Научная статья на тему 'Communicative method of teaching the Present Perfect Tense for the students of the non-English faculties of the universities'

Communicative method of teaching the Present Perfect Tense for the students of the non-English faculties of the universities Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
867
91
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПСИХОЛИНГВИСТИКА / ПОЛОЖИТЕЛЬНОЕ ВЛИЯНИЕ / ОТРИЦАТЕЛЬНОЕ ВЛИЯНИЕ / ЭКВИВАЛЕНТ / ПРОСТОЕ ПРОШЕДШЕЕ ВРЕМЯ / ОПРЕДЕЛЕННОЕ ВРЕМЯ / НАВЫК / УМЕНИЕ / PSYCHOLINGUISTICS / TRANSFORMATION / POSITIVE INFLUENCE / NEGATIVE INFLUENCE / EQUIVALENT / THE PAST SIMPLE TENSE / PROGRESSIVE TENSE / SKILLS / ТАЪСИРИ МАНФӣ / ТАЪСИРИ МУСБАТ / МУРОДИФ / АНАЛИТИК / ЗАМОНИ ГУЗАШТАИ СОДДА / МУТЛАқ / МАЛАКА / МАҳОРАТ

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Мамадова Салима Турдибоевна

В статье рассматривается внедрение коммуникативного метода в процессе формирования грамматического навыка использования “The Present Perfect Tense” в устной речи студентов неязыковых факультетов университетов. Установлена трудность обучения “The Present Perfect ” Tense на основе сравнения формы и значения с его эквивалентом в таджикском языке. Освещаются три этапа формирования грамматического навыка на примере “The Present Perfect Tense”: а) презентация; б) тренировка; в) применение. Показано применение разработанные условно-речевые и подлинно речевые упражнений в процессе усвоения “The Present Perfect Tense”. Отмечено, что экспериментальное обучение формирования грамматического навыка использования The Present Perfect Tense показало эффективность коммуникативного метода обучения грамматическим явлениям иностранного языка.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Коммуникативный метод обучения “The Present Perfect Tense” вузов в неязыковых факультетах

The article deals with the use of the communicative method of creating grammar skills of using The Present Perfect Tense in the oral speech of the non-English department students of the universities. The difficulties of learning The Present Perfect Tense via comparing its equivalence in the Tajik language have been disclosed. Three stages of creating grammar skills like: a) presentation; b) practice; c) product in regards to The Present Perfect Tense have been depicted. The implementation of the developed communicative exercises of learning The Present Perfect Tense has been illustrated. The “pilot” teaching of The Present Perfect Tense on the base of the communicative method has appeared to be effective.

Текст научной работы на тему «Communicative method of teaching the Present Perfect Tense for the students of the non-English faculties of the universities»

УДК-4И (Англ)

ББК-81,2 Англ С.Т.МАМАДОВА

УСУЛИ МУОШИРАТИИ ТАЪЛИМИ "THE PRESENT PERFECT TENSE'^P ФАКУЛТЕТ^ОИ ГАЙРИТАХАССУСИИ ДОНИШГОВДО

Дар типологияи му;оисавй таъкид карда шудааст, ки дангоми омузиши забони хоричй дар тафаккури донишчу системаи ду забон амал мекунад ва ба ин раванд забони модарии донишчу дам таъсири манфй ва дам таъсири мусбат мерасонад (1, 97). Ходисадои грамматикии забони хоричй ва модарй аз руйи шабедияташон ба се гуруд та;сим мешавад: Ба гуруди якум он додисадои забони хоричй, ки мисли Present Continious- и забони англисй, дар забони точикй муродифи комил дорад, дохил мешаванд ва аз ин лидоз азхудкунии он осон аст, яъне забони точикй дар ин долат таъсири мусбат мерасонад. Вале дар долати дуюм, ки додисадои забонии ду забон ;исман монанд буда, бештар аз фар; мекунанд, азхудкунии ондо мушкилтар мебошад. Масалан, гарчанде, ки The Present Indefinite дар забони модарии донишчу муродиф дошта бошад дам, дар шакли чумладои саволй ва инкорй байни ондо фар;ияти калон мавчуданд. Аз ин сабаб дар ин долат забони модарй дар раванди забономузии донишчу таъсири манфй мерасонад ва суръати азхудкуниро суст менамояд.

