Научная статья на тему 'Бюджет ташкилотлари молия йили якунида бухгалтерия субсчётларининг ёпилишига шарҳлар'

Бюджет ташкилотлари молия йили якунида бухгалтерия субсчётларининг ёпилишига шарҳлар Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
307
71
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
бюджет ташкилоти / бухгалтерия ҳисоби / проводка / жамғарма субсчётлар / операциялар / қолдиқ / суммалар / молиявий йил / бош китоб. / budget organization / accounting / accumulating sub accounts / transactions / remines / sums / financial year / the mainbook.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Хайдаров Мирёқуб Тожиевич

Мазкур мақола бюджет ташкилотлари бухгалтерларига жорий йилни тўғри якунлашлари мақсадида амалий ёрдам тариқасида тайёрланган. Бунда Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2010 йил 17 декабрдаги 105-сонли буйруғи билан тасдиқланган ва Адлия вазирлигида 2010 йил 22 декабрда 2169-тартиб рақам билан рўйхатдан ўтказилган «Бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби тўғрисида»ги Йўриқномага аниқ мисоллар ёрдамида шарҳлар келтирилган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE COMMENTS TO BOOKKEEPING OPERATIONS FOR BUDGET ORGANIZATIONS’ CURRENT SUB-ACCOUNTS TO BE CLOSED ON THE FINANCIAL YEAR FINISH

The article is prepared with the purpose to extend a practical assistance to the accountatns of budget organizations, to implement correct closing of current sub-accounts at the finish of budget year. So, there is provided concrete examples of implementation of «Budget organization accounting Instruction» registered by the Ministry of Justice of the Republic of Uzbekistan on December 22, 2010, No2169.

Текст научной работы на тему «Бюджет ташкилотлари молия йили якунида бухгалтерия субсчётларининг ёпилишига шарҳлар»

Хайдаров М.Т.,

иктисод фанлари номзоди, доцент

БЮДЖЕТ ТАШКИЛОТЛАРИ МОЛИЯ ЙИЛИ ЯКУНИДА БУХГАЛТЕРИЯ СУБСЧЁТЛАРИНИНГ ЁПИЛИШИГА ШАР^ЛАР

ХАЙДАРОВ М.Т. БЮДЖЕТ ТАШКИЛОТЛАРИ МОЛИЯ ЙИЛИ ЯКУНИДА БУХГАЛТЕРИЯ СУБСЧЁТЛАРИНИНГ ЁПИЛИШИГА ШАРЦЛАР

Мазкур макола бюджет ташкилотлари бухгалтерларига жорий йилни т^ри якунлашла-ри максадида амалий ёрдам тарикасида тайёрланган. Бунда Узбекистон Республикаси Мо-лия вазирлигининг 2010 йил 17 декабрдаги 105-сонли буйруFи билан тасдикланган ва Адлия вазирлигида 2010 йил 22 декабрда 2169-тартиб ракам билан руйхатдан утказилган «Бюджет ташкилотларида бухгалтерия х,исоби туFрисида»ги Йурикномага аник мисоллар ёрдамида шарх,лар келтирилган

Таянч иборалар: бюджет ташкилоти, бухгалтерия х,исоби, проводка, жамFарма суб-счётлар, операциялар, колдик, суммалар, молиявий йил, бош китоб.

ХАЙДАРОВ М.Т. КОММЕНТАРИИ К БУХГАЛТЕРСКИМ ОПЕРАЦИЯМ ПО СУБСЧЕТАМ БЮДЖЕТНЫХ ОРГАНИЗАЦИЙ ЗАКРЫВАЕМЫХ В КОНЦЕ ФИНАНСОВОГО ГОДА

Настоящая статья подготовлена с целью оказания практической помощи бухгалтерам бюджетных организаций в целях содействия правильному закрытию субсчетов по текущим операциям в конце финансового года. При этом приводятся конкретные примеры к осуществлению операций, руководствуясь Инструкцией по бухгалтерскому учету в бюджетных организациях, зарегистрированной Министерством юстиции Республики Узбекистан 22 декабря 2010 г. регистрационным № 2169.

Ключевые слова: бюджетная организация, бухгалтерский учет, проводка, накопительные субсчета, операции, остатки, суммы, финансовый год, главная книга.

KHAYDAROV M.T. THE COMMENTS TO BOOKKEEPING OPERATIONS FOR BUDGET ORGANIZATIONS' CURRENT SUB-ACCOUNTS TO BE CLOSED ON THE FINANCIAL YEAR FINISH

The article is prepared with the purpose to extend a practical assistance to the accountatns of budget organizations, to implement correct closing of current sub-accounts at the finish of budget year. So, there is provided concrete examples of implementation of «Budget organization accounting Instruction» registered by the Ministry of Justice of the Republic of Uzbekistan on December 22, 2010, №2169.

Keywords: budget organization, accounting, accumulating sub accounts, transactions, remines, sums, financial year, the mainbook.

Узбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2010 йил 17 декабрдаги 105-сонли буйруги билан тасдицланган ва Адлия вазирлигида 2010 йил 22 декабрда 2169-тартиб рацам билан руйхатдан утказилган «Бюджет ташкилотларида бухгалтерия цисоби тугрисида»ги Йурицноманинг тегишли бандлари-га кура тазначилик ижросига утган барча бюджет ташкилотларида 231, 232, 241, 242, 251, 252, 261, 262, 271, 272 ва 273-субсчётлар, шунингдек тазначилик ижросига утмаган бюджет ташкилотларида 100 ва 101 субсчётлар даст-лаб 230, 240, 250, 260 ва 270 субсчётлар билан, кейинчалик мос равишда 280, 281, 282, 283, 284 ва 285-субсчётларнинг тегишлиси билан ёпилади. Якуний операциялар утка-зилгандан кейин 230, 231, 232, 240, 241, 242, 250, 251, 252, 260, 261, 262, 270, 271, 272 ва 273-субсчётларнинг цеч бирида цолдиц цолмаслиги ва 2016 йил 1 январь цолатига (молия йилига цушимча даврда амалга оширилган операциялар билан бирга) тузилган баланс цисоботида цам ушбу субсчётлар буйича цолдиц суммалар мавжуд булмаслиги лозим. Ушбу балансга эришиш жуда мурракаб булмаса-да, маълум тажриба талаб цилади.

Тажриба орттириш максадида мух,окама килинаётган бухгалтерия операцияларини турли хил бюджет ташкилотлари мисоли-да куриш ва уни тадрижий ёндашган х,олда бюджет ташкилотлари бухгалтерлари уз ташкилотларида куллашлари яхши самара беради.

Буларни ^уйидаги мисолларда ку-рамиз.

1-мисол. Бюджет ташкилотининг «Бош журнал» китобининг 308-шаклида якуний операцияларни утказмасдан олдин (молия йилига кушимча даврда амалга оширилган операциялар билан бирга) «Бюджет-дан молиялаштириш» буйича 232-субсчёт кредит колдиFи 654,0 млн. сум ва «Бюджет маблаFлари буйича х,акикий харажат-лар» 231-субсчёт дебет колдиFи 643,0 млн. сумни ташкил килган.

Хисобот йили охирида жорий молиявий натижани аниклаш максадида 232-субсчёт кредит колдиFи «Бюджет маблаFлари буйича жорий йилга молиявий натижа», яъни 230-субсчёт билан ёпилади ва бухгал-

терия х,исобида куйидаги проводка билан акс эттирилади:

Дебет 232-субсчёт ва Кредит 230-субсчёт 654.0 млн. сум.

Шунингдек, х,исобот йили охирида бюджет маблаFлари буйича х,акикий хара-жатлар 231-субсчёт дебет колдиFи х,ам белгиланган тартибда ёпилади ва мазкур операция бухгалтерия х,исобида куйидагича акс эттирилади:

Дебет 230-субсчёт ва Кредит 231-субсчёт 643.0 млн. сум

231 ва 232-субсчёт колдиклари мос равишда 230-субсчёт билан ёпилгандан кейин куйидагича х,олат юзага келади:

230-субсчёт дебети 230-субсчёт кредити

654.0 млн. сум

643.0 млн. сум

Жами 643.0 млн. сум Жами 654.0 млн. сум

Жорий молиявий натижа (654.0-643.0) = 11.0 млн. сум

Бухгалтерия х,исобида амалга оширилган мазкур операциялар 16-мемориал ордер-да алох,ида акс эттирилади ва шундан ке-йин Баланс х,исоботига 1-илова «2016 йил 1 январь х,олатига субсчётлар буйича амалга оширилган якуний ёзувлар туFрисида» маълумот шакли тулдирилади.

Шундан кейин 230-субсчёт кредит к1олдиFини «Бюджет маблаFлари буйича якуний молиявий натижа», яъни 280-субсчёт билан мос равишда ёпиш оркали якуний молиявий натижа аникланади ва мазкур операциялар бухгалтерия х,исобида куйидагича акс эттирилади:

Дебет 230-субсчёт ва Кредит 280-субсчёт 11.0 млн. сум

Бу х,олат мазкур мисолдаги бюджет таш-килоти молия йилини 11.0 млн. сумлик ижобий якуний молиявий натижа билан якунлаганини билдиради.

«Харажатлар сметасининг ижроси х,акида»ги 2-шакл х,исоботи «Жами касса харажатлари» устуни буйича «Харажатлар-нинг х,аммаси» каторига 232-субсчёт кредит колдиFи 654.0 млн. сум, «Жами х,акикий харажатлари» устуни буйича «Харажатлар-нинг х,аммаси» каторига эса 231-субсчёт дебет колдиFи 643.0 млн. сум ёзиб куйилади. Бундан ташкари, 232-субсчёт колдиFи (643.0 млн. сум) «Жорий йилнинг молиявий натижалари туFрисида»ги х,исоботининг 010-катори, 231-субсчёт колдиFИ (643.0 млн. сум) мазкур х,исоботнинг 090-катори ва йил охирида якуний операциядан кейин 280-субсчёт колдиFИ (11.0 млн. сум) ушбу х,исоботнинг 161-каторига ёзилади.

2-мисол. Мазкур операцияларни худди шу турдаги, якуний операциялардан олдин 308-шакл «Бош журнал» китобида (молия йилига кушимча даврда амалга оширилган операциялар билан бирга) «Бюджетдан мо-лиялаштириш» 232-субсчёт колдиFИ 700.0 млн. сум ва «Бюджет маблаFлари буйича х,акикий харажатлар» 231-субсчёт колдиFИ 715.0 млн. сумни ташкил килган бошка

бир бюджет ташкилоти мисолида куриб чикамиз.

