЫХ СВЯЗЕЙ ВОСТОКА И ЗАПАДА

С конца девятнадцатого века в востоковедении начинается новый период укрепления литературных связей Востока и Запада. В данной статье автор высказал свое мнение об этом важном периоде, сыгравшем определенную роль в укреплении литературных связей между Востоком и Западом. Цель данной статьи -определить форму и содержание исследований и переводов шедевров восточной литературы ХХ века. С этой точки зрения основной целью исследования является решение следующих вопросов: изучение персидско-таджикской классической литературы востоковедами и французскими поэтами и писателями, роль переводов известных произведений восточных и западных писателей в укреплении литературных связей между Таджикистаном и Францией.

Ключевые слова: литературные связи, Восток и Запад, востоковеды, перевод, укрепление литературных связей, классическая персидско-таджикская литература, популяризация литературы, поэты и писатели.

A NEW PERIOD IN THE STRENGTHENING OF LITERARY TIES BETWEEN EAST AND WEST

From the end of the nineteenth century, a new period of strengthening the literary ties between East and West began in Oriental studies. In this article, the author expressed his opinion about this important period, which played a certain role in strengthening literary ties between East and West. The purpose of this article is to determine the form and content of studies and translations of masterpieces of Oriental literature of the twentieth century. From this point of view, the main goal of the study is to address the following issues: the study of Persian-Tajik classical literature by Orientalists and French poets and writers, the role of translations of famous works of Eastern and Western writers in strengthening literary ties between Tajikistan and France. Keywords: literary ties, East and West, orientalists, translation, strengthening of literary ties, classical Persian-Tajik literature, popularization of literature, poets and writers.

Keywords: literary ties, East and West, orientalists, translation, strengthening of literary ties, classical Persian-Tajik literature, popularization of literature, poets and writers.

Дар бораи муаллиф

Мухидинов Точидин Шамсидинович

Муаллими калони кафедраи забони франсавй Донишго^и давлатии омузгории Точикистон ба номи С. Айнй

734003, Чумхурии Точикистон, ш. Душанбе,

х. Рудакй, 121

Тел.: (+992) 93 839 55 30

E-mail: chamsidinzodatoj idin-62@mail.ru

Об авторе

Мухидинов Тоджидин Шамсидинович

Старший преподаватель кафедры французского языка

Таджикский государственный педагогический

университет имени С. Айни

734003, Республика Таджикистан, г. Душанбе,

пр. Рудаки, 121

Тел.: (+992) 93 839 55 30

E-mail: chamsidinzodatoj idin-62@mail.ru

About the author

Mukhidinov Tojidin Shamsidinovich

Teacher in the Department of French language Tajik State Pedagogical University named after S. Ayni

734003, Republic of Tajikistan, Dushanbe,

Rudaki Ave., 121

Ph.: (+992) 93 839 55 30

E-mail: chamsidinzodatojidin-62@mail.ru

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.