Ба гуруди сеюми додисадои забони англисй ва модарии донишчу дохил мешаванд, ки дар забони модарии омузандадои забон мавчуд нестанд, ки азхудкунии ондо хеле мушкил аст (5, 116).

Ходисаи грамматикии "The Present Perfect Tense" ба ин навъ додисадои грамматикй дохил мешавад, зеро "The Present Perfect Tense" аз лидози шакл сохти аналитикй дорад, ки тавассути феъли ёридидандаи have/has ва Participle 2 сохта мешавад.

Аз ин бармеояд, ки пеш аз дама сохти Present Perfect-и забони англисй боиси мушкилот аст. Донишчу дар истифодаи шаклдои феъли ёридиданда have/has вобаста ба категорияи шумора ва шахс хато мекунанд, аз чониби дигар шакли сеюми феълдои нодуруст барои азхуд кардан меднат ва ва;ти зиёдеро талаб мекунад.

Гузашта аз ин, аз сабаби дар забони точикй мавчуд набудани муродифи худ Present Perfect тачрибаи лингвистии хонандагон кумак расонда наметавонад, зеро маъное ки Present Perfect ифода мекунад дар забони точикй бо шакли феъли замони гузаштаи сода ифода мешавад.

1."Parviz has gone to school" said her mother.

"Парвиз ба мактаб рафт",-гуфт модараш.

2. Have you ever tasted the meal?

Шумо ягон маротиба ин таомро тановул кардаед?

3. How long have you known Azim? I have known him for 3 years.

Шумо Азимро кай боз медонед? Ман уро 3 сол инчониб медонам.

4. My father has arrived from Russia today.

Падарам аз Руссия имруз омад.

Тадлили мисолдо нишон медидад, ки дар забони точикй ин гуна шакли грамматикй вучуд надорад. Маънои феъли дар Present Perfect истифодашуда бо шакли замони гузаштаи сода, замони гузаштаи мутла; ва замони дозира - ояндаи точикй ифода мешавад.

Хамин тавр Present Perfect Tense дар забони англисй амалеро нишон медидад, ки то ладзаи нут; ба анчом расидааст ва натичаи он дар пеши назари гуянда намоён аст.

-Who has broken the glass? (it's broken)

-Шишаро ки шикаст? (натича порадои шиша)

Дар методикаи таълими забони хоричй мундаричаи таълими грамматикаро ба ду гуруд, а;аллияи грамматикии фаъол ва а;аллияи грамматикии гайрифаъол чудо мекунанд (4,68).

Мавзуи Present Perfect аз сабаби маъмул будани он дар нут;и шифодии донишчу ба а;аллияи грамматикии фаъол дохил мешавад.

Бо ма;сади муайян намудани дарачаи истифодаи Present Perfect дар нут;и шифодии донишчуён дар факултети физика санчиши тестй ва хаттй гузаронида шуд. Мувофи;и натичаи он 90% донишчуёни факултети физикаи ДДХ ба номи академик Б. Fафуров шакли феъли Present Perfect-ро дар нут;и шифодй истифода бурда натавонистанд. Аз ин ру, ин долат моро водор сохт, ки методикаи таълими Present Perfect-ро тавассути усули коммуникативй кор карда бароем ва барои донишчуёни факултетдои гайриихтисосй тавсиядои методй манзур кунем. Дар

методика ташаккул ва инкишофи малака ва махорати муоширатии хонандагон се зинаро дарбар мегирад:

а) зинаи шиносоии хонандагон бо шакл ва маънои ходисаи забонй (Presentation)

б) зинаи маш;кунии ходисаи забон дар маш;хои шартан нут;й ва аслан нут;й (Practice)

в) зинаи истифодабарии ходисахои забон дар нут;и шифохй ва хаттии хонанда (2,154).

Дар ин ма;ола мо, мазмун ва мундаричаи хар як зинаи ташаккули малакаи грамматикиро шарх медихем.