Хисобот йили охирида жорий молиявий натижани аниклаш максадида 232-субсчёт кредити колдиFИ «Бюджет маблаFлари буйича жорий йилга молиявий натижа» буйича 230-субсчёт билан ёпилади ва бухгалтерия х,исобида куйидаги проводка билан акс эттирилади:

Дебет 232-субсчёт ва Кредит 230-субсчёт 700,0 млн. сум.

Шунингдек, х,исобот йили охирида бюджет маблаFлари буйича х,акикий харажатлар 231-субсчёт дебет колдиFИ х,ам белгиланган тартибда ёпилади ва мазкур операция бухгалтерия х,исобида куйидагича акс эттирилади:

Дебет 230-субсчёт ва Кредит 231-субсчёт 715,0 млн. сум

231 ва 232-субсчёт колдиклари мос равишда 230-субсчёт билан ёпилгандан кейин куйидагича х,олат юзага келади:

230-субсчёт дебети 230-субсчёт кредити

700.0 млн. сум

715.0 0 млн. сум

Жами 715.0 млн. сум Жами 700.0 млн. сум

Жорий молиявий натижа (715.0-700.0) = 15.0 млн. сум

Бухгалтерия х,исобида амалга оширилган мазкур операциялар 16-мемориал ордер-да алох,ида акс эттирилади ва шундан кейин Баланс х,исоботига 1-илова «2016 йил 1 январь х,олатига субсчётлар буйича амалга оширилган якуний ёзувлар туFрисида» маълумот шакли тулдирилади.

Шундан кейин 230-субсчёт кредит кол-ДИFИ «Бюджет маблаFлари буйича якуний молиявий натижа», яъни 280-субсчёт билан мос равишда ёпиш оркали якуний молиявий натижа аникланади ва мазкур операциялар бухгалтерия х,исобида куйидагича акс эттирилади:

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

Дебет 280-субсчёт ва Кредит 230-субсчёт 15.0 млн. сум

Бу х,олат мазкур мисолдаги бюджет таш-килоти молия йилини 15.0 млн. сумлик сал-бий якуний молиявий натижа билан якун-лаганини билдиради.

«Харажатлар сметасининг ижроси х,а-кида»ги 2-шакл х,исоботи «Жами касса харажатлари» устуни буйича «Харажат-ларнинг х,аммаси» каторига 232-субсчёт кредит колдиFи 700.0 млн. сум, «Жами х,акикий харажатлари» устуни буйича «Ха-ражатларнинг х,аммаси» каторига эса

231-субсчёт дебет колдиFи 715.0 млн. сум микдори ёзиб куйилади. Бундан ташкари,

232-субсчёт колдиFИ (700,0 млн. сум) «Жорий йилнинг молиявий натижалари туFрисида»ги х,исоботининг 010-каторига, 231-субсчёт колдиFИ (715,0 млн. сум) мазкур х,исоботнинг 090-каторига ва йил охи-рида якуний операциядан кейин 280-субсчёт колдиFИ (-15,0 млн. сум) ушбу х,исоботнинг 161-каторига ёзилади

3-мисол. Мактабгача таълим муассаса-сининг 308-шакл «Бош журнал» китобида якуний операциялардан олдин (молия йи-лига кушимча даврда амалга оширилган операциялар билан бирга) «Таълим муас-сасаларида х,исобланган ота-оналарнинг маблаFлари» 242-субсчёт колдиFИ 250.0 млн. сумни ва «Туловларнинг махсус тур-ларига доир х,исоб-китоблар буйича маблаFлар х,исобига амалга оширилган х,акикий харажатлар» 241-субсчёт колдиFИ 254.0 млн. сумни ташкил килган.

Хисобот йили охирида жорий молиявий натижани аниклаш максадида 242-субсчёт кредит колдиFИ «Туловларнинг махсус тур-ларига доир х,исоб-китоблар буйича жорий йилга молиявий натижалар» буйича 240-субсчёт билан ёпилади ва бухгалтерия х,исобида куйидаги проводка билан акс эт-тирилади:

Дебет 242-субсчёт ва Кредит 240-субсчёт 250.0 0 млн. сум.

Шунингдек, х,исобот йили охирида ота-оналар бадаллари (туловларнинг махсус турлари) буйича йиFИлган х,акикий харажатлар микдори х,ам белгиланган тартибда ёпилади ва мазкур операция бухгалтерия х,исобида куйидагича акс эттирилади:

Дебет 240-субсчёт ва Кредит 241-субсчёт 254.0 млн. сум

241 ва 242-субсчёт колдиклари х,ам мос равишда 240-субсчёт билан ёпилгандан кейин куйидаги х,олат юзага келади:

240-субсчёт дебети 240-субсчёт кредити

250.0 млн. сум

254.0 млн. сум

Жами 254.0 млн. сум Жами 250.0 млн. сум

Жорий молиявий натижа: (254.0-250.0)= 4.0 млн. сум

Бухгалтерия х,исобида амалга оширилган мазкур операциялар 16-мемориал ордер-да ало^ида акс эттирилади ва шундан кейин Баланс х,исоботига 1-илова «2016 йил 1 январь х,олатига субсчётлар буйича амалга оширилган якуний ёзувлар туFрисида» маълумот шакли тулдирилади.

Кейинги боскичда 240-субсчёт кредит KолдиFИ «Туловларнинг махсус турлари-га доир х,исоб-китоблар буйича якуний молиявий натижа», яъни 281-субсчёт билан мос равишда ёпиш оркали якуний молиявий натижа аникланади ва мазкур операциялар бухгалтерия х,исобида куйидагича акс эттирилади:

Дебет 281-субсчёт ва Кредит 240-субсчёт 4.0 млн. сум

Мазкур мисолдаги бюджет ташкилоти молия йилини 4.0 млн. сумлик салбий якуний молиявий натижа билан якунлаганини билдиради.

«Бошка бюджетдан ташкари маблаFлар х,аракати буйича» х,исоботи «Х,исобот даврида тушган даромадлар (тушум-лар) - жами» устунидаги тегишли каторга (мазкур мисолда «Мактабгача таълим

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

муассасаларида болалар таъминоти учун ота-оналардан тушумлар (4-005-0-0)» като-рига) 242-субсчёт колдиFИ 250.0 млн. сум ёзилади. «А. Касса харажатлари» ёйилмаси «А», «Б», «В», «Г» ва «3(4-005-0-0)» устун-ларига мос равишда «Туловларнинг мах-сус турларига доир х,исоб-китоблардан тушган маблаFлар» буйича 110-субсчётдан килинган касса харажатлари ёзилади. «Б. Хакикий харажатлари» ёйилмаси «А», «Б», «В», «Г» ва «1(4-005-0-0)» устунларига мос равишда 241-субсчёт колдиFИ (254.0 млн. сум) ёзилади. Бундан ташкари, 242-субсчётнинг кредит колдиFИ (250.0 млн. сум) «Жорий йилнинг молиявий натижа-лари туFрисида»ги х,исоботи 020-каторига, 241-субсчётнинг дебет колдиFИ (254.0 млн. сум) мазкур х,исоботнинг 100-каторига ва йил охирида якуний операциядан кейин 281-субсчёт колдиFИ (-4,0 млн. сум) ушбу х,исоботнинг 162-каторига ёзилади.

4-мисол. Таълимнинг тулов-контракт шаклига эга булган олий таълим муассаса-сининг 308-шакл «Бош-журнал» китобида якуний операциялардан олдин (молия йи-лига кушимча даврда амалга оширилган операциялар билан бирга) «Таълим муассасаларида укитишнинг тулов-контракт шаклидан тушган тушумлар» буйича 252-субсчёт кредит колдиFИ 980.0 млн. сумни ва «Таълим муассасаларида укитишнинг тулов-контракт шаклидан тушган тушумлар х,исобидан амалга оширилган х,акикий харажатлар» 251-субсчёт дебет колдиFИ 890.0 млн. сумни ташкил килган. Хисобот йили охирида жорий молиявий натижани аниклаш максадида 252-субсчёт колдиFИ «Таълим муассасаларида укитишнинг тулов-контракт шаклидан тушган тушумлар буйича х,исобот даврига жорий молиявий натижа» буйича 250-субсчёт билан ёпила-ди ва бухгалтерия х,исобида куйидаги проводка билан акс эттирилади:

Дебет 252-субсчёт ва Кредит 250-субсчёт 980,0 млн. сум.

Шунингдек, х,исобот йили охирида тулов-контракт шаклидан тушган тушумлар х,исобига амалга оширилган х,акикий харажатлар х,ам белгиланган тартибда ёпилади ва мазкур операция бухгалтерия х,исобида куйидагича акс эттирилади:

Дебет 250-субсчёт ва Кредит 251-субсчёт 890.0 млн. сум

251 ва 252-субсчёт колдиклари мос равишда 250-субсчёт билан ёпилгандан кейин куйидаги х,олат юзага келади:

250-субсчёт дебети 250-субсчёт кредити

980.0 млн. сум

890.0 млн. сум

Жами 890.0 млн. сум Жами 980.0 млн. сум

Жорий молиявий натижа: (980.0-890.0)= 90.0 млн. сум

Бухгалтерия х,исобида амалга оширилган мазкур операциялар 16-мемориал ордер-да алох,ида акс эттирилади ва шундан кейин Баланс х,исоботига 1-илова «2016 йил 1 январь х,олатига субсчётлар буйича амалга оширилган якуний ёзувлар туFрисида» маълумот шакли тулдирилади.

Кейинги боскичда 250-субсчёт колдиFИ «Таълим муассасаларида укитишнинг тулов-контракт маблаFлари буйича якуний молиявий натижа», яъни 282-субсчёт билан мос равишда ёпиш оркали якуний молиявий натижа аникланади ва мазкур операциялар бухгалтерия х,исобида куйидагича акс эттирилади:

Дебет 250-субсчёт ва Кредит 282-субсчёт 90.0 млн. сум

Мазкур мисолдаги олий таълим муасса-саси молия йилини 90.0 млн. сумлик ижо-бий якуний молиявий натижа билан якун-лаганини билдиради.