Мувофи;и Барномаи таълими забони англисй дар факултетхои гайритахасуссии донишгоххо омузиши Present Perfect Tense дар нимсолаи аввали таълим ба на;ша гирифта шуда, ба омузиши он хамагй ду соат чудо шудааст.

Ба донишчуён ду вазифа дода шуд: 1.Ч,умларо хонед ва шакли дурусти замони феълро интихоб кунед. Мисол. A-Where is Nodir?

B- I don't know. He_yet.(come)

a) do not b) does not c) did not e) has not

2. Чумлахоро хонед ва аз ;авс яке аз шаклхои феълро интихоб кунед. T: Why aren't you drawing Malika?

P: Because I_it.

a) drew b) have drawn c) am drawing d) had drawn T: Why aren't you doing your lessons?

P: Because I have..........yet.

a) did; b) have done; c) am done; d) has done

3. Вазифаи сеюм. Describe the picture.

Натичаи тести ташхисй дар мувофи;а бо барномаи таълими грамматикаи забони англисй дар гурухи 201 б-и факултети Физика ва техника чунин аст: Хамагй: 15 нафар. Аъло - нест; хуб - 3; миёна - 4; бад -8;

Аз натичаи бахохо бар меояд, ки махорату малакаи донишчуён дар истифодабарии Present Perfect дар нут;и шифохй ба талабот чавобгу нест. Аз 15 нафар донишчу 8 нафари онхо бахои бад гирифтанд, ки ин 53,3%-ро ташкил медихад. Ин натичаи тести ташхисии забони англисй омузгорони забони англисиро вазифадор месозад, то ки ба хар як мархилаи дарс таваччухи хоса зохир кунад ва маводи забониро тавассути тести компутерй низ маш; кунад. Омузиши вазъи дониши донишчуён дар самти грамматикаи забони англисй, хоса, Present Perfect, тахлили маш;хои китоби дарсй ва усули таълими омузгор гувохй медиханд, ки Present Perfect яке аз мушкилтарин ходисахои грамматикй ба хисоб рафта, дар китоби дарсй низ маш;хои кофй бо хусусияти коммуникативй оварда нашудаанд ва омузгорон хангоми ташаккули малакаи грамматикй бештар аз усули му;оисавй-шуурнокй истифода мебаранд ва дар натича донишчуён Present Perfect-ро дар нут;и шифохии худ чунон ки боистй истифода намебаранд.

Холо таълими Present Perfect-ро мувофи;и зинахои ташаккули малакаи грамматикй баён мекунем. Дар илми методика ду усули баёни мавзуи нав ;айд карда шудааст: усули баёнй ва усули функсионалй (пассив). Тиб;и усули якум, шакл ва маънои ходисаи грамматикй тавассути ходисахо шарху баён карда мешавад. Аз руи усули функсионалй истифодаи ходисаи грамматикй дар матн намоиш дода мешавад. Фахмиши ин ду усул чунин аст. Яке аз ;оида ба маш; ва дигаре аз мисолхо ба маш; гузаштанро та;озо мекунад.Тачриба нишон медихад, ки тавассути усули дуюм, таълим додани ходисаи грамматикй афзалият дорад.Аз ин ру истифодаи ин усул ба ма;сад мувофи; аст. Аз ин хотир намунаи тадриси он чунин бошад. а) Шиносоии донишчуён бо шакл ва маънои Present Perfect (Presentation) Бояд омузгор ба донишчуён дар бораи амалиёте, ки то лахзаи нут; ба анчом расидаанд ваонхо бояд чй гуна истифода бурда шаванд, омузонанд.. Барои ин ёдовар шудан лозим аст, ки амалиёти шахс то лахзаи нут; (замони гузашта), дар лахзаи нут; (замони хозира) ва пас аз лахзаи нут; (замони оянда) баргузор мегардад. Дар тахтаи синф чумлахои зерин навишта, маънои онхоро бояд омузгор бо забони модарй шарх дихад:

I usually prepare my lessons in the evening. (замони хозираи содда). Yesterday I did not prepare my lessons because I had no time. (замони гузашта).

Пас омузгор амалхоеро ичро карда, онхоро бо забони англисй ;ироат мекунад. Донишчуён бошанд боди;;ат гуш намуда, маънои ин чумлахоро бо забони точикй мегуянд. I am going to read a book. Now I am reading a book. I have finished reading.