«Таълим муассасаларида укитишнинг тулов-контракт шаклидан тушган маблаF-лар х,аракати туFрисида»ги х,исоботи «Сумма» устуни буйича 2, 2а, 2б ва 2г катор-ларнинг тегишлиси (мазкур мисолда 2 ва

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

2а каторига)га 252-субсчёт колдиFИ 980.0 млн. сум, харажатлар ёйилмасининг «А», «1», «2», «3» ва «4» устунларига мос ра-вишда 111-субсчётдан, яъни «Таълим муас-сасаларида укитишнинг тулов-контракт шаклидан тушган тушумлар» х,исобига амалга оширилган касса харажатлари ёзилади, «А», «1», «2», «3» ва «5» устунларида эса амалга оширилган х,акикий харажатлар, яъни 251-субсчёт дебет колдиFИ (890.0 млн. сум) ёзилади. Бундан ташкари, 252-субсчётнинг кредит колд^и (980.0 млн. сум) «Жорий йил-нинг молиявий натижалари туFрисида»ги х,исоботида 030-031-каторларда, 251-суб-счётнинг дебет колдиFИ (890.0 млн. сум) мазкур х,исоботнинг 110-каторида ва йил охирида якуний операциядан кейин 282-субсчёт колдиFИ (90.0 млн. сум) ушбу х,исо-ботнинг 163-каторига ёзилади.

5-мисол. Уз ихтиёрида Узбекистон Республикаси Вазирлар Мах,камасининг 1999 йил 3 сентябрдаги 414-сон карорига мувофик шакллантирилган бюджетдан ташкари маблаFларга эга булган тиббиёт муассасаси 308-шакл »Бош журнал» кито-бида якуний операциялардан олдин (мо-лия йилига кушимча даврда амалга оширилган операциялар билан бирга) «Бюджет ташкилотини ривожлантириш жамFармаси маблаFлари буйича даромадлар» буйича 262-субсчёт колдиFИ 650.0 млн. сумни ва «Бюджет ташкилотини ривожлантириш жамFармаси маблаFлари х,исобидан амалга оширилган харажатлар х,акикий харажатлар» буйича 261-субсчёт колдиFИ 620.0 млн. сумни ташкил килган. Шунингдек, мазкур тиббиёт муассасаси бюджет маблаFлари буйича шахсий х,исоб ракамидан муассаса-нинг моддий раFбатлантириш ва ривожлантириш жамFармасига дебет 112-субсчёт ва кредит 232-субсчёт проводкаси оркали 10.0 млн. сум утказилган х,амда ушбу маблаFлар х,исобига жами 10.0 млн. сумлик ^акикий харажатлар амалга оширилган. Хисобот йили охирида жорий молиявий натижани аниклаш максадида 262-субсчёт кредит колдиFИ «Тиббиёт муассасаларини моддий раFбатлантириш ва ривожланти-

риш жамFармаси буйича жорий йилга молиявий натижа» буйича 260-субсчёт билан ёпилади ва бухгалтерия х,исобида куйидаги проводка билан акс эттирилади:

Дебет 262-субсчёт ва Кредит 260-субсчёт 650.0 млн. сум.

Шунингдек, х,исобот йили охирида тиббиёт муассасаларини моддий раFбат-лантириш ва ривожлантириш жамFармаси маблаFлари х,исобига амалга оширилган х,акикий харажатлар х,ам белгиланган тар-тибда ёпилади, бу ерда дастлаб бюджет маблаFлари (йил мобайнида жамFармага утказилган) х,исобига амалга оширилган ^акикий харажатлар, бизнинг мисолимиз-да 230-субсчёт дебет колдиFИга «Бюджет ташкилотини ривожлантириш жамFармаси маблаFлари х,исобидан амалга оширилган х,акикий харажатлар» буйича 261-субсчёт кредит колдиFИ (мазкур мисолда 10.0 млн. сумдан 10.0 млн. сумлик х,акикий харажат килинган) ёпилади ва мазкур операция бухгалтерия х,исобида куйидагича акс эттирилади:

Дебет 230-субсчёт ва Кредит 261-субсчёт 10.0 млн. сум

Шундан кейин бюджет ташкилотининг 261-жамFарма субсчётида колган х,акикий амалга оширилган харажатлар маблаFИ 260-субсчётнинг дебетига утказилади ва мазкур операциялар бухгалтерия х,исобида куйидагича акс эттирилади:

Дебет 260-субсчёт ва Кредит 261-субсчёт (620.0 - 10.0)=610.0 млн. сум

Дастлаб 262 ва 261-субсчёт колдиклари мос равишда 260-субсчёт билан ёпилган-дан кейин куйидагича вазият юзага келади:

260-субсчёт дебети 260-субсчёт кредити

650.0 млн. сум

610.0 млн. сум

Жами 610.0 млн. сум Жами 650.0 млн. сум

Жорий молиявий натижа: (650.0-610.0) = 40.0 млн. сум

261-жамFарма субсчёти ёпилиши нати-жасида 230-субсчётдаги х,олат куйидагича тасвирланади:

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Мазкур бухгалтерия операциялари бухгалтерия х,исобида алох,ида 16-сонли мемориал ордер оркали акс этилади. Шундан кейин «2016 йил 1 январь х,олатига суб-счётлар буйича якуний ёзувлар кайд этиш маълумотномаси» тулдирилади ва 1-сонли шакл буйича балансга илова килинади.

Кейинги боскичда 260-субсчётни амал-га оширамиз ва якуний молиявий нати-жани, 260-х.исобда кайд этилган маблаFни 283 «Бюджет ташкилотининг ривожланиш жамFармасининг якуний молиявий нати-жаси» субсчётига кучириш оркали аниклик киритамиз. Бухгалтерия х,исобида бу х,ол куйидаги операция оркали амалга ошири-лади:

260-субсчётнинг дебети ва 283-субсчётнинг кредити 40.0 млн. сум

ва бу молия йилини ижобий натижа билан якунлайди.

«Тиббиёт муассасаларини моддий раF-батлантириш ва ривожлантириш жамFар-маси буйича пул маблаFлари х,аракати туFрисида»ги х,исоботи «Сумма» устуни буйича 2, 2а, 2б, 2в, 2г ва 2д каторларнинг тегишлисига (мазкур мисолда 2, 2б ва 2г каторига)262-субсчётнинг кредит колдиFи 650.0 млн. сум, харажатлар ёйилмасининг «А», «1», «2», «3» ва «4» устунларига мос равишда 112-субсчётдан, яъни «Бюджет ташкилотини ривожлантириш жамFармаси маблаFлари» х,исобига амалга оширилган касса харажатлари ёзилади, «А», «1», «2», «3» ва «5» устунларда эса амалга оширил-

ган х,акикий харажатлар, яъни 261-субсчёт дебет колдиFи (620.0 млн. сум) ёзилади. Бундан ташкари, 262-субсчётнинг кредит KолдиFи (650.0 млн. сум) «Жорий йилнинг молиявий натижалари туFрисида»ги х,исо-ботида 050-051-каторларда, 261-жамFарма субсчёт дебет колдиFи (620.0 млн. сум) мазкур х,исоботнинг 130-каторида ва йил охи-рида якуний операциядан кейинги 283-суб-счёт колдиFи (40.0 млн. сум) ушбу х,исоботнинг 165-каторига ёзилади

6-мисол. Давлат божхона кумитаси ти-зимига тегишли бюджет ташкилоти, жорий йил мобайнида урнатилган тартибда давлат божлари, йиFимлари, турли соликсиз туловлар, маъмурий жарималар ва молиявий санкциялар (Бюджет кодексининг 62-моддасига кура) ва шунингдек кераксиз мол-мулкни сотишдан х,амда инвентаризация натижасида ортикча чиккан мол-мулк буйича бюджетдан ташкари даромадга эга булган (молия йилига кушимча давр-да амалга оширилган операциялар билан бирга) муассасасининг «Бош журнал» ки-тобида 308-шакл якуний операциялардан «Бошка бюджетдан ташкари даромадлар» буйича жамFарма 272-субсчёт колдиFи 30.0 млн. сум, «Инвентаризация натижасида ортикча чиккан мол-мулклар» буйича 273-субсчёт колдиFи 2,0 млн сум ва «Бошка даромадлар буйича х,акикий харажатлар» 271-жамFарма субсчёт колдиFи 27,0 млн. сумни ташкил килган. Х,исобот йили охи-рида жорий молиявий натижани аниклаш максадида 272-субсчёт кредит колдиFи «Бошка даромадлар буйича х,исобот дав-рига жорий молиявий натижа» буйича 270-субсчёт билан ёпилади ва бухгалтерия х,исобида куйидаги проводка билан акс эт-тирилади:

Дебет 272-субсчёт ва Кредит 270-субсчёт 30.0 млн. сум

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

230-субсчёт дебети 230-субсчёт кредити

10.0 млн. сум

10.0 млн. сум

Жами 10.0 млн. сум Жами 10.0 млн. сум

Х

Худди шу тартибда 273-субсчёт кредит KолдиFИ х,ам 270-субсчёт билан ёпилади ва бухгалтерия х,исобида куйидаги проводка билан акс эттирилади:

Дебет 273-субсчёт ва Кредит 270-субсчёт 2.0 млн. сум.

Шунингдек, х,исобот йили охирида бошка бюджетдан ташкари даромадлар х,исобидан амалга оширилган х,акикий ха-ражатлар х,ам белгиланган тартибда ёпилади ва мазкур операция бухгалтерия х,исобида куйидагича акс эттирилади:

Дебет 270-субсчёт ва Кредит 271-субсчёт 27.0 млн. сум

272, 273 ва 271-субсчёт колдиклари ёпи-лиши натижасида 270-субсчётдаги сумма-лар куйидагича х,олатни юзага келтиради:

Бухгалтерия х,исобида амалга оширилган мазкур операциялар 16-мемориал ордерда алох,ида акс эттирилади ва шундан кейин Баланс х,исоботига 1-илова - «2016 йил 1 январь х,олатига субсчётлар буйича амалга оширилган якуний ёзувлар туFрисида» маълумот шакли тулдирилади.