I am going to open the window. I am opening the window. I have opened the window.

I am going to write. I am writing. I am not writing because I have written.

I am going to draw. I am drawing a picture. I have drawn a picture.

I am going to read the text. I am reading the text. Now I am not reading because I have finished reading.

I am going to clean the board. I am cleaning the board. Now he is not cleaning the board, because I have cleaned it.

Пас омузгор донишчуеро ба тахтаи синф даъват карда, ба у дастур медихад ва донишчуён амалиёти донишчуро Present Continious ва Present Perfect-ро истифода бурда шарх медихад. Масалан:

Teacher: Parviz, open the window.

Teacher: What is he doing?

Olim: He is opening the window.

Teacher: What has he done?

Olim: He has opened the window.

Teacher: Parviz, clean the blackboard.

Teacher: What is Parviz doing?

Pupil: Parviz is cleaning the blackboard.

Teacher: What has Parviz done?

Pupil: He has cleaned the blackboard.

Барои ташаккули малакаи истифодаи шакли сифати феъли дуюм Participle 2 омузгор чанд калимахоро дар тахтаи синф навишта мехонад ва донишчуён фехристи феълхои нодурустро маш; мекунанд.

to go-went-gone, to come-came-come, to draw-drew-drawn, to forget-forgot-forgotten, to get-got-got, to give-gave-given, to eat-ate-eaten, to read-read-read, to fly-flew-flown, to write-wrote-written.

Баъд аз ичрои ин маш;хо омузгор аз донишчуён дарачаи фахмиши онхоро месанчад ва иловатан ;оидаи сохташавй ва истифодаи Present Perfect-ро бо таври кУтох ва равшан мефахмонад.

Дар тахтаи синф чумлахои зерин навишта шудаанд:

1) Malika is going to bed because she has finished doing her homework.

2) Parviz is going to eat a cake because he has bought it in the shop.

3) Nodir is going to post the letter because he has just finished writing the letter.

4) Zohid is going to feed the horse because he had bought the hay.

5) I have eaten my lunch and I am going to go out for a walk.

Омузгор таваччухи донишчуёнро ба чумлахои болой чалб карда, дар бораи сохт ва истифодаи феъл дар замони Present Perfect, ки тавассути феъли ёридиханда to have/has ва сифати феъли (Participle2) сохта мешавад, маълумот медихад. Омузгор мефахмонад, ки Present Perfect амале, ки то лахзаи нут; ба охир расидааст ва натичаи он дар замони хозира намоён аст, ифода мекунад. Гузашта аз ин Present Perfect боз амале, ки дар замони гузашта огоз шуда, то хол идома дорад ва ба охир нарасидааст, дар баор мегирад.

Пас омузгор ба ичрои машк^ои шартан нуткй, ки бахри ташаккули малакаи грамматикии истифодаи Present Perfect дар нут;и шифохй ва хаттии муоширатй, равона карда шудаанд, мепардозад.

Машкдои шартан нуткй панч навъанд:

а) та;лидй

6) чойивазкунй

в) табодулй

г) омехта

д) репродуктивй

Намунаи машкхои таклидй;

Донишчуён, бояд амале, ки омузгор холо ичро мекунад, низ ичро намуда, ва бо овоз шархмедихад:

T: I have taken the pencil.

P: I have taken the pencil too.

T: I have opened the window.

P: I have opened the window too.

T: I am going to wash my hands. I have washed my hands.

P: I am going to wash my hands. I have washed my hands too.

T: I am going to write a letter. I have written a letter.

Машки чойивазкунП бахри мустахкам намудани шакли Present Perfect ичро карда мешавад.

Намуна. T: I have opened the book. I am going to read.

P: I have cleaned my teeth. I am going to have breakfast.

P: I have washed my hands and I am going to eat.

P: I have switched on the TV and I am going to watch it.

Хамин тавр, омузгор малакаи нут;и донишчуёнро бо ичрои маш;и чойивазкунй такмил медихад. Барои чорй намудани фазои муоширатии донишчуён дар дарс омузгор метавонад аз аёният, васоити техникй, бозй ва г.васеъ истифода бурда шав;и донишчуёнро нисбат ба омузиши Present Perfect баланд намояд. Инчунин донишчуён чуфт-чуфт, гурухй, фардй маш;хои гуногунро ичро мекунанд.Омузгор аз воситахои гуногун истифода бурда, малакаи грамматикии донишчуёнро тавассути маш;хои шартан нут;й такмил медихад.

Пас дар зинаи ичрои маш; омузгор аз машнжои табодулй истифода мебарад. Маш;хои табодулй бахри азбар намудани шакли инкорй ва саволии Present Perfect ичро карда мешаванд. Омузгор ба донишчуён супориш медихад, ки чумлахоро шунида инкор ё тасди; кунанд. Намуна.

а) T: Parviz has cleaned the board. P: Has Parviz cleaned the board already? T: Malik has gone out.No he hasn't gone out. P: My friend has not visited the museum yet. Акнун калимаи "never''-ро истифода бурда Present Perfect-ро амалия ба кор баред. T: I have never traveled to India. P: I have never seen this movie. P: I have never played badminton. P: I have never climbed the mountains.

Хамин тавр омузгор тавассути ин маш;хо шакли Present Perfect-ро устувор мегардонад ва барои хосил намудани малакаи грамматикй боз маш;хои гуногунро истифода мебарад. Сипас машнжои омехта истифода бурда мешаванд.

а) Чумлахоро хонед ва чумлаи дуюмро комил кунед: arrive, break, go up, grow, improve and lose.

1. Mike is looking for his key. He can't find it. He has lost it.

2. Malika can't walk and her leg is in plaster. She.......

3. Jamila's English wasn't very good. Now it is much better. She......

б) Чумлахоро хонед ва калимахои just, already, yet-ро истифода бурда, чумлахоро комил кунед.

1. After lunch you go to see a friend at her house. She says:"Would you like something to eat?" You say:"No, thank you. I have just had lunch"

2. Joe goes out. Five minutes later, the phone rings and the caller says: "Can I speak to Joe?" You say: I am afraid_(go out).

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

г) Чумлахоро хонед ва мисли намуна саволхо нависед:

1. Jack is driving a car but he is very nervous and not sure what to do.

You ask: Have you driven a car before?

He says: No, this is the first time I've driven a car.

2) Latofat is playing tennis. She isn't very good and she doesn't know the rules.

You ask: Have you_?

She says: No, this is the first time...............

Машки репродуктивй барои истифодаи Present Perfect дар маш;и ниммуоширатй. Маш;и зеринро хонед ва аз калимахои додашуда чумлаи саволй тартиб дихед.

1) (ever/ride/horse?) Have you ever ridden a horse?

2) (ever/be/California?)

3) (ever/run/marathon?)

4) (ever/speak/famous person?)

5) (always/live/in this town?)

6) (most beautiful place/ever/visit?) What...........?

Омузгор метавонад тавассути бозихо, аёниятхои гуногун, воситахои техникй шакл ва маънои Present Perfect-ро дар нут;и хонандагон устувор гардонад.

Бо ма^сади санчидани самаранокии методи коммуникативии таълими Present Perfect мо дар факултети физика 2 гурух - 201а ва 201б-ро дар мувофща бо садорати факултет интихоб кардем.Дар хар ду гурух теъдоди донишчуён баробар буд.15 нафарй дар хар ду гурух. Гурухи 201а гурухи озмоишй ва гурухи 201б гурухи назоратй интихоб шуданд. Дар гурухи 201а омузиши Present Perfect дар асоси коркарди методии мо доир мегардад, вале дар гурухи 201б омузиши Present Perfect бо усули анъанавй аз чониби омузгори забони англисй амалй мегардад. Мавзуи Present Perfect дар давоми 4 соат омузонида мешавад, ки ин ду хафтаро дарбар мегирад.

Санчиши тестй аз саволхои зерин иборат буд:

1.Ба чои ну^тахо шакли дурусти Present Perfect-ро гузоред.