Кейинги боскичда 270-субсчёт кредит KолдиFИ «Бошка даромадлар буйича якуний молиявий натижа», яъни 284-субсчёт билан мос равишда ёпиш оркали яку-ний молиявий натижа аникланади ва маз-кур операциялар бухгалтерия х,исобида куйидагича акс эттирилади:

Дебет 270-субсчёт ва Кредит 284-субсчёт 5.0 млн. сум, яъни мазкур божхона муассасаси молия йилини 5.0 млн. сумлик ижобий якуний мо-

лиявий натижа билан якунлаганини билди-ради.

«Бошка бюджетдан ташкари маблаFлар х,аракати буйича» х,исоботининг «Х,исобот даврида тушган даромадлар (тушумлар) - жами» устунидаги тегишли каторга (мазкур мисолда «Бюджет ташкилотларининг бошка бюджетдан ташкари маблаFлар (4-999-0-0)» каторига) 272, 273-субсчётлар жами колдиклари 32.0 млн. сум, «А. Касса харажатлари» ёйилмаси «А», «Б», «В», «Г» ва «12(4-999-0-0)» устунларига мос равишда «Бошка бюджетдан ташкари маблаFлар» буйича 113-субсчётдан килинган касса харажатлари ёзилади. «Б. Х,акикий харажатлари» ёйилмаси «А», «Б», «В», «Г» ва «8(4-999-0-0)» устунларига мос равишда 271-субсчёт дебет колдиFИ (27.0 млн. сум) ёзилади.

Бундан ташкари, 272, 273-субсчётлар кредит колдиклари (32.0 млн. сум) «Жо-рий йилнинг молиявий натижалари туF-рисида»ги х,исоботи 060, 061 ва 062-катор-ларига, 271-субсчёт дебет колдиFИ (27.0 млн. сум) мазкур х,исоботнинг 140-каторига ва йил охирида якуний операциядан кейин 284-субсчёт колдиFИ (22.0 млн. сум) ушбу х,исоботнинг 166-каторига ёзилади.

2016 йил 1 январь х,олатига «Жорий йилнинг молиявий натижалари туFрисида»ги х,исоботда, шунингдек, Узбекистон Респуб-ликаси Вазирлар Мах,камасининг 1999 йил 3 сентябрдаги 414-сонли карорига мувофик бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташкари даромадлари буйича бюджет-га ва бюджетдан ташкари жамFармаларга х,исобланган солик ва бошка мажбурий туловлар буйича берилган имтиёз сумма-лари х,ам акс эттирилади.

Шартли равишда келтирилган юкоридаги мисолларда амалга оширилган операциялар куйидаги илова килинган х,исоботларда акс эттирилган.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

270-субсчёт дебети 270-субсчёт кредити

32.0 млн. сум

27.0 млн. сум

Жами 27.0 млн. сум Жами 32.0 млн. сум

Жорий молиявий натижа: (32.0-27.0)= 5.0 млн. сум

Жорий йилнинг молиявий натижалари тугрисида

^ИСОБОТ* 2016 йил 1 январь ^олатига

Ташкилот Шартли бюджет ташкилотлари ^исобот даври: йиллик

Бюджет тури______________

Улчов бирлиги минг сумда

Курсаткичлар Катор коди Сумма

1. Даромадлар (тушумлар)

1.1. Бюджетдан молиялаштириш 0 10 654.0

1.2. Туловларнинг махсус турларига доир х,исоб-китоблар буйича маблатлар 0 20 250.0

1.3. Таълим муассасаларида укитишнинг тулов-контракт шаклидан тушадиган маблатлар буйича даромадлар (031 + 032 + 033) 0 30 980.0

шундан:

а) тулов-контракт маблатлари 0 31 980.0

б) депозитга куйилган маблатлар буйича даромадлар 0 32

в) бошка тушумлар 0 33

1.4. Бюджет ташкилотларини ривожлантириш жамтармаси даромадлари (041 + 042 + 043) 0 40

шундан:

а) товар (иш, хизмат) реализациясидан 0 41

б) фойдаланилмаётган давлатнинг мол-мулкларини ижарага беришдан 0 42

в) хрмийлик ёрдамларидан 0 43

1.5. Тиббиёт муассасаларини моддий ратбатлантириш ва ривожлантириш жамтармаси даромадлари (051 + 052 + 053) 0 50 650.0

а) пуллик даволаш ва хизматлар курсатишдан 0 51 650.0

б) х,омий ва донор ташкилотлардан 0 52

в) фойдаланилмаётган давлатнинг мол-мулкларини ижарага беришдан 0 53

1.6. Бошка даромадлар (061 + 062) 0 60 32.0

шундан:

а) инвентаризация натижасида ортикча чиккан мол-мулклар 0 61 2.0

б) бошка бюджетдан ташкари даромадлар 0 62 30.0

1.7. Солик ва бошка мажбурий туловлар буйича имтиёзлар (071 + 072) 0 70

шундан:

а) таълим муассасаларидаги тулов-контракт маблатлари буйича 0 71

б) бюджет ташкилотларини ривожлантириш жамтармаси даромадлари буйича 0 72

Даромадлар (тушумлар) жами (010 + 020 + 030 + 040 + 050 + 060 + 070) 0 80 2566.0

* Агарда бюджет ташкилотлари томонидан х,исобот даврида товар (иш, хизмат)лар реализациясидан (пуллик даволаш ва хизматлар курсатишдан) даромад олинган булса, у х,олда ушбу х,исоботга белгиланган тартибда тузилган Молиявий натижалар тутрисидаги х,исобот (2-шакл) илова килинади.