а^Н (to read) the text better today than yesterday.

b) Nozi (to come) to school today than the others.

c) Farzona (to eat) the porridge less today than yesterday.

d) The blackboard is clean because Fozil (to clean) it.

e) Children are very tired because they (to play) a lot.

f) I am looking for the key.I (to lose) it.

g) Dilnoza (to see) never her before.

h) My father (to visit) Dubai twice this year.

i) My mother never (to read) this book before.

j) My uncle (to leave) for Russia today.

2.Ба саволхо Present Perfect-ро истифода бурда чавоб нависед:

S: How many tasks have you taken since you started coming to this class?

S: I have taken five tasks since I started coming to this class.

1. How many books have you bought since the beginning of the year/this term?

2. How many e-mails have you gotten so far this month?

3. How many e-mails have you written this year?

4. How many questions have I asked so far?

5. How many times have you traveled to Dubai?

6). How many people have you met since you came here?

7). How many classes have you missed since the beginning of the term?

8). How many cups of coffee have you had this morning?

9). How many classes have you had so far today?

10). How many times have you eaten in a restaurant this month?

Тахлили натичаи таълими эксперименталй дар мавзуи Present Perfect дар факултети физика аз чониби муаллифи ин мак;ола, баргузор гардид. Донишчуёни гурухи тачрибавии 201а ва гурухи назоратии 201б ба натичахои зерин ноил шуданд:

Гурухи тачрибави

Аъло Хуб Миёна Бад %-и пешрафт

нест 5 6 4 73,5%

гурухи назорати

Аъло Хуб Миёна Бад %

нест 1 4 10 33,5%

Аз мушохида ва тахлили чадвал бар меояд, ки дар гурухи тачрибавй агар пешрафт 73,5%-ро ташкил кунад, дар гурухи назоратй пешрафт хамагй 33,5%-ро созмон медихад. Му^оиса ва тахлил нишон медихад, ки таълими Present Perfect дар асоси усуле, ки аз чониби мо коркард шудааст пурмахсултар ва самараноктар аст. Зеро дар гурухи назоратй хатто 50% хонандагон дар асоси усули анъанавии таълими Present Perfect маводро дар сатхи зарурй азбар накардаанд. Аз ин ру ба омузгорони забони англисии факултетхои гайритахассусии донишгоххои кишварамон тавсия карда мешавад, ки онхо дар таълими грамматикаи забони англисй бештар усули функсионалй ва машкдои шартан нутк;й ва аслан нут^иро истифода баранд. Профессор Е.И.Пассов бехуда нагуфтааст, ки таълими забони хоричй бояд дар мухити муоширатй сурат гирад (3, 27).

Мавзуи таълими Present Perfect дар мактаби олй масъалаи мудим ва адамиятнок аст,зеро он ба а;аллияи грамматикии фаъол ворид карда шудааст ва аз лидози фанни психолингвистика Present Perfect мушкилтарин мавзуъ аст.

Present Perfect дар му;оиса бо муродифи он дар забони модарии донишчуён аз лидози дам шакл ва дам маъно барои донишчуён боиси мушкилот аст.

Ташкил ва гузаронидани таълими эксперименталй рочеъ ба омузиши Present Perfect дар гуруди тачрибавй ва гуруди назоратй гуводй дод, ки пешрафт дар гуруди тачрибавй назар ба гуруди назоратй дар асоси маш;дои коммуникативии тартиб дода шуда, баланд аст.

ПАЙНАВИШТ:

1. Аракин, В.Д. Сравнительная типология английского и русского языков/ В.Д. Аракин. -М.: Просвещение, -1977. -212 с.

2. Гез, Н. И. Методика обучения иностранным языкам в средней школе. /Н.И. Гез, М.В. Ляховицкий. -М. -1982. -320 с.

3. Пассов, Е.И. Коммуникативные упражнения/Е.И. Пассов. -М. -1977. -128с.

4. Рогова, Г.В. Методика обучения английскому языку. / Г.В.Рогова . -М. -1991. -264 с.