Курсаткичлар Катор коди Сумма

2. Харажатлар

2.1. Бюджет маблатлари буйича харажатлар 0 90 643.0

2.2. Туловларнинг махсус турларига доир х,исоб-китоблар буйича маблатлар х,исобига амалга оширилган харажатлар 100 254.0

2.3. Таълим муассасаларида укитишнинг тулов-контракт шаклидан тушган тушумлар х,исобидан амалга оширилган харажатлар 110 890.0

2.4. Бюджет ташкилотини ривожлантириш жамтармаси маблатлари х,исобидан амалга оширилган харажатлар 120

2.5. Тиббиёт муассасаларини моддий ратбатлантириш ва ривожлантириш жамтармаси х,исобидан амалга оширилган харажатлар 130 620.0

2.6. Бошка даромадлар буйича харажатлар 140 10.0

Харажатлар жами (090+100+110+120+130+140) 150 2417.0

3. Молиявий натижа

Жорий йилга молиявий натижа (161 + 162 + 163 + 164 + 165 + 166 + 167) 160 149.0

шундан:

а) бюджет маблатлари буйича жорий йилга молиявий натижа (010-090) 161 11.0

б) туловларнинг махсус турларига доир х,исоб-китоблар буйича жорий йилга молиявий натижа (020-100) 162 - 4.0

в) таълим муассасаларида укитишнинг тулов-контракт маблатлари буйича жорий йилга молиявий натижа (030-110) 163 90.0

г) бюджет ташкилотини ривожлантириш жамтармаси маблатлари буйича жорий йилга молиявий натижа (040-120) 164 -

д) тиббиёт муассасаларини моддий ратбатлантириш ва ривожлантириш жамтармаси буйича жорий йилга молиявий натижа (050-130) 165 30.0

е) бошка даромадлар буйича жорий йилга молиявий натижа (060-140) 166 22.0

ж) бюджетга ва бюджетдан ташкари жамтармаларга х,исобланган солик ва бошка туловлар буйича имтиёзлар (070) 167

Баланс (1-шакл)га илова 2016 йилнинг 1 январь ^олатига субсчётлар буйича амалга оширилган якуний ёзувлар тугрисида МАЪЛУМОТ

Субсчётлар 2016 йил 1 январь х,ола-тига колдик (якуний ёзув-ларга кадар) Субсчётлар буйича якуний ёзувлар

230-субсчёт 240-субсчёт 250-субсчёт 260-субсчёт 270-субсчёт

д-т к-т д-т к-т д-т к-т д-т к-т д-т к-т д-т к-т

231 643.0 х 643.0

232 Х 654.0 654.0

241 254.0 Х 254.0

242 Х 250.0 250.0

251 890.0 Х 890.0

252 Х 980.0 980.0

261 620.0 Х 10.0 610.0

262 Х 650.0 650.0

271 27.0 Х 27.0

272 Х 30.0 30.0

273 Х 2.0 2.0

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Жами 2434.0 2566.0 653.0 654.0 254.0 250.0 890.0 980.0 610.0 650.0 27.0 32.0

Колдик 132.0 1.0 4.0 90.0 40.0 5.0

Адабиётлар:

1. Узбекистон Республикасининг 1996 йил 30 августдаги «Бухгалтерия х,исоби туFрисида»ги 279-1-сонли конуни.

2. Узбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2010 йил 17 декабрдаги 105-сонли буйруFИ билан тасдикланган ва Адлия вазирлигида 2010 йил 22 декабрда 2169-тартиб ракам билан руйхатдан утказилган «Бюджет ташкилотларида бухгалтерия х,исоби туFрисида»ги Йурикнома.

3. «Узбекистон Республикаси Молия вазирининг 2011 йил 27 августдаги 57-сонли буйруFИ билан тасдикланган, Узбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 2270-тартиб ракам билан 2011 йил 27 сентябрда руйхатдан утказилган «Узбекистон Республикаси Давлат бюджетидан маблаF билан таъминланадиган ташкилотларнинг даврий молиявий х,исоботларини тузиш, тасдиклаш х,амда такдим килиш буйича» коидалар.

4. Узбекистон Республикаси Макроиктисодиёт ва статистика вазирлиги, Молия вазирлиги, Давлат солик кумитасинининг 2002 йил 29 октябрдаги 4-, 129-, 2002-86-сонли карорлари билан тасдикланган (Адлия вазирлигида 2002 йил 4 декабрда 1192-ракам билан руйхатдан утказилган) «1 январь х,олати буйича асосий фондларни х,ар йиллик кайта бах,олашни утказиш тартиби туFрисида»ги Низом.

5. Узбекистон Республикаси Молия вазирлиги, Иктисодиёт вазирлиги ва Давлат архитектура ва курилиш кумитасининг 2013 йил 29 ноябрдаги 68-, 38-, 4-сонли карорлари билан тасдикланган (Адлия вазирлиги томонидан 2013 йил 19 декабрда 2538-ракам билан руйхатдан утказилган) «Бюджет ташкилотларининг асосий во-ситаларининг эскиришини аниклаш ва бухгалтерия х,исобида акс эттириш тартиби туFрисида»ги Низом.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.