5.Усмонов, К. Методикаи таълими забони англисй дар мактаби миёна/К.Усмонов, А. Бойматов. -Душанбе-Худжанд. -2009. -229с

REFERENCES:

1. Arakin, V.D. Comparative typology of English and Russian languages/V.D. Arakin. - M. Prosvesheniye, -1977. -212 p.

2. Gez, N.A. Methods of teaching foreign languages at secondary/ N.A. Gez, M.V. Lyakhovitskiy. -M. -1982. -289 p.

3. Passov, E.I. Communicative exercises/ E.I. Passov.-M. -1977. -128p.

4. Rogova, G. V. Methods of teaching English at secondary schools/ G.V. Rogova.- M. -1991. -266 p.

5. Usmonov K.U. Methods of teaching English at secondary schools/K.U.Usmonov, A. Boimatov. -Dushanbe-Khujand. -2009. -237 p.

Усули муоширатии таълими "The Present Perfect Tense" дар факултет^ои гайритахассусии донишгох&о Вожа^ои калиди: психолингвистика, таъсири манфй, таъсири мусбат, муродиф, аналитики, замони гузаштаи содда, мутлац, малака, майорат Дар мацола татбици усули муоширатии ташакули малакаи грамматики щнгоми омузиш "The Present Perfect Tense' мавриди тащиц царор гирифтааст. Дар асоси муцоисаи шакл ва мазмуни "The Present Perfect' Tense бо муродифи он дар забони тоцики мушкилоти омузиши ин цодисаи грамматики муайян карда шудааст.

Дар мацола се зинаи ташакули малакаи грамматикии истифодаи The Present Perfect Tense бо усули муоширати мавриди барраси шудааст: а) муаррифи (presentation); б) машцкуни (training); в) истифодабари (use). Машщои шартан нутци ва аслан нутци барои ташаккули малакаи истифодаи "The Present Perfect' Tense дар цараёни таълим дар гуруди озмоиши самаранокии татбици усули муоширатиро исбот кард.

Коммуникативный метод обучения "The Present Perfect Tense" вузов в неязыковых факультетах Ключевые слова: психолингвистика, положительное влияние, отрицательное влияние, эквивалент, простое прошедшее время, определенное время, навык, умение В статье рассматривается внедрение коммуникативного метода в процессе формирования грамматического навыка использования "The Present Perfect Tense' в устной речи студентов неязыковых факультетов университетов. Установлена трудность обучения "The Present Perfect' Tense на основе сравнения формы и значения с его эквивалентом в таджикском языке.

Освещаются три этапа формирования грамматического навыка на примере "The Present Perfect Tense': а) презентация; б) тренировка; в) применение. Показано применение разработанные условно-речевые и подлинно речевы упражнений в процессе усвоения "The Present Perfect Tense'. Отмечено, что экспериментальное обучение формирования грамматического навыка использования The Present Perfect Tense показало эффективность коммуникативного метода обучения грамматическим явлениям иностранного языка.

Communicative method of teaching The Present Perfect Tense for the students of the non-English faculties of the universities Key words: psycholinguistics, transformation, positive influence, negative influence, equivalent, The Past Simple Tense, progressive tense, skills The article deals with the use of the communicative method of creating grammar skills of using The Present Perfect Tense in the oral speech of the non-English department students of the universities. The difficulties of learning The Present Perfect Tense via comparing its equivalence in the Tajik language have been disclosed.

Three stages of creating grammar skills like: a) presentation; b) practice; c) product in regards to The Present Perfect Tense have been depicted. The implementation of the developed communicative exercises of learning The Present Perfect Tense has been illustrated. The "pilot" teaching of The Present Perfect Tense on the base of the communicative method has appeared to be effective.

Маълумот дар бораи муаллиф:

Мамадова Салима Турдибоевна, омузгори кафедраи умумдонишгоуии забощои хориции Донишгоуи давлатии Хуцанд ба номи академик Б. Гафуров (Цумуурии Тоцикистон, ш. Хуцанд )E-mail: salima@yanco.co.uk Сведения об авторе:

Мамадова Салима Турдибоевна, преподаватель общеуниверситетской кафедры иностранных языков Худжандского государственного университета имени академика Б.Гафурова (Республика Таджикистан, г. Худжанд) E-mail: salima@yanco.co.uk Information about the author:

Mamadova Salima Turdiboevna, teacher of the all-University chair of foreign languages under Khujand State University named after academician B.Gafurov (Tajikistan Republic, Khujand) Email: salima@yanco.co.uk

